Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity
Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium
Przygotuj się do egzaminów
Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity
Otrzymaj punkty, aby pobrać
Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium
Społeczność
Odkryj najlepsze uniwersytety w twoim kraju, według użytkowników Docsity
Bezpłatne poradniki
Pobierz bezpłatnie nasze przewodniki na temat technik studiowania, metod panowania nad stresem, wskazówki do przygotowania do prac magisterskich opracowane przez wykładowców Docsity
Opiszesz podboje terytorialne władców Czech. Przeanalizujesz skutki bitwy pod Suchymi Krutami dla Europy Środkowej. Ocenisz znaczenie zmian gospodarczych w XIII ...
Typologia: Publikacje
1 / 16
Ta strona nie jest widoczna w podglądzie
Nie przegap ważnych części!
Wprowadzenie Przeczytaj Film Film + Sprawdź się Dla nauczyciela
Bibliografia:
Cytat za: Jan Długosz, Roczniki czyli Kroniki Sławnego Królestwa Polskiego, ks. 9, przekł. J. Mrukówna, Warszawa 2009. Źródło: Kwiniusz Kurcjusz Rufus, Historia Aleksandra Wielkiego (ks. VIII, rozdz. 3-6), oprac. zespół pod kier. L. Winniczuk. Źródło: Bravo B., Węcowski M., Wipszycka E., Wolicki A., Historia Starożytnych Greków. Tom III: Okres klasyczny, Warszawa 2009, s. 297–298.
Źródło: Demostenes, Wybór mów, „Trzecia mowa przeciw Filipowi”, rozdz. 32–34.
Twoje cele
Wyjaśnisz, w jaki sposób Czechy uzyskały dziedziczny tytuł królewski. Opiszesz podboje terytorialne władców Czech. Przeanalizujesz skutki bitwy pod Suchymi Krutami dla Europy Środkowej. Ocenisz znaczenie zmian gospodarczych w XIII‐wiecznych Czechach.
Przeczytaj
Po okresie rozbicia i osłabienia władzy książęcej w XII w. jedność Czech została w końcu tego stulecia przywrócona. Władcy Czech zostali uhonorowani dziedzicznym tytułem królewskim. W 1198 r. dziedziczną koronę otrzymał od niemieckiego króla Ottona IV Welfa 43‐letni Przemysł Ottokar I z dynastii Przemyślidów. W 1212 r. władca ten dodatkowo uzyskał od króla Fryderyka II tzw. Złotą Bullę Sycylijską, ograniczającą zależność królów Czech od cesarstwa.
Warto zaznaczyć różnicę w podejściu do cesarstwa, prezentowaną przez władców polskich i czeskich. O ile najpotężniejsi władcy piastowscy, poza krótkim okresem współpracy Bolesława Chrobrego z Ottonem III, budowali swoją potęgę na rywalizacji z cesarstwem, o tyle władcy Czech opierali pozycję i karierę państwa czeskiego na współpracy z królami niemieckimi i z cesarstwem.
Złota Bulla Sycylijska – dokument wydany 26 września 1212 r. przez króla, a późniejszego cesarza Fryderyka II; przyznawał dziedziczny tytuł królewski książętom Czech i zmniejszał obowiązkowe posiłki wojskowe dostarczane cesarzowi do 300 zbrojnych. Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
Po 1212 r. Czesi zostali zaliczeni do grona elektorów Rzeszy. Królestwo Czech stało się jedną z najważniejszych ziem w ramach cesarstwa. Rozpoczął się też napływ ludności niemieckiej, zwłaszcza na niezamieszkałe dotąd pograniczne tereny górskie (m.in. Sudety i Rudawy). Przez cały XIII w. Czechy umacniały swoją pozycję w Europie, zawarły traktaty
Maksymalny zasięg terytorialny Królestwa Czech za panowania króla Przemysła O okara II. Jakie współczesne państwa znalazły się wówczas w granicach Królestwa Czech? Źródło: Contentplus.sp. z o.o. na podstawie Maximilian Dörrbecker (Chumwa), licencja: CC BY-SA 3.0.
Następcą Przemysła Ottokara II został jego syn – Wacław. W momencie śmierci ojca miał zaledwie siedem lat, zatem jego losy praktycznie zależały od zwycięzcy w bitwie – Rudolfa I Habsburga. Młodziutki Wacław trafił do Berlina, a następnie do Szpandawy, gdzie był traktowany jako zakładnik mający zapewnić spokój w razie ewentualnego sprzeciwu Czechów wobec rabunkowej polityki Brandenburczyków.
Kilka lat spędzonych w Brandenburgii odbiło się na psychice przyszłego władcy. Wacław II był nieprzeciętnie inteligentny, ale jednocześnie chorobliwie ambitny, zabobonny (obawiał się m.in. burzy) i skłonny do ascezy połączonej z zamiłowaniem do rozpusty.
Od 1285 r. Wacław rządził samodzielnie w Czechach i Morawach jako lennik Rudolfa I Habsburga. Zrezygnował z ekspansywnej polityki na terytorium Rzeszy i skupił uwagę na Europie Środkowej. W latach 80. XIII w. wysunął roszczenia terytorialne pod adresem książąt piastowskich i w 1291 r., powołując się na testament swojej ciotki, wdowy po księciu krakowskim Leszku Czarnym, zajął ziemię krakowską i sandomierską. Pięć lat później, podczas nieudanej próby porwania dokonanej z inspiracji margrabiów brandenburskich, został zamordowany książę wielkopolski Przemysł II. To umożliwiło Wacławowi kontynuowanie ekspansji. W 1296 r. dołączył do swoich zdobyczy Wielkopolskę oraz Pomorze Gdańskie i zmusił Władysława Łokietka, który przejął większość spadku po Przemyśle II, do ucieczki. Ostatecznie w 1300 r. koronował się w Gnieźnie na króla Polski.
Rok później, po wygaśnięciu na Węgrzech dynastii Arpadów, Wacław II rozpoczął starania o tron węgierski. Rywalizował z Andegawenami wspieranymi przez cesarza Albrechta Habsburga. W latach 1301‐1306 królem Węgier i jednocześnie od 1305 r. królem Czech i władcą Polski był syn Wacława II - Wacław III.
Zdobycze polityczne Wacława II okazały się nietrwałe. Po jego nagłej śmierci na gruźlicę w 1305 r. syn i następca musiał zrezygnować z pretensji do tronu węgierskiego. Skupił się więc na utrzymaniu bądź odzyskaniu władzy w Polsce, ponieważ i tu po odejściu Wacława II doszło do kryzysu rządów czeskich. Wacław III został zamordowany w Ołomuńcu w trakcie wyprawy, którą podjął na Polskę w 1306 roku. W ten sposób wymarła dynastia Przemyślidów.
Czechy w XIII wieku to nie tylko podboje terytorialne, ale też znaczące przemiany gospodarcze. Trwała intensywna kolonizacja na prawie niemieckim, regulującym zasady funkcjonowania miejskich i wiejskich samorządów. Szybko rozwijały się czeskie miasta, a Praga była jedną z najważniejszych stolic Europy.
Procesy urbanizacyjne sprzyjały rozwojowi przemysłu: doskonale funkcjonowały np. kopalnie srebra. Wprowadzona do obiegu przez Wacława II w 1300 r. srebrna moneta, czyli grosz praski, przez lata pełniła funkcję najpopularniejszej monety obiegowej i przeliczeniowej w Europie Środkowej.
Królestwo Niemieckie
(łac. Regnum Teutonicum, niem. Königreich Deutschland) – średniowieczne i nowożytne państwo na terenie dzisiejszych Niemiec, Austrii, Holandii, Belgii, Luksemburga, Słowenii oraz częściowo Szwajcarii i Francji. Instytucjonalnie tożsame z Królestwem wschodniofrankijskim – nazwę Królestwo Niemieckie stosuje się dla epoki po wymarciu dynastii Karolingów. Od 962 r. część składowa i rdzeń terytorialny Świętego Cesarstwa Rzymskiego.
Wacław II, król Czech i Polski z dynas i Przemyślidów, na obrazie Jana Matejki Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
Film
Polecenie 1
Zapoznaj się z filmem i wykonaj polecenia
Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D6OrWXmf
Film opowiadający o początkach i rozwoju Królestwa Czech.
Polecenie 2
Opisz początki Królestwa Czech.
Polecenie 3
Przedstaw główne kierunki ekspansji politycznej monarchii czeskiej w wieku XIII.
Twoja odpowiedź
Twoja odpowiedź
Film + Sprawdź się
Polecenie 1
Zapoznaj się z drugą częścią wykładu historyka Jerzego Pysiaka i wykonaj polecenia.
Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DPTD82P1B
Film opowiadający o rządach czeskich w Polsce.
Polecenie 2
Przedstaw genezę i upadek rządów czeskich w Polsce.
Polecenie 3
Stwórz oś chronologiczną przedstawiającą panowanie czeskie w Polsce.
Twoja odpowiedź
Ćwiczenie 1
Zaznacz koronowanych władców Czech.
Bolesław Srogi
Przemysł I O okar
Brzetysław I
Wratysław II
Ćwiczenie 4
Dokonaj oceny polityki zagranicznej jak i gospodarczej Wacława II z perspektywy czeskiego mieszczanina żyjącego w Pradze w XIII w.
Twoja odpowiedź
Dla nauczyciela
Autor: Joanna Kalinowska
Przedmiot: Historia
Temat: Czechy w XIII wieku
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum
Podstawa programowa: Zakres podstawowy Treści nauczania – wymagania szczegółowe Zakres podstawowy X. Polska w okresie rozbicia dzielnicowego. Uczeń:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji; kompetencje cyfrowe; kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się; kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne:
Uczeń:
wyjaśnia, w jaki sposób Czechy uzyskały dziedziczny tytuł królewski; opisuje podboje terytorialne władców Czech w XIII wieku; analizuje skutki bitwy pod Suchymi Krutami dla Europy Środkowej; ocenia znaczenie zmian gospodarczych w XIII‐wiecznych Czechach.
Strategie nauczania:
konstruktywizm; konektywizm.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Praca domowa:
Materiały pomocnicze:
M. Barański, Historia Polski średniowiecznej, Poznań 2012. B. Bogucka, H. Samsonowicz, Dzieje miast i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej, Wrocław 1986. T. Jurek, E. Kizik, Historia Polski do 1572 roku, Warszawa 2013.
Wskazówki metodyczne:
Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z filmami, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę. Nauczyciel mogą wykorzystać zawarte w nich informacje podczas pracy nad prezentacją przygotowywaną przed zajęciami.
