Klasa VIB, VIC – język polski – (25.03. - 27.03.)
Karta nr 1
Temat: Co już wiemy o częściach zdania? Podmiot o orzeczenie
1. Przypomnij sobie filmiki (Linki podałam w poprzedniej informacji). Będą dobrym
wsparciem podczas pracy.
2. Zaczynamy
Kilka słów teorii:
Podmiot i orzeczenie to główna części zdania.
Orzeczenie – nazywa czynności i stany.
Orzeczenie
Czasownikowe (proste) Imienne (złożone)
- nazywa czynności i stany
- odpowiada na pytania:
co robi?
co się z nim dzieje?
- wyrażone jest czasownikiem w formie
osobowej
Dziecko zachorowało.
Dziewczynka ścisnęła kciuki.
- wprowadza informację o tym, kim lub
czym jest podmiot, jakie ma cechy albo
w jakim stanie się znajduje
- składa się z dwóch wyrazów:
Osobowej formy czasownika być,
stać się, zostać (była, stała się,
zostało) - łącznik
Oraz wyrazu informującego o tym,
kim lub czym jest podmiot, jakie
ma cechy albo w jakim stanie się
znajduje – orzecznik (ta część
orzeczenia może być wyrażona
rzeczownikiem przymiotnikiem,
liczebnikiem lub przysłówkiem)
- odpowiada na pytania:
Kim jest? Mama jest pielęgniarką.
Czym jest?
Kim został? Wojtek został muzykiem.
Czym został?
Jaki jest? Damian jest bardzo pracowity.
Jaki się stał? Jesienią drzewa stają się
kolorowe.
Podmiot - nazywa wykonawcę czynności. Odpowiadana pytanie kto? co?
Rodzaje podmiotów:
- gramatyczny – (występuje najczęściej, wyrażony jest pojedynczym rzeczownikiem
w mianowniku): Dzieci wyjechały wczoraj na wycieczkę.
- logiczny – (wyrażony rzeczownikiem w dopełniaczu, orzeczenie w takim zdaniu mówi o
ubywaniu, przybywaniu lub braku czegoś):
Wiosną przybywa wody w rzekach. (przybywa czego? – wody)
Danusi nie było w Szczytnie. (nie było kogo? – Danusi)
- domyślny – (nie jest wyrażony bezpośrednio, domyślamy się go po formie orzeczenia):
Poszliśmy do kina. (poszliśmy kto? – My)
