Pobierz Budowa i funkcje komórki i więcej Notatki w PDF z Biologia tylko na Docsity! KOMÓRKA (inaczej podstawowa jednostka życia) Komórka to najmniejsza część organizmu zdolna do wykonywania czynności życiowych. Mogą być organizmy zbudowane z jednej komórki tzw. organizmy jednokomórkowe np. bakterie, albo zbudowane z wielu komórek tzw. organizmy wilokomórkowe np. zwierzęta, część roślin i grzyby. KOMÓRKA (inaczej podstawowa jednostka życia) Komórka to najmniejsza część organizmu zdolna do wykonywania czynności życiowych. Mogą być organizmy zbudowane z jednej komórki tzw. organizmy jednokomórkowe np. bakterie, albo zbudowane z wielu komórek tzw. organizmy wilokomórkowe np. zwierzęta, część roślin i grzyby. BUDOWA KOMÓRKI ZWIERZĘCEJ KOMÓRKA ZWIERZĘCA - FUNKCJE POSZCZEGÓLNYCH ELEMENTÓW Błona komórkowa oddziela elementy wewnętrzne komórki od otoczenia oraz transportuje różne substancje do wnętrza i na zewnątrz komórki. Cytozol to galaretowata substancja, która wypełnia komórkę. Składa się z wody, soli mineralnych i innych związków (głównie białek). Jądro komórkowe ma kulisty kształt i znajduje się zazwyczaj w środkowej części komórki. Kieruje wszystkimi procesami, które zachodzą w komórce. Jądro zawiera DNA (nośnik informacji genetycznej). Wakuola wygląda jak niewielki pęcherzyk. Może uczestniczyć w pochłanianiu, trawieniu, a także usuwaniu różnych substancji z komórki. Mitochondrium ma zwykle owalny kształt. To centrum energetyczne komórki ponieważ dostarcza energii. Rybosomy wyglądają jak małe ziarenka. Rolą ich jest wytwarzanie białek. Jakie kształty mogą mieć komórki zwierzęce? Kształt zależy od funkcji, którą pełni komórka w organizmie. Komórki mogą mieć kształt kuli (komórka jajowa) lub sześcianu (komórka nabłonka), mogą być silnie wydłużone (plemniki), a inne mają wypustki (komórka nerwowa). BUDOWA KOMÓRKI BAKTERYJNEJ Komórka bakteryjna nie ma jądra. Jego funkcję pełni nić DNA, która zanurzona jest w cytozolu, tak jak rybosomy. Komórka bakteryjna oddzielona jest od otoczenia błoną komórkową. Na jej powierzchni występuje ściana komórkowa, a u niektórych bakterii również otoczka śluzowa, która chroni przed wysychaniem. Niektóre komórki mają rzęski, dzięki którym mogą się poruszać. BUDOWA KOMÓRKI GRZYBOWEJ Komórka grzybowa posiada ścianę komórkową, która zbudowana jest z chityny (cukru). ORGANIZMY SAMOŻYWNE To są takie organizmy, które mają zdolność do samodzielnego wytwarzania pokarmów. Do takich organizmów należą rośliny (np. Rosiczka), niektóre protisty (Brunatnice) i część bakterii (np. sinice). Większość z nich wytwarza pokarm dzięki fotosyntezie. Fotosynteza to proces, podczas którego z dwutlenku węgla i wody z udziałem światła powstają substancje pokarmowe i tlen. Jedną z takich substancji pokarmowych jest glukoza (czyli cukier, który jest podstawowym źródłem energii dla organizmu oraz związków budujących ciało i związków zapasowych). PROCES FOTOSYNTEZY Dlaczego rośliny mogą przeprowadzić fotosyntezę? Ponieważ w komórkach liści znajdują się chloroplasty, które zawierają zielony barwnik (chlorofil). Dzięki niemu rośliny pochłaniają światło niezbędne do procesu fotosyntezy. Jak rośliny wykorzystują substancje pokarmowe? 1. Glukoza, która stanowi źródło energii jest niezbędna do wykonywania ruchów. Pozwala to kwiatom obracać się w kierunku słońca. 2. Inne rośliny potrzebują substancji pokarmowych do wzrostu i rozwoju np. truskawki, które powiększają się, wytwarzają nowe liście, kwiaty i owoce. 3. Z substancji pokarmowych powstają materiały zapasowe, które pomagają roślinie w trudnych warunkach np. ziemniak gromad zezi w bulwach skrobię. Od czego zależy intensywność fotosyntezy? Intensywność fotosyntezy zależy od warunków środowiska, w którym żyje roślina. Zależne jest to od: światła, dwutlenku węgla, wody, temperatury i soli mineralnych. ORGANIZMY CUDZOŻYWNE To takie, które pobierają pokarm z otoczenia, ponieważ nie potrafią samodzielnie go wytworzyć. Do takich organizmów należą zwierzęta, grzyby, większość bakterii i niektóre protisty. Pokarm, który pobierają z otoczenia zawiera złożone związki czyli cukry, białka oraz tłuszcze. Jednak aby tez związki mogły być wykorzystane, musza być rozłożone na proste. Taki rozkład jest możliwe podczas trawienia.
