Milena Derlikiewicz
Turystyka III gr. B
Ćwiczenie nr 3
CHARAKTERYSTYKA KONCENTRACJI LUDNOŚCI
Analiza mapki:
Główna sieć osadnicza Polski ukształtowała się już w XIII-XV wieku. Najszybszy rozwój miast
nastąpił na przełomie XIX i XX wieku. Liczba ludności miast polskich w latach 1870 – 1931
kształtowała się w następujący sposób:
Wyszczególnienie (w roku) 1870 1900 1921 1931
Ludność miejska (mln osób) 2,78 4,48 6,59 8,80
Udział ludności miejskiej w ogóle ludności (w %) 16,4 17,8 24,1 27,4
Źródło: Mały Rocznik Statystyczny; 1939; GUS; Warszawa 1939.
Po II wojnie światowej udział ludności miejskiej zwiększał się systematycznie, w związku z rozwojem
przemysłu.
Przemieszczeniu się ludności ze wsi do miast towarzyszą procesy urbanizacji. Jej wynikiem jest wzost
liczby i wielkość miast oraz upowszechnienie się miejskiego stylu życia.
Sieć miejska – podobnie jak sieć osadnicza w ogóle – rozwija się stopniowo. Do wyjątków należą
miasta lub dzielnice, które powstały na skutek decyzji administracyjnej, podejmowanej często przez
określone kręgi polityczne, np. Nowa Huta.. częściej o powstawaniu miasta, np. Gdyni czy miast
Centralnego Okręgu Przemysłowego, decydują przesłanki ekonomiczne.
Na kształtowanie się miejskiej sieci osadniczej miała również wpływ historia. Na przykład zabór
Polski i związany z nim podział kraju stał się przyczyną poważnych różnic w infrastrukturze
technicznej i komunalnej. Jeszcze dziś można łatwo dostrzec różnice między miastami mazowieckimi
a wielkopolskimi.
Cechą charakterystyczną sieci osadniczej kraju jest wyraźny podział na obszary przemysłowe i
rolnicze, położone na terenach o różnej tradycji kulturowej, różnej religii, strukturze społecznej i
gospodarczej, a nawet różnych wpływach językowych.
W Polsce istnieje około 900 miast, z czego tylko około 50 liczy ponad 100 tys. mieszkańców,
najliczniejsze są miasta małe – poniżej 5 tys. mieszkańców. Współczesne procesy urbanizacyjne
charakteryzuje powstawanie tzw. Regionów zurbanizowanych – aglomeracji i konurbacji. W Polsce
możemy wskazać 8 wyraźnie ukształtowanych aglomeracji: Warszawską, Łódzką, Rybnicką,
Krakowską, Wrocławską, Gdańską, Poznańską i Szczecińską. Oraz aglomeracje, które w roku 1998
były w trakcie kształtowania się: Bydgoska, Kielecka, Lubelska i Toruńska.
Przykładem klasycznej niemal konurbacji jest zespół miast Górnego Śląska skupionych wokół
Katowic, w tym 9 miast liczących ponad 100 tys. mieszkańców. Duże aglomeracje miejskie skupiają
75% ludności miejskiej kraju.*
* - wiadomości z roku 1997.
Literatura:
P. Libner, G. Stefaniak; 1998; „Geografia od A do Z”; wydawnictwo KRAM; Warszawa 1998.