Brunetto Latini - Notatki - Literatura dawna, Notatki z Historia i teoria literatury

Pobierz Brunetto Latini - Notatki - Literatura dawna i więcej Notatki w PDF z Historia i teoria literatury tylko na Docsity! Brunetto Latini O hipopotamie 1. Hipopotam jest to ryba zwana też koniem rzecznym, dlatego że rodzi się w Nilu. Jego grzbiet, sierść i głos podobne są do końskich, kopyta ma podzielone na połowę tak jak wół, zęby jak u dzika, ogon zakręcony; żywi się zbożem z pól, na poszukiwanie pożywienia wyrusza zaś tyłem, w obawie przed pułapkami zastawianymi nań przez ludzi. 2. Kiedy zje zbyt wiele i poczuje, że jest wzdęty z przejedzenia, szuka miejsca, gdzie świeżo ścięto trzciny i tak długo tam chodzi, aż z jego poranionych stóp wypłynie dużo krwi: w ten sposób leczy on swą chorobę. O syrenach 1. Jak mówi wielu autorów, istnieją trzy rodzaje syren. Od głowy do uda syrena przypominająca kobietę, ale poniżej ud jej ciało jest podobne do ryby. Syreny mają też skrzydła i pazury. Syreny pierwszego rodzaju śpiewają cudownie głosem kobiecym, inne wydają dźwięki podobne do fletu i piszczałki, jeszcze inne mają głos przypominający cytrę. Ich słodki śpiew przywodził do zguby nieświadomych niebezpieczeństwa marynarzy. 2. Naprawdę jednak syreny były to trzy nierządnice, które wabiły do siebie przejeżdżających i zagarniały ich bogactwa. Historia mówi, że syreny miały skrzydła i pazury, co oznacza miłość, która nadlatuje i uderza; żywy w wodzie, ponieważ naturą lubieżności jest wilgoć. 3. Prawdą jest też, że w Arabii żyje pewien gatunek białego węża zwanego syreną: wąż ten porusza się tak prędko, iż niektórzy powiadają o nim, że lata. Wąż ten ma jad tak okrutny, że gdy kogoś ukąsi, ten umrze, zanim poczuje ból. 4. O rozmaitych rybach i ich naturze nie dodamy nic więcej nad to, co już powiedzieliśmy, gdyż teraz przyszła pora na opowieść o innych zwierzętach zamieszkujących ziemię; rozpoczniemy od węży, które wieloma właściwościami przypominają ryby. O bazyliszku 1. Bazyliszek jest królem węży. Ma on tak wiele jadu, że całe jego cielsko od tego błyszczy, wzrok zaś i oddech roznoszą tę truciznę nie tylko w pobliżu stwora, lecz i daleko od niego. Oddech bazyliszka zatruwa powietrze, niszczy drzewa i zabija ptaki w locie, jego wzrok zaś uśmierca patrzącego nań człowieka. Starożytni jednak powiadają, że jad bazyliszka nie zaszkodzi temu, kto spojrzy na stwora wcześniej, niż on sam zwróci ku niemu wzrok. Bazyliszek jest wysoki na pół stopy, ma na skórze białe plamki, a na głowie grzebień podobny do koguciego. Przednia część tułowia bazyliszka jest wyprostowana, natomiast pozostała część jest tak jak u innych węży. 2. Jedynym stworzenie, które potrafi zabić dzikiego bazyliszka, jest łasicą, zwierzątko niewiele większe od myszy, z białym brzuszkiem. Wiedzcie, że pierwszy ujrzał bazyliszki Aleksander; kazał on sporządzić ze szkła wielkie banie i umiejętność wewnątrz ludzi tak, aby mogli widzieć stwory, nie narażeni na ich wzrok. Ludzie ci pozabijali bazyliszki strzałami złuku i w ten sposób ocalili siebie i całą armię. O łabędziu 1. Łabędź jest ptakiem o białym upierzeniu, jego mięso zaś jest czarne. Ma zwyczaj przebywać na wodzie, a kiedy płynie, trzyma zawsze głowę uniesioną i nigdy jej nie zanurza; dlatego to marynarze mówią, że spotkanie z nim jest dobrą wróżką. Łabędź wydaje słodkie dźwięki, ponieważ szyję ma długą i wygiętą. 2. Wielu wieśniaków mówi, że w Górach Hiperborejskich w Grecji, gdy się śpiewa i gra na cytrze, wielkie stada łabędzi zbiera się wokół, aby rozkoszować się muzyką. 3. Wielu powiada, iż kiedy łabędź ma umrzeć, jedno z piór na głowie wbija mu się w mózg i dzięki temu poznaje on, że zbliża się śmierć. Wówczas zaczyna śpiewać tak słodko, że aż dziw bierze słuchać, i śpiewając kończy życie. docsity.com O pelikanie 1. Pelikan to ptak żyjący w Egipcie. O nim to starożytni opowiadają, iż młode biją skrzydłami ojca po dziobie, co doprowadziła go do takiego gniewu, że je zabija. Matka, ujrzawszy dzieci zabite, płacze i boleje przez trzy dni, aż w końcu rani się dziobem w bok, a krwią skrapia swe dzieci, one zaś dzięki temu zmartwychwstają i wracają do życia. 2. Ale inni ludzie mówią, że pelikany rodzą się jakby bez życia, a ich rodzice uzdrawiają je swą krwią. Jakkolwiek by było, dobre o tym świadectwo daje święty Kościół tam, gdzie nasz Pan mówi: przyszedłem na podobieństwo pelikana. 3. I wiedzcie, że pelikany są dwóch rodzajów: rzeczne, żywiące się rybami, i polne, które jedzą węże, jaszczurki i inne jadowite stworzenia. O kameleonie 1. Kameleon to zwierzę żyjące w Azji; jest ich tam wielka obfitość. Głowa kameleona przypomina głowę jaszczurki, za to łapy są proste i długie, pazury mocne i ostre, ogon duży i wygięty, a chód powolny jak u żółwia, skóra zaś twarda jak u krokodyla. Wzrok ma dziki, oczy głęboko osadzone w głowie są nieruchome i dlatego nie może on patrzeć na boki, lecz tylko prosto przed siebie. Naturę ma zadziwiającą, ponieważ nic nie je ani nie pije, a żyje tylko powietrzem, które wdycha. 2. Barwę ma tak zmienną, że gdy tylko dotknie jakiejś rzeczy, przybiera jej kolor i staje się takiej samej jak ona barwy, chyba że rzecz ta jest czerwona lub biała, tych bowiem kolorów kameleon nie umie udać. Wiedzcie, że w ciele jego nie ma mięsa ani krwi, której jedynie odrobina znajduje się w sercu. W zimie kameleon odpoczywa, w lecie zaś wychodzi. Zabija go ptak zwany krukiem, który umrze po zjedzeniu go, jeśli nie poratuje się laurowym liściem. O jednorożcu 1. Jednorożec to dzikie zwierzę tułowiem nieco przypominające konia, ale o słoniowej stopie i ogonie jelenia; głos ma iście przerażający, a na głowie jeden tylko róg, nie więcej, za to nadzwyczajnej wspaniałości; róg ten jest długi na dobre cztery stopy i tak silny i ostry, że przebija z łatwością wszystko, cokolwiek zaatakuje. 2. I wiedzcie, że jednorożec jest tak dziki i zajadły, iż nikt nie zdoła go złapać i skrępować żadnymi więzami: można go zabić, ale nie pojmać żywcem. A jednak myśliwi wysyłają tam, gdzie żyją jednorożce, niewinną dziewicę, ponieważ zgodnie ze swą naturą jednorożec przychodzi prosto do niej i pozbywszy się całej swej dzikości, zasypia słodko na jej łonie w fałdach jej szaty. Tak to myśliwi go zwodzą. *Wg wyd. Brunetto Latini, Skarbiec wiedzy, tłum. M. Frankowska-Terlecka i T. Giermak-Zielińska, Warszawa 1992. docsity.com