Cukry 1 klasa liceum, Notatki z Biologia

Pobierz Cukry 1 klasa liceum i więcej Notatki w PDF z Biologia tylko na Docsity! Sacharydy- cukry - węglowodany 1. Co to sa sacharydy? Powstają głównie w procesie fotosyntezy , przeprowadzanym przez organizmy autotroficzne. Wszystekie maja w swojej budowie węgiel, wodór i tlen. Przy czym stosunek wodoru do tlenu jest prawie zawsze taki ,jak w wodzie czli 2:1. Z tego pododu cukry nazywamy węglowodanami. Ze względu na budowę cząsteczek wyróżnia się trzy grupy saharydów: monosacharydy , oligosacharydy i polisacharydy. 2.Monosacharydy(Cukry proste,jednocukry) Monoscharydy mają najprostszą budowę . Zawierają od dwóch do dziewięcu atomów węgla w cząsteczce , stąd ich nazwy np. triozy(C , tetrozy pentozy , heksozy . Każdy z cukrów prostych ma kilka grup hydroksylowych (-OH) i jedna grupę karbonylową: aldehydową(-CHO) lub ketonową(-CO). Monosacharydy zawierające grupę aldehydową okresla się jako aldozy, natomiast zawierające grupę ketonową jako ketozty. W roztworach wodnych cząsteczki niektórych z nich tworzą pierścienie . Między grupą aldehydową a jedną z grup hydroksylowych tworzy się wtedy mostek tlenowy , powodyjący zamknięcie się cząsteczki .Na przykład pentozy i heksozy moga występować w roztworach w dwóch fomach : łańcuchowej lub pierścieniowej. Wzór ogólny na wszystkie cukry to : Powstawanie formy pierścieniowej glukozy Zamknięcie się łańcucha fruktozy w pierścień 3.Formy monosacharydów Monosacharydy pierścieniowe mogą występować w dwóch formach, które różnią się od siebie rozmieszczeniem podstawników –H i –OH przy atomie węgla aldoz lub w przypadku ketoz. Formę z podstawnikiem –OH skierowanym we wzorze chemicznym do dołu nazywamy anomerem α, natomiast do góry – anomerem β. 4. Przemiany glukozy Glukoza jest podstawowym źródłem energii dla prawie wszystkich form życia. Dlatego inne monosacharydy, takie jak fruktoza i galaktoza, są w organizmach przekształcane w glukozę lub jej pochodne. Glukoza w organizmach: - jest produktem przemian innych monosacharydów np. galaktozy, - jest substratem do syntezy innych monosacharydów, np.rybozy, która stanowi substrat do syntezy deoksyrybozy -jest substratem do syntezy disacharydów, np. maltozy, -jest substratem do syntezy polisacharydów, np. skrobi 8.Budowa wybranych disacharydów i ich funkcje 9.Cukry redukujące Cukry redukujące zawierają w cząsteczkach wolną grupę aldehydową.Można je odróżnić od innych cukrów m.in. za pomocą próby Fehlinga. Cukry, które nie zawierają w cząsteczkach wolnej grupy aldehydowej, nie dają pozytywnego wyniku próby Fehlinga,dlatego ich roztwór po dodaniu Cu(OH) nie zmienia barwy. Aldozy nazywamy cukrami redukującymi, ponieważ mają zdolność do redukowania związków miedzi. Do cukrów redukujących zaliczamy wszystkie monosacharydy, łącznie z fruktozą, która należy do ketoz. Fruktoza ma bowiem zdolność łatwego przekształcania się w glukozę. Cukrami redukującymi są również maltoza i laktoza, ponieważ drugi z ich pierścieni ma wolny anomeryczny atom węgla i w roztworach wodnych może się otwierać z wytworzeniem grupy aldehydowej. Właściwości redukujących nie ma sacharoza, której pierścienie się nie otwierają, ponieważ w obu z nich anomeryczne atomy węgla C1 są zablokowane przez wytworzone wiązanie 1,2-α-glikozydowe. 10. Polisacharydy(wielocukry) Polisacharydy (wielocukry) powstają na skutek łączenia się wielu cząsteczek cukrów prostych w jedną długą cząsteczkę. Związki te nie rozpuszczają się w wodzie, ale mogą być rozkładane za pomocą enzymów. Nie wykazują również właściwości redukujących.Np. skrobię – wielocukier zapasowy – wykrywa się za pomocą jodyny lub płynu Lugola. Pod wpływem jodu skrobia barwi się na granatowy kolor. 11. Polisacharydy o funkcji zapasowej Oba cukry mogą w razie potrzeby zostać rozłożone do cząsteczek glukozy i wykorzystane przez organizm jako źródło energii. Glikogen Jest materiałem zapasowym zwierząt i grzybów. W organizmie człowieka gromadzi się głównie w wątrobie oraz w mięśniach.Cukier ten jest zbudowany z około 100 tys. reszt glukozy.Co ok. 8–12 reszt glukozowych łańcuch się rozgałęzia dzięki powstawaniu wiązań 1,6-α-glikozydowych. Skrobia Jest materiałem zapasowym roślin oraz i niektórych protistów.Cukier ten składa się z dwóch frakcji: amylozy i amylopektyny. Amyloza stanowi ok. 20% masy skrobi i jest łańcuchem zbudowanym z kilkuset reszt glukozy połączonych wiązaniami 1,4-α-glikozydowymi. Łańcuch ten tworzy spiralne skręty. Amylopektyna stanowi ok. 80% masy skrobi i jest zbudowana z kilku tysięcy reszt glukozy.Budowa amylopektyny jest bardzo podobna do budowy glikogenu, ale rozgałęzienia łańcucha głównego tworzą się co ok. 25 reszt glukozowych. 12.Polisacharydy o funkcji budulcowej Cukrami o funkcji budulcowej są celuloza i chityna. Składają się one z cząsteczek cukrów prostych połączonych wiązaniami 1,4-β-glikozydowymi. Wiązania te są rozkładane przez nieliczne organizmy. Celuloza Celuloza jest głównym składnikiem ściany w komórkach roślin i niektórych protistów. Składa się z kilku tysięcy reszt glukozy połączonych wiązaniami 1,4-β-glikozydowymi.Pomiędzy łańcuchami celulozy tworzą się liczne wiązania wodorowe, dzięki czemu powstają grubsze włókna – mikrofibryle. Celulozę rozkładają jedynie niektóre mikroorganizmy np. bakterie i protisty żyjące w przewodach pokarmowych przeżuwaczy i termitów. Chityna Chityna jest głównym składnikiem szkieletów zewnętrznych stawonogów oraz ściany komórkowej w komórkach grzybów.Składa się z kilku tysięcy reszt N–acetyloglukozaminy (aminowej pochodnej glukozy) połączonych wiązaniami 1,4-α-glikozydowymi. Chityna jest rozkładana jedynie przez niektóre mikroorganizmy.