Czasy starożytnego Egiptu, Notatki z Historia

Pobierz Czasy starożytnego Egiptu i więcej Notatki w PDF z Historia tylko na Docsity! Wikt ori a G rze siu k EGIPT (IV tysiąclecie p.n.e. – 30r.p.n.e.) ❖Dolina Nilu ❖Północno-wschodnia Afryka ❖Od ujścia Nilu do Morza Śródziemnego, delta, część doliny rzeki ❖Dookoła obszary pustynne, skaliste (= częste ataki) (odróżnienie od Mezopotamii) o Piaskowiec, grafit, porfir, bazalt, alabaster, wapień pałace, świątynie, dzieła sztuki ❖ złoża: złoto, miedzi, szmaragdów, ołowiu, turkusów, gipsu, balatu, wapienia, granitu, piaskowca ❖Połączony z Bliskim Wschodem szlakiem handlowym wiodącym przez wąski przesmyk do półwyspu Synaj o = izolacja Egiptu = oryginalność i niezależność Egiptu o jęczmień o pszenica o proso Wikt ori a G rze siu k o orkisz o oliwki o figi o ogórki o cebula o groch o czosnek o hodowla wołów do roboty (brak pastwisk, dlatego tylko one Katarakta – próg rzeczny utrudniający spływ wody powodujący jej gwałtowny spadek (w Nilu 4 katarakty) Narmer – faraon, który podbił deltę (stolica: Memfis). Zapoczątkował panowanie ponad 30 kolejnych dynastii i trwające ponad trzy tysiąclecia dzieje starożytnego Egipt NIL ● Najważniejsza rola w Egipcie ● Serce Egiptu, Egipt darem Nilu ● W delcie i dolinie tereny uprawne ● Regularne wylewy czerwiec/lipiec = żyzny muł we wrześniu o Marzec, kwiecień – zbiory plonów ● Kanały irygacyjne ● Ryby ● Trzcina – papirus, meble EGIPT DOLNY GÓRNY delta Nilu w dolinie rzeki od granicy delty do I katarakty Wikt ori a G rze siu k ❖ czytanie ❖ pisarze 3. urzędnicy ❖ było ich tysiące ❖ wykształceni ❖ pilnowanie, żeby w KAŻDYM zakątku była wypełniana wola faraona ❖ pobór podatków ❖ nadzór budów ❖ częste korupcje ❖ początki niezależności gospodarczej 4. kapłani ❖ doradcy faraona ❖ skromne szaty, łyse głowy = znak czystości ❖ najbardziej wykształceni ❖ pośrednicy bogów (zastępowali w tym faraona) ❖ byli podzieleni grupami (każda grupa pod patronem jednego boga) ❖ pilnowali porządku społecznego i politycznego ❖ ogromne majątki świątynne ❖ badania naukowe ❖ matematyka ❖ astronomia (czytanie z gwiazd o wylewie Nilu) ❖ medycyna ❖ z czasem zaczęli przejawiać ambicje polityczne = zagrożenie dla władzy ❖ po czasie mieli wpływ na obsadę tronu 5. rzemieślnicy ❖ wytwarzanie przedmiotów Wikt ori a G rze siu k ❖ wznoszenie wielkich budowli ❖ rozwój kamieniarstwa, metalurgii miedzi, tkactwa, garncarstwa, ciesielstwa, wikliniarstwa, obróbki trzciny papirusowej 6. Żołnierze ❖ Spośród chłopów, rzemieślników ❖ Od II tysiąclecia p.n.e. armia miała charakter zawodowy i. Służba = awans społeczny ❖ Piechota ❖ Łucznicy ❖ Rydwany bojowe ❖ Po czasie wzrost znaczenia armii 7. Chłopi ❖ Wolni ❖ Obowiązek pracy we wskazanych przez władcęmajątkach państwowych/świątyniach ❖ Najliczniejsza grupa 8. Niewolnicy ❖ Najczęściej w pałacach, świątyniach (u bogatych ludzi) ❖ Głównie jeńcy wojenni ❖ Nieliczni Wikt ori a G rze siu k RELIGIA − Politeizm − Wszechobecna boska opieka PRZED zjednoczeniem Egiptu: Górny Horus Dolny Seth PO zjednoczeniu Egiptu w 3 000r. p.n.e. 1. Re (Ra) – wyłonił się z przedwiecznego oceanu Nun i stworzył kolejne pary bogów; słońca; w ciągu dnia podróżował łodzią i był widoczny jako tarcza słoneczna 2. Thot (Dżehuti) – mądrość, nauka, Księżyca; opiekun pisarzy, uczonych 3. Horus – niebo, światło; syn Ozyrysa i Izydy. Patron władzy królewskiej Wikt ori a G rze siu k ❖ Mumifikacja – robiono to ciałom faraonów i elity. Usuwanie wnętrzności, balsamowanie ciała i owijanie go w wiele warstw bandaży. Przygotowane zwłoki do kamiennego sarkofagów i potem do grobowców. Zmarłych zaopatrywano we wszelkie niezbędne rzeczy (zapewnienie statusu jak za życia; skarabeusz – symbol odrodzenia) ❖ Po śmierci dusza rozpoczyna wędrówkę do podziemi ❖ Sąd ostateczny – 40 bogów pod przewodnictwem Ozyrysa. Relacja z doczesnego życia. Anubis kładł serce zmarłego na jednej stronie szali, a po drugiej piórko (symbol boginii prawdy – Maat). Równowaga oznaczała pozytywny wynik. Serce cięższe od pióra = katusze o Księga umarłych – jej tekst miał ułatwiać zmarłemu przejście do raju. Spowiedź duszy zmarłego KULTURA ❖ Duży potencjał ekonomiczny ❖ Izolacja od innych ośrodków ❖ Trwałość, bogactwo życia duchowego ❖ Grobowce ❖ Świątynie: Karnaku, Abu Simbel, Edfu ❖ Postacie na obrazach ukazywane z profilu (ramiona i część torsu od przodu), wiecznie młodzi wysocy rangą + wyżsi od niższych warstw o Przedstawienie ludzi bazowało na geometrycznej siatce zachowanie powtarzalnych proporcji ❖ Polichromowanie rzeźb ❖ Natura na obrazach jak najbardziej rzeczywista ❖ Budynki z kamienia ❖ Świątynia Izydy na wyspie File (reliefy na pylonach 18m przedstawiają władców z dynastii Ptolemeuszy i bogów egipskich) ❖ Wysoki poziom matematyki, astronomii, inżynierii, medycyny, geometrii ❖ Wazy z czarnego bazaltu zdobione scenami rodzajowymi ❖ Malowidła na ścianach (życie codzienne, bogowie) Wikt ori a G rze siu k ❖ Figurki fajansowe, alabastrowe ❖ Drewniane meble ❖ Biżuteria z miedzi, metali szlachetnych, drogich kamieni OSIĄGNIĘCIA 1 z najdłużej żyjących cywilizacji (300 lat) Pismo hieroglificzne (III tysiąclecie p.n.e.) – pismo ideograficzno-spółgłoskowe o Uroczyste teksty o PIŚMIENNICTWO MONUMENTALNE ▪ Teksty zapisywane samymi hieroglifami o PIŚMIENNICTWO UŻYTKOWE ▪ Uproszczona wersja na co dzień – pismo hieratyczne (kapłańskie) ▪ VII w. p.n.e. – pismo ludowe (demotyczne, wyrazowe); tylko część znaków to sylaby, reszta to już całe wyrazy Prawzór pióra wiecznego monumentalne budowle (piramidy, mastab, świątynie) Zegar wodny Astronomie: Kalendarz słoneczny (juliański), zaćmienia Medycyna (operacje mózgu, oczu itd., protezy) Farmakologia (znieczulenia, kosmetyki) Znajomość zasad akustyki: wzmacnianie dźwięków Badania chemiczne: pochodnie zapalające po zanurzeniu w wodzie Zasady magnetyzmu Ramzes XI – kryzys w Egipcie (korupcje, utrata monopolu na handel, niezależność gospodarcza wysokich urzędników) wojna domowa, odsunięcie go od władzy Wikt ori a G rze siu k Ramzes II (1304 – 1213r. p.n.e.) – najwybitniejszy władca. Założyć stolicę Pi-Ramzes. Rządził prawie 70 lat. 190 cm wzrostu Egipt vs Hetyci 1. W czasie drogi Egipcjan do Syrii napotykają Hetytów – lud indoeuropejski, Anatolia (dzisiejsza Turcja) 2. Wybuch wojny 3. 1285r. p.n.e. – bitwa po Kadesz i układ pokojowy Bliski Wschód vs ludy morza 1) Schyłek XIII w. p.n.e. 2) Najazd ludów morza na Bliski Wschód a. Ludy morza – zlepek plemion znad Dunaju i Morza Czarnego 3) Upadek Hetytów 4) Upadek państw mykeńskich w Grecji 5) Odparcie ludów morza przez Ramzesa III w Egipcie Egipt po ataku ludów morza: I. Kryzys ekonomiczny i społeczny II. Zajęcie Egiptu przez wojska nubijskie III. Zajęcie Egiptu przez imperium perskie IV. 332r. p.n.e. – podbicie przez Aleksandra Wielkiego V. Egipt pod panowanie Ptolemeuszy