Chemii, poziom rozszerzony - egzamin maturalny , Egzamin maturalny z Chimica

Pobierz Chemii, poziom rozszerzony - egzamin maturalny i więcej Egzamin maturalny w PDF z Chimica tylko na Docsity!

Centralna Komisja Egzaminacyjna

EGZAMIN MATURALNY 2012

CHEMIA

POZIOM ROZSZERZONY

Kryteria oceniania odpowiedzi

MAJ 2012

Kryteria oceniania odpowiedzi – poziom rozszerzony

Zadanie 1. (0-1)

Obszar standardów Opis wymagań Wiadomości i rozumienie Określenie związku między konfiguracją elektronową a położeniem pierwiastka w układzie okresowym (I.1.a.7) Określenie przynależności pierwiastka do bloku (s, p, d) i ustalenie położenia pierwiastka w układzie okresowym na podstawie konfiguracji elektronowej (I.1.a.8)

Poprawna odpowiedź:

Symbol pierwiastka Numer okresu Numer grupy Symbol bloku

Zn 4 lub IV 12 lub XII d

1 p. – poprawne napisanie symbolu pierwiastka X i poprawne określenie jego położenia w układzie okresowym – podanie numeru okresu, numeru grupy i symbolu bloku energetycznego (konfiguracyjnego) 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi

Zadanie 2. (0-1)

Wiadomości i rozumienie Zastosowanie zasady rozmieszczania elektronów na orbitalach (I.1.a.4) Opisanie stanu elektronów za pomocą liczb kwantowych (I.1.a.6)

Poprawna odpowiedź: Opisany orbital należy do podpowłoki ( 4s / 4p / 4d / 4f ), na której maksymalna liczba elektronów wynosi ( 2 / 6 / 10 / 14 ).

1 p. – podkreślenie w zdaniu właściwych określeń – symbolu podpowłoki i liczby elektronów 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi

Zadanie 3. (0-1)

Wiadomości i rozumienie (^) Określenie rodzajów wiązań (wiązania  i wiązania ) dla typowych cząsteczek nieorganicznych (I.1.b.3)

Poprawna odpowiedź:

Wzór I Wzór II Liczba wiązań σ 1 1 Liczba wiązań π (^) 2 0 lub brak

1 p. – poprawne określenie liczby wiązań σ i π 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi

Kryteria oceniania odpowiedzi – poziom rozszerzony

Przykładowe poprawne rozwiązanie:

1) C(s)  O (^) 2 (g )  CO2 (g)  tw (^) H 1 ^  – 394 kJ·mol –

2) Ca(s) ^12 O (^) 2 (g)  CaO(s)  tw (^) H  2^  – 635 kJ·mol –

i Ca(s)  C(s) ^32 O (^) 2 (g)  CaCO3 (s)  tw (^) H  3^  – 1207 kJ·mol –1^ , więc

3) CaCO3 (s)  Ca(s)  C(s) ^32 O2 (g ) –  tw (^) H  3^  1207 kJ·mol –

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 1 3 C(s)  O (^) 2 (g)  Ca(s)  (^) 2 O (^) 2 (g )  CaCO (^) 3 (s)  CO2 (g )  CaO(s)  Ca(s)  C(s)  2 O2 (g )

3 (s) 2 (g) (s) 1 y tw 1 tw 2 tw 3 3

CaCO CO CaO H H H ( H ) 394 635 ( 1207) 178 kJ mol  CaCO

 ^   ^   ^           

3 3

(^1 ) CaCO CaCO 1 2

m 50 g M 100 g mol n mol M 100 g mol

      (^)    

1 1 1 Hx 2 Hy 2 mol 178 kJ mol 89 kJ   ^       

2 p. – zastosowanie poprawnej metody, poprawne wykonanie obliczeń oraz podanie wyniku we właściwych jednostkach Uwaga 1 : Należy zwrócić uwagę na zależność wartości wyniku końcowego od ewentualnych wcześniejszych zaokrągleń. Należy uznać za poprawne wszystkie wyniki, które są konsekwencją przyjętych przez zdającego poprawnych zaokrągleń. Uwaga 2 : Zapis indeksów wskazujących stan skupienia lub fazę nie jest wymagany. 1 p. – zastosowanie poprawnej metody i:

• popełnienie błędów rachunkowych prowadzących do błędnego wyniku liczbowego
• błąd w zaokrągleniu wyniku
• błędna jednostka lub brak jednostki 0 p. – zastosowanie błędnej metody obliczenia lub brak rozwiązania

Zadanie 8. (0-1)

Wiadomości i rozumienie (^) Wyjaśnienie znaczenia zapisów H > 0, H < 0 (I.3.c.2)

Poprawna odpowiedź: W probówce I otrzymano roztwór MgCl 2.

1 p. – poprawny wybór i napisanie wzoru soli 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi

Zadanie 9. (0-2)

Korzystanie z informacji Wykonanie obliczeń z zastosowaniem pojęć: mol, objętość molowa gazów (II.5.b.2)

Kryteria oceniania odpowiedzi – poziom rozszerzony

Przykładowe poprawne rozwiązanie: 1 dm 3 paliwa zawiera 0,55 dm^3 propanu i 0,44 dm^3 butanu.

Z równań reakcji wynika:

2

(1) 3 3 VCO  3Vpropanu  3 0, 55 dm   1, 65 dm

2

(2) 3 3 VCO  4Vbu tanu  4 0, 44 dm   1, 76 dm

całkowita objętość CO 2 : VCO 2  VCO (1) 2  VCO (2) 2  1, 65 dm^3  1, 76 dm 3  3, 41 dm^3

2 p. – zastosowanie poprawnej metody, poprawne wykonanie obliczeń oraz podanie wyniku z właściwą dokładnością i we właściwych jednostkach Uwaga 1 : Należy zwrócić uwagę na zależność wartości wyniku końcowego od ewentualnych wcześniejszych zaokrągleń. Należy uznać za poprawne wszystkie wyniki, które są konsekwencją przyjętych przez zdającego poprawnych zaokrągleń. 1 p. – zastosowanie poprawnej metody i:

• popełnienie błędów rachunkowych prowadzących do błędnego wyniku liczbowego
• błąd w zaokrągleniu wyniku
• inna niż wymagana dokładność wyniku
• podanie oddzielnie wyniku dla propanu i butanu
• błędna jednostka lub brak jednostki 0 p. – zastosowanie błędnej metody obliczenia, np. obliczenie liczby moli gazów przy braku znajomości warunków ciśnienia i temperatury, lub brak rozwiązania

Zadanie 10. (0-1)

Korzystanie z informacji Obliczenie stężenia molowego roztworu (II.5.d.1)

Poprawna odpowiedź: ( x = ) 0,5 (mol·dm–3^ )

1 p. – poprawne ustalenie stężenia jonów siarczanowych(VI) 0 p. – błędna jednostka lub inny wynik lub brak odpowiedzi

Zadanie 11. (0-1)

Wiadomości i rozumienie Napisanie równania reakcji na podstawie słownego opisu przemiany (I.3.a.4)

Poprawna odpowiedź:

2Br Cl 2 Br 2 2Cl

1 p. – poprawne napisanie w formie jonowej skróconej równania reakcji 0 p. – błędne napisanie równania reakcji (błędne wzory reagentów, błędne współczynniki stechiometryczne, niewłaściwa forma zapisu) lub brak odpowiedzi

Kryteria oceniania odpowiedzi – poziom rozszerzony

Zadanie 14. (0-1)

Tworzenie informacji Analiza, interpretacja i porównanie danych zawartych w tablicach i opracowaniach naukowych (III.1.3)

Poprawna odpowiedź:

ClO 2

 F 

NO 2

 (^) ClO 

1 p. – poprawne uporządkowanie wzorów zasad sprzężonych z wymienionymi kwasami 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi

Zadanie 15. (0-3)

Wiadomości i rozumienie Napisanie równań reakcji na podstawie słownego i graficznego opisu przemian (I.3.a.4)

a) (0-2) Poprawna odpowiedź:

I Co 2 ^  OH ^  Cl  Co(OH)Cl

II Co(OH)Cl  OH ^  Co(OH) 2  Cl 

2 p. – poprawne napisanie w formie jonowej skróconej dwóch równań reakcji 1 p. – poprawne napisanie w formie jonowej skróconej jednego równania reakcji 0 p. – błędne napisanie obu równań reakcji (błędne wzory reagentów, błędne współczynniki stechiometryczne, niewłaściwa forma zapisu) lub brak odpowiedzi

b) (0-1) Poprawna odpowiedź:

4Co(OH) 2  O 2  2H O 2  4Co(OH) 3

1 p. – poprawne napisanie w formie cząsteczkowej równania reakcji 0 p. – błędne napisanie równania reakcji (błędne wzory reagentów, błędne współczynniki stechiometryczne, niewłaściwa forma zapisu) lub brak odpowiedzi

Zadanie 16. (0-1)

Tworzenie informacji Zaklasyfikowanie substancji chemicznych na podstawie opisu reakcji chemicznych (III.3.1)

Poprawna odpowiedź: (charakter) zasadowy

1 p. – poprawne określenie charakteru chemicznego wodorotlenku kobaltu(II) 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi

Zadanie 17. (0-2) a) (0-1)

Korzystanie z informacji Odczytanie i interpretacja informacji z wykresów (II.1.b.1)

Kryteria oceniania odpowiedzi – poziom rozszerzony

Poprawna odpowiedź:

Reakcja I II III

Rząd reakcji pierwszy lub I drugi zerowy lub 0

1 p. – poprawne uzupełnienie tabeli 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi

b) (0-1)

Wiadomości i rozumienie Znajomość i rozumienie pojęcia szybkość reakcji, równanie kinetyczne (I.1.e.5)

Poprawna odpowiedź: 2 v (^) II  k  cD lub  

2

v II  k  D

1 p. – poprawne napisanie równania kinetycznego uwzględniającego stężenie substratu D 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi

Zadanie 18. (0-2)

Wiadomości i rozumienie Zapisanie równań^ reakcji kwasów i zasad według teorii Brönsteda (I.3.a.13)

Poprawna odpowiedź:

I NH 3  H O 3 ^  NH 4   H O 2 lub NH 3  H ^  NH 4 

II NH 4 ^  OH  NH 3  H O 2

2 p. – poprawne napisanie w formie jonowej skróconej dwóch równań reakcji 1 p. – poprawne napisanie w formie jonowej skróconej jednego równania reakcji 0 p. – – błędne napisanie obu równań reakcji (błędne wzory reagentów, błędne współczynniki stechiometryczne, niewłaściwa forma zapisu)

• błędne przyporządkowanie równań
• brak odpowiedzi

Zadanie 19. (0-1)

Tworzenie informacji Analiza i interpretacja danych zawartych w opracowaniach naukowych i popularnonaukowych (III.1.3)

Poprawna odpowiedź:

Zdanie P/F

1. W próbce buforu amonowego liczba moli jonów NH 4 ^ jest równa liczbie moli

chlorku amonu wprowadzonego do roztworu.

P

2. W próbce buforu amonowego liczba moli jonów OH–^ jest równa liczbie moli amoniaku wprowadzonego do roztworu.

F

3. W próbce buforu amonowego liczba moli cząsteczek NH 3 jest równa liczbie moli amoniaku wprowadzonego do roztworu.

P

Kryteria oceniania odpowiedzi – poziom rozszerzony

Poprawna odpowiedź: Kolejność wydzielania na katodzie

I II III

Nazwa pierwiastka srebro lub Ag m iedź lub Cu wodór lub H lub H (^2)

1 p. – poprawne uzupełnienie tabeli 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi

b) (0-1)

Wiadomości i rozumienie Przedstawienie przebiegu elektrolizy w postaci odpowiednich równań reakcji elektrodowych (I.3.a.20)

Poprawna odpowiedź: Nazwa lub symbol pierwiastka: tlen lub O lub O 2

Równanie reakcji: (A (+):) 2H O 2  O 2  4H ^  4e 

1 p. – poprawne podanie nazwy lub symbolu pierwiastka i poprawne zapisanie równania reakcji anodowej Uwaga : Jeżeli równanie reakcji elektrodowej jest napisane poprawnie, dodatkowe podanie nazwy lub symbolu tlenu nie jest wymagane, ale jeśli nazwa lub symbol są podane, to muszą być poprawne. 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi

Zadanie 23. (0-2)

Tworzenie informacji Zaprojektowanie ogniwa, w którym dana elektroda metaliczna pełni funkcję anody (III.2.14)

a) (0-1) Poprawna odpowiedź: galwanometr

klucz elektrolityczny

Ni Pb

Ni(NO 3 )2 (aq) Pb(NO 3 )2 (aq)

Anoda Katoda

1 p. – poprawne uzupełnienie schematu 0 p. – inna odpowiedź, np. wskazanie innych odczynników niż wymienione w treści polecenia, lub brak odpowiedzi

Kryteria oceniania odpowiedzi – poziom rozszerzony

b) (0-1) Przykłady poprawnej odpowiedzi: Anoda: (anoda lub nikiel) zmniejsza się lub rozpuszcza się lub roztwarza się lub (zielony) roztwór staje się ciemniejszy lub (zielona) barwa roztworu staje się intensywniejsza. Katoda: zwiększa się lub wydziela się ołów.

1 p. – poprawny opis zmian w obu półogniwach 0 p. – – błędna odpowiedź w części a) zadania

• błędny opis zmian
• napisanie równań zachodzących reakcji zamiast obserwacji
• brak odpowiedzi

Zadanie 24. (0-2)

Wiadomości i rozumienie Określenie stopni utlenienia pierwiastka w cząsteczce związku organicznego (I.1.h.2) Interpretacja ilościowa równania reakcji (I.3.b)

Poprawna odpowiedź:

Stopnie utlenienia atomów węgla w cząsteczce etenu – II Stopnie utlenienia atomów węgla w cząsteczce etano-1,2-diolu – I

Liczba moli elektronów: 2 (mole)

2 p. – poprawne podanie stopni utlenienia obu związków oraz poprawne określenie liczby moli oddawanych elektronów 1 p. – – poprawne podanie stopni utlenienia obu związków i błędne określenie liczby moli elektronów

• błędne podanie stopni utlenienia jednego lub obu związków i określenie liczby moli elektronów oddawanych przez 1 mol etenu wynikające z podanych stopni utlenienia 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi

Zadanie 25. (0-2)

Wiadomości i rozumienie Wyjaśnienie na prostych przykładach mechanizmów reakcji (I.3.a.23)

Poprawna odpowiedź:

1. Etan ulega reakcji substytucji ( elektrofilowej / nukleofilowej / wolnorodnikowej ). Drobiny, które reagują bezpośrednio z cząsteczkami etanu, to ( atomy chloru Cl  / cząsteczki chloru Cl 2 / aniony chlorkowe Cl –^ ). Są one ( rodnikami / elektrofilami / nukleofilami ), które powstają z cząsteczek chloru pod wpływem ( światła / FeCl 3 jako katalizatora / rozpuszczalnika ).
2. Benzen ulega reakcji substytucji ( elektrofilowej / nukleofilowej / wolnorodnikowej ). Drobiny, które reagują bezpośrednio z cząsteczkami benzenu, są ( rodnikami / elektrofilami / nukleofilami ). Powstają one z cząsteczek chloru pod wpływem ( światła / FeCl 3 jako katalizatora / rozpuszczalnika ).

Kryteria oceniania odpowiedzi – poziom rozszerzony

Zadanie 29. (0-3)

Wiadomości i rozumienie Zastosowanie prawa zachowania masy, prawa zachowania ładunku oraz zasady bilansu elektronowego do uzgodnienia równania reakcji zapisanego w formie jonowej (I.3.a.1)

a) (0-2) Poprawna odpowiedź: Równanie procesu redukcji:

Ag(NH ) 3 2 e Ag 2NH 3  (^)    (│ x 2)

Równanie procesu utleniania:

CH OH 2 (CHOH) 4 CHO 3OH CH OH 2 (CHOH) 4 COO 2H O 2 2e    ^    ^   

2 p. – poprawne napisanie w formie jonowo-elektronowej obu równań 1 p. – poprawne napisanie w formie jonowo-elektronowej tylko jednego równania 0 p. – – błędne napisanie obu równań (błędne wzory reagentów, błędne współczynniki stechiometryczne, niewłaściwa forma zapisu)

• odwrotne przypisanie równań procesowi utleniania i redukcji
• brak odpowiedzi b) (0-1) Poprawna odpowiedź: (1) CH 2 OH–(CHOH) 4 –CHO + 2 Ag(NH 3 ) 2 +^ + 3 OH–^ → → (1) CH 2 OH–(CHOH) 4 –COO–^ + 2 Ag + 4 NH 3 + 2 H 2 O

1 p. – poprawne uzupełnienie współczynników stechiometrycznych Uwaga : Zdający otrzymuje 1 punkt również wtedy, gdy nie otrzymał oceny pozytywnej za zapisanie równań w części a) zadania, ale poprawnie dobrał współczynniki w części b). 0 p. – błędne uzupełnienie współczynników stechiometrycznych lub brak odpowiedzi

Zadanie 30. (0-3) a) (0-1)

Wiadomości i rozumienie Znajomość^ i rozumienie pojęć^ związanych z izomerią konstytucyjną (I.1.i.2) Wyprowadzenie wzorów sumarycznych na podstawie wzorów ogólnych szeregu homologicznego (I.1.i.6)

Poprawna odpowiedź: C 4 H (^10)

1 p. – poprawne napisanie wzoru sumarycznego 0 p. – – narysowanie wzoru półstrukturalnego lub strukturalnego

• inna odpowiedź lub brak odpowiedzi

b) (0-2)

Wiadomości i rozumienie Narysowanie wzorów izomerów dla jednofunkcyjnych pochodnych węglowodorów (I.1.i.5) Posługiwanie się poprawną nomenklaturą halogenopochodnych (I.1.i.1)

Kryteria oceniania odpowiedzi – poziom rozszerzony

Poprawna odpowiedź: Wzór 1:

H 3 C CH CH 2 Cl

CH 3

Wzór 2:

H 3 C C CH 3

Cl

CH 3

Nazwa 1: 1-chloro-2-metylopropan

Nazwa 2: 2-chloro-2-metylopropan

2 p. – poprawne napisanie wzorów i nazw obu monochloropochodnych Uwaga : Kolejność wymieniania izomerów jest dowolna. 1 p. – poprawne napisanie wzoru i nazwy tylko jednej monochloropochodnej 0 p. – – błędne napisanie wzoru i/lub błędne podanie nazwy obu monochloropochodnych

• poprawne napisanie wzorów i błędne podanie nazw monochloropochodnych
• brak odpowiedzi

Zadanie 31. (0-1)

Korzystanie z informacji Uzupełnianie brakujących danych na podstawie informacji podanych w formie tekstu o tematyce chemicznej (II.2)

Poprawna odpowiedź: Wzór alkenu o największej trwałości o najmniejszej trwałości

C C

CH 3

H 3 C CH 3

H 3 C

C C

CH 2

H H

H CH 2 CH 2 CH 3

lub wzór o łańcuchu rozgałęzionym

1 p. – poprawnie zapisane i przyporządkowane wzory alkenów 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi

Zadanie 32. (0-2)

Wiadomości i rozumienie Opisanie typowych właściwości związków organicznych (I.2.b.15)

Poprawna odpowiedź:

1. W warunkach panujących w laboratorium glicerol jest cieczą, ( miesza się / nie miesza się ) z wodą i z innymi rozpuszczalnikami polarnymi, a z rozpuszczalnikami niepolarnymi, np. z benzenem, może tworzyć ( emulsje / zawiesiny ).
2. Ponieważ atomom węgla i tlenu w cząsteczkach glicerolu można przypisać hybrydyzację sp^3 , cząsteczki glicerolu ( są / nie są ) płaskie.

2 p. – poprawne uzupełnienie dwóch zdań (po 1 punkcie za każde poprawnie uzupełnione zdanie) 1 p. – poprawne uzupełnienie tylko jednego zdania 0 p. – błędne uzupełnienie obu zdań lub brak uzupełnień

Kryteria oceniania odpowiedzi – poziom rozszerzony

Zadanie 35. (0-1)

Korzystanie z informacji Uzupełnianie brakujących danych na podstawie informacji podanych w formie schematu i tekstu o tematyce chemicznej (II.2)

Poprawna odpowiedź:

H 2 C

HC

H 2 C

O C R

O

O C R

O C^ R

O

O

+ 3 CH^3 OH

CH 2 OH

CHOH

CH 2 OH

katalizator C 17 H 33 COOCH (^3)

C 17 H 33

C 17 H 33

C 17 H 33

1 p. – poprawne uzupełnianie schematu 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi

Zadanie 36. (0-1)

Tworzenie informacji Interpretacja danych zawartych w opracowaniach naukowych i popularnonaukowych (III.1.3)

Poprawna odpowiedź: (wiązania lub oddziaływania) wodorowe

1 p. – poprawna nazwa oddziaływań 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi

Zadanie 37. (0-1)

Wiadomości i rozumienie Rozpoznanie podstawowej jednostki (monomeru) tworzącego polikondensat (I.1.i.13)

Poprawna odpowiedź:

n

C C

O

Cl O

Cl +n

N N +2n HCl H

H

C C

O

O

n (^) H 2 N NH (^2)

1 p. – poprawne uzupełnianie schematu 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi

Kryteria oceniania odpowiedzi – poziom rozszerzony

Zadanie 38. (0-1)

Korzystanie z informacji Analiza informacji w tekstach o tematyce chemicznej (II.1.a)

Poprawna odpowiedź: A. poliamidy

1 p. – wybór poprawnej odpowiedzi 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi

Ogólne zasady oceniania

Zdający otrzymuje punkty tylko za poprawne rozwiązania, precyzyjnie odpowiadające poleceniom zawartym w zadaniach.

Rozwiązania zadań, uwzględniające inny tok rozumowania niż podany w kryteriach, oceniane są zgodnie z zasadami punktacji.

 Gdy do jednego polecenia zdający podaje kilka odpowiedzi (z których jedna jest prawidłowa, inne nieprawidłowe), to nie otrzymuje punktów za żadną z nich.

 Jeżeli polecenie brzmi: Napisz równanie reakcji... , to w odpowiedzi zdający powinien napisać równanie reakcji chemicznej, a nie jej schemat.

 Dobór współczynników w równaniach reakcji chemicznych może różnić się od przedstawionego w modelu (np. mogą być zwielokrotnione), ale bilans musi być prawidłowy. Niewłaściwy dobór lub brak współczynników powoduje utratę 1 punktu za zapis tego równania.

 W rozwiązaniach zadań rachunkowych oceniane są: metoda, wykonanie obliczeń i podanie wyniku z jednostką. Błędny zapis jednostki lub jej brak przy ostatecznym wyniku liczbowym powoduje utratę 1 punktu. W obliczeniach wymagane jest poprawne zaokrąglanie wyników liczbowych.

 Za poprawne obliczenia będące konsekwencją zastosowania niepoprawnej metody zdający nie otrzymuje punktów.

 Za poprawne spostrzeżenia i wnioski będące konsekwencją niewłaściwie zaprojektowanego doświadczenia zdający nie otrzymuje punktów.

Za napisanie wzorów strukturalnych zamiast wzorów półstrukturalnych (grupowych) nie odejmuje się punktów.

Zapis „↑”, „↓” w równaniach reakcji nie jest wymagany.

Należy uznać „∆” jako oznaczenie podwyższonej temperatury.

W równaniach reakcji, w których ustala się stan równowagi, brak „ ⇄ ” nie powoduje utraty punktów.

Jeśli reakcja jest nieodwracalna, zapis „ ⇄ ” w równaniu reakcji powoduje utratę punktów.

Elementy odpowiedzi umieszczone w nawiasach” nie są wymagane.