Ćwiczenia w pisaniu równań reakcji strąceniowych, Notatki z Chemia

Pobierz Ćwiczenia w pisaniu równań reakcji strąceniowych i więcej Notatki w PDF z Chemia tylko na Docsity!

Ćwiczenia w pisaniu równań reakcji strąceniowych

Wprowadzenie Przeczytaj Gra edukacyjna Sprawdź się Dla nauczyciela

W pewnym laboratorium chemicznym znajdowały się dwie zlewki. Jedna z nich zawierała wodę destylowaną, a druga roztwór wodny chlorku baru. Wskutek nieszczęśliwego zbiegu okoliczności, opisy tych dwóch zlewek zostały zmazane. Obie ciecze są bezbarwne, bezwonne – nie można ich rozróżnić. Jednak chlorek baru jest trucizną, którą należy odpowiednio zutylizować. W celu zidentyfikowania zawartości zlewek, chemik pobrał odrobinę tych cieczy do dwóch probówek. Następnie do każdej z nich dodał po kilka kropel azotanu(V) srebra(I). Tylko w jednej z nich zaobserwował wytrącenie się białego, serowatego osadu. Zawartość zlewki, której pobrana ciecz spowodowała wytrącenie osadu po zmieszaniu z , wylał do pojemnika na trucizny. Dlaczego tak postąpił?

Twoje cele

Zapiszesz równania reakcji strąceniowych. Wykonasz doświadczenia, w którym za pomocą reakcji strąceniowych wytrącisz osady związków. Zastanowisz się, jakie warunki muszą zostać spełnione, aby zmieszanie dwóch roztworów doprowadziło do strącenia osadu.

W wyniku reakcji chemicznych mogą wytracić się barwne osady związków. Źródło: Leiem, dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY-SA 4.0.

AgNO 3

Ćwiczenia w pisaniu równań reakcji strąceniowych

Tabela rozpuszczalności Źródło: GroMar Sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Ważne!

W celu zapisania równania reakcji strąceniowej wykonaj następujące kroki:

zapisz równanie reakcji w formie cząsteczkowej; pamiętaj o sprawdzeniu, czy zastosowane substraty są rozpuszczalne, i czy jeden z produktów (ale nie oba) wytrącają się w postaci osadu; zapisz pełne jonowe równanie reakcji; usuń jony towarzyszące; zapisz równanie reakcji w formie jonowej skróconej; pamiętaj o ustaleniu współczynników stechiometrycznych reakcji chemicznej.

Reakcja strąceniowa sól-sól

Czy wiesz, że reakcje strąceniowe można wykorzystać do zidentyfikowania składu próbek? Przykładem jest rozróżnienie wody destylowanej od trucizny – wodnego roztworu chlorku baru ( BaCl 2 ).

Polecenie 1

W pewnym laboratorium chemicznym badacz korzystał z wody destylowanej oraz wodnego roztworu chlorku cyny(II). Po skończonej pracy musiał posprzątać stanowisko pracy – wodę należało wylać do zlewu, a roztwór chlorku cyny(II) do zbiornika na trucizny. Obie ciecze znajdowały się w nieopisanych zlewkach, a ponieważ obie są bezbarwne oraz nie posiadają zapachu, to badacz postanowił wykonać doświadczenie, w którym odróżni je od siebie.

Zapoznaj się z poniższym doświadczeniem, a następnie, na podstawie obserwacji oraz wniosków, zapisz równania reakcji w formie cząsteczkowej, jonowej oraz jonowej skróconej.

Analiza doświadczenia: Identyfikacja składu próbek z wykorzystaniem reakcji strąceniowych.

Problem badawczy: Jak odróżnić wodę destylowaną od wodnego roztworu chlorku cyny(II)?

Hipoteza: Podczas reakcji chlorku cyny(II) z azotanem(V) srebra(I) wytrąca się nierozpuszczalny osad.

Sprzęt laboratoryjny: probówki; statyw; pipeta.

Odczynniki chemiczne: wodny roztwór azotanu(V) srebra(I).

Przebieg eksperymentu:

1. Naczynia zawierające nieznane ciecze opisano kolejno cyframi 1 i 2.
2. Następnie umieszczone je na statywie.
3. W probówce nr 1 odmierzono niewielką ilość nieznanej cieczy z naczynia 1, a w probówce nr 2 odmierzono niewielką ilość nieznanej cieczy z naczynia 2.
4. Do probówki nr 1 i 2 dodano niewielką ilość roztworu azotanu(V) srebra(I) i delikatnie wymieszano.

Ćwiczenie 1

Zapisz równanie reakcji wodorotlenku sodu z siarczanem(VI) żelaza(II). Czy jest ona przykładem reakcji strąceniowej?

Reakcja strąceniowa sól-kwas

Przykładem reakcji strąceniowej sól‐kwas może być wytrącenie chlorku srebra w reakcji azotanu(V) srebra(I) z kwasem chlorowodorowym.

Zarówno kwas chlorowodorowy, azotan(V) srebra, jak i kwas azotowy(V) są rozpuszczalne w wodzie. Po zapisaniu równania reakcji w formie jonowej można usunąć jony towarzyszące, a następnie napisać równanie w formie jonowej skróconej, z którego wynika, że aniony chlorkowe reagują z kationami srebra, w wyniku czego powstaje nierozpuszczalny osad chlorku srebra.

Oddzielanie od siebie jonów z wykorzystaniem reakcji

strąceniowych

Pb2+(aq) + 2 OH−(aq) → Pb(OH) 2 ↓(s)

Równanie reakcji zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

Zaloguj się, aby dodać ilustrację.

HCl(aq) + AgNO3(aq) → AgCl (^) ↓(s) + HNO (^3) (aq)

(aq) + Cl

−(aq) + Ag+

H 3 O+^ (aq) + NO 3 → AgCl (s) + +

−(aq) ↓ H^3 O

+(aq) NO 3 −(aq)

Cl−(aq) + Ag+(aq) → AgCl (^) ↓(s)

Polecenie 2

W probówce znajdują się roztwory soli azotanowych(V) następujących kaonów: ołowiu(II) oraz niklu(II). W jaki sposób, mając do dyspozycji roztwory bromku sodu, wodorotlenku sodu oraz węglanu sodu, można oddzielić od siebie poszczególne jony metali w postaci nierozpuszczalnych osadów ich związków?

Uzupełnij projekt doświadczenia. Skorzystaj z tabeli rozpuszczalności.

Analiza doświadczenia: Wydzielanie z roztworu jonów i w postaci nierozpuszczalnych osadów.

Problem badawczy: W jaki sposób oddzielić od siebie jony i , wykorzystując reakcje strąceniowe?

Hipoteza: Jony i można od siebie oddzielić poprzez wytrącenie ich w postaci nierozpuszczalnych związków, stosując reakcje strąceniowe, gdzie w każdej z reakcji wytrąca się w formie osadu tylko jeden związek chemiczny.

Sprzęt laboratoryjny: zlewki; cylinder miarowy; lejek; sączki karbowane; pipeta.

Odczynniki chemiczne:

Przebieg eksperymentu:

Pb2+^ Ni2+

Pb2+^ Ni2+

Pb2+^ Ni2+

Polecenie 3

Uzupełnij doświadczenie wydzielania z roztworu jonów: , i. Na podstawie tabeli rozpuszczalności zaproponuj, jakich użyjesz odczynników, aby je od siebie oddzielić. Zapisz przebieg eksperymentu, obserwacje, wnioski oraz równania reakcji.

Mg2+^ Ba2+^ Zn2+

Analiza doświadczenia: Wydzielanie z roztworu jonów , i w postaci nierozpuszczalnych osadów.

Problem badawczy: W jaki sposób oddzielić od siebie jony , i , wykorzystując reakcje strąceniowe?

Hipoteza: Jony , i można od siebie oddzielić poprzez wytrącenie ich w postaci nierozpuszczalnych związków, stosując reakcje strąceniowe, gdzie w każdej z nich wytrąca się w formie osadu tylko jeden związek chemiczny.

Sprzęt laboratoryjny: zlewki; cylinder miarowy; lejek; sączki karbowane; pipeta.

Odczynniki chemiczne:

Przebieg eksperymentu:

Obserwacje:

Mg2+^ Ba2+^ Zn2+

Mg2+^ Ba2+^ Zn2+

Mg2+^ Ba2+^ Zn2+

Dla zainteresowanych

Jakie jony pozostały w roztworze po przeprowadzonym doświadczeniu?

Iloczyn rozpuszczalności

Iloczyn rozpuszczalności ( ) wskazuje, jakie stężenia jonów ( , ) należy osiągnąć, aby wytrącić osad.

Jeżeli iloczyn stężeń jonowych trudno rozpuszczalnego elektrolitu (podniesionych do odpowiednich potęg – , ) jest mniejszy od jego iloczynu rozpuszczalności, to osad nie wytrąca się, a substancja całkowicie rozpuszcza się w wodzie (roztwór nienasycony).

Jeżeli iloczyn stężeń jonów (podniesionych do odpowiednich potęg) trudno rozpuszczalnego elektrolitu równa się jego iloczynowi rozpuszczalności, to otrzymujemy roztwór nasycony, a układ znajduje się w stanie równowagi dynamicznej.

Warto zauważyć, że stężenie jednego z jonów może przyjmować dowolną wartość, pod warunkiem, że stężenie drugiego jonu będzie takie, aby spełniona była powyższa zależność.

Jeżeli iloczyn stężeń jonowych trudno rozpuszczalnego elektrolitu (podniesionych do odpowiednich potęg) w roztworze jest większy od iloczynu rozpuszczalności, to należy

Wnioski:

Równania reakcji chemicznej: Równania reakcji zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

Zaloguj się, aby dodać ilustrację.

Kso [M x+] [Xm−]

m x

Kso > [M x+]m^ ⋅ [Xm−]x

Kso = [M x+]m^ ⋅ [Xm−]x

Encyklopedia PWN

Rosołowski S., Pracowania chemiczna – analiza jakościowa, Warszawa 1993.

Sobczak J., Pazdro K., Dobkowska Z., Chemia. Słownik szkolny, Warszawa 1993.

Gra edukacyjna

Test

Reakcje

strąceniowe

Zagraj w quiz sprawdzający Twoją znajomość równań reakcji strąceniowych. Gra składa się z trzech etapów, a warunkiem przejścia do następnego jest zaliczenie poprzedniego. Przydatna może się okazać umieszczona poniżej tabela rozpuszczalności. Powodzenia!

Poziom trudności:

łatwy

Limit czasu:

4 min

Twój ostatni wynik:

Uruchom

Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia: (^) 輸 醙 難

Ćwiczenie 1

Uzupełnij poniższe zdanie, tak aby zawarte w nim informacje były prawdziwe.

Zmieszano ze sobą roztwór bromku sodu i azotanu(V) srebra(I), w wyniku czego z roztworu zostały usunięte jony i.

Na+^ Br−^ Ag+^ NO 3 −

輸

Ćwiczenie 2

Korzystając z tabeli rozpuszczalności, zaznacz, które związki są praktycznie nierozpuszczalne w wodzie.

Źródło: GroMar Sp. z o.o., na podstawie Eskamedia Szkoła, licencja: CC BY-SA 3.0.

Ag 2 SO 3

ZnCl 2

NaCl

NH 4 Cl

輸

Ćwiczenie 5

Mając do dyspozycji wodny roztwór amoniaku, roztwór chlorku żelaza(III), siarczek żelaza(III) i wodorotlenek niklu, zaproponuj metodę otrzymania wodorotlenku żelaza(III). Co zaobserwujesz w trakcie reakcji? Zapisz równanie cząsteczkowe, jonowe pełne oraz skrócone.

Odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

Zaloguj się, aby dodać ilustrację.

Ćwiczenie 6

Uczeń chce strącić chlorek ołowiu(II). Dysponuje roztworem chlorku magnezu o stężeniu oraz azotanem(V) ołowiu(II) w stanie stałym. Jaką naważkę azotanu(V) ołowiu(II) na wody powinien przygotować, aby po zmieszaniu całej objętości powstałego roztworu ze roztworu chlorku magnezu o stężeniu zaszła reakcja

strąceniowa? Iloczyn rozpuszczalności dla wytrącającego się związku wynosi.

0,1 (^) dmmol 3

100 cm^3 100 cm^3 0,1 (^) dmmol 3 1,7 ⋅ 10−

Rozwiązanie zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

Zaloguj się, aby dodać ilustrację.

醙

醙

Ćwiczenie 7

Jedną z metod analitycznych, stosowanych w chemii, jest analiza grawimetryczna. Polega ona na usunięciu z analizowanej próbki oznaczanego jonu w postaci nierozpuszczalnego osadu, następnie jego wysuszeniu i zważeniu. W pewnym laboratorium analizowano stężenie jonów chlorkowych w roztworze, poprzez wytrącenie nierozpuszczalnego osadu chlorku srebra(I). Metoda ta polegała na strąceniu jonów chlorkowych azotanem(V) srebra(I), następnie odsączeniu osadu i wysuszeniu go w temperaturze 120°C. W wyniku analizy otrzymano 3, g chlorku srebra. Zapisz równanie reakcji w formie jonowej skróconej oraz oblicz masę jonów chlorkowych w analizowanej próbce. Wynik podaj w gramach z dokładnością do trzech miejsc po przecinku.

Rozwiązanie oraz odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

Zaloguj się, aby dodać ilustrację.

Ćwiczenie 8

Przygotowano dwie probówki – w jednej z nich znajduje się chlorek cynku, a w drugiej azotan(V) srebra(I). Oba roztwory są bezbarwne. Do obu wprowadzono jeden z odczynników: kwas siarkowy(VI), manganian(VII) potasu, chlorek sodu, fosforan(V) sodu. Zaobserwowano, że w probówkach wytrąciły się osady, które różniły się miedzy sobą barwą. Wskaż, który z odczynników wprowadzono do obu probówek oraz zapisz równania reakcji (w formie cząsteczkowej, jonowej pełnej oraz jonowej skróconej), prowadzące do powstania osadów.

Odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

Zaloguj się, aby dodać ilustrację.

難

難