Docsity
Docsity

Przygotuj się do egzaminów
Przygotuj się do egzaminów

Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity


Otrzymaj punkty, aby pobrać
Otrzymaj punkty, aby pobrać

Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium


Informacje i wskazówki
Informacje i wskazówki

Budowa i ogólny schemat działania układu pokarmowego ..., Schematy z Transport

Porównasz budowę i funkcje poszczególnych odcinków przewodu pokarmowego. Wnętrze jelita cienkiego ma wygląd i fakturę aksamitu. Jest to efekt obecności milionów ...

Typologia: Schematy

2022/2023

Załadowany 24.02.2023

dlugie_nogi
dlugie_nogi 🇵🇱

4.5

(16)

80 dokumenty

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Budowa i ogólny schemat działania układu pokarmowego ... i więcej Schematy w PDF z Transport tylko na Docsity! Budowa i ogólny schemat działania układu pokarmowego człowieka Wprowadzenie Przeczytaj Mapa myśli Sprawdź się Dla nauczyciela Wyprostuj dłonie i rozstaw szeroko palce, następnie przyłóż obie dłonie poniżej żeber, na brzuchu. Pod twoimi dłońmi znajdują się żołądek i jelita, o długości ok. 8 m. Jeśli dodamy do tego przełyk i jamę ustną, długość przewodu pokarmowego wzrasta do 9 m, czyli ponad czterokrotnie przekracza twój wzrost. Jest to niewiele w porównaniu z przewodem pokarmowym krowy, którego długość wynosi ponad 50 m. Człowiek wytwarza ok. 1,5 l śliny dziennie. Ślinianki krowy produkują dziennie aż 190 l tego płynu. Aby zrozumieć, skąd biorą się te różnice, niezbędna jest znajomość sposobu odżywiania oraz budowy i funkcji układu pokarmowego. Twoje cele Omówisz funkcje odcinków przewodu pokarmowego i gruczołów trawiennych. Opiszesz przystosowania przewodu pokarmowego do pobierania, trawienia i wchłaniania składników pokarmowych. Porównasz budowę i funkcje poszczególnych odcinków przewodu pokarmowego. Wnętrze jelita cienkiego ma wygląd i fakturę aksamitu. Jest to efekt obecności milionów palczastych wyrostków nazywanych kosmkami jelitowymi, które znacząco zwiększają powierzchnię wchłaniania. Rozwinięta powierzchnia błony śluzowej jelita dorosłego człowieka jest zbliżona do powierzchni kortu tenisowego. Źródło: Scienfic Animaons, licencja: CC BY-SA 4.0. Budowa i ogólny schemat działania układu pokarmowego człowieka śluzową znajduje się warstwa łącznotkankowa – błona podśluzowa, dzięki której wnętrze przewodu pokarmowego może układać się w fałdy i wygładzać w trakcie rozciągania lub kurczenia jelit. Zawiera ona naczynia krwionośne i limfatyczne oraz włókna nerwowe. Perystaltyka przewodu pokarmowego Pożywienie w przewodzie pokarmowym formuje się zwykle w małe grudki zwane kęsami. Kęsy są przesuwane wzdłuż przewodu dzięki falom skurczów mięśniówki. Skurcze te nazywane są ruchami robaczkowymi lub perystaltycznymi. Mięśnie okrężne ściany Błona mięśniowa Błona surowicza Ściana żołądka złożona jest z czterech warstw. Pierwszą z nich jest błona śluzowa, w której obecne są liczne gruczoły, wydzielające np. kwas solny, pepsynogen czy śluz. Kolejną warstwę stanowi łącznotkankowa błona podśluzowa, a następną błona mięśniowa, składającą się z trzech warstw mięśni (od wewnątrz) – skośnych, okrężnych i podłużnych – umożliwiających przesuwanie się pokarmu ku jelitu cienkiemu. Ostatnią warstwę stanowi błona surowicza. Błona śluzowa żołądka zbudowana jest z nabłonka jednowarstwowego walcowatego. W błonie śluzowej znajdują się gruczoły, które zawierają następujące rodzaje komórek: okładzinowe – wydzielające kwas solny , główne – wydzielające pepsynogen, śluzowe – wydzielające śluz. Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.  przewodu pokarmowego kurczą się, zmniejszając średnicę danego odcinka (np. przełyku), a skurcze mięśni podłużnych powodują jego skrócenie. Obie warstwy mięśniówki pracują na przemian – gdy jedna się kurczy, druga się rozkurcza. Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0. Na granicy niektórych odcinków przewodu pokarmowego warstwa mięśni okrężnych grubieje, tworząc zwieracze, kontrolujące przepływ pokarmu przez przewód pokarmowy. Zwieracze zamykają i otwierają odcinki między przełykiem a żołądkiem, między żołądkiem a dwunastnicą oraz w odbytnicy, na końcu przewodu pokarmowego. Narządy układu pokarmowego człowieka Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0. Słownik defekacja usuwanie niestrawionych resztek pokarmu emulgacja tłuszczów rozbijanie cząsteczek tłuszczu na mniejsze cząstki, w wyniku czego tworzy się emulsja mikrobiom jelitowy bakterie jelitowe występujące w przewodzie pokarmowym ssaków; ułatwia trawienie pokarmu, rozkładanie toksyn, a także bierze udział w produkcji witamin, np. z grupy B oraz witaminy K odbyt końcowy otwór układu pokarmowego, przez który następuje usuwanie kału ruchy perystaltyczne (robaczkowe) falowe ruchy postępujące wzdłuż poszczególnych odcinków przewodu pokarmowego; przepychają treść pokarmową w kierunku od przełyku przez żołądek do odbytnicy sok trzustkowy płynna wydzielina gruczołowej części trzustki zawierająca enzymy trawienne zwieracz grupa włókien mięśniowych ułożonych okrężnie, których skurcz powoduje zamknięcie otworu, np. zwieracz odbytu zamykający odbyt żółć wydzielina komórek wątroby zawierająca kwasy żółciowe, wodę, jony i fosfolipidy, powodująca emulgację tłuszczów Sprawdź się Pokaż ćwiczenia: 輸醙難 Ćwiczenie 1 Zaznacz prawidłową odpowiedź. Narząd o kształcie rury, wzdłuż którego transportowany jest pokarm do żołądka, to: przełyk odbytnica jelito czcze jelito kręte     輸 Ćwiczenie 2 Pogrupuj odcinki przewodu pokarmowego w zależności od pełnionej funkcji. Mieszanie pokarmu i transport Połykanie Wyłącznie transport Wchłanianie produktów trawienia i transport Wchłanianie wody i transport gardło odbytnica jelito cienkie żołądek jama ustna jelito grube przełyk 輸 Ćwiczenie 3 Uporządkuj w odpowiedniej kolejności etapy obróbki pokarmu w przewodzie pokarmowym. Wchłanianie strawionych substancji odżywczych Trawienie pokarmu Odzyskiwanie wody z resztek pokarmu Rozdrabnianie pokarmu i nawilżanie Usuwanie niestrawionych resztek pokarmu Ćwiczenie 4 Uzupełnij tekst, wstawiając odpowiednie nazwy elementów układu pokarmowego. W błonie śluzowej tego narządu są komórki wydzielające śluz chroniący przed samostrawieniem: . Jego powierzchnia jest silnie pofałdowana i pokryta licznymi kosmkami: . Tu zamieszkują liczne bakterie, które wytwarzają witaminy: . jelito cienkie jelito grube żołądek      輸 輸 Dla nauczyciela Autor: Alicja Kasińska Przedmiot: biologia Temat: Budowa i funkcje układu pokarmowego Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym Podstawa programowa: Zakres podstawowy Treści nauczania – wymagania szczegółowe V. Budowa i fizjologia człowieka. 2. Odżywianie się. Uczeń: 2) przedstawia związek budowy odcinków przewodu pokarmowego z pełnioną przez nie funkcją; Zakres rozszerzony Treści nauczania – wymagania szczegółowe XI. Funkcjonowanie zwierząt. 2. Porównanie poszczególnych czynności życiowych zwierząt, z uwzględnieniem struktur odpowiedzialnych za ich przeprowadzanie. 1) Odżywianie się. Uczeń: d) przedstawia związek budowy odcinków przewodu pokarmowego człowieka z pełnioną przez nie funkcją, Kształtowane kompetencje kluczowe: kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji; kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii; kompetencje cyfrowe; kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się. Cele operacyjne: Uczeń: omawia funkcje odcinków przewodu pokarmowego i gruczołów trawiennych; opisuje przystosowanie przewodu pokarmowego do pobierania, trawienia i wchłaniania składników pokarmowych; porównuje funkcje poszczególnych odcinków przewodu pokarmowego. Strategie nauczania: konstruktywizm; konektywizm; strategia badawcza; strategia problemowa. Metody i techniki nauczania: burza mózgów; wykład; praca z tekstem i materiałami źródłowymi; praca z e‐materiałem; Formy pracy: praca indywidualna; praca w parach; praca w grupach; praca całego zespołu klasowego. Środki dydaktyczne: komputery z dostępem do internetu; zasoby multimedialne zawarte w e‐materiale; mapa myśli; tablica interaktywna, pisaki; karty pracy. Przebieg zajęć Faza wstępna: 1. Nauczyciel stawia pytanie problemowe: „Jak myślicie, czy można jeść pokarm, stojąc na głowie?”. Uczniowie rozmawiają o tym w parach, chętni wyrażają swoje zdanie, które na razie pozostaje bez odpowiedzi nauczyciela. 2. Następnie nauczyciel zadaje drugie pytanie: „Do czego służy układ pokarmowy?” i zapisuje je na tablicy. 3. Uczniowie metodą burzy mózgów podają propozycje odpowiedzi. Jeden z uczniów zapisuje je na tablicy. Odpowiedzi zostaną zweryfikowane w fazie podsumowującej. 4. Nauczyciel podaje cele lekcji i formułuje temat. Faza realizacyjna: 1. Uczniowie pod kierunkiem nauczyciela analizują przemiany, jakim podlega pokarm spożywany przez człowieka. Wykorzystują schemat działania układu pokarmowego zamieszczony w e‐materiale. 2. Uczniowie analizują mapę myśli zawartą w e‐materiale, poznając nazwy elementów układu pokarmowego. Wykonują polecenie nr 2 i odpowiadają na pytanie problemowe zadane na wstępie lekcji: „Czy można jeść pokarm, stojąc na głowie?”. 3. Nauczyciel w krótkim wykładzie przedstawia informacje dotyczące budowy i działania ścian przewodu pokarmowego. Wykorzystuje ilustracje z e‐materiału. 4. Uczniowie, pracując w trzech grupach, przygotowują informacje o losach kęsa pokarmu w poszczególnych odcinkach przewodu pokarmowego (załącznik w materiałach pomocniczych). Wykorzystują w tym celu e‐materiał, a wyniki pracy zapisują w kartach pracy (zob. materiały pomocnicze). 5. Uczniowie prezentują wyniki pracy, posługując się ilustracjami z e‐materiału. Faza podsumowująca: 1. Uczniowie wracają do pytania postawionego w fazie wstępnej: „Do czego służy układ pokarmowy?” i odpowiedzi zapisanych na tablicy. Weryfikują je i ustalają, co należy zapisać w zeszycie. 2. Uczniowie wykonują ćwiczenie nr 9 (dotyczące spożywania pokarmu w stanie nieważkości) zawarte w e‐materiale. 3. Uczniowie dokonują oceny własnej pracy, kończąc zdanie: „Z dzisiejszej lekcji chcę zapamiętać…”. Praca domowa: Wykonaj ćwiczenia od 1 do 8 zawarte w e‐materiale. Dla chętnych: Wykonaj polecenie 1 do mapy myśli. Materiały pomocnicze: Neil A. Campbell i in., Biologia Campbella, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019. Eldra P. Solomon i in., Biologia, Multico, Warszawa 2007. Załącznik 1. Instrukcje dla grup. Plik o rozmiarze 20.06 KB w języku polskim Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania mapy myśli: Uczniowie wykorzystują mapę myśli w fazie realizacyjnej w celu zapoznania się z budową układu pokarmowego. Chętni uczniowie wykonują polecenie nr 1 do mapy myśli jako ćwiczenie umiejętności przetwarzania informacji.