Budowa i działanie serca człowiek, Ćwiczenia z Biologia

Pobierz Budowa i działanie serca człowiek i więcej Ćwiczenia w PDF z Biologia tylko na Docsity!

Budowa i działanie serca człowieka

Wprowadzenie Przeczytaj Model 3D Sprawdź się Dla nauczyciela

Ludzkie serce kurczy się ok. 108 000 razy w ciągu jednego dnia, ponad 39 milionów razy w ciągu roku i prawie 3 miliardy razy w ciągu 75‐letniego okresu życia człowieka. U dorosłego człowieka w stanie spoczynku każda z kurczących się komór serca wyrzuca około 70 ml krwi, co rocznie daje sumę 10 000 000 litrów krwi przepływającej przez około 100 000 km naczyń krwionośnych. Aby zrozumieć, jak to się dzieje, konieczne jest poznanie anatomii i fizjologii serca. Twoje cele

Wskażesz, z jakich elementów zbudowane jest serce, a z jakimi jest strukturalnie i funkcjonalnie powiązane. Wskażesz związek budowy serca człowieka z pełnioną przez nie funkcją. Omówisz cykl pracy serca.

Serce człowieka ma kształt stożka, którego podstawa skierowana jest ku górze i w prawo, a wierzchołek – ku dołowi i w lewo. Narząd ten ma wielkość pięści i waży ok. 300 g. Źródło: Patrick J. Lynch, medical illustrator, Wikimedia Commons, licencja: CC BY 2.5.

Budowa i działanie serca człowieka

Serce człowieka znajduje się w jamie klatki piersiowej i jest oddzielone od innych narządów podwójną błoną zwaną osierdziem lub workiem osierdziowym. Źródło: BruceBlaus, Wikimedia Commons, licencja: CC BY 3.0.

Budowa i działanie serca człowieka

Łuk aorty

Największa tętnica w ciele człowieka (ok. 28 mm średnicy), której rozgałęzienia doprowadzają krew tętniczą do narządów i tkanek. Wyprowadza krew z lewej komory serca, jest od niej oddzielona zastawką półksiężycowatą aortalną.

Żyła główna górna

Żyła zbierająca krew z górnej (znajdującej się ponad przeponą) połowy ciała.

Prawy przedsionek serca

Krew z żył krążenia wielkiego (układowego) dopływa do prawego przedsionka serca, z którego jest następnie wyrzucana do prawej komory serca.

Prawa komora serca

Krew przepływa z prawego przedsionka przez zastawkę trójdzielną do prawej komory serca, a stąd poprzez pień płucny do płuc.

Żyła główna dolna

Żyła zbierająca krew z dolnej połowy ciała; uchodzi do prawego przedsionka serca.

Pień płucny

Rozpoczyna się w ujściu prawej komory serca, oddzielony od niej zastawką półksiężycowatą płucną, następnie dzieli się na tętnicę płucną prawą i tętnicę płucną lewą, które kierują odtlenowaną krew do płuc.

Żyły płucne

Krótkie naczynia żylne, którymi płynie krew utlenowana z płuc do lewego przedsionka serca.

Lewy przedsionek serca

Krew powraca do serca do jego lewego przedsionka przez żyły płucne. Następnie jest wyrzucana do lewej komory serca. Oba przedsionki serca odpowiadają za nieprzerwany

Układ bodźcotwórczo-przewodzący serca

Układ ten jest ośrodkiem stymulującym pracę serca, zbudowanym ze zmodyfikowanych włókien mięśniowych zdolnych do samoistnego samopobudzania się (niezależnego od pobudzenia układu nerwowego). Dzięki niemu możliwa jest rytmiczna praca serca.

Węzeł zatokowo-przedsionkowy (SA)

Jest pierwszym ośrodkiem generowania impulsu, znajdującym się w ścianie prawego przedsionka serca. Ośrodek ten inicjuje impuls elektryczny i jest głównym rozrusznikiem serca.

Węzeł przedsionkowo-komorowy (AV)

Jest drugorzędnym ośrodkiem, znajdującym się w ścianie między prawym przedsionkiem a prawą komorą. Impuls elektryczny przechodzi z jednego ośrodka do drugiego, ale pobudzenie obu węzłów nie zachodzi jednocześnie. Przerwa, która oddziela dotarcie impulsu, wynosi około 0,1 s.

Układ przewodzący serca. Źródło: Englishsquare Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Pęczek Hisa (pęczek przedsionkowo-komorowy)

Fala depolaryzacyjna przemieszcza się pęczkami z bardzo dużą prędkością i rozchodzi po kolejnych strukturach serca. Pęczki służą synchronizacji pobudzenia. Skurcz komór wywołuje sygnał podążający przez pęczek Hisa, z którego rozgałęziają się włókna Purkiniego.

Prawa odnoga pęczka Hisa

Wiązka tylna lewej odnogi pęczka Hisa

Wiązka przednia lewej odnogi pęczka Hisa

Lewa komora serca

Przegroda międzykomorowa

Prawa komora serca

Zastawki

Pomiędzy przedsionkiem a komorą znajduje się zawór przedsionkowo‐komorowy, zaopatrzony w utworzone z tkanki łącznej płatki i określany mianem zastawki. U ujścia prawego przedsionka do prawej komory znajduje się zastawka trójdzielna , zbudowana z trzech płatków, a między lewym przedsionkiem i lewą komorą leży dwupłatowa zastawka dwudzielna (mitralna).

Przy ujściu naczyń z komór również umiejscowione są zastawki, zbudowane z trzech płatków przypominających swoim kształtem półksiężyce. Są to zastawki półksiężycowate. U podstawy aorty wychodzącej z lewej komory znajduje się zastawka półksiężycowata aortalna, a u wyjścia pnia płucnego z prawej komory – zastawka półksiężycowata płucna. Wszystkie cztery zastawki w sercu otwierają się i zamykają rytmicznie i wahadłowo tylko w jednym kierunku: do komór i do naczyń. W ten sposób zapewniają jednokierunkowy przepływ krwi oraz zapobiegają jej cofaniu się do przedsionków i komór.

Krążenie wieńcowe serca. Źródło: Servier Medical Art HEART VASCULARIZATION, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.

Prawa tętnica wieńcowa

Lewa tętnica wieńcowa

Gałąź międzykomorowa przednia lewej tętnicy wieńcowej

Gałąź okalająca lewej tętnicy wieńcowej

Żyła wielka serca

Budowa ściany serca

Ściana serca zbudowana jest z trzech warstw: wsierdzia, śródsierdzia i nasierdzia.

Osierdzie

Osierdzie tworzy zamknięty worek otaczający serce. Między nasierdziem a ścianą worka osierdziowego znajduje się wolna przestrzeń wypełniona płynem surowiczym , który zmniejsza tarcie obu ścian podczas skurczów serca.

Stanowi wewnętrzną warstwę serca wyścielającą od środka wszystkie jego jamy. Zbudowane jest z tkanki łącznej, zawierającej liczne włókna klejodajne i sprężyste oraz komórki mięśniowe gładkie.

Najbardziej rozbudowana i najgrubsza warstwa serca. Tworzy je mięsień sercowy poprzecznie prążkowany, którego włókna łączą się z pasmami tkanki łącznej w charakterystycznie ułożone i poprzeplatane wiązki. Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana serca jest zbudowana z jedno- lub dwujądrzastych, porozwidlanych komórek, tworzących sieć, dzięki czemu skurcz pojedynczej komórki jest skoordynowany ze skurczem komórek sąsiadujących. Obserwowana pod mikroskopem tkanka mięśnia sercowego wykazuje poprzeczne prążkowanie, ze względu na regularny układ białek kurczliwych. Skurcze mięśnia sercowego nie są zależne od woli.

Tworzy warstwę przylegającą bezpośrednio do serca, zbudowaną z tkanki łącznej zawierającej liczne włókna sprężyste. W okolicy naczyń wychodzących z serca nasierdzie odgina się i przechodzi w osierdzie.

Wsierdzie

Śródsierdzie

Nasierdzie

jedna z czterech jam serca, do której spływa krew z krwiobiegu dużego (prawy przedsionek) lub małego (lewy przedsionek) serce

główny narząd układu krwionośnego zbudowany z tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej; działa jak pompa ssąco‐tłocząca i wymusza krążenie krwi w naczyniach krwionośnych tętnica

naczynie krwionośne transportujące krew (pod dużym ciśnieniem) od serca do tkanek zastawka

błoniasty fałd występujący w przegrodzie serca między przedsionkami i komorami oraz w żyłach i naczyniach limfatycznych; wymusza jednokierunkowy przepływ krwi w sercu i naczyniach krwionośnych żyła

naczynie krwionośne zaopatrzone w zastawki; transportuje krew z komórek ciała do przedsionków serca

Model 3D

Polecenie 1

Na podstawie poniższego modelu 3D przeanalizuj budowę serca, a następnie rozwiąż polecenie.

Zasób interaktywny dostępny pod adresem hps://zpe.gov.pl/a/DJWwzpd2v

Budowa serca człowieka. Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0. Wskaż kolejność przepływu krwi przez serce dla krążenia wielkiego (układowego). Wskaż wszystkie struktury, które zapewniają jednokierunkowość tego przepływu.

Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia: 輸 醙 難

Ćwiczenie 1

Zaznacz wszystkie poprawne dokończenia zdania. Wsierdzie jest…

zbudowane z komórek mięśniowych gładkich.

zbudowane z komórek poprzecznie prążkowanych serca.

najbardziej zewnętrzną warstwą serca.

zbudowane z tkanki łącznej.

najgrubszą warstwą serca.

częścią osierdzia.

Ćwiczenie 2

Zaznacz wszystkie twierdzenia, które są prawdziwe.

Do przedsionków uchodzą wyłącznie żyły.

Do przedsionków uchodzą wyłącznie tętnice.

Wszystkie żyły doprowadzają do serca krew odtlenowaną.

Do przedsionków uchodzą naczynia odprowadzające krew z serca.

Do przedsionków uchodzą naczynia doprowadzające krew do serca.

Ćwiczenie 3

Zaznacz pełną nazwę tkanki budującej serce.

Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana.

Tkanka mięśniowa gładka serca.

Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana serca.

Ćwiczenie 4

Połącz w pary elementy serca z pełnionymi przez nie funkcjami.

Tętnice wieńcowe Doprowadzają do ścian serca krewnatlenowaną

Zastawki trójdzielna i dwudzielna Zapobiegają cofaniu się krwi z aorty i pnia płucnego do komór

Układ przewodzący Odprowadzają krew ze ścian serca doprawego przedsionka

Zastawki półksiężycowate Zapobiegają cofaniu się krwi z komór do przedsionków

Żyły wieńcowe

Generuje i rozprowadza impulsy, wywołujące skoordynowane skurcze poszczególnych przedziałów serca.

Ćwiczenie 6

Źródło: Bruce Blaus, Wikimedia Commons, licencja: CC BY 3.0.

Uzupełnij podpisy na ilustracji przedstawiającej unaczynienie tętnicze serca.

Tętnica wieńcowa prawa Gałąź okalająca Aorta Gałąź międzykomorowa przednia

Tętnica wieńcowa lewa

Ćwiczenie 7

Opisz budowę̨ układu wieńcowego oraz określ jego rolę.

Ćwiczenie 8

Typowe serce ma w przybliżeniu wielkość pięści: 12 cm długości, 8 cm

szerokości i 6 cm grubości. Masa serca kobiety wynosi około 250–

300 gramów, a serca mężczyzny – około 300–350 gramów. Serce

sportowca (zwłaszcza specjalizującego się w sportach aerobowych)

może być znacznie większe.

Źródło: Willy Cushwa (2015), Human Biology.

Wyjaśnij, dlaczego serce sportowca bywa większe niż serce osoby, która nie trenuje.