C.K.Norwid: biografia, emigracja, twórczość, Prezentacje z Język polski

Pobierz C.K.Norwid: biografia, emigracja, twórczość i więcej Prezentacje w PDF z Język polski tylko na Docsity!

Cyprian Kamil

Norwid

Spis treści

• biografia:
  • młodośd
  • podróże europejskie
  • emigracja
• twórczośd:
  • liryka
  • proza
  • dramat
  • malarstwo
• wielcy ludzie w poezji Norwida
• znaczenie twórczości Norwida
• poezja śpiewana
• bibliografia

Twórczośd Norwida - liryka

Niewątpliwie najbardziej znanymi dziełami Norwida są liryki. Powstało ich wiele; poruszają różne tematy(od autobiograficznych przez refleksyjne po autotematyczne) i łączą wiele cech, takich jak humanizm; humanitaryzm; hołd tradycji, ale i patrzenie z nadzieją w przyszłośd; etyka chrześcijaoska. Chod życie Norwida przypadało na okres romantyzmu, wielu teoretyków literatury traktuje jego twórczośd jako zapowiedź lub nawet element filozofii pozytywistycznej. Najważniejsze liryki Cypriana Kamila Norwida:

• „Moja piosnka *II+”
• „*Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie+”
• „Do obywatela Johna Brown”
• „ Bema pamięci żałobny rapsod”
• „ Pielgrzym”
• „ Italiam! Italiam!”
• „ Vade-mecum” – zbiór liryków, wydanych 100 lat po napisaniu
• „W Weronie”

Twórczośd Norwida - liryka

Liryka w twórczości Norwida to nie tylko poezja – Cyprian Norwid pisał też poematy. Najbardziej znanym jest „ Promethidion” , który popularny był szczególnie w okresie modernizmu oraz 20-lecia międzywojennego. Inne poematy Norwida to m.in.: „Pompeja”, „Rzecz o wolności słowa”, „Niewola. Rapsod” czy „Assunta”.

Strona tytułowa „ Promethidionu”

Życiorys Norwida – podróże po Europie

Europejskie podróże Cypriana Norwida rozpoczęły się w 1842 r., kiedy to poeta udał się do Drezna, a dalej – Wenecji i Florencji. Dwa lata później zatrzymał się w Rzymie, gdzie poznał Marię z Nesselrodów Kalergis, która stała się jego wielką nieszczęśliwą miłością. Często bywał w Berlinie, gdzie uczęszczał na spotkania Polonii oraz wykłady uniwersyteckie, do 1846 r., kiedy został aresztowany i zmuszony do opuszczenia Prus. Norwid udał się następnie do Brukseli, by powrócid do Rzymu, gdzie poznał m.in. Mickiewicza i Krasioskiego. W kolejnych latach(1849-52) poeta mieszkał w stolicy Francji, gdzie nawiązał znajomośd ze Słowackim oraz Chopinem. Sytuacja Norwida, zarówno pod względem materialnym, jak i zdrowotnym, stale się pogarszała.

Szkic Norwida przedstawiający Marię Kalergis

Życiorys Norwida - emigracja

W listopadzie 1852 roku Norwid, za radą hrabiego Władysława Zamoyskiego, postanowił wyemigrowad do Stanów Zjednoczonych. Ostatecznie do portu Nowego Jorku statek z poetą na pokładzie przybił w lutym następnego roku. W tym czasie sytuacja materialna Norwida uległa polepszeniu – artysta został zatrudniony w pracowni graficznej. Jesienią 1853 roku, na wieśd o wybuchu wojny krymskiej, Norwid rozpoczął plany dotyczące powrotu do Europy. O pomoc w realizacji pomysłu prosił Adama Mickiewicza i Aleksandra Hercena, którego poznał jeszcze w Paryżu.

Życiorys Norwida - emigracja

Jesienią 1882 roku Norwid podupadał nie tylko finansowo, ale przede wszystkim zdrowotnie – poeta leżał w łóżku i nikomu się nie zwierzał. Zmarł w przytułku nad ranem 23 maja 1883 roku. Pochowany został na cmentarzu w Ivry i dopiero po wygaśnięciu koncesji w 1888 roku przeniesiony na cmentarz Montmorency w grobie zbiorowym z braku pieniędzy. Częśd notatek Norwida została spalona. Symboliczna ziemia z jego grobu została w 2001 r. przewieziona do Polski i umieszczona w Krypcie Wieszczów Narodowych w Katedrze na Wawelu.

Grób Norwida

Sztuka

Chod Norwid jest znany głównie ze swojej literackiej twórczości, już od młodości interesował się plastyką(jakiś czas kształcił się nawet w szkole malarskiej). Do dziś zachowały się cztery obrazy olejne(prawdopodobnie Norwid stworzył ich kilkanaście); jeden z nich(zatytułowany Jutrznia i przedstawiający alegorię odrodzonej Polski) znajduje się w zbiorach Muzeum Książąt Lubomirskich we Wrocławiu. Pozostało także wiele szkiców i rysunków poety.

U góry: „Jutrznia”, rys. Cyprian Norwid

Po lewej: szkice Norwida przedstawiające A. Mickiewicza i Z. Krasioskiego

Znaczenie twórczości Norwida

Twórczośd Cypriana Norwida wyróżnia się spośród dorobku innych romantyków głównie oryginalną formy – poeta stosował poetykę milczenia(niedomówienia, przemilczenia), zestawiał archaizmy z neologizmami, używał wielkiej litery i rozstrzelonego druku. Poeta jest twórcą liryki intelektualnej, gdzie dominuje warstwa refleksji. Sam Norwid podkreślał w swych utworach chęd zmuszenia czytelników do wysiłku, śledzenia jego myśli – nawet w samym tytule zbioru („ Vade-mecum ” – „ Pójdź za mną ”, tj. za moim umysłem, moją koncepcją, etc.).

„Vade-mecum” , motto z Odysei (autograf ze zbiorów Biblioteki Narodowej)

Znaczenie twórczości Norwida

Nie tylko forma wyróżnia Norwida spośród mu współczesnych. W twórczości poety dostrzegamy elementy typowo romantyczne, ale i zapowiedź myślenia pozytywistycznego(etos pracy; koncepcja patriotyzmu mającego polegad na wzmocnieniu paostwa, ale jednocześnie nie może godzid się z niewolą i zapominad o walce): „Bo nie jest światło, by pod korcem stało, Ani sól ziemi do przypraw kuchennych; Bo piękno na to jest, by zachwycało Do pracy; praca - by się zmartwychwstało.” C.K. Norwid – Promethidion (fragm.)

Płaskorzeźba C. K. Norwida w Katedrze na Wawelu

Poezja śpiewana

Od początku lat 70. XX w. twórczośd Norwida popularyzował wybitny polski wokalista, Czesław Niemen, wykonując teksty utworów poety do własnej muzyki, m.in. „ Bema pamięci żałobny rapsod ”(płyta „ Niemen Enigmatic” z 1970 r.), „ Italiam!, Italiam !”, „ Moja ojczyzna” , „ Pielgrzym” , „ Daj mi wstążkę błękitną...” , „ Jesieo” , „Mój psalm”, „Człowiek jam niewdzięczny”, „Spiżowy krzyk”. Wydany w 1978 roku, dwupłytowy longplay „ Idée fixe” opierał się wyłącznie na jego poezji; oryginalne brzmienie rocka progresywnego z wpływami muzyki elektronicznej połączył Niemen z wierszami takimi jak „ Sieroctwo” , „ Larwa” , „ Laur dojrzały” , „ Moja piosnka *II+” i innymi.

Czesław Niemen

Poezja śpiewana

Teksty Norwida w muzyce to nie tylko Niemen – utwory poety wielokrotnie adaptował Stan Borys(albumy „ Piszę pamiętnik artysty” i „ Wiersze C.K. Norwida”; częśd utworów jest recytowana), Wanda Warska (m.in. „ W Weronie” ), zespół Closterkeller(„ Po to właśnie” ) czy Maciej Maleoczuk z grupą Homo Twist(utwór „Norwid”, w którym wykorzystano fragmenty wiersza „ Moja piosnka” i „ Bema pamięci żałobny rapsod” - cover Czesława Niemena).

Na zdjęciach: Stan Borys i okładka jego albumu „Wiersze C. K. Norwida”