Docsity
Docsity

Przygotuj się do egzaminów
Przygotuj się do egzaminów

Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity


Otrzymaj punkty, aby pobrać
Otrzymaj punkty, aby pobrać

Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium


Informacje i wskazówki
Informacje i wskazówki

Budowa i funkcje mitochondriów, Streszczenia z Transport

„Błona zewnętrzna”;. „Błona wewnętrzna i grzebienie mitochondrialne”;. „Macierz mitochondrialna”;. „DNA mitochondrialny”;. „Rybosomy”. Przebieg zajęć. Faza ...

Typologia: Streszczenia

2022/2023

Załadowany 24.02.2023

Collage
Collage 🇵🇱

4.6

(10)

99 dokumenty


Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Budowa i funkcje mitochondriów i więcej Streszczenia w PDF z Transport tylko na Docsity! Budowa i funkcje mitochondriów Wprowadzenie Przeczytaj Grafika interaktywna Sprawdź się Dla nauczyciela Mała, mobilna elektrownia, która kieruje się tam, gdzie jest najbardziej potrzebna. Niemożliwe? A jednak. Jest w komórce „elektrownia”, która nosi nazwę mitochondrium. Przemieszcza się do miejsc komórki o największym zapotrzebowaniu na „paliwo komórkowe” w postaci związku, jakim jest ATP. Potrafi też coś więcej – przy dużym zapotrzebowaniu na energię może się namnażać. Twoje cele Omówisz budowę mitochondrium. Wyjaśnisz wpływ aktywności metabolicznej komórki na rozmieszczenie i liczebność mitochondriów. Wskażesz przystosowania w budowie mitochondriów do roli, jaką pełnią w komórce. Mitochondria nazywane są „elektrowniami” komórki. Bez tych organelli nasz organizm nie przeżyłby nawet pięciu minut. Uwalniają one energię ze związków organicznych i magazynują ją w postaci ATP — cząsteczki, bez której żaden organizm nie może funkcjonować. Źródło: NICHD, Flickr, licencja: CC BY 2.0. Budowa i funkcje mitochondriów drobnocząsteczkowych, m.in. cholesterolu, ADP i ATP. Błona wewnętrzna zawiera więcej białek niż błona zewnętrzna, na które składają się białka przenośnikowe, białka łańcucha oddechowego oraz syntaza ATP – białko enzymatyczne uczestniczące w syntezie ATP. Jest nieprzepuszczalna dla większości jonów. Ich transport odbywa się za pośrednictwem specjalnych przenośnikowych białek błonowych. Błona wewnętrzna jest silnie pofałdowana i tworzy grzebienie mitochondrialne, które znacznie zwiększają jej powierzchnię zarówno w stosunku do błony zewnętrznej,  jak i błony komórkowej. Na przykład w komórkach wątroby łączna powierzchnia błon wewnętrznych wszystkich mitochondriów pięciokrotnie przekracza powierzchnię ich błony zewnętrznej i ok. 17‐krotnie powierzchnię błony komórkowej. Liczba grzebieni mitochondrialnych, ich kształt i stopień upakowania zależą od miejsca występowania mitochondrium, a tym samym roli, jaką mają do spełnienia. Na silnie rozbudowanych grzebieniach mitochondrialnych w mięśniach poprzecznie prążkowanych występuje dużo białek enzymatycznych uczestniczących w reakcjach utleniania komórkowego i syntezy ATP. Źródło: Dr David Furness, Wellcome Collecon, licencja: CC BY-ND 4.0. Między błoną zewnętrzną a wewnętrzną znajduje się przestrzeń międzybłonowa. Błona wewnętrzna wyznacza przestrzeń mitochondrialną zwaną macierzą lub matriks. Ma ona konsystencję żelu, w którym są zawieszone: jedna lub kilka (w komórkach ludzkich od 4 do 10) kolistych cząsteczek DNA mitochondrialnego (mtDNA); RNA mitochondrialny (mtRNA); podjednostki mitochondrialnych rybosomów 70S (u ssaków 55S); liczne enzymy, których zestaw zależy od jej rodzaju komórki. Mitochondria zawierają własny materiał genetyczny, dzięki czemu mogą się namnażać niezależnie od podziałów jądra komórkowego a zgodnie z zapotrzebowaniem komórki na energię. Mają też własne rybosomy, na których wytwarzają część potrzebnych im mitochondrialnych białek. Źródło: Przedmiotowy model 3D został opracowany przez Englishsquare.pl Sp. z o.o. na podstawie materiału źródłowego zakupionego w ramach serwisu: www.turbosquid.com. Jakiekolwiek dalsze użycie tego modelu 3D podlega wszelkim ograniczeniom opisanym w licencji opublikowanej na przywołanej stronie internetowej. Mitochondria określane są jako centra energetyczne komórki. Zachodzi w nich proces utleniania komórkowego, w którym substraty energetyczne (cukry, kwasy tłuszczowe) zostają rozłożone do dwutlenku węgla i wody. Uwalniana w tym procesie energia wykorzystywana jest przez komórkę do wytworzenia ATP. W mitochondriach odbywają się również przemiany tłuszczów, a w komórkach wątroby (hepatocytach) w organellach tych zachodzi cykl przekształcania toksycznego amoniaku do mniej szkodliwego mocznika. W mitochondriach zachodzi proces tlenowego oddychania komórkowego, który polega na utlenianiu związków organicznych do wody i dwutlenku węgla. U organizmów samożywnych utleniane związki pochodzą z fotosyntezy, a u organizmów cudzożywnych są one pozyskiwane z pokarmu. Proces oddychania przebiega przy udziale tlenu i prowadzi do wyzwolenia energii zmagazynowanej w wysokoenergetycznych wiązaniach ATP. Energia przechowywana w ATP jest następnie wykorzystywana w różnych procesach życiowych, a bez niej życie organizmu byłoby niemożliwe. Źródło: Englishsquare Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0. Słownik ATP związek organiczny złożony z zasady azotowej – adeniny, cukru rybozy i trzech grup fosforanowych; gromadzi energię w dwóch wysokoenergetycznych wiązaniach, która jest wykorzystywana w procesie oddychania komórkowego; uwalnianie energii zgromadzonej w wysokoenergetycznych wiązań następuje w wyniku odłączenia od ATP reszt kwasu fosforowego; energia ta wykorzystywana jest m.in. do aktywnego transportu czy skurczu mięśni DNA mitochondrialne (mtDNA) kolista cząsteczka kwasu deoksyrybonukleinowego zbudowana z nukleotydów, stanowiąca mitochondrialny materiał genetyczny, który nie ulega rekombinacji i jest dziedziczony w linii żeńskiej endosymbiont organizm, który żyje na zasadzie symbiozy w komórkach innego organizmu matriks macierz mitochondrialna; koloidalna substancja wypełniająca wnętrze mitochondrium, ograniczona błoną wewnętrzną; zawiera liczne enzymy katalizujące proces oddychania komórkowego, a także koliste cząsteczki DNA mitochondrialnego i rybosomy mitochondrium organella półautonomiczna otoczona dwiema błonami białkowo‐lipidowymi, w której zachodzi m.in. proces oddychania komórkowego z uwalnianiem energii magazynowanej w postaci ATP; uwolniona energia ulega częściowemu rozproszeniu w postaci ciepła oddychanie tlenowe komórkowe wieloetapowy proces metaboliczny, w którym podczas tlenowego rozkładu związków organicznych następuje uwalnianie energii; energia ta jest krótkotrwale magazynowana w ATP, a następnie wykorzystywana do procesów życiowych, takich jak transport aktywny czy procesy syntezy rybosomy 70S ziarniste struktury w obrębie matriks mitochondrium zbudowane z rRNA i białek; zachodzi w nich synteza białek mitochondrialnych; rybysomy mitochondrialne mają stałą sedymentacji (S) niższą niż te występujące w cytoplazmie i na siateczce wewnątrzplazmatycznej; stała sedymentacji rybosomów w mitochondriach ssaków, w tym człowieka, wynosi tylko 55S Ćwiczenie 2 Oceń, czy poniższe stwierdzenia są prawdziwe czy fałszywe. Prawda Fałsz Liczba mitochondriów w komórce eukariotycznej jest determinowana jej aktywnością metaboliczną. W wielokomórkowym organizmie eukariotycznym wszystkie komórki zawierają mitochondria. Dzięki obecności mtDNA mitochondria syntetyzują wszystkie potrzebne im białka. Grzebienie błony wewnętrznej zwiększają funkcjonalną powierzchnię mitochondrium. Ćwiczenie 3 Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0. Ćwiczenie 4 Do podanych elementów budowy mitochondrium przyporządkuj cechy charakterystyczne. Błona zewnętrzna Błona wewnętrzna grzebienie gładka zawiera więcej białek gruba przepuszczalna dla jonów H + nieprzepuszczalna dla jonów H +         輸 輸 輸 醙 Informacja do ćwiczeń 7 i 8 W komórkach jednej z tkanek budujących ciała ssaków jest bardzo dużo drobnych mitochondriów mających gęsto upakowane grzebienie mitochondrialne. Stwierdzono też, że występuje tam niewielka ilość syntazy ATP – enzymu katalizującego wytwarzanie ATP, a duża termogeniny, czyli białka rozprzęgającego, które ogranicza syntezę ATP, a wzmaga produkcję energii cieplnej. Ćwiczenie 5 Uzupełnij tekst, zaznaczając poprawne informacje. HydrofilowyHydrofobowy charakter błon mitochondrialnych warunkuje ich ograniczonązwiększoną przepuszczalność. Większa ilość białektłuszczów w błonie zewnętrznejwewnętrznej jest związana m.in. z transportem jonów. Błona wewnętrzna jest silniejsłabiej rozwinięta w komórkach o większym zapotrzebowaniu na energię. Ćwiczenie 6 Wybierz właściwą odpowiedź. Aby potwierdzić słuszność hipotezy zakładającej, że liczba mitochondriów w komórce zależy od jej zapotrzebowania energetycznego, do obserwacji mikroskopowych należy użyć: komórek wątroby i komórek tkanki tłuszczowej brunatnej komórek trzustki i komórek naskórka komórek naskórka i starzejących się komórek nabłonka komórek wątroby i włókna mięśnia szkieletowego Ćwiczenie 7 Korzystając z tekstu, określ dwie funkcje, jakie pełni mitochondrium w przemianach energii. W odpowiedzi uwzględnij obie formy energii.     醙 醙 難 Ćwiczenie 8 Komórki zawierające opisane w tekście mitochondria budują tkankę: mięśniową gładką ściany naczynia krwionośnego tłuszczową brunatną noworodków kostną w okresie regeneracji kości nabłonka jelita cienkiego Uzasadnij odpowiedź, podając jeden argument. Ćwiczenie 9 Ćwiczenie 10 Mitochondria w komórkach nabłonka kanalika nerkowego. Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0. W komórkach nabłonka kanalika nerkowego mitochondria układają się w szeregi prostopadłe do błony podstawnej komórki. Wyjaśnij, czym jest uwarunkowane takie rozmieszczenie mitochondriów w komórkach nabłonka kanalika nerkowego.     難 難 難 Faza realizacyjna: 1. Nauczyciel dzieli klasę na cztery grupy. Każda grupa otrzymuje flamastry i arkusz papieru A3. Zadaniem grup jest wykonanie mapy myśli dotyczącej kształtu, liczebności i rozmieszczenia mitochondriów. Uczniowie wpisują hasła, opisy, wykonują rysunki. 2. Nauczyciel nadzoruje pracę grup, w razie potrzeby wyjaśnia wątpliwości. 3. Uczniowie prezentują swoje mapy myśli. 4. Nauczyciel zapisuje na tablicy hasło „Budowa i funkcje mitochondrium” i rysuje duży schemat budowy mitochondrium. Następnie przedstawiciel każdej z grup losuje hasło, które będzie opracowywane przez grupę (ważne, by liczba grup odpowiadała liczbie zaplanowanych do opracowania haseł): „Błona zewnętrzna”; „Błona wewnętrzna i grzebienie mitochondrialne”; „Macierz mitochondrialna”; „DNA mitochondrialny”; „Rybosomy”. Uczniowie na podstawie informacji zawartych w e‐materiale, szczególnie w grafice interaktywnej, zapisują na kartkach najważniejsze informacje dotyczące wylosowanej struktury. Następnie przedstawiciele grup są proszeni o przymocowanie za pomocą masy plastycznej lub taśmy lepiącej swoich opisów w odpowiednim miejscu na rysunku mitochondrium sporządzonym przez nauczyciela na tablicy. Uczniowie podchodzą do tablicy i czytają opisy. Nauczyciel czuwa nad poprawnością wykonanego ćwiczenia. Uczniowie mogą także wykonać w zeszytach własne rysunki schematyczne mitochondrium i je opisać. 5. Uczniowie wieszają i prezentują graffiti. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia informacje. 6. Nauczyciel prosi o zapoznanie się grafiką interaktywna zawartą w e‐materiale. 7. Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne nr 1, 3 i 4. Faza podsumowująca: 1. Nauczyciel wybiera ucznia, który dokończy czytane przez nauczyciela zdanie (materiały pomocnicze). W przypadku udzielenia dobrej odpowiedzi uczeń wskazuje osobę, która dokończy kolejne zdanie czytane przez nauczyciela. W przypadku udzielenia złej odpowiedzi zdanie kończy osoba zgłaszająca się i wskazuje następną osobę. Praca domowa: Wykonaj ćwiczenia interaktywne nr 2 oraz od 5 do 8 zawarte w e‐materiale. Materiały pomocnicze: Niedokończone zdania: 1. Liczebność mitochondriów w komórce zależy od… 2. Mitochondria najczęściej mają kształt… 3. Przykładem komórek zawierających dużą liczbę mitochondriów są… 4. Najczęściej w komórce mitochondria występują… 5. Mitochondria są otoczone… 6. Więcej białek występuje w błonie… 7. Błona wewnętrzna jest silnie pofałdowana i tworzy… 8. Substancją wypełniającą wnętrze mitochondrium jest… 9. Między błoną zewnętrzną a wewnętrzną znajduje się… 10. Mitochondria pełnią funkcję… Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania grafiki interaktywnej: Grafika interaktywna powinna zostać wykorzystana w fazie realizacyjnej lekcji. Można ją także wykorzystać podczas przygotowania ucznia do lekcji.