Budowanie scenariuszy zmian otoczenia małych firm z wykorzystaniem metody "environmental scanning" , Publikacje z Analiza i zarządzanie w biznesie

Pobierz Budowanie scenariuszy zmian otoczenia małych firm z wykorzystaniem metody "environmental scanning" i więcej Publikacje w PDF z Analiza i zarządzanie w biznesie tylko na Docsity!

Anna Korzeniewska

Budowanie scenariuszy zmian

otoczenia małych firm z

wykorzystaniem metody

"environmental scanning"

Ekonomiczne Problemy Usług nr 34, 341-

2009

NR 540 EKONOMICZNE PROBLEMY USŁUG NR 34 2009

ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO

ANNA KORZENIEWSKA

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Wałczu

BUDOWANIE SCENARIUSZY ZMIAN OTOCZENIA MAŁYCH FIRM

Z WYKORZYSTANIEM METODY ENVIRONMENTAL SCANNING

Prognozowanie zmian otoczenia w małych firmach

Istotą prognozowania jest racjonalne przewidywanie przyszłych zdarzeń, oparte na

rozumowaniu logicznym^1.

Cechą charakterystyczną prognoz zmian otoczenia małych firm, dokonywanych przez

przedsiębiorców, jest fakt, że najczęściej wykorzystywane są w nich informacje pochodzące

z otoczenia ekonomicznego i polityczno-prawnego. Mali przedsiębiorcy przyznają, że

najbardziej interesują ich: wysokość podatków, ulgi podatkowe, składki na ubezpieczenia

społeczne, informacje związane z możliwością obniżania kosztów oraz wiedza dotycząca

pozyskiwania bezzwrotnej pomocy finansowej (np. dotacje z UE).

Alvin Toffler w książce Trzecia fala przewiduje radykalne zmiany w otoczeniu

i w przedsiębiorstwach na całym świecie^2. Ważne zatem, aby mali przedsiębiorcy zaczęli

przywiązywać do prognozowania większą niż dotychczas wagę.

W praktyce małych firm najczęściej wykorzystywana jest metoda określana jako in-

tuicyjna , oparta na wyobraźni prognostyka-przedsiębiorcy i jego zdrowym rozsądku oraz

tzw. burza mózgów^3 , w której często bierze udział najbliższa rodzina przedsiębiorcy. Inną

metodą, rzadziej stosowaną przez małych przedsiębiorców – z uwagi na jej czasochłonność

• jest metoda scenariuszy zmian otoczenia. W przeciwieństwie do intuicji i burzy mózgów,

metoda scenariuszy jest dokładniejsza i wymaga zgromadzenia szerszych informacji.

Informacje wykorzystywane w prognozowaniu

Aby stworzyć wiele wariantów prognozy otoczenia, należy dysponować czynnikami

niezbędnymi do ich opracowania. Największy problem stanowi zgromadzenie odpowied-

nich danych.

(^1) Prognozowanie gospodarcze i metody zastosowania , M. Cieślak (red.), PWN, Warszawa 1997, s. 16. (^2) A. Toffler, Trzecia fala , Wydawnictwo Kurpisz SA, Poznań 2006. (^3) Są to metody prognozowania heurystycznego.

Budowanie scenariuszy zmian otoczenia małych firm... 343

każdego otoczenia obliczyć średnią arytmetyczną, dla ustalenia, które otoczenie

stwarza największe potencjalne niebezpieczeństwo (zagrożenie) dla firmy;

9) w celu stworzenia scenariusza najbardziej prawdopodobnego wyłonić z otoczenia

trendy, które uzyskały najwyższy stopień prawdopodobieństwa wraz z siłą ich od-

działywania – dla każdego otoczenia policzyć średnią arytmetyczną na podstawie

ocen oddziaływania;

10) zebrane oceny dla każdego scenariusza należy przenieść na wykres, następnie do-

konać interpretacji wyników.

Poniżej zaprezentowano analizę możliwych trendów, dotyczących poszczególnych

czynników otoczenia małej firmy handlowej (sklepu mięsnego Kąsek ), zatrudniającej sześ-

ciu pracowników (tab. 1) oraz opracowane na tej podstawie trzy przykładowe scenariu-

sze zmian otoczenia: pozytywny (tab. 2), negatywny (tab. 3) i najbardziej prawdopodobny

(tab. 4).

Tabela 1 Analiza możliwych trendów dotyczących poszczególnych czynników otoczenia sklepu mięsnego Kąsek

Czynniki/trendy w otoczeniu Trend Siod –5 do +5ła wpływu

Prawdopo- dobieństwo od 0 do 1 1 2 3 4 Otoczenie ekonomiczne

Wysokość realnych dochodów rozporządzalnych gospodarstw domowych

wzrost stabilizacja regres

Wysokość oprocentowania kredytów

wzrost stabilizacja regres

Wysokość podatków

wzrost stabilizacja regres

Otoczenie technologiczne Innowacyjność w zakresie przechowywania mięsa i wędlin

wzrost stabilizacja regres

Otoczenie społeczne

Liczba osób preferujących wegetarianizm

wzrost stabilizacja regres

344 Anna Korzeniewska

1 2 3 4

Liczba osób preferujących droższe wędliny, bez konserwantów

wzrost stabilizacja regres

Liczba osób preferujących zakupy w małych sklepach

wzrost stabilizacja regres

Otoczenie demograficzne

Przyrost naturalny w Polsce

wzrost stabilizacja regres

Otoczenie polityczne i prawne Zaostrzenie warunków jakie muszą spełniać sklepy mięsne: wymogi techniczne budynków, sprzętu, narzę- dzi i zabezpieczenia przed szkodnikami

wzrost stabilizacja regres

Zaostrzenie przepisów sanitarnych w zakresie przecho- wywania mięsa i wędlin świeżych (komory chłodnicze) i nieświeżych

wzrost stabilizacja regres

Dostosowanie polskiego przemysłu mięsnego do stan- dardów sanitarnych i weterynaryjnych UE

wzrost stabilizacja regres

Źródło: opracowanie własne.

Scenariusz optymistyczny powstaje w wyniku przyjęcia dla poszczególnych rozpa-

trywanych czynników tych trendów, które uzyskały najwyższą ocenę dodatnią, co oznacza,

że ich pozytywne oddziaływanie na przedsiębiorstwo jest najsilniejsze.

Tabela 2 Scenariusz optymistyczny zmian otoczenia sklepu mięsnego Kąsek

Czynniki/trendy w otoczeniu Siod –5 do +5ła wpływu 1 2 Otoczenie ekonomiczne Wzrost wysokości realnych dochodów rozporządzalnych gospodarstw domowych + Spadek wysokości oprocentowania kredytów + Spadek wysokości podatków + średnia siła wpływu +4, Otoczenie technologiczne Wzrost innowacyjności w zakresie przechowywania mięsa i wędlin + średnia siła wpływu +5,

346 Anna Korzeniewska

1 2 Otoczenie demograficzne Ujemnyprzyrost naturalny w Polsce – średnia siła wpływu –4, Otoczenie polityczne i prawne Wzrost w zakresie zaostrzenia warunków jakie muszą spełniać sklepy mięsne: wy- mogi techniczne budynków, sprzętu, narzędzi i zabezpieczenia przed szkodnikami – Wzrost w zakresie zaostrzenia przepisów sanitarnych w zakresie przechowywania mięsa i wędlin świeżych (komory chłodnicze) i nieświeżych – Wzrost w zakresie dostosowania polskiego przemysłu mięsnego do standardów sanitarnych i weterynaryjnych UE – średnia siła wpływu –4, Źródło: opracowanie własne.

Najbardziej prawdopodobny scenariusz wymaga uwzględnienia w oparciu o przepro-

wadzoną analizę możliwych trendów dotyczących poszczególnych badanych czynników

tych trendów, które uzyskały najwyższy stopień prawdopodobieństwa.

Tabela 4 Scenariusz najbardziej prawdopodobny zmian otoczenia sklepu mięsnego Kąsek

Czynniki/trendy w otoczeniu

Prawdo- podobień- stwo

Siła wpływu ujemna

Siła wpływu dodatnia 1 2 3 4 Otoczenie ekonomiczne Stabilizacja w zakresie wysokości realnych dochodów rozpo- rządzalnych gospodarstw domowych 0,6^ – Wzrost wysokości oprocentowania kredytów 0,5 – Stabilizacja w zakresie wysokości podatków 0,7 – średnia siła wpływu –2,66 0, Otoczenie technologiczne Wzrost innowacyjności w zakresie przechowywania mięsa i wędlin 0,8^ + średnia siła wpływu 0,00 +5, Otoczenie społeczne Stabilizacja liczby osób preferujących wegetarianizm 0,5 + Wzrost liczby osób preferujących droższe wędliny, bez konserwantów 0,7^ + Wzrost liczby osób preferujących zakupy w małych sklepach 0,5 + średnia siła wpływu 0,00 +3, Otoczenie demograficzne Ujemny przyrost naturalny w Polsce 0,7 – średnia siła wpływu –4,00 0,

Budowanie scenariuszy zmian otoczenia małych firm... 347

1 2 3 4 Otoczenie polityczne i prawne Wzrost zaostrzenia warunków jakie muszą spełniać sklepy mięsne: wymogi techniczne budynków, sprzętu, narzędzi i zabezpieczenia przed szkodnikami

Wzrost zaostrzenia przepisów sanitarnych w zakresie prze- chowywania mięsa i wędlin świeżych (komory chłodnicze) i nieświeżych

Wzrost w zakresie dostosowania polskiego przemysłu mięsnego do standardów sanitarnych i weterynaryjnych UE 0,6^ – średnia siła wpływu –4,00 0, Źródło: opracowanie własne.

Wyniki zbiorcze zaprezentowano na wykresie 1.

Wykres 1. Otoczenie sklepu mięsnego Kąsek – źródła szans i zagrożeń

Źródło: opracowanie własne.