Czas wolny dzieci - Notatki - Turystyka, Notatki z Hotelarstwo i turystyka

Pobierz Czas wolny dzieci - Notatki - Turystyka i więcej Notatki w PDF z Hotelarstwo i turystyka tylko na Docsity! Czas wolny dzieci rozpatruje się w trzech podstawowych kategoriach, czyniących go zjawiskiem o charakterze społecznym, nadając mu właściwości środka wychowawczego1: • czas dyspozycyjny - czas wolny od obowiązków szkolnych i domowych, prac społecznych, spontaniczna pomoc w pewnych pracach w domu rodzinnym, • czas na wpół wolny – działania o charakterze społecznym, koła zainteresowań, obligatoryjna pomoc w domu rodzinnym, • czas zwany „wczasowaniem” – zorganizowane spędzanie czasu wolnego na koloniach, półkoloniach, zimowiskach, w innych placówkach wczasowych. Każda z tych kategorii może być rozpatrywana w pięciu aspektach. Aspekt socjologiczny związany jest z wprowadzeniem dziecka w całokształt życia zbiorowego. Czas wolny ułatwia kontakty i przeżycia społeczne. Dziecko spędzając go z rówieśnikami podlega procesowi uspołecznienia. Przeżywa własne radości, szczęście a także smutek i rozczarowania z innymi. Ma możliwość porównania własnego postępowania, własnych czynów z postępowaniem i czynami innych, zrozumienia praw rządzących tym życiem, a także nabycia niezbędnych umiejętności włączania się doń oraz rozwijania postaw związanych z troską o dobro ogółu.2 Rola jaką dziecko odgrywa w zespole jest przyczyną dodatkowego zadowolenia i zaspokojenia potrzeby współdziałania z zespołem. W czasie wolnym interes społeczny dominuje nad osobistym, włącza jednostkę w zespół, dziecko liczy się jako grupa. Często zmuszone jest do rezygnacji z egoistycznego postępowania i podporządkowaniu się ogólnie obowiązującym zasadom.3 Spędzając czas wolny w grupie dziecko uczy się. Szczęście społeczne góruje nad indywidualnym, wspólny wypoczynek, uczestnictwo w kołach zainteresowań, wycieczkach, zbiórkach harcerskich - to wspaniała szkoła współżycia i współdziałania społecznego4. Kolejny aspekt, ekonomiczny, polega na zapewnieniu odpowiedniej ilości czasu wolnego i stworzeniu warunków sprzyjających należytemu wykorzystaniu tego czasu, planowym dostrzeganiu zależności i różnic ekonomicznych między czasem wolnym 1 M. Kwilecka: op.cit., s. 77 2 R. D. Tauber, W. Siwiński Metodologia badań w dziedzinie rekreacji i turystyki, Poznań 1999, s.20-21 3 M. Kwilecka: op.cit., s.77 4 R. D. Tauber, W. Siwiński: op.cit., s.21 a nauką. Edukacja i czas wolny stanowią swoistą jedność ekonomiczną. Im sprawniej szkoła organizuje proces nauczania, im lepiej wykorzystuje godziny lekcyjne pobudzając aktywność umysłową dzieci i młodzieży, tym więcej mają one czasu wolnego poza lekcjami.5 Młody rozwijający się organizm musi otrzymywać odpowiednie dawki odpoczynku, odprężenia, aby praca intelektualna mogła przynieść rezultaty. Teoretycy zajmujący się tym aspektem czasu wolnego uważają, iż w przyszłości powinien być w szkole przedmiot, który by uczył jak należy planować, realizować i wykorzystywać czas wolny.6 W aspekcie psychologicznym w młodym człowieku widzi się poszukiwacza nowych wrażeń, odkrywce nowych obszarów, który rozwija i kształtuje swoje zainteresowania. Osobowość dzieci jest przekształcana i wzbogacana w czasie pozalekcyjnym, dziecko ujawnia swoje poglądy, które urzeczywistniają się w zabawie i rozrywce. Czas wolny daje do tego więcej okazji. Dzieci i młodzież w czasie wolnym zajmują się tym: co nie jest im obojętne, co je zaciekawia, czym się interesują z własnej woli, a nie z obowiązku. Ujawniają się wtedy ich uzdolnienia i zdolności, co ułatwia ciekawsze zorganizowanie tego czasu. Czas wolny stanowi źródło nowych przeżyć, wywołujących żywe reakcje psychofizyczne, sprzyja wytwarzaniu się pozytywnych cech charakteru jak koleżeńskość, uprzejmość, serdeczność, tym samym wyzbywają się ujemnych cech charakteru (bojaźliwość, lenistwo, niezaradność) lub wyraźnie je osłabiają przez udział we wspólnej zabawie. Ciekawość, chłonność, wrażliwość na nowe zmusza otoczenie do stworzenia rozwijającej się psychice jak najlepszych warunków. Czas wolny i sposób jego spędzania wyraźnie wpływa na charakter dzieci i młodzieży. Często radosna, wesoła atmosfera sprawia, że melancholik lub flegmatyk ożywiają się, a cholerycy czy sangwinicy uczą się zdyscyplinowania, planowości gry i zabawy (co ułatwia im opanowanie nadmiernego temperamentu).7 Czwartym aspektem czasu wolnego jest aspekt fizjologiczno - zdrowotny, będący zabezpieczeniem młodego organizmu przed nadmiernym obciążeniem obowiązkami i zadaniami szkolnymi, spełniający profilaktyczną rolę w zakresie 5 Ibidem, s.21 6 M. Kwilecka: op.cit., s. 78 7 Ibidem, s. 78 funkcjonowanie ciała, poprawia wygląd sylwetki, dodaje sił witalnych, uczy współdziałania, pobudza do rywalizacji i pokonywania trudności. Funkcji uspołeczniająca polega na działalności na rzecz innych (szeroko rozumiany wolontariat). Będzie to, zatem organizowanie pomocy dla osób potrzebujących, opieka nad chorymi, nad zwierzętami, roślinami, miejscami związanymi z męczeństwem narodu, itp. Tak spędzany czas wolny uczy dzieci ogromnej wrażliwości, współczucia, odpowiedzialności, daje poczucie satysfakcji, czasami ogromnej radości. Ostatnia z omawianych funkcji - szkodliwa związana jest przede wszystkim z przebywaniem dzieci na tzw. "podwórku", także korzystania z komputera bez kontroli rodziców. Przebywające bez opieki dzieci nabierają złych manier, uczą się brzydkiego słownictwa, potem wszczynają bójki, itp. Takie zachowanie odbija się niekorzystnie na ich nauce a w konsekwencji na całym życiu. Nadmiar wolnego czasu, którego rodzice nie potrafią dziecku wypełnić może w efekcie doprowadzić także do nadużywania przez dzieci alkoholu i narkotyków, które chętnie zaproponują im starsi koledzy z podwórka. Natomiast komputer przez większość dzieci wykorzystywany jest do gier i surfowania po Internecie. Zarówno gry, jak Internet są pożądane i pożyteczne, jednakże pod warunkiem, że potrafi się z nich mądrze korzystać i jest to kontrolowane przez dorosłych. Niestety spora grupa rodziców nie jest zorientowana, w co bawi się ich dziecko, korzystając z komputera, jak brutalne są gry, w które gra, jak wulgarne są zdjęcia, które ogląda i ile zajmuje to czasu, w stosunku do innych zajęć, w tym nauki własnej. Ponadto M. Winiarski wyróżnia12:  rozwojową, inaczej kreatywną - polegającą na zaspakajaniu potrzeb samorealizacji jednostki, rozwijaniu zainteresowań i aspiracji, umiejętności i sprawności, wykrywaniu i rozwijaniu uzdolnień i talentów, zbliżaniu do różnych dziedzin życia społeczeństwa, kształtowaniu postaw twórczych i predyspozycji do kierowania własnym rozwojem; 12 M. Winiarski: Zmiany w wychowaniu pozaszkolnym na początku lat dziewięćdziesiątych, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 1992, nr 8, s. 327-328  środowiskową - obejmuje takie zadania jak: podnoszenie poziomu kultury pedagogicznej społeczności lokalnej, rozbudzanie i wzmacnianie motywacji do podejmowania działalności opiekuńczo-wychowawczej i kulturalno-oświatowej, inicjowanie współdziałania placówek i instytucji środowiskowych zorientowanych na zaspokajanie potrzeb społeczności lokalnej, koordynowanie działalności kształcącej, opiekuńczo-wychowawczej i kulturalno-oświatowej;  integracyjną - ukierunkowana w szczególności na zbliżanie się do siebie dzieci, młodzieży i dorosłych zamieszkałych w danym osiedlu, dzielnicy, mieście, wsi i większych regionach terytorialnych raz nawiązywanie więzi interpersonalnych w sferze społecznej i duchowej. Funkcja ta wynika z narastającego zjawiska osamotnienia społecznego i duchowego ludzi, anonimowości życia w środowisku wielkomiejskim, nasilenia się patologii społecznej;  kształcącą - która wyraża się w rozwijaniu zainteresowań nauką i techniką oraz kształtowaniu postaw naukowo-badawczych dzieci i młodzieży;  opiekuńczą- wiąże się ona z tworzeniem warunków do zaspokajania podstawowych potrzeb dzieci i młodzieży, przeciwdziałaniem czynnikom zagrażającym życiu i zaburzającym rozwój, wyrównywaniem braków rozwojowych, kompensowanie niedomagań w funkcjonowaniu rodziny, ukierunkowaniem drogi szkolnej uczniów i przeciwdziałaniem negatywnym selekcja. Funkcja ta wynika z szybkiego tempa przemian społeczno-kulturowych, występowania zjawisk patologii społecznej (zwłaszcza w wielkich aglomeracjach), dezorganizacji środowiska rodzinnego, pracy zawodowej obojga rodziców i ich dłuższego przebywania poza domem, nasilania się chorób cywilizacyjnych, niedomagań systemu szkolnego. Obecnie wypełnianie tych funkcji jest coraz bardziej zagrożone na skutek wprowadzenia różnego rodzaju opłat za korzystanie z zajęć i urządzeń tych placówek, co znacznie ogranicza możliwości uczęszczania do nich dzieci wychowujących się w środowiskach wychowawczo zaniedbanych, rodzinach biednych itp. Niestety, mimo wzrostu zapotrzebowaniu wzrostu na pozaszkolną działalność kulturalną w tym edukacyjną i rekreacyjną, coraz częściej ogranicza się możliwości działania środowiskowych placówek kulturalnych, uzasadniając to względami ekonomicznymi, zawężając tym samym możliwości rozwoju kulturalnego dzieci i młodzieży szkolnej. Uzasadnienie takie jest wysoce nieracjonalne, gdyż wszędzie na świecie działalność wychowawczą i kształcącą dla dzieci i młodzieży traktuje się jako niezwykle ważny instrument polityki społecznej państwa i jako inwestycję społeczną. Warto dodać, iż od kilku lat środki finansowe na działalność programowa są w wielu placówkach wychowania pozaszkolnego zdobywane samodzielnie, a budżetowe dotacje nie wystarczają nawet na płacę i na utrzymanie bazy materialnej13. Niezwykłego podziału funkcji czasu wolnego dokonuje M. Kaczor w swoim artykule „Jakość życia i czas wolny w sieci…”. Opierając się na wypowiedziach internautów oprócz podanych wyżej funkcji wymienia: społeczną, rozrywkową, psychofizyczną i duchową14. Funkcja społeczna wolnego czasu polega na aktywizowaniu jednostki, którego celem jest włączenie jej do życia w społeczeństwie, aby w rezultacie wykształcić w niej umiejętność świadomego w nim uczestnictwa, wyboru partnerów, podporządkowania się przepisom i obyczajom. Cechą znaczeniową czasu wolnego jest rozrywka, której przypisuje się działania integrujące rodzinę. Spędzając razem czas wolny nabieramy do siebie sympatii, zaufania i uczymy się od siebie. Wyrównanie subiektywnie odczuwanych braków w dziedzinie życia zawodowego jest możliwe dzięki wzmożonej aktywności w dziedzinie rozrywki. Można by tu przytoczyć następującą wypowiedź: „Celem rozrywki w czasie wolnym jest dostarczanie różnorodnych wrażeń, radości i zadowolenia. Funkcja rozrywki polega na kompensowaniu monotonii dnia, obowiązków rodzinnych i szkolnych, nudy, powtarzających się czynności”. Czas wolny odnosi się do zjawisk związanych procesami zachodzącymi w psychice, w sferze ducha oraz dotyczących wyglądu zewnętrznego człowieka, por. „Psychohigieniczne ujęcie czasu wolnego zakłada rozładowanie i usuwanie psychicznego zmęczenia, napięć i stresów. Należy go rozumieć jako proces niezbędny dla odnowy sił psychofizycznych. Problem redukcji stresu poprzez właściwe zorganizowany wypoczynek w dzisiejszych czasach nabiera szczególnego znaczenia”. 13 F. Bocian: Problematyka społeczno-wychowawcza czasu wolnego dzieci i młodzieży, Katowice 1998, s. 21 [w:] S. Słupik, Czas wolny dzieci i młodzieży, „Polityka społeczna”, Katowice 2004 nr 9, s. 65-66 14 W. Muszyński: op.cit., s.131-136