Pobierz Cukry i ich rodzaje. i więcej Prezentacje w PDF z Chemia tylko na Docsity! Szymon Luty Kacper Waszkiewicz CUKRY ORAZ ICH RODZAJE 1) Pochodzenie, podział oraz znaczenie cukrów Cukry są wytwarzane przez rośliny w procesie fotosyntezy z pobieranego z powietrza dwutlenku węgla (CO2) i wody (H2O). Stąd chemiczna nazwa cukrów: węglowodany. W zależności od tego, z ilu cząsteczek węgla i wody składa się cząsteczka cukru, rozróżniamy trzy zasadnicze grupy: cukry proste, dwucukry i wielocukry. - Cukry proste (monosacharydy) są cukrami jednocząsteczkowymi i dlatego często nazywane są jednocukrami. Jednocukry nie wymagają trawienia, gdyż są przez nabłonek jelita cienkiego wchłaniane w postaci niezmienionej. Wśród jednocukrów najbardziej znane są: glukoza i fruktoza. Glukoza nazywana jest cukrem gronowym i w dużych ilościach występuje w winogronach i miodzie. Po wchłonięciu do krwiobiegu jest gotowym do natychmiastowego użycia materiałem energetycznym. Glukoza jest łatwo wchłaniana przez nabłonek jelitowy, dlatego po spożyciu posiłku obfitującego w duże ilości cukrów jej stężenie we krwi gwałtownie wzrasta. Nadmiar glukozy jest przerabiany przy udziale insuliny do wielocukru glikogenu i w takiej postaci magazynowany w wątrobie i mięśniach. Fruktoza nazywana jest cukrem owocowym i występuje w słodkich owocach i miodzie. Jest łatwo wchłaniana przez nabłonek jelitowy, ale, w przeciwieństwie do glukozy, po wchłonięciu do krwiobiegu nie może być wykorzystana przez organizm, lecz trafia do wątroby, gdzie jest przerabiana na glukozę. Dlatego stężenie glukozy, czyli cukru, wzrasta we krwi o wiele wolniej po zjedzeniu fruktozy, niż po zjedzeniu glukozy. - Dwucukry (disacharydy) są zbudowane z dwóch cząsteczek jednocukrów, więc aby mogły być wchłonięte przez nabłonek jelitowy, muszą zostać strawione do postaci jednocukrów. Do dwucukrów należą między innymi: sacharoza, laktoza i maltoza. Sacharoza jest dwucukrem dobrze nam znanym pod postacią cukru krystalicznego. Do trawienia sacharozy nie są potrzebne enzymy trawienne, gdyż w reakcji z wodą (hydrolizie) łatwo rozpada się na cukry proste. Wystarczy nieco cukru włożyć do ust i potrzymać, aż ślina rozłoży go na cukry proste. Laktoza zwana jest cukrem mlekowym, gdyż występuje w mleku ssaków nadając mu słodkawy smak. W przewodzie pokarmowym laktoza jest trawiona, przy użyciu enzymu laktazy, do postaci jednocukrów: glukozy i galaktozy. Niedobór lub brak enzymu trawiennego laktazy jest przyczyną nietolerancji mleka u niektórych osób. - Wielocukry (polisacharydy) są zbudowane z wielu – od kilku do kilku tysięcy cząsteczek. Podobnie jak dwucukry, wielocukry, żeby mogły być wchłonięte z przewodu pokarmowego, muszą być trawione (hydrolizowane) przez specjalne enzymy trawienne do postaci jednocukrów. . Z wielocukrów najważniejsze znaczenie dla naszego organizmu mają: skrobia i glikogen oraz błonniki – celuloza i pektyna. Skrobia stanowi materiał zapasowy roślin i z tego powodu bywa nazywana glikogenem roślinnym. Skrobia jest wielocukrem zbudowanym z wielu tysięcy cząstek glukozy i w procesie trawienia rozpada się właśnie na glukozę. Glikogen jest wielocukrem zbudowanym z wielu tysięcy cząsteczek glukozy. Powstaje wyłącznie w organizmach ludzi i zwierząt w wyniku oddziaływania hormonu insuliny na glukozę w sytuacji nadmiernego wzrostu glukozy we krwi. Jest on formą magazynowania energii, podobnie jak skrobia dla roślin, z tego właśnie powodu glikogen nazywany bywa skrobią zwierzęcą.