chemia referat klasa VIII, Notatki z Chemia

Pobierz chemia referat klasa VIII i więcej Notatki w PDF z Chemia tylko na Docsity!

Zastosowanie

węglowodorów

i pochodnych

węglowodorów

Wiktor Lewiński

Praca zaliczeniowa z

chemii

Węglowodory – źródło życia dla ludzi

Metan – stosowany m.in. jako paliwo w kuchenkach gazowych i piecach, tzw. junkersach (metan dostarczany jest do gospodarstw domowych gazociągiem); jako surowiec do otrzymywania kwasu octowego, tworzyw sztucznych i materiałów wybuchowych. Paliwa Alkany są podstawowym składnikiem wszystkich węglowodorowych surowców energetycznych. Metan stanowi ponad 90% objętości gazu ziemnego, natomiast wyższe węglowodory nasycone są głównymi składnikami paliw ropopochodnych: propan i butan w LPG, alkany zawierające od 4 do 12 atomów węgla w benzynie, 8-20 atomów węgla w oleju napędowym, 14-20 atomów węgla – w oleju opałowym. Zawierający wyższe węglowodory mazut stosowany jest jako paliwo dla statków (w niskoobrotowych silnikach tłokowych oraz kotłach parowych), a także w piecach przemysłowych i rozruchu kotłów parowych. Ciekawostka! LPG to mieszanina propanu i butanu. Jest transportowana i przechowywana w pojemnikach pod ciśnieniem w butlach i zbiornikach na gaz płynny. Po skropleniu propan zajmuje 1/260 swojej objętości. Benzyna zaś dobrze rozpuszcza tłuszcze i oleje, dlatego używa się jej do usuwania tłustych plam z odzieży. Ubrania, które można czyścić chemicznie są oznaczone symbolem graficznym w wpisaną literą P, F lub A.

Rozpuszczalniki

Można wśród nich wymienić eter naftowy (ligroinę)– frakcje z destylacji ropy o temp. wrzenia 30-40°C, 40-60°C i 60-80°C, frakcję heksanową o temp. wrzenia 90°C (mieszaninę węglowodorów C5-C6, stanowiącą zamiennik n-heksanu, który jest droższy i bardziej szkodliwy dla zdrowia), czy benzynę ekstrakcyjną (oczyszczoną, nie wzbogacaną o wyższe, rozgałęzione węglowodory). Rozpuszczalniki węglowodorowe o niskiej temperaturze wrzenia mogą znajdować zastosowanie do produkcji farb i klejów szybkoschnących, dzięki ich bardzo łatwemu i szybkiemu odparowaniu. Rozpuszczalniki węglowodorowe odgrywają ważną rolę nie tylko w przemyśle farbiarskim. Są one wykorzystywane również farmaceutycznym oraz produkcji specjalistycznych substancji organicznych, a także w różnego rodzaju laboratoriach chemicznych.

Oleje i smary

Alkany o wyższej masie cząsteczkowej posiadają szereg właściwości, które sprawiają, że są one użyteczne jako smary: pozostają ciekłe w szerokim zakresie temperatur, nie mieszają się z wodą , są bierne chemicznie (odporne na utlenianie), a także są dostępne w dużych ilościach (produkty przeróbki ropy naftowej). Dlatego często są podstawowym składnikiem olejów i smarów (zarówno mineralnych, jak i syntetycznych).

przed sprzedażą, owoce te wystawia się na bezpośrednie działanie etenu (trwające od 4 do 7 dni), które skutkuje ich szybkim dojrzewaniem. Wiedza o tym, że rośliny wydzielają eten, wykorzystywana jest także w rolnictwie do przyspieszania procesu dojrzewania owoców i regulowania wzrostu upraw. Etylen jest bowiem tzw. hormonem wzrostu roślin – związkiem chemicznym odpowiedzialnym za kiełkowanie nasion, kwitnienie, dojrzewanie owoców, a także usychanie płatków i liści. Nierzadko zdarza się, że zachodzi potrzeba zebrania niedojrzałych jeszcze owoców. Sytuacje takie mają miejsce np. podczas niesprzyjających warunków pogodowych (wichury, grad, przymrozki) czy w momencie ataku uprawy przez szkodniki. Aby przyspieszyć dojrzewanie plonów przechowywanych w magazynach, poddaje się je właśnie działaniu etenu.

Reakcje polimeryzacji i przykładowe

zastosowania ich produktów

Związki nienasycone, a więc takie, które posiadają przynajmniej jedno wiązanie wielokrotne pomiędzy atomami węgla w cząsteczce, w odpowiednich warunkach mogą łączyć się ze sobą, tworząc długie łańcuchy węglowe. Opisana przemiana to reakcja polimeryzacji. Polega ona na łączeniu się wielu cząsteczek (tzw. monomerów) w jedną cząsteczkę o bardzo długim łańcuchu (polimer). Reakcja polimeryzacji jest wykorzystywana do otrzymywania polimerów syntetycznych, które z kolei wchodzą w skład tworzyw sztucznych. Z nich produkuje się wiele przedmiotów codziennego użytku. Produktem reakcji polimeryzacji etenu (nazywanego zwyczajowo etylenem) jest polietylen, oznaczany w przemyśle symbolem PE. Polietylen jest bezbarwnym lub mlecznobiałym, przezroczystym ciałem stałym. Dzięki dużej wytrzymałości, podatności na barwienie i formowanie oraz stosunkowo niskiej cenie, znalazł zastosowanie w produkcji wielu przedmiotów codziennego użytku.

Rys. Polietylen wykorzystywany jest do produkcji folii opakowaniowych oraz butelek na wodę i chemikalia. Polimery są składnikami m.in. antigrafu – preparatu zabezpieczającego powierzchnie wykonane z materiałów naturalnych np. marmuru, piaskowca i wapienia. Środek ten chroni materiał budowlany przed różnymi rodzajami farb w sprayu. Grafitii ze ściany pokrytej antigrafem można łatwo usunąć. Polimery ponadto dodaje się do tonerów stosowanych w kolorowych drukarkach laserowych. Przemysł chemiczny – guma stosowana do produkcji m.in. opon samochodowych otrzymywana jest w procesie polimeryzacji buta - 1,3-dienu (alkenu, w którego cząsteczce występują dwa wiązania podwójne). Medycyna – b karoten to alken, w którego cząsteczce występuje jedenaście wiązań podwójnych. Chroni skórę przed szkodliwym wpływem promieni UV. Działa jak filtr przeciwsłoneczny, a więc zmniejsza ryzyko oparzeń. Przemysł tekstylny – w skład zimowej odzieży termoaktywnej wchodzi polipropylen – produkt polimeryzacji propenu. Chroni on użytkownika przed nadmierną utratą ciepła. ALKINY np.etyn, propyn, butyn, pentyn Najważniejszym przedstawicielem alkinów jest etyn, nazywany powszechnie acetylenem. Znajduje on duże zastosowanie w przemyśle chemicznym do otrzymywania wielu związków, a przede wszystkim półproduktów do syntezy polimerów. Wykorzystywany też

wiele zastosowań w różnych dziedzinach życia. Alkohole dzielimy na jednowodorotlenowe i wielowodorotlenowe. Przedstawicielami pierwszej grupy są metanol i etanol, do drugiej należy glicerol. Metanol stosuje się jako rozpuszczalnik, jest on także składnikiem paliwa do samolotów. Etanolu używa się jako środka dezynfekcyjnego jako tzw. spirytus salicylowy w 70 procentowym etanolu. Ponadto alkohol ten służy do uzyskiwania różnych ekstraktów owocowych i ziołowych. Glicerynę stosuje się przy środkach wybuchowych, w kosmetyce, do produkcji tłuszczów syntetycznych.

W świecie zapachów – estry