Pobierz Budowa układu pokarmowego. Budowa przełyku. Topografia żołądka. Wątroba i inne i więcej Prezentacje w PDF z Anatomia człowieka tylko na Docsity! Układ pokarmowy UKŁAD POKARMOWY • Przewód pokarmowy rozpoczyna się szparą ust a kończy się odbytem. • Części przewodu pokarmowego: - jama ustna - gardło - przełyk- esophagus - żołądek- gaster (ventriculus) - jelito (intestinum) cienkie i grube • Gruczoły przewodu pokarmowego: - gruczoły ślinowe - wątroba- hepar - trzustka- pancreas Część szyjna przełyku • Topografia części szyjnej przełyku – Z przodu sąsiaduje z tchawicą – W rowku między tchawicą a przełykiem położone są nerwy krtaniowe wsteczne – Bocznie sąsiaduje z płatami tarczycy Część piersiowa przełyku • Od poziomu Th2 do Th4 przebiega sąsiadując – Od tyłu z kręgosłupem – Od przodu z tchawicą • Poziom Th 4- sąsiedztwo: – Lewe oskrzele główne – Łuk aorty • Poniżej Th4 przebiega sąsiadując – Od przodu z osierdziem i sercem (lewy przedsionek) – Od tyłu z aortą zstępującą Część przeponowa przełyku • Z uwagi na częste występowanie przepuklin wyróżnia się często część przeponową w miejscu przejścia przełyku przez rozwór przełykowy przepony Budowa ściany przełyku • Błona śluzowa – Wysłana nabłonkiem wielowarstwowym płaskim – W dolnej części przełyku nabłonek wielowarstwowy płaski przechodzi w nabłonek walcowaty charakterystyczny dla żołądka • Błona podśluzowa – Zawiera liczne sploty żylne Budowa ściany przełyku • Błona mięśniowa – Warstwa podłużna – Warstwa okrężna • ¼ górna- mięśniówka poprzecznie prążkowana • ¼ dolna- mięśniówka gładka • Część środkowa- mięśniówka mieszana Część szyjna przełyku jest kontynuacją części krtaniowej gardła • Dolna część mięśnia zwieracza gardła dolnego, przyczepiająca się do chrząstki pierścieniowatej krtani tworzy mięsień pierścienno- gardłowy- tzw. zwieracz górny przełyku) Głos przełykowy • Przy nauce mowy przełykowej istotne jest nauczenie pacjenta połykania i odbicia powietrza z żołądka i przełyku • Kolejnym etapem jest nauka wymowy pojedynczych spółgłosek w połączeniu z samogłoskami i następnie prostych słów i zdań tak aby wymówić ich jak najwięcej na jednym wypełnieniu przełyku • Kolejnym etapem jest nauka koordynacji oddychania z mową tak aby szmery z tracheostomy były jak najmniejsze Głos przełykowy Na skuteczność rehabilitacji mowy po laryngektomii wpływają: • Typ laryngektomii i jej rozległość (ew. wycięcie tkanek szyi) • Ew. resekcja dolnej części gardła i nasady języka • Porażenie nerwu podjęzykowego i/lub innych nerwów • Pozostawienie lub usunięcie kości gnykowej • Ilość wydzieliny z tchawicy • Przebieg pooperacyjny (obecność drenu przełykowego, przetok do gardła lub przełyku, kształt i poziom pseudogłośni • Wiek pacjenta, sprawność słuchu, stan uzębienia, stan psychiczny pacjenta • Mowę przełykową opanowuje 60-70% pacjentów po laryngektomii Wpust żołądka (cardia ventriculi) Dno żołądka (fundus ventriculi) Trzon żołądka Część odźwiernikowa Odźwiernik Połączenia żołądka • W żołądku wyróżniamy: • ujście wpustowe – otwór, łączący żołądek z przełykiem • ujście odźwiernikowe – otwór łączący żołądek z dwunastnicą; zaopatrzony w zastawkę odźwiernika i mięsień zwieracz odźwiernika, dzięki którym zasadowa treść dwunastnicy nie miesza się gwałtownie z kwaśną treścią żołądka Położenie żołądka Th10 5 lewe mż L2- L3(4) L1 Ściana żołądka- błona mięśniowa • Warstwa podłużna – W obrębie krzywizn • Warstwa okrężna – Tworzy silny mięsień zwieracz odźwiernika • Warstwa skośna – W okolicy wcięcia wpustowego i dna Ściana żołądka- błona śluzowa • Uwypuklenia – Fałdy żołądkowe – Pólka żołądkowe • Zagłębienia – Dołeczki żołądkowe Typy gruczołów żołądkowych • Gruczoły wpustowe śluz • Gruczoły dna (właściwe) pepsynogen, jony H+, czynnik wewnętrzny Castle’a • Gruczoły odźwiernikowe śluz • W gruczołach żołądka wytwarzane są też substancje o charakterze endokrynnym, np. gastryna, serotonina, somatostatyna DWUNASTNICA • Początkowy odcinek jelita cienkiego łączący się z odźwiernikiem żołądka i z jelitem czczym • Części: - górna (opuszka) łącząca się z odźwiernikiem - zstępująca – z brodawką dwunastniczą większą, na której uchodzi przewód żółciowy wspólny oraz przewód trzustkowy - pozioma - wstępująca – kończąca się zgięciem dwunastniczo-czczym JELITO CZCZE I KRĘTE • Leży wewnątrzotrzewnowo, zawieszone na krezce, co zapewnia im dużą ruchomość. • Jelito czcze rozpoczyna się zgięciem dwunastniczo- czczym • Jelito czcze przechodzi w jelito kręte, kończące się ujściem krętniczo-kątniczym łączącym jelito kręte i jelito grube • Ujście krętniczo-kątnicze jest zamknięte zastawką • Łączna długość jelita cienkiego wynosi ok.5 m; 2/5 początkowe stanowi jelito czcze, a 3/5 dalsze jelito kręte ŚCIANA JELITA CIENKIEGO • błona surowicza – otrzewna • błona mięśniowa – składa się z warstwy podłużnej i okrężnej warunkujących ruchy perystaltyczne jelita • błona śluzowa – z licznymi fałdami okrężnymi i kosmkami jelitowymi, zwiększającymi powierzchnię chłonną jelita cienkiego • Gruczoły błony śluzowej dwunastnicy wydzielają śluz zasadowy, zabezpieczający śluzówkę dwunastnicy przed działaniem kwaśnej treści żołądkowej • Gruczoły jelita cienkiego wytwarzają sok jelitowy zawierający enzymy trawienne JELITO GRUBE • Rozpoczyna się ujściem krętniczo-kątniczym, kończy się odbytem • Części: - kątnica (jelito ślepe) z wyrostkiem robaczkowym - okrężnica - odbytnica • Okrężnica dzieli się na: - okrężnicę wstępującą - okrężnicę poprzeczną - okrężnicę zstępującą - okrężnicę esowatą Kątnica i wyrostek robaczkowy • Jest początkowym odcinkiem jelita grubego, położonym w okolicy pachwinowej prawej • Od podstawy jelita ślepego odchodzi wyrostek robaczkowy OKRĘŻNICA • Okrężnica wstępująca- kontynuacja kątnicy, dochodzi do okolicy podżebrowej prawej • Okrężnica poprzeczna biegnie od okolicy podżebrowej prawej do okolicy podżebrowej lewej • Okrężnica zstępująca biegnie do lewej okolicy pachwinowej • Okrężnica esowata leży w lewej okolicy pachwinowej, biegnie przyśrodkowo w kierunku kości krzyżowej przechodząc w odbytnicę OTRZEWNA • Otrzewna to błona surowicza, wyściełająca ściany jamy brzusznej (otrzewna ścienna) oraz pokrywająca narządy (otrzewna trzewna) • Przestrzeń między otrzewną ścienną a otrzewna trzewną to jama otrzewnej wypełniona płynem surowiczym, zmniejszającym tarcie między narządami jamy brzusznej • Przejście otrzewnej ściennej w otrzewną trzewną to krezka, łącząca narząd ze ścianą brzucha. • Narządy całkowicie pokryte otrzewną to narządy wewnątrzotrzewnowe. Narządy częściowo pokryte otrzewną to narządy zewnątrzotrzewnowe
EB Supracolic EJ Omental Infracolic
compartment bursa compartment
(grealer sac) (lesser sac) (greater sac)
a_a
7 lu
Falciform —Ą
R I ligament
—Stomach—]
—Gallbladder
Greater
omentum
Ascending
colon
WĄTROBA - HEPAR • Największy gruczoł organizmu (waży ok. 1,5kg) • Położenie – Prawa okolica podżebrowa – Nadbrzusze – Lewa okolica podżebrowa WNĘKA WĄTROBY • Położenie- powierzchnia trzewna wątroby • Do wnęki wątroby wchodzą: - żyła wrotna - tętnica wątrobowa właściwa • Z wnęki wychodzi: - przewód wątrobowy wspólny DROGI ŻÓŁCIOWE • Żółć wytwarzana jest przez hepatocyty • Z wątroby odpływa przez: - kanaliki i przewodziki żółciowe - przewód wątrobowy prawy i lewy - przewód wątrobowy wspólny DROGI ŻÓŁCIOWE • Przewód wątrobowy wspólny łączy się z przewodem pęcherzykowym tworząc przewód żółciowy wspólny, uchodzący do dwunastnicy razem z przewodem trzustkowym • Przewód pęcherzykowy doprowadza i odprowadza żółć z pęcherzyka żółciowego PĘCHERZYK ŻÓŁCIOWY • Położony jest w prawej okolicy podżebrowej • Leży na powierzchni trzewnej wątroby • Czynność: - magazynowanie i zagęszczanie żółci TRZUSTKA - PANCREAS • Położenie – Tylna ściana jamy brzusznej (przestrzeń zewnątrzotrzewnowa) – Między kręgosłupem a żołądkiem – Pętla dwunastnicy obejmuje głowę trzustki – ogon trzustki sięga do śledziony BUDOWA TRZUSTKI • Części: - głowa - trzon - ogon • Posiada przewód trzustkowy, który łącząc się z przewodem żółciowym wspólnym uchodzi do części zstępującej dwunastnicy • Przewód trzustkowy odprowadza sok trzustkowy CZYNNOŚĆ TRZUSTKI • Pełni rolę gruczołu zewnętrzwydzielniczego produkującego sok trzustkowy (ok.2l. na dobę) oraz gruczołu wewnątrzwydzielniczego, wytwarzającego hormony • Sok trzustkowy zawiera enzymy trawienne: - trypsynę rozkładającą białka - amylazę rozkładającą cukry złożone - lipazę rozkładającą tłuszcze na kwasy tłuszczowe i glicerol • Jako gruczoł wewnątrzwydzielniczy wytwarza 2 hormony – insulinę i głukagon