Budżet państwa i finanse, zasady budżetowe, definicje | Streszczenia Ekonomia

Finanse – ogół procesów związanych z

gromadzeniem, rozporządzaniem i wydawaniem

pieniądza oraz jego surogatów. Gromadzenie może

następować w postaci bezzwrotnej lub zwrotnej

(pożyczka). Wydatkowanie pieniądza może

dokonywać się w formie transferu lub w postaci

realizacji swojego prawa do produktu czy usługi. Ruch

pieniądza następuje w sferze podziału i wymiany. W

sferze podziału związany jest na przykład z

wypłacaniem wynagrodzeń oraz płaceniem podatków.

W sferze wymiany obsługuje transakcje kupna-

sprzedaży. Ruch pieniądza doprowadza do powstania

pieniężnych przychodów sprzedawców i wydatków

nabywców. Finanse powstały i rozwijały się wraz z

ukształtowaniem się i rozwojem gospodarki

towarowo-pieniężnej, w których wytwarza się i dzieli

towary za pomocą pieniądza.

Podział ﬁnansów - ﬁnanse dzieli się ze względu na

kryterium przedmiotowe i podmiotowe. Pod względem

przedmiotowym ﬁnanse dzielimy według strumieni

(przepływy pieniężne, podejście dynamiczne) i

stanów pieniądza (zasoby pieniądza, podejście

statyczne). W drugim przypadku możemy wyróżnić

następujące tzw. ogniwa ﬁnansów: -ﬁnanse

publiczne; -ﬁnanse gospodarstw domowych; -ﬁnanse

banków; -ﬁnanse przedsiębiorstw; -ﬁnanse

ubezpieczeń Funkcje ﬁnansów: a)stymulacyjna –

hamowanie lub pobudzanie działalności gospodarczej;

b)rozdzielcza: -ostateczna – gdy przy zakupie danego

produktu (usługi) wypada on z rynku, -transakcyjna –

gdy jest przeprowadzany szereg transakcji -

transferowa – gdy pieniądz przemieszcza się na rynku

bez ruchu towarów i usług; c)ﬁskalna – gromadzenie

funduszy przez podatki, obligacje, przedsiębiorstwa i

banki d)kontrolna.

Przepływy ﬁnansowe w gospodarce rynkowej: 1.

Sektor przedsiębiorstw (P) – obejmuje jednostki

wytwarzające towary i usługi, produkty nazywa się

dobrami prywatnymi, korzysta z siły roboczej

dostarczanej przez gospodarstwa domowe na

warunkach odpłatnych, na rachunki tego sektora

prezentuje się tylko transakcje pieniężne z

działalności bieżącej i eksploatacyjnej; 2. Sektor

gospodarstw domowych (C) - wydatki mają

przeznaczenie konsumpcyjne, sektor ten obejmuje

pracowników zatrudnionych w przedsiębiorstwach,

jednostkach sektora publicznego, publicznego także

osoby utrzymujące się z transferów oraz z do chodów

z kapitału; 3.Sektor publiczny (G) – obejmuje

instytucje publiczne z wyjątkiem tych, które prowadzą

działalność zarobkową, czerpie dochody z podatków,

opłat kredytu publicznego, wszystkie wydatki tego

sektora traktuje się jako wydatki na rzecz

konsumentów i przedsiębiorstw; 4.Sektor inwestycji

(I) – pod względem funkcjonalnym to wyodrębniona

cześć sektora P , w tym sektorze wydatkuje się

dochody na trwałe dobra produkcyjne i powiększenie

zapasów w sektorze przedsiębiorstw; 5.Sektor

bankowo-kapitałowy (B) – sektor pośrednictwa

ﬁnansowego, sektor gromadzi oszczędności i rezerwy

pieniężne sektora P C Z i

przekazuje do sektora inwestycji, w przypadku

wystąpienia deﬁcytów budżetowych może zasilić

sektor publiczny; 6.Sektor zagraniczny (Z) –

obejmuje eksport i import, rezultaty tych operacji

mogą być traktowane jako tzw eksport netto,

nadwyżka eksportu nad importem traktowana jako

lokowanie oszczędności za granicą, nadwyżka importu

nad eksportem traktowana jako oszczędności sektora

Z wykorzystywane w kraju do ﬁnansowania różnego

rodzaju przedsięwzięć Finanse publiczne - to

ﬁnanse państwa i samorządu terytorialnego,

obejmują one procesy związane z gromadzeniem

środków publicznych oraz ich rozdysponowaniem, a

w szczególności: a) pobieranie i gromadzenie środków

publicznych b) wydatkowanie środków publicznych c)

ﬁnansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu państwa

d) zaciąganie zobowiązań angażujących środki

publiczne e) zarządzanie środkami publicznymi f)

zarządzanie długiem publicznym.

Budżet państwa - Budżet państwa można określić

jako zestawienie dochodów i wydatków oraz

rozchodów i przychodów państwa w pewnym okresie

– najważniejszy plan ﬁnansowy państwa. Wymaga

autoryzacji politycznej przez parlament i organy

przedstawicielskie samorządu terytorialnego.

Podstawą two rzenia budżetu jest ustawa

przyjmowana pr zez parlament, który upoważnia rząd

do realizacji określonych w ustawie dochodów i

wydatków.

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Budżet państwa i finanse, zasady budżetowe, definicje i więcej Streszczenia w PDF z Ekonomia tylko na Docsity!

Finanse – ogół procesów związanych z gromadzeniem, rozporządzaniem i wydawaniem pieniądza oraz jego surogatów. Gromadzenie może następować w postaci bezzwrotnej lub zwrotnej (pożyczka). Wydatkowanie pieniądza może dokonywać się w formie transferu lub w postaci realizacji swojego prawa do produktu czy usługi. Ruch pieniądza następuje w sferze podziału i wymiany. W sferze podziału związany jest na przykład z wypłacaniem wynagrodzeń oraz płaceniem podatków. W sferze wymiany obsługuje transakcje kupna- sprzedaży. Ruch pieniądza doprowadza do powstania pieniężnych przychodów sprzedawców i wydatków nabywców. Finanse powstały i rozwijały się wraz z ukształtowaniem się i rozwojem gospodarki towarowo-pieniężnej, w których wytwarza się i dzieli towary za pomocą pieniądza. Podział finansów - finanse dzieli się ze względu na kryterium przedmiotowe i podmiotowe. Pod względem przedmiotowym finanse dzielimy według strumieni (przepływy pieniężne, podejście dynamiczne) i stanów pieniądza (zasoby pieniądza, podejście statyczne). W drugim przypadku możemy wyróżnić następujące tzw. ogniwa finansów: - finanse publiczne ; - finanse gospodarstw domowych ; - finanse banków ; - finanse przedsiębiorstw ; - finanse ubezpieczeń Funkcje finansów : a)stymulacyjna – hamowanie lub pobudzanie działalności gospodarczej; b)rozdzielcza: -ostateczna – gdy przy zakupie danego produktu (usługi) wypada on z rynku, -transakcyjna – gdy jest przeprowadzany szereg transakcji - transferowa – gdy pieniądz przemieszcza się na rynku bez ruchu towarów i usług; c)fiskalna – gromadzenie funduszy przez podatki, obligacje, przedsiębiorstwa i banki d)kontrolna. Przepływy finansowe w gospodarce rynkowej: 1. Sektor przedsiębiorstw (P) – obejmuje jednostki wytwarzające towary i usługi, produkty nazywa się dobrami prywatnymi, korzysta z siły roboczej dostarczanej przez gospodarstwa domowe na warunkach odpłatnych, na rachunki tego sektora prezentuje się tylko transakcje pieniężne z działalności bieżącej i eksploatacyjnej; 2. Sektor gospodarstw domowych (C) - wydatki mają przeznaczenie konsumpcyjne, sektor ten obejmuje pracowników zatrudnionych w przedsiębiorstwach, jednostkach sektora publicznego, publicznego także osoby utrzymujące się z transferów oraz z dochodów z kapitału; 3.Sektor publiczny (G) – obejmuje instytucje publiczne z wyjątkiem tych, które prowadzą działalność zarobkową, czerpie dochody z podatków, opłat kredytu publicznego, wszystkie wydatki tego sektora traktuje się jako wydatki na rzecz konsumentów i przedsiębiorstw; 4.Sektor inwestycji (I) – pod względem funkcjonalnym to wyodrębniona cześć sektora P , w tym sektorze wydatkuje się dochody na trwałe dobra produkcyjne i powiększenie zapasów w sektorze przedsiębiorstw; 5.Sektor bankowo-kapitałowy (B) – sektor pośrednictwa finansowego, sektor gromadzi oszczędności i rezerwy pieniężne sektora P C Z i 2 przekazuje do sektora inwestycji, w przypadku wystąpienia deficytów budżetowych może zasilić sektor publiczny; 6.Sektor zagraniczny (Z) – obejmuje eksport i import, rezultaty tych operacji mogą być traktowane jako tzw eksport netto, nadwyżka eksportu nad importem traktowana jako lokowanie oszczędności za granicą, nadwyżka importu nad eksportem traktowana jako oszczędności sektora Z wykorzystywane w kraju do finansowania różnego rodzaju przedsięwzięć Finanse publiczne - to finanse państwa i samorządu terytorialnego, obejmują one procesy związane z gromadzeniem środków publicznych oraz ich rozdysponowaniem, a w szczególności: a) pobieranie i gromadzenie środków publicznych b) wydatkowanie środków publicznych c) finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu państwa d) zaciąganie zobowiązań angażujących środki publiczne e) zarządzanie środkami publicznymi f) zarządzanie długiem publicznym. Budżet państwa - Budżet państwa można określić jako zestawienie dochodów i wydatków oraz rozchodów i przychodów państwa w pewnym okresie

najważniejszy plan finansowy państwa. Wymaga autoryzacji politycznej przez parlament i organy przedstawicielskie samorządu terytorialnego. Podstawą tworzenia budżetu jest ustawa przyjmowana przez parlament, który upoważnia rząd do realizacji określonych w ustawie dochodów i wydatków.

Zasady budżetowe: 1) Zasada jedności formalnej – zgodnie z którą w jednym czasie w jednym państwie może istnieć tylko jeden budżet, gdyż tylko w takiej sytuacji możliwe jest sprawowanie realnego nadzoru władz ustawodawczych nad władzami wykonawczymi. 2) Zasada jedności materialnej – postuluje, aby wszystkie dochody wpływały do jednego budżetu i z niego finansowane były wszystkie wydatki. Wyklucza to możliwość związania określonego wydatku z konkretnym źródłem dochodu, jak to było np. w przypadku podatku drogowego. 3) Zasada zupełności – budżet dotyczy wszystkich dochodów i wydatków państwa. 4) Zasada uprzedniości – uchwalenie budżetu przed rozpoczęciem nowego roku budżetowego. 5) Zasada roczności – budżet obejmuje rok (niekoniecznie kalendarzowy). 6) Zasada jawności

postuluje jawność procesu przygotowywania, uchwalania, realizacji i kontroli budżetu. 7) Zasada przejrzystości – budżet powinien być przedstawiony Parlamentowi i społeczeństwu w możliwie przejrzystym układzie. 8)Zasada szczegółowości – wydatki i dochody budżetu powinny być ujęte ze stosowną szczegółowością, związaną z określeniem zakresu swobody władzy wykonawczej. 9) Zasada operatywności – budżet wymaga opracowania w układzie podmiotowym, co oznacza wskazanie zadań zarówno w zakresie gromadzenia dochodów, jak i realizacji wydatków dla konkretnych podmiotów. 3 Funkcje budżetu: Funkcje ekonomiczne – redystrybucyjna; -stabilizacyjna; -skarbowa; - alokacyjna; -bodźcowa Funkcje polityczne – planowości; -kontrolna; -polityczna Procedura budżetowa w Polsce : 1. Rada Ministrów
każdy z ministrów przygot. swój plan finansowy (dochody i wydatki) resortu, 2. Ministerstwo Finansów
Ministrowie przedkładają swoje plany do ministerstwa, w którym powstaje projekt budżetu państwa. 3. Wystąpienie min. Finansów w sejmie, główne założenia budżetu 4. pierwsze czytanie w sejmie na obradach plenarnych (wszyscy posłowie) 5. zgłaszanie poprawek 6. projekt trafia do komisji sejmowych – Kom. Finan. Publicznych 7. zgłasznie poprawek 8. drugie czytanie na obradach plenarnych 9. zgłaszanie poprawek 10 .trzecie czyt. na obr. plena. gdzie posłowie podejmują decyzje tak lub nie za bud., Sejm ma 4 m-ce na uchwal. budżetu, który muszą otrzymać do 30.09. Jeżeli nie to sejm może mieć skróconą kadencję. 11. trafia do senatu – 20 dni mogą nanieść poprawki i wtedy wraca do sejmu i w sejmie głosują za lub przeciw (bezwzględną większością głosów) tymi poprawkami a jeżeli nie nanoszą poprawek trafia do prezydenta do podpisania 12. prezydent ma 7 dni na podpisanie(nie ma weta) 13. prezydent może skierować do Tryb. Konstyt. z prośbą o sprawdzenie jego zgodności z konstytucją. Państwowy dług publiczny, suma nie spłaconych przez rząd lub in. związki publicznoprawne zobowiązań zarówno wobec wierzycieli krajowych, jak i zagranicznych. Główną przyczyną powstawania długu publicznego jest kumulowanie się występujących w kolejnych latach deficytów budżetowych, na sfinansowanie których wymienione instytucje emitują papiery wartościowe (np. obligacje, bony, weksle) lub zaciągają kredyty i pożyczki. Elementami długu publicznego mogą być również kredyty zaciągane przez skarb państwa lub instytucje władzy terytorialnej na inwestycje infrastrukturalne lub produkcyjne, salda międzypaństwowych rozliczeń majątkowych, dotacje, odszkodowania za wywłaszczone mienie itp. Wierzycielami krajowego długu publicznego mogą być krajowe instytucje finansowe, in. podmioty gospodarcze oraz osoby fizyczne. Pożyczkodawcami zagranicznymi są z reguły państwowe i komercyjne instytucje finansowe. Zapewnienie równowagi finansów publicznych wymaga, aby długu publiczny nie przekroczył kwoty 60% produktu krajowego brutto, koszty rocznej obsługi (spłaty rat kapitałowych i odsetek) długu krajowego stanowiły nie więcej niż 10% rocznych wydatków budżetu państwa, długu zagranicznego zaś nie więcej niż 25% wpływów z eksportu. Nadmierny długu publicznego osłabia bowiem aktywność gospodarki. W celu zmniejszenia uciążliwości długu publicznego dla budżetu i gospodarki rząd może podjąć działania zmierzające do konwersji długu (negocjacje z wierzycielami, zwł. zagranicznymi, w sprawie częściowego umorzenia, wydłużenia okresu spłat, 4

opiekuńczych, 7) gminnego budownictwa mieszkaniowego, 8) oświaty, w tym szkół podstawowych, przedszkoli i innych placówek oświatowo-wychowawczych, 9) kultury, w tym bibliotek gminnych i innych placówek upowszechniania kultury, 10) kultury fizycznej, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych, 11) targowisk i hal targowych, 12) zieleni gminnej i zadrzewień, 13) cmentarzy gminnych, 14) porządku publicznego, ochrony przeciwpożarowej, 15) utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych, 16) zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej. Źródła dochodów gminy : Dochody własne: 1) podatki: a) rolny, b) od nieruchomości, c) leśny, d) od środków transportowych, e) od spadków i darowizn, f) dochodowy od działalności gospodarczej osób fizycznych, opłacany w formie karty podatkowej, g) od czynności cywilno-prawnych, 2) opłaty: a) skarbowa, b) targowa, c) miejscowa, d) od posiadania psów, e) administracyjna, f) eksploatacyjna, g) inne opłaty pobierane na podstawie odrębnych przepisów,

udziały w podatkach stanowiących dochód budżetu 6 państwa: a) 39,34% wpływów z podatku dochodowego od osób fizycznych, zamieszkałych na terenie gminy; b) 6,71% wpływów z podatku dochodowego od osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej, posiadających siedzibę na terenie gminy. Subwencje ogólne z budżetu państwa: składa się z pięciu części: a) podstawowej, b) oświatowej, której wysokość zależy od zakresu zadań oświatowych realizowanych przez jednostki oraz liczby uczniów i rozdzielanej według zasad określonych w rozporządzeniu ministra edukacji, c) wyrównawczej, której zadaniem jest sztuczne wyrównywanie zamożności poszczególnych rejonów kraju poprzez dofinansowywanie ze wspólnego budżetu jednostek samorządu terytorialnego o niższym dochodzie na jednego mieszkańca, d) rekompensującej, która ma pokryć utracone dochody, e) drogowej. Dotacje z budżetu państwa: w przeciwieństwie do subwencji, przekazywane są na konkretne cele: a) inwestycji realizowanych przez gminę, b) zadań z zakresu pomocy społecznej, realizowanie przez gminę, c) wypłat dodatków mieszkaniowych, d) innych zadań. Gospodarka finansowa powiatów : wykonuje zadania publiczne o charakterze ponadgminnym. Funkcje powiatu mają charakter uzupełniający w stosunku do gminy Zadania powiatów: a) ponadgminna infrastruktura społeczna (pomoc społeczna, opieka społeczna, prowadzenie szpitali, domów społecznych), b) ponadgminna infrastruktura techniczna ( transport, drogi publiczne), c) porządek publiczny, bezpieczeństwo obywateli, d) nadzór budowlany, zagospodarowanie przestrzenne, e) ochrona środowiska i przyrody. Dochody powiatów: Dochody własne to : 1) udziały w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa (wysokość udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób prawnych od podatników tego podatku, posiadających siedzibę na obszarze powiatu wynosi 1,4%, a udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych – 10,25%), 2) dochody powiatowych jednostek budżetowych oraz wpłaty innych powiatowych jednostek organizacyjnych, 3) dochody z majątku powiatu (czynsz dzierżawy lub najmu, odsetki, dywidendy, kwoty uzyskane ze sprzedaży majątku), 4) odsetki od nieterminowo przekazanych z budżetu państwa udziału w podatkach, subwencji i dotacji, 5) inne dochody własne (np. darowizny bądź spadki). Dochody zewnętrzne to: 1) subwencja ogólna z budżetu państwa na zadania realizowane przez powiat, 2) dotacje celowe z budżetu państwa,
dotacje z państwowych funduszy celowych, 4) inne dochody zewnętrzne. Procedura budżetowa: Uchwalanie budżetu powiatu Tryb prac nad projektem uchwały budżetowej określa rada powiatu. Ustala ona przede wszystkim obowiązki jednostek organizacyjnych powiatu oraz powiatowych służb, inspekcji i straży w toku prac nad 7 projektem budżetu powiatu, a także terminy na dokonanie określonych czynności w ramach procedury przygotowania projektu budżetu. Wykonywanie budżetu powiatu należy do zarządu powiatu. Wykonywanie budżetu polega na gromadzeniu dochodów i dokonywaniu wydatków zgodnie z ustaleniami zawartymi w budżecie. Kontrola wykonania budżetu powiatów Po

zakończeniu roku budżetowego sprawozdanie z wykonania budżetu powiatu sporządza zarząd powiatu. Sprawozdanie z wykonania budżetu powiatu podlega publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowym. Wykonanie budżetu powiatu opiniuje komisja rewizyjna, która występuje następnie z wnioskiem do rady powiatu w sprawie udzielenia lub nieudzielania absolutorium zarządowi. Wniosek w sprawie absolutorium podlega zaopiniowaniu przez regionalną izbę obrachunkową. Gospodarka finansowa województwa: Zadania wspólnoty samorządowej: Województwo jest regionalną wspólnotą samorządową, którą z mocy prawa tworzą mieszkańcy terytorium, na którym funkcjonuje województwo. Województwo wykonuje zadania publiczne o charakterze wojewódzkim, nie zastrzeżone ustawami na rzecz organów administracji rządowej. Zadania te – określone ustawami – wykonuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Ma osobowość prawną. Organami samorządu województwa są: sejmik województwa i zarząd województwa. Sejmik województwa jest organem stanowiącym i kontrolnym województwa. Do jego wyłącznej właściwości należy: a) podejmowanie uchwały w sprawie trybu prac nad projektem uchwały budżetowej, b) podejmowanie uchwały w sprawie szczegółowości układu wykonawczego budżetu województwa, c) uchwalanie budżetu województwa, d) określanie zasad udzielania dotacji przedmiotowych i podmiotowych z budżetu województwa, e) podejmowanie uchwały w sprawie wyboru niezależnego audytora oraz zamknięcia rachunków budżetu województwa, f) rozpatrywanie sprawozdania z wykonania budżetu województwa, sprawozdań finansowych województwa oraz sprawozdań z wykonania wieloletnich programów województwa, g) podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielania absolutorium zarządowi województwa, h) uchwalanie, w granicach określonych ustawami, przepisów dotyczących podatków i opłat lokalnych, i) rozpatrywanie sprawozdań z działalności zarządu województwa, w tym w szczególności z działalności finansowej, j) podejmowanie uchwał w sprawie emisji obligacji oraz określania zasad ich zbywania, nabywania i wykupu, k) podejmowanie uchwał w sprawie zaciągania długoterminowych pożyczek i kredytów, l) podejmowanie uchwał w sprawie ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i kredytów krótkoterminowych zaciąganych przez zarząd województwa oraz maksymalnej wysokości pożyczek i poręczeń udzielanych przez zarząd w roku budżetowym. 8 Zarząd województwa wykonuje zadania należące do samorządu województwa, nie zastrzeżone na rzecz sejmiku województwa i wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych. Do zadań zarządu województwa należy m.in.: a) przygotowanie projektów uchwał sejmiku województwa, w tym także uchwały budżetowej, b) wykonywanie budżetu województwa. Dochody województwa podzielić można na dochody własne oraz dochody zewnętrzne. Dochody własne to: 1) udziały w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa w wysokości:

1,60 % wpływów z podatku dochodowego od osób fizycznych, zamieszkałych na terenie województwa, - 15,90 % wpływów z podatku dochodowego od osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej, posiadających siedzibę na terenie województwa, 2) dochody wojewódzkich jednostek budżetowych oraz wpłaty innych wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych, 3) dochody z majątku województwa (czynsz dzierżawny lub najmu, odsetki, dywidendy, kwoty uzyskane ze sprzedaży majątku), 4) odsetki od nieterminowo przekazanych z budżetu państwa udziałów w podatkach, 5) inne dochody własne (darowizny, spadki itp.). Dochody zewnętrzne to: 1) subwencja ogólna z budżetu państwa, 2) dotacje celowe z budżetu państwa, 3) dotacje celowe z państwowych funduszy celowych, 4) dotacje celowe z budżetów gmin lub powiatów, 5) inne dochody zewnętrzne. Uchwalanie budżetu województwa Tryb prac nad projektem uchwały budżetowej określa sejmik województwa. Określa on jednocześnie terminy obowiązujące w toku prac nad projektem budżetu, obowiązki wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych w toku prac nad projektem, wymaganą szczegółowość projektu budżetu województwa oraz wymagane materiały informacyjne, do których sporządzenia i

funkcje : 1) Bank centralny w systemie gospodarki narodowej, 2) Obsługa Skarbu Państwa, 3) Funkcja emisyjna, 4) Funkcja banku banków. Do głównych zadań NBP należą : a) czuwanie nad realizacją uchwalonej przez sejm polityki pieniężnej, b) emitowanie pieniądza, c) ustalanie, w porozumieniu z Ministrem Finansów, wzorów nominałów banknotów i monet oraz zasad i trybu wymiany znaków pieniężnych, d) wykonywanie obsługi bankowej budżetu państwa, e) ustalanie form, trybu i zasad udzielania kredytu refinansowego bankom oraz udzielanie tego kredytu, f) określanie wysokości oraz gromadzenie rezerw obowiązkowych innych banków, g) sporządzanie planu kredytowego i opracowanie założeń polityki pieniężno-kredytowej państwa, a po uzyskaniu opinii Rady ministrów, przedstawienie go Sejmowi, h) współdziałanie z Ministrem Finansów w opracowywaniu planu bilansu płatniczego. Rynki finansowe : W gospodarce rynkowej rynek umownie dzielony jest na rynki towarowe i finansowe. Na rynkach towarowych odbywają się transakcje kupna-sprzedaży towarów oraz usług związanych z produkcją i naprawą, natomiast na rynkach finansowych – transakcje finansowe. Dla rynków finansowych zasadnicze znaczenie mają transakcje papierami wartościowymi i kredytami. Rynki finansowe można dzielić przyjmując kryterium czasowe, a więc podstawą podziału jest czas trwania instrumentów finansowych występujących na danym rynku. Według tego kryterium wyróżniamy rynki pieniężne i kapitałowe. Na rynku pieniężnym pożycza się i lokuje środki na krótkie terminy, z reguły przyjmuje się, że obejmuje okres od jednego dnia do jednego roku. Rynek pieniężny jest wykorzystywany do zarządzania płynnością. Rynek kapitałowy to rynek, na którym dokonuje się operacji o terminie zapadalności przekraczającym jeden rok. Różnice między rynkiem pieniężnym i kapitałowym : 1. na rynku kapitałowym występuje większa liczba podmiotów niż na rynku pieniężnym, 2. stopień ryzyka na rynku kapitałowym jest znacznie wyższy niż na rynku pieniężnym, głównie ze względu na długie terminy zwrotu zainwestowanego kapitału, 3. rynek pieniężny jest powiązany z bankiem centralnym w sposób bezpośredni, a rynek kapitałowy – w sposób pośredni, 4. przeciętna wartość transakcji zawieranych na rynku kapitałowym jest o wiele niższa od przeciętnej wartości 11 transakcji dokonujących się na rynku pieniężnym, 5. stopa zwrotu z zainwestowanych w walory rynku kapitałowego środków jest relatywnie wysoka, ale podlega znacznym wahaniom, a ponadto jest zróżnicowana dla poszczególnych instrumentów. Skarbowy papier wartościowy jest papierem wartościowym, w którym Skarb Państwa stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela takiego papieru, i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia, które może mieć charakter pieniężny lub niepieniężny. SPW są emitowane lub wystawiane w granicach limitu zadłużenia, określonego w ustawie budżetowej. Bon skarbowy jest krótkoterminowym papierem wartościowym oferowanym do sprzedaży w kraju na rynku pierwotnym z dyskontem i wykupywanym według wartości nominalnej, po upływie okresu, na jaki został wyemitowany. Obligacja skarbowa jest papierem wartościowym oferowanym do sprzedaży w kraju lub za granicą, oprocentowanym w postaci dyskonta lub odsetek. Obligacja skarbowa jest wykupywana po upływie określonego terminu, nie krótszego niż jeden rok (365 dni). Skarbowy papier oszczędnościowy jest SPW oferowanym do sprzedaży wyłącznie osobom fizycznym. Skarbowy papier oszczędnościowy może być wyłączony z obrotu na rynku wtórnym, albo może być przedmiotem obrotu tylko pomiędzy osobami fizycznymi, o ile ogólne warunki emitowania tak stanowią. Akcja jest papierem wartościowym (dokumentem) oznaczającym prawo jej posiadacza do współwłasności firmy, która ją wyemitowała, czyli spółki akcyjnej. Dlatego akcję zalicza się do grupy papierów udziałowych — stwierdza ona udział w spółce akcyjnej. Z kolei z punktu widzenia przynoszonego posiadaczowi akcji dochodu kwalifikuje się ją w grupie papierów o zmiennym dochodzie. Osoba (podmiot) nabywająca(y) akcje danej spółki staje się jej akcjonariuszem, czyli współwłaścicielem jej majątku, co oznacza, że z tego tytułu ma określone prawo do uczestniczenia w podziale wypracowanego przez spółkę zysku oraz

majątku w przypadku jej likwidacji. Każda nabyta akcja jest dowodem współwłasności do jednakowej (równej) części majątku spółki.

Budżet państwa i finanse, zasady budżetowe, definicje, Streszczenia z Ekonomia

Dokumenty powiązane

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Budżet państwa i finanse, zasady budżetowe, definicje i więcej Streszczenia w PDF z Ekonomia tylko na Docsity!