Pobierz Budowa układu moczowego i więcej Prezentacje w PDF z Anatomia człowieka tylko na Docsity! 1 UKŁAD MOCZOWY zatoka kora rdzeń piramida rdzeń wewn. rdzeń zewn. miedniczkamoczowód kolumna promien. rdzenne kielichy mniejsze kielichy większe Ogólna budowa nerki • kora - labirynt - promienie rdzenne • rdzeń - zewnętrzny (podzielony na pas zewn. i wewn.) - wewnętrzny Nerka zbudowana jest z gęsto ułożonych nabłonkowych, rurek - kanalików nerkowych. Ich regularny układ powoduje zróżnicowanie miąższu nerki na obszary kory i rdzenia. Przestrzenie międzykanalikowe zajmuje tkanka łączna z gęstą siecią naczyń krwionośnych (głównie włosowatych). kora rdzeń Kanaliki nerkowe • nefrony (nierozgałęzione, mają kolejne odcinki różniące się budową histologiczną i funkcją) • cewki zbiorcze (rozgałęzione, do jednej cewki uchodzi klika nefronów) - otwierają się na szczytach brodawek nerkowych gdzie mocz przedostaje się do dróg wyprowadzających * nefrony korowe * nefrony przyrdzeniowe kora _______ rdzeń zewn. rdzeń wewn. pas zewn. pas wewn. Nefron Odcinki: 1. Ciałko nerkowe 2. Kanalik proksymalny • część kręta • część prosta 3. Kanalik pośredni (część cienka pętli Henlego) 4. Kanalik dystalny • część prosta • część kręta Pętla Henlego: proste odcinki nefronu (*pętle krótkie i długie) 1 2 3 4 Ciałko nerkowe • kłębuszek nerkowy (pętle naczyń włosowatych, pomiędzy nimi kom. mezangialne) • torebka Bowmana (blaszka zewnętrzna, blaszka wewnętrzna zbudowana z podocytów) * biegun naczyniowy (tętniczka doprow. i wyprowadzająca) * biegun moczowy (przejście w kanalik proksymalny) Funkcja: ultrafiltracja (filtracja osocza krwi do przestrzeni torebki Bowmana) kanalik proksymalny przestrzeń torebki Bowmana blaszka zewnętrzna torebki Bowmana blaszka wewnętrzna torebki Bowmana blaszka podstawna biegun naczyniowy biegun moczowy 2 Ciałko nerkowe Okienkowe kapilary kłębuszka nerkowego... ... są pokryte od zewnątrz przez zazębiające się wypustki podocytów PODOCYT komórka mezangialna okienkowe naczynie włosowate komórka blaszki zewnętrznej podocyt przestrzeń t. Bowmana śródbłonek wypustki podocytu bariera filtracyjna Ściana naczynia i otaczające ją wypustki podocytów tworzą barierę filtracyjną ciałka nerkowego błona podstawna Bariera filtracyjna ciałka nerkowego: • śródbłonek • błona podstawna (dwie zespolone blaszki podstawne) • szczeliny filtracyjne pomiędzy wypustkami podocytów • śródbłonek (z okienkami bez przeponek): zatrzymuje krwinki • błona podstawna (dwie zespolone blaszki podstawne): sieciowy układ białek i liczne ujemnie naładowane grupy w proteoglikanach zwalniają cząsteczki duże i z ładunkiem elektrycznym • szczeliny filtracyjne pomiędzy wypustkami podocytów przesłonięte przeponkami z białka nefryny zatrzymują cząsteczki > 70 kDa Przez barierę przechodzą wszystkie składniki osocza z wyjątkiem dużych białek 5 Układ naczyniowy Tętnice międzypłatowe tętnice łukowate tętnice promieniste tętniczki doprowadzające kapilary kłębuszka tętniczki wyprowadzające kapilary okołokanalikowe żyły promieniste żyły łukowate (…) Aparat przykłębuszkowy • komórki przykłębuszkowe (ziarniste): zmodyfikowane komórki mięśniowe gładkie tętniczki doprowadzającej - produkują i wydzielają reninę • komórki plamki gęstej: zmodyfikowane komórki kanalika dystalnego - monitorują stężenie Na+ i Cl– oraz przepływ moczu • komórki mezangium pozakłębuszkowego: pośredniczą w wymianie sygnałów pomiędzy komórkami plamki gęstej i ziarnistymi (połączenia szczelinowe) Funkcja: regulacja ciśnienia krwi (od którego zależy prawidłowa ultrafiltracja) kanalik dystalny komórki ziarniste tętniczka doprow. komórki mezangium tętniczka wyprow.plamka gęsta podocyt przestrzeń t. Bowmana komórki mezangium kapilary Aparat przykłębuszkowy plamka gęsta kom. plamki gęstej kom. przykłębuszkowa kom. mezangialna Plamka gęsta: spadek przepływu moczu i zaburzenia jonowe Komórki ziarniste: wydzielanie reniny Angiotensynogen Angiotensyna I Angiotensyna II Wydzielanie aldosteronu Skurcz naczyń przez korę nadnerczy krwionośnych Resorpcja Na+ i H2O w kanalikach łączących i cewkach zbiorczych Wzrost ciśnienia krwi renina konwertaza (ACE) ATP Układ renina- angiotensyna-aldosteron Tkanka śródmiąższowa • delikatna tkanka łączna zawierająca: - fibroblasty - makrofagi - kom. śródmiąższowe (tylko w rdzeniu) • naczynia włosowate Fibroblasty tkanki śródmiąższowej kory produkują erytropoetynę Komórki śródmiąższowe rdzenia: • specyficzny rodzaj miofibroblastów • wydłużone, zawierają krople lipidowe • układają się w „drabinę” • kurcząc się regulują przepływ krwi • produkują medulipinę (poszerza naczynia) i prostaglandyny • w warunkach patologicznych wytwarzają włókna kolagenowe Moczowód • błona śluzowa - nabłonek przejściowy dróg moczowych - blaszka właściwa (bez gruczołów) • błona mięśniowa (warstwy: podłużna – okrężna – podłużna • warstwa włóknista Drogi moczowe Kielichy i miedniczki nerkowe • błona śluzowa - nabłonek przejściowy dróg moczowych (urotelium) - cienka blaszka właściwa • cienka warstwa mięśniówki gładkiej nabłonek blaszka właściwa mięśniówka 6 Pęcherz moczowy • błona śluzowa - nabłonek przejściowy dróg moczowych - blaszka właściwa • błona podśluzowa • gruba warstwa mięśniowa • warstwa włóknista lub surowicza Nabłonek przejściowy: wielowarstwowy z komórkami baldaszkowatymi na powierzchni, połączonymi strefami zamykającymi Funkcje: ochrona ściany dróg moczowych, bariera osmotyczna, adaptacja do zmieniającej się powierzchni Szczytowa błona komórkowa komórek baldaszkowatych: sztywne białkowe płytki zbudowane z uroplakiny, połączone „zawiasowymi” obszarami normalnej błony. Błona jest nieprzepuszczalna dla wody i jonów, tworząc (wraz ze strefami zamykającymi) barierę osmotyczną płytka normalna błona Adaptacja ściany pęcherza moczowego do zmiennej pojemności pusty (ok. 0,04 l) pełny (do 0,6 l) A. Wygładzanie fałdów błony śluzowej i reorientacja pęczków mięśniowych B. Rozciągnięcie nabłonka przejściowego (zmniejszenie liczby warstw i spłaszczenie komórek baldaszkowatych) C. Zwiększenie powierzchni szczytowej błony komórkowej komórek baldaszkowatych przez jej „wygładzenie” i wbudowanie dodatkowych płytek wzrost pola powierzchni do 15 x Cewka moczowa żeńska męska • nabłonek przejściowy walcowaty odcinki: sterczowy, błoniasty, wielowarstwowy płaski gąbczasty • blaszka właściwa z gruczołami • nabłonek przejściowy Littre’a (małe gruczoły śluzowe) wielowarstwowy walcowaty • warstwa naczyniowa (cienka warstwa wielowarstwowy płaski tkanki erekcyjnej) • blaszka właściwa z gruczołami • warstwa mięśniowa (m. gładkie, Littre’a zwieracz z m. szkieletowych) • w odc. gąbczastym otoczona • okołocewkowe gruczoły Skene’a przez ciało gąbczaste prącia (niewielkie, zbliżone budową do prostaty)