Docsity
Docsity

Przygotuj się do egzaminów
Przygotuj się do egzaminów

Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity


Otrzymaj punkty, aby pobrać
Otrzymaj punkty, aby pobrać

Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium


Informacje i wskazówki
Informacje i wskazówki

Chemia: Równowagi jonowe w wodnych roztworach elektrolitów, Laboratoria z Geologia

Teoretyczne opracowanie do ćwiczeń

Typologia: Laboratoria

2019/2020

Załadowany 19.08.2020

bobby_m
bobby_m 🇵🇱

4.4

(9)

260 dokumenty

1 / 22

Toggle sidebar

Ta strona nie jest widoczna w podglądzie

Nie przegap ważnych części!

bg1
Chemia - laboratorium
Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska
Studia stacjonarne, Rok I, Semestr zimowy 2013/14
Dr hab. inż. Tomasz Brylewski
tel. 12-617-5229
Katedra Fizykochemii i Modelowania Procesów
Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki
A3, I p., pokój 105
Konsultacje: wtorek 10:00-11:00
pf3
pf4
pf5
pf8
pf9
pfa
pfd
pfe
pff
pf12
pf13
pf14
pf15
pf16

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Chemia: Równowagi jonowe w wodnych roztworach elektrolitów i więcej Laboratoria w PDF z Geologia tylko na Docsity!

Chemia - laboratorium

Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska

Studia stacjonarne, Rok I, Semestr zimowy 2013/

Dr hab. inż. Tomasz Brylewski e-mail: [email protected] tel. 12-617- Katedra Fizykochemii i Modelowania Procesów Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki A3, I p., pokój 105

Konsultacje: wtorek 10:00-11:

Laboratorium V

Równowagi jonowe w wodnych

roztworach elektrolitów, cz ęść I

 elektrolity i nieelektrolity (definicje),

 mechanizm dysocjacji elektrolitycznej i hydratacji jonów,

 pojęcie wielostopniowej dysocjacji elektrolitycznej kwasów,

 podział elektrolitów,

 moc elektrolitów (stopień dysocjacji i stała dysocjacji).

- pojęcia

 S. Arrhenius wyjaśnił wyjątkowe właściwości roztworów elektrolitów,

podając teorię dysocjacji elektrolitycznej  w wodzie elektrolity rozpadają

się w większym lub w mniejszym stopniu na jony.

Jony  to atomy lub grupy atomów obdarzone ładunkiem elektrycznym, mające

specyficzne właściwości fizyczne i chemiczne, różne od właściwości

odpowiednich atomów lub grup atomów.

W zależności od ładunku jony dzielą się na:

 kationy (jon dodatni),

 aniony (jon ujemny),

Dysocjacja elektrolityczna – odwracalny proces rozpadu związku chemicznego

na jony pod wpływem rozpuszczalnika, przebiegający całkowicie w dużym

rozcieńczeniu.

Molaryzacja  proces przeciwny do dysocjacji.

- mechanizm dysocjacji elektrolitycznej

 W wodzie (rozpuszczalniku) o dużej stałej dielektrycznej ε 81 siły wzajemnego przyciągania między jonami w sieci krystalicznej związku są osłabione, jony zostają oderwane, substancja ulega rozpuszczeniu, zaś jony swobodnie poruszają się w roztworze.

 Przyczyną dysocjacji jest wzajemne oddziaływanie pomiędzy jonami a cząsteczkami wody wynikające z polarnej budowy (dipolowej) cząsteczek H 2 O.

→ Reakcja dysocjacji chlorku sodu w formie rozszerzonej:

gdzie: Na+Cl-^ - sieć krystaliczna NaCl.

→ Reakcja dysocjacji chlorku sodu w formie uproszczonej:

- mechanizm dysocjacji elektrolitycznej, cd.

  ^ ^  ^ ^ ^       Na Cl  mn H 2 ONa OH (^2) m Cl H 2 O n

NaCl Na ^ Cl

H 2 O

Schemat procesu rozpuszczania

i równoczesnej dysocjacji NaCl.

→ Dysocjacja cząsteczki o budowie polarnej (np. HCl) – w pierwszym etapie następuje pod wpływem cząsteczek wody przejście struktury polarnej w jonową:

 w drugim etapie cząsteczki wody przyciągane przez bieguny cząsteczki polarnej powodują oddalenie się tych biegunów - utworzenie struktury jonowej,

 w trzecim etapie następuje hydratacja jonów - otoczenie się jonów większą lub mniejszą liczbą polarnych cząsteczek wody.

- mechanizm dysocjacji elektrolitycznej, cd.

→ Jony łatwo ze sobą reagują  niezależnie od rodzaju soli danego metalu, kation znajdujący się w roztworze daje z właściwym anionem innej soli ten sam produkt reakcji.

Przykład: dodanie do różnych roztworów soli, zawierających srebro dowolnych roztworów chlorków, prowadzi zawsze do otrzymania białego, serowatego osadu chlorku srebra:

w postaci jonowo-cząsteczkowej:

Wniosek: wyłącznie jony Ag+^ i Cl-^ wykazują dążność do wytrącania osadu AgCl.

→ Chlor pochodzący z nieelektrolitów np. chloroformu (CHCl 3 ) lub czterochlorku węgla (CCl 4 ), nie daje osadu z jonami Ag+^ ze względu na brak jonów Cl-^ w roztworze wodnym.

- reakcje jonowe

AgNO 3 NaClAgClNaNO 3

Ag 2 SO 4  2 KCl 2 AgClK 2 SO 4

2 AgNO 3 CaCl 2  2 AgClCa NO 3  2

Ag Cl AgCl

Dysocjacja elektrolityczna - ilościowa

interpretacja procesów dysocjacji

Do porównywania mocy elektrolitów S. Arrhenius wprowadził pojęcie:

 stopnia dysocjacji elektrolitycznej,

 stałej dysocjacji elektrolitycznej.

Svante Arrhenius 1859- (1903 - nagroda Nobla)

- stopień dysocjacji, cd.

Roztwory elektrolitów α Zdysocjowanie w % Soli NaCl  Na+^ + Cl- CaCl 2  Ca2+^ + 2Cl- K 2 SO 4  2K+^ + SO 4 2- CuSO 4  Cu2+^ + SO 4 2-

0, 0, 0, 0,

85 73 70 40 Kwasów HCl  H+^ + Cl- HNO 3  H+^ + NO 3 - H 2 SO 4  2H+^ + SO 4 2- H 3 PO 4  H+^ + H 2 PO 4 - HCOOH ↔ H+^ + HCOO- CH 3 COOH ↔ H+^ + CH 3 COO- H 2 CO 3 ↔ H+^ + HCO 3 -

0, 0, 0, 0, 0, 0, 0,

92 92 60 27 4, 1, 0, Zasad NaOH  Na+^ + OH- Ba(OH) 2  Ba2+^ + 2OH- NH3∙∙H 2 O ↔ NH 4 +^ + OH-

0, 0, 0,

90 77 1,

Stopień dysocjacji niektórych elektrolitów

Stopień dysocjacji elektrolitu zależy od:

 natury rozpuszczalnika, w którym rozpuszczono dany elektrolit,

 ilości rozpuszczalnika lub stężenia substancji rozpuszczonej (stopień dysocjacji  wraz z rozcieńczeniem roztworu),

 temperatury (możliwy jest  i  , np. HCl ze  T wykazuje  , natomiast dla wody ze  T następuje ),

 obecności innych elektrolitów w roztworze (efekt wspólnego jonu).

- stopień dysocjacji, cd.

Stężenie roztworu HCl [mol/dm^3 ]

α % zdysocjowanych cząsteczek

10 0,17 17 1 0,78 78 0,1 0,91 91

Zależność elektrolitu od jego mocy na przykładzie reakcji cynku z kwasem

chlorowodorowym i kwasem octowym:

→ cynk w HCl roztwarza się energicznie (burzliwe wydzielanie H 2 ), natomiast

w CH 3 COOH reakcja przebiega znacznie słabiej,

→ roztwarzanie cynku jest wynikiem reakcji metalicznego Zn z jonami H+:

→ kwas octowy jako słaby elektrolit charakteryzuje się niskim stopniem

dysocjacji (bardzo niskie stężenie jonów wodorowych) w porównaniu

do mocnego kwasu solnego (bardzo wysokie stężenie jonów wodorowych).

Wniosek: kwas jest mocniejszy, im więcej w roztworze tworzy się jonów

wodorowych w czasie jego dysocjacji, a więc im większy ma stopień dysocjacji.

- stopień dysocjacji, cd.

2

2

o Zn 2 HZn  H

→ Kwasy wieloprotonowe wykazują dysocjację wielostopniową – na każdym etapie

wykazują inną wartość α.

Na przykład H 3 PO 4 :

Wniosek: najdalej posunięta jest dysocjacja I etapu, jon H 2 PO 4 -^ wykazuje już

znacznie słabszą dysocjację, a HPO 4 -^ najsłabszą - trudniej ulegają dysocjacji

cząsteczki z ładunkiem ujemnym (jony H 2 PO4-^ i HPO 4 - ) aniżeli obojętne cząsteczki

H 3 PO4.

- wielostopniowa dysocjacja kwasów

      2 4

0 , 27 H 3 PO 4 H H PO

 (^)      2  4

0 , 0011 H 2 PO 4 H HPO

 (^)      3  4

2 0 ,^00001 HPO 4 H PO

→ Zgodnie z prawem działania mas, stała równowagi reakcji - zwana stałą

dysocjacji kwasu HA wyraża się wzorem:

gdzie [ ]  stężenia poszczególnych rodzajów cząsteczek (lub jonów) w mol/dm^3

Stała dysocjacji K - stosunek iloczynu stężeń jonów, na które rozpadł się dany

elektrolit, do stężenia cząsteczek niezdysocjowanych.

→ stała dysocjacji charakteryzuje elektrolit znacznie lepiej aniżeli stopień

dysocjacji, ponieważ nie zależy od stężenia, lecz wyłącznie od temperatury

i rodzaju rozpuszczalnika,

→ w danej temperaturze stała dysocjacji jest stała, natomiast ze  T wartość Kk .

- elektrolity słabe, cd.

   

HA 

H A

Kk

 

Stałe dysocjacji niektórych elektrolitów

- elektrolity słabe, cd.

  • kwas azotowy HNO Nazwa elektrolitu Kk, Kz
  • kwas borowy H 3 BO
  • kwas fosforowy H 3 PO
    • Kk = 4,0 10 -
    • Kk1 = 5,5 10 -
    • Kk1 = 7,5 10 -
    • Kk2 = 6,2 10 -
    • Kk3 = 4,8 10 -
  • kwas siarkowy(IV) H 2 SO 3 Kk1 = 1,7 10 -
    • Kk2 = 6,2 10 -
  • kwas siarkowy(VI) H 2 SO
    • Kk = 1,2 10 - kwas siarkowodorowy H 2 S
    • Kk1 = 5,7 10 -
    • Kk2 = 1,2 10 -
  • kwas węglowy H 2 CO kwas cyjanowodorowy HCN
    • Kk= 7,2 10 -
    • Kk1 = 4,3 10 -
    • Kk2 = 5,6 10 -
  • kwas szczawiowy H 2 C 2 O kwas octowy CH 3 COOH
    • Kk = 1,7 10 -
    • Kk1 = 6,5 10 -
    • Kk2 = 6,1 10 -
  • hydrazyna NH 2 NH wodorotlenek amonu NH 3 ∙H 2 O
    • Kz = 1,8 10 - pirydyna C 5 H 5 N
    • Kz = 3,0 10 -
    • Kz = 1,4 10 -