Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity
Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium
Przygotuj się do egzaminów
Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity
Otrzymaj punkty, aby pobrać
Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium
Społeczność
Odkryj najlepsze uniwersytety w twoim kraju, według użytkowników Docsity
Bezpłatne poradniki
Pobierz bezpłatnie nasze przewodniki na temat technik studiowania, metod panowania nad stresem, wskazówki do przygotowania do prac magisterskich opracowane przez wykładowców Docsity
Rozróżniamy rasę białą, żółtą i czarną, ale w obrębie tej samej rasy również występują duże różnice kolorystyczne poszczególnych odcieni skóry.
Typologia: Prezentacje
1 / 36
Ta strona nie jest widoczna w podglądzie
Nie przegap ważnych części!
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy Radom 2007
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
Recenzenci: mgr Mariola Góźdź mgr inż. Zuzanna Sumirska
Opracowanie redakcyjne: mgr Małgorzata Sołtysiak
Konsultacja: dr inż. Krzysztof Symela mgr Małgorzata Sołtysiak
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 514[01].Z1. „Charakterystyka budowy i funkcji skóry oraz włosów”, zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu fryzjer.
Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy dotyczącej budowy i funkcjonowania skóry oraz włosów. Poradnik zawiera: − wymagania wstępne konieczne abyś mógł przystąpić do realizacji materiału z tego modułu, − cele kształcenia tej jednostki modułowej, − materiał nauczania umożliwiający samodzielne przygotowanie się do wykonania ćwiczeń i zaliczenia sprawdzianów. Wykorzystaj do poszerzenia wiedzy wskazaną literaturę oraz inne źródła informacji, − ćwiczenia, które zawierają: wykaz materiałów, narzędzi i sprzętu potrzebnych do realizacji ćwiczenia, pytania sprawdzające wiedzę potrzebną do wykonania ćwiczenia, sprawdzian teoretyczny. Przykłady ćwiczeń oraz zestawy pytań sprawdzających Twoje opanowanie wiedzy i umiejętności z zakresu całej jednostki. Prawidłowe wykonanie ćwiczeń jest dowodem osiągnięcia umiejętności praktycznych określonych w tej jednostce modułowej. Wykonując sprawdziany postępów powinieneś odpowiadać na pytanie tak lub nie, co oznacza, że opanowałeś materiał albo nie. Jeżeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, to poproś nauczyciela lub instruktora o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz daną czynność. Po zrealizowaniu materiału spróbuj zaliczyć sprawdzian osiągnięć z zakresu tematyki jednostki modułowej.
Schemat układu jednostek modułowych
514[01].Z Anatomia, fizjologia, choroby skóry i włosów
514[01].Z1. Charakteryzowanie budowy i funkcji skóry oraz włosów
514[01].Z1. Rozpoznawanie patologicznych zmian na skórze
514[01].Z1. Rozpoznawanie uszkodzeń i chorób włosów
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
Przystępując do realizacji programu jednostki powinieneś umieć: − czytać tekst ze zrozumieniem, − analizować wybrane fragmenty tekstu, − wykonywać proste schematy i rysunki, − wykorzystać posiadaną wiedzę ogólną, − posługiwać się podstawowymi wiadomościami z zakresu biologii zdobytymi w trakcie nauki w szkole podstawowej i gimnazjum, − korzystać z różnych źródeł informacji, − planować racjonalne wykorzystywanie czasu podczas wykonywania ćwiczeń, − przestrzegać zasad pracy umysłowej.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
Budowa szczegółowa i funkcje skóry Skóra jest narządem pokrywającym całe ciało, odgraniczającym wnętrze od tego, co jest na zewnątrz ciała człowieka. Charakteryzuje ją złożona, warstwowa budowa i różnorodność pełnionych funkcji. U człowieka dorosłego waży około 4–4,5, a nawet do 5, kg. W obrębie naturalnych otworów ciała przechodzi w błonę śluzową. Skóra człowieka posiada następujące cechy charakterystyczne: − skąpe uwłosienie (z wyjątkiem głowy, pach i okolic płciowych), − bogate unaczynienie (tętnice i żyły pełniące nie tylko funkcję odżywczą, ale i biorące udział w regulowaniu ciepłoty ciała), − dużą sprawność regulowania gospodarki cieplnej, − stałe rogowacenie naskórka, − obecność gruczołów łojowych, potowych i apokryfowych. Skóra jest unerwiona przez włókna nerwowe somatyczne i autonomiczne. Włókna somatyczne przewodzą czucie dotyku, ucisku, bólu, temperatury, a włókna autonomiczne unerwiają gruczoły skóry i mięśnie gładkie tworzące mięśnie przywłosowe oraz mięśnie wchodzące w skład ściany naczyń skórnych. Skóra jest narządem złożonym z trzech warstw: − naskórka, − skóry właściwej − tkanki podskórnej.
Rys 1. Skóra w przekroju 1 – mięsień przywłosowy, 2 – włos, 3 – gruczoł łojowy, 4 – gruczoł potowy ekrynowy, 5 – gruczoł potowy apokrynowy, 6 – naczynia powierzchowne skóry, 7 – naczynia głębokie skóry, 8 – zraziki tkanki tłuszczowej
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
Naskórek Jest nabłonkiem wielowarstwowym płaskim, zbudowanym z pięciu warstw komórek przylegających do siebie. Szczególną jego cechą jest rogowacenie przez całe życie człowieka, dzięki czemu ciągle ulega odnowie. Wyróżniamy następujące warstwy naskórka (licząc od najbardziej powierzchownej):
Skóra właściwa Od góry posiada wyraźną granicę, ponieważ łączy się z jedną warstwą komórek geometrycznego kształtu tworzących warstwę podstawną naskórka. Od dołu bez żadnej widocznej granicy przechodzi w warstwę tkanki podskórnej łączącej skórę z głębiej leżącymi strukturami w postaci powięzi, ścięgien, mięśni itp. Jest najgrubszą warstwą skóry zbudowaną z włókien kolagenowych, które warunkują jej rozciągliwość. W obrębie skóry właściwej można wyodrębnić dwie warstwy: brodawkowatą i siateczkowatą. Bezpośrednio z naskórkiem graniczy warstwa brodawkowata, której brodawki wpuklają się w obręb naskórka i uniemożliwiają przez to przesuwanie się warstw względem siebie. Pod warstwą brodawkowatą znajduje się warstwa siateczkowata. Zawiera ona sploty włókien kolagenowych i elastynowych, między którymi znajdują się włókienka i zakończenia nerwowe, komórki tkanki łącznej, liczne gruczoły, włosy, komórki mięśniowe gładkie tworzące mięśnie przywłosowe. Przebiegają również naczynia krwionośne i limfatyczne. Przeplatające się ze sobą włókna nadają skórze mechaniczną odporność. Elastyczność skóry człowieka zależy od dwóch czynników, które maleją wraz z wiekiem. Jest to: napięcie włókien mięśniowych (tonus) i zawartość płynów ustrojowych w skórze (turgor).
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
Zdrowa skóra spełnia wielorakie funkcje, ale najważniejsze z nich to: − stanowi narząd biorący udział w odbieraniu (percepcji) bodźców – poprzez obecność w skórze receptorów i włókien nerwowych odpowiedzialnych za odbieranie i przewodzenie bodźców dotyku, ucisku, bólu, temperatury, − pełni funkcję termoregulacyjną – zapewnia ją układ naczyniowy skóry oraz czynność wydzielnicza gruczołów potowych, − stanowi mechaniczną osłonę – chroni organizm przed szkodliwym wpływem świata zewnętrznego dzięki swej sprężystości, rozciągliwości oraz warstwie rogowej naskórka, − stanowi chemiczną barierę – mieszanina łoju, potu i keratyna naskórka tworzą na powierzchni ciała cienką warstwą emulsji olejowo – wodnistej chroniącą skórę przed szkodliwym wpływem czynników chemicznych, bakteryjnych, grzybiczych oraz chroni ją przed wysychaniem i natłuszcza przeciwdziałając pękaniu skóry, − bierze udział w melanogenezie, gospodarce wodno – elektrolitowej, metabolizmie białek, tłuszczy, węglowodanów, hormonów i witamin, − amortyzuje siły działające od zewnątrz – poprzez działanie włókien klejorodnych i sprężystych oraz podściółki tłuszczowej.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
Ćwiczenie 1 Określ cechy własnej skóry, porównaj je z cechami skóry koleżanek z grupy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
Wyposażenie stanowiska pracy:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
Czy potrafisz: Tak Nie
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
4.2. Charakterystyka tworów nabłonkowych skóry
Do tworów nabłonkowych skóry (przydatków skórnych) należą: gruczoły łojowe, potowe, paznokcie i włosy.
Gruczoły skóry Pod względem kształtu wyróżniamy w skórze gruczoły cewkowe i pęcherzykowe, a pod względem wytwarzanej wydzieliny: gruczoły potowe i łojowe.
Rys 3. Skóra i jej wytwory 1 – naskórek 2 – skóra właściwa, 3 – komórka nabłonka, 4 – gruczoł potowy, 5 – otworek potowy, 6 – cebulka włosowa, 7 – brodawka włosowa, 8 – otoczka tkanki łącznej, 9 – mięsień przywłosowy, 10 – gruczoł łojowy, 11 – trzon włosa, 12 – mieszek włosa, 13 – warstwa zrogowaciała
Gruczoły potowe dzielą się na dwa typy: gruczoły ekrynowe (występujące w całej skórze) i gruczoły apokrynowe (związane z mieszkami włosowymi, występujące głównie w okolicach pach, narządów płciowych, odbytu, brodawek sutkowych, powiek). Gruczoły ekrynowe już od 7 miesiąca życia płodowego zaczynają produkować swoją wydzielinę czyli pot. Powstają bezpośrednio z naskórka, występują w miejscach zarówno nieowłosionych jak i owłosionych. Każdy gruczoł składa się z części wydzielniczej (ciało gruczołu potowego) i części wyprowadzającej. Część wydzielnicza jest otoczona gęstą siecią drobnych naczyń włosowatych. Przewód potowy biegnie pionowo najpierw w skórze właściwej, a później spiralnie w naskórku i uchodzi skośnie na powierzchni otworem potowym. Gruczoły potowe, których ogólną ilość ocenia się na około 2 miliony, rozsiane są w całej skórze za wyjątkiem: macierzy paznokcia i niektórych części narządów płciowych zewnętrznych. Liczba gruczołów i ich wielkość jest zmienna w zależności od rasy, właściwości osobniczych, a nawet wieku.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
Rys 4. Budowa paznokcia 1 – płytka paznokciowa, 2 – obłączek, 3 – wały paznokcia: boczny i tylny, 4 – skórka, 5 – obrąbek naskórkowy paznokcia, 6 – brzeg wolny, 7 – obrąbek naskórkowy podpaznokciowy, 8 – korzeń, 9 – macierz
Rys. 5. Budowa paznokcia w przekroju strzałkowym
Włosy – są również wytworami naskórka, u człowieka w większej liczbie występują tylko na głowie, w dołach pachowych, w okolicach narządów płciowych zewnętrznych. Całkowicie pozbawione włosów są: dłonie, podeszwy stóp, u mężczyzn napletek, a u kobiet wargi sromowe mniejsze. Wyróżniamy kilka rodzajów włosów. Te, które pokrywają skórę płodu to meszek, który w okresie życia osobniczego zmienia się na tułowiu i na kończynach w drobne włoski, które jeszcze u małych dzieci są jednakowe, a później w okresie dojrzewania różnicują się zależnie od płci na owłosienie typu męskiego i typu żeńskiego. U mężczyzn pojawia się zarost na twarzy w postaci wąsów i brody, a u obu płci pojawia się owłosienie pach i włosy łonowe. U dzieci istnieją już włosy w okolicach oczodołów w postaci rzęs i brwi. W wieku dorosłym włosy pojawiają się również w przedsionku nosa i w przewodzie słuchowym zewnętrznym.
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
Ćwiczenie 1 Rozpoznaj gruczoły łojowe i potowe na rysunku, przedstaw ich charakterystykę.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
Wyposażenie stanowiska pracy:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
4.3. Budowa i fizjologia włosów
Włosy należące do tworów nabłonkowych skóry u człowieka spełniają dwie podstawowe funkcje: stanowią czynnik o działaniu psychologicznym (piękne, zdrowe, zadbane, o dobrze dobranej kolorystyce i kształcie fryzury podnoszą poczucie własnej pewności i atrakcyjności) oraz pełnią funkcję ochronną (chronią przed zimnem, promieniowaniem UV). Owłosienie ciała ludzkiego stanowi również rodzaj receptora odbierającego bodźce zmysłowe. Dzisiaj ogromny wpływ na owłosienie, jego intensywność, kształt i występowanie ma moda, która nie tylko wpływa na pożądaną długość włosów na głowie, ale również wymusza na przykład całkowitą depilację włosów nóg czy brody.
Budowa i fizjologia włosa W trakcie powstawania włosa w skórze, strefa zarodkowa naskórka wytwarza woreczkowate wgłębienie sięgające aż do skóry właściwej zwane mieszkiem włosowym. Mieszek składa się z części nabłonkowej zwanej macierzą i części łącznotkankowej. Z macierzy powstaje w wyniku rogowacenia łodyga włosa. Część nabłonkowa tworzy również pochewkę, która dochodzi do powierzchni skóry. Główną częścią łącznotkankową jest brodawka włosa, zaopatrzona w naczynia krwionośne i nerwy. Jest ona ściśle związana z macierzą. Zniszczenie brodawki powoduje trwałą utratę włosa, w przeciwieństwie do zniszczenia łodygi, która może odrastać na nowo. Komórki znajdujące się bezpośrednio nad brodawką noszą nazwę macierzy. Tu przez podział komórek powstaje tkanka tworząca włos. Ścianka mieszka włosowego składa się z wewnętrznej i zewnętrznej osłonki korzenia oraz błony szklistej. Z mieszkiem związany jest mięsień przywłosowy (mieszkowy). W górnej części mieszka włosowego umiejscowione są gruczoły łojowe, których ujścia otwierają się do mieszka włosowego. W części nabłonkowej tuż powyżej brodawki znajdują się melanocyty, a od ilości wytwarzanego barwnika zależy kolor włosów.
Rys.6. Budowa włosa
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
Włosy (pili) są to giętkie, zrogowaciałe włókna, które powstają z komórek naskórka. Każdy włos składa się z części tkwiącej w skórze (korzeń włosa) i części wystającej ponad powierzchnię skóry (łodygi włosa). Korzeń objęty jest pochewką zwaną mieszkiem włosowym i kończy się wyraźnym zgrubieniem zwanym cebulką włosa (opuszką), w którą od dołu wpukla się łącznotkankowa bogato unaczyniona brodawka włosa. Cebulka włosa jest miejscem powstawania włosa. W niej też łączą się wszystkie warstwy nabłonkowych pochewek włosa. Po stronie rozwartego kąta, jaki mieszek włosa tworzy z linią powierzchni skóry przyczepia się do niego mięsień przywłosowy, a powyżej uchodzi do niego gruczoł łojowy. Część mieszka włosowego leżąca powyżej ujścia gruczołu łojowego nosi nazwę lejka. Dzięki niemu włos nie przylega ściśle do ścian mieszka układając się luźno w skórze. Lejek stanowi górną część kanału włosa. W przekroju podłużnym włosa wyróżniamy: − łodygę, − korzeń włosa, − cebulkę (opuszkę), − brodawkę włosową.
Rys. 7. Włos w skórze – elementy przekroju podłużnego włosa 1 – cebulka (opuszka), 2 – brodawka, 3 – macierz, 4 – naczynia włosowate, 5 – wewnętrzna osłonka korzenia, 6 – zewnętrzna osłonka korzenia, 7 – błona szklista, 8 – mieszek włosowy, 9 – korzeń włosa, 10 – gruczoł łojowy, 11 – mięsień przywłosowy
Włos tkwi w mieszku włosowym, czyli lejkowatym wpukleniu naskórka. Mieszek składa się z części nabłonkowej i łącznotkankowej. Część nabłonkową stanowi macierz włosa, a częścią łącznotkankową brodawka włosa, zaopatrzona w naczynia krwionośne i nerwy. Jest ona ściśle związana z macierzą. Z części nabłonkowej w wyniku rogowacenia powstaje łodyga włosa czyli część włosa, która wystaje ze skóry. W pracy fryzjera bardzo pomocny jest podział łodygi na trzy części: nasadę, część środkową i końcówkę. Ta część włosa, która znajduje się w skórze to korzeń włosa. Dzieli się on na kilka części, które spełniają różne funkcje. Rozszerzając się ku dołowi tworzy cebulkę (opuszkę), która
