


Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity
Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium
Przygotuj się do egzaminów
Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity
Otrzymaj punkty, aby pobrać
Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium
Społeczność
Odkryj najlepsze uniwersytety w twoim kraju, według użytkowników Docsity
Bezpłatne poradniki
Pobierz bezpłatnie nasze przewodniki na temat technik studiowania, metod panowania nad stresem, wskazówki do przygotowania do prac magisterskich opracowane przez wykładowców Docsity
Ekonomia: notatki z zakresu mikro e makroekonomii przedstawiające czynniki wzrostu dochodu narodowego.
Typologia: Notatki
1 / 4
Ta strona nie jest widoczna w podglądzie
Nie przegap ważnych części!
Czynniki wzrostu doc hodu narodowego
Wzrost dochodu narodowego oznacza, że w danej gospodarce dokonują się zmiany ilościowe polegające na wzroście podstawowych wielkości makroekonomicznych tj. produkcja, zatrudnienie, inwestycje, konsumpcja, rozmiary ekspo rtu. Jeżeli takim zmianom ilościowym towarzyszą zmiany jakościowe to oznacza to, że w danej gospodarce występują procesy rozwoju gospodarczego. Żeby można było mówić o rozwoju gospodarczym musi występować nie tylko wzrost zatrudnienia ale też musi wzrosnąć jakość zatrudnianych osób czyli wśród zatrudnionych powinny dominować osoby o wyższym poziomie umiejętności i kwalifikacji. Jest to ważna przesłanka poprawy jakości istniejącego kapitału rzeczowego w kierunku jego unowocześnienia poprzez zastosowanie postępu technicznego. Rozwój gospodarczy wymaga określonych procesów restrukturyzacji gospodarki polegających na zwiększeniu udziałów nowoczesnych dziedzin w wytwarzaniu dochodu narodowego zaś zmniejszaniu udziału dziedzin przestarzałych. W krótkim okresie czasu o wzroście dochodu narodowego decydują czynniki popytowe. Czynniki popytowe obejmują popyt na dobra wszystkich podmiotów gospodarczych. Determinują one w ielkość faktycznie wytworzonego dochodu narodowego w gospodarce. Łączny agregatowy popyt decyduje o wielkości produkcji faktycznej i faktycznego dochodu narodowego w krót kim okresie czasu. W krótkim okresie w ielkość popytu na różne dobra określa wielkość faktycznej produkcji tych dóbr czyli faktycznego PKB. Wzrost popytu jest zatem przesłanką wzrostu produkcji podaży dóbr czyli wzrostu PKB. Zmniejszenie agregatowego popytu przyczynia się ograniczenia faktycznej produkcji i dochodu faktycznego. Poprawa koniunktury gospodarczej zapew nia wzrost: inwestycji, zatrudnienia, dochodów, produkcji i wzrost popytu na czynniki produkcji i dobra. Agregatowy popyt obejmuje: App= C+I +G+Exnetto. Agregatowy popyt przejaw ia się w postaci wydatków w gospodarce. Wydatki te obejmują: C - wydatki konsumpcyjne gospodarstw domowych. Są to wydatki na: nietrwałe dobra konsumpcyjne, dobra trwałe (meble, komputer) oraz usługi konsumpcyjne (usługi kulturalne, wypoczynkowe, lekarskie, turystyczne) I – wydatki sektora prywatnego o charakterze inwestycyjnym – wydatki przedsiębiorstw prywatnych (wydatki na urządzenia, maszyny, środki transportu, budow le) i gospodarstw domowych (budowa lub kupno domu, zakup mieszkania) G – wydatki rządowe (organów samorządowych oraz centralnych) – wydatki państwa obejmują wydat ki o charakterze konsumpcyjnym i inwestycyjnym np. na utrzymanie sfery budżetowej. Wydatki o charakterze inwestycyjnym związane są z utrzymaniem wojska, policji, sądow nictwa, wydatki na aktywne programy walki z bezrobociem. Wydatki na dobra konsumpcyjne państwo może tworzyć pośrednio przyznając wynagrodzenia lub bezpośrednio organiz ując np. żywienie zbiorowe w szpitalach, domach dziecka. Exnetto rozumiany jest jako różnica eksportu i importu w ujęciu wartościowym. (Exnetto=Ex-Im) Ex-wydatki zagranicy na dobra krajowe eksportowane; Im-wydatki danego kraju na dobra zagraniczne, import owane. Zależności między Ex i Im mogą być różnorodne czyli Exnetto może przyjmować różne wartości. Ich odzwierciedleniem jest saldo bilansu handlowego.
Każda gospodarka dąży do zrów noważenia agregatowego popytu i podaży App = Apd. Jeżeli wzrośnie App to istnieje przesłanka wzrostu agregatowej produkcji i agregatowej podaży jeżeli w gospodarce istnieją wolne moce wytwórcze. Brak możliwości wytwórczych przyczynić się może do wzrostu zjaw isk inf lacyjnych, gdy wzrośnie agregatowy popyt. Każda gospodarka prowadzi określoną strategię długofalowego rozwoju, w której nacisk położony jest na wzrost możliwości wytwórczych gospodarki. Te możliwości wytwórcze
B
Y
Y
Y
gospodarki są przesłanką wzrostu dochodu narodowego w długim okresie czasu. Możliwości wytwórcze gospodarki zależą od wielkości zasobów czynników wytwórczych i efektywności ich wytwarzania. Podstawowe zasoby wytwórcze to zasoby naturalne: ludzie, kapitał rzeczow y i pieniężny (przedsiębiorczość i organizacja) Załóżmy, że dochód narodowy jest funkcją trzech czynników wytwórczych:
PKB (Y) = F (Z,K,A)
Wzrost wielkości zatrudnienia z Z 1 do Z 2 przyczynia się do wzrostu produkcji i dochodu narodowego z Y 1 do Y 2 ale przy danej wielkości kapitału rzeczowego wzrost zatrudnienia prowadzi do coraz mniejszej produkcji w stosunku do liczby zatrudnionych czyli spadek produkcji na jednego zatrudnionego. Jest to zgodne z działaniem ekonomicznego prawa malejącej produktywności. Wzrost dochodu osiągany w drodze wzrostu ilości zatrudnionych nosi nazwę wzrostu ekscensywnego. Taki wzrost jest charakterystyczny dla krajów o wysokiej liczbie ludności w wieku produkcyjnym oraz wysokim przyroście naturalnym. Zatrudnienie zależne jest od liczby ludności w wieku produkcyjnym oraz aktywności zawodowej tej ludności.
Osiąganie wzrostu produkcji i dochodu narodowego (∆Y) w drodze wzrostu zatrudnienia oznacza stosowanie pro zatrudnieniowego modelu wzrostu gospodarczego. Model ten zastosowały w ostatnich latach Stany Zjednoczone, dzięki czemu obniżyła się stopa bezrobocia. Również model pro zat rudnieniowy zaczyna być dostrzegany w polskiej gospodarce. Preferencje dla tego modelu wynikają z konieczności przesunięcia siły roboczej i przemysłu z przyczyn restrukturyzacji i zatrudnienia tej siły w raz z siłą roboczą nowo wchodzącą w sektorze usług. Ma on umożliw ić rozwój sektora usługowego i jest to bardzo korzystne dla tego sektora (czyli zatrudnienie). Załóżmy, że w gospodarce wprowadzono postęp techniczny, który jest wyrazem nowej myśli technicznej, prac badawczo-rozwojowych mających na celu udosko nalanie metod wytwarzania. Czyli dany stan wiedzy technicznej (A) zmienia się w nowy stan wiedzy. dany stan A>>>>>>>>A1 nowy stan Postęp techniczny cechuje się tym, że przy tych samych nakładach czynników produkcji, osiąga się wyższą produkcję. Wyrazem postępu tech. (w naszym przykładzie) jest osiągnięcie wyższej produkcji i dochodu narodowego przy tych samych zasobach pracy. Jest to ważne gdy istnieją bariery dalszego wzrostu zatrudnienia w wyniku negatywnego oddziaływania czynników demograf icznych. Wyraze m postępu tech. Jest linia przerywana (wzrost produkcji i dochodu) przy Z 2 gdzie osiągany jest dochód Y3. Gospodarki wówczas realizują wzrost gospodarczy bez zatrudnieniowy.
K i A są stałe
Wpływ czynnika pracy na PKB
Przy danym stanie wiedzy technicznej i danym zasobie pracy ludzkiej wzrost dochodu narodowego jest wynikiem pow iększenia zasobu kapitału czyli wynikiem określonych nakładów inwestycyjnych netto. Załóżmy, że w gospodarce wprowadzono postęp techniczny, umożliw ia on wytwarzanie w iększej produkcji przy tych samych nakładach kapitału rzeczowego. Wpływ tego postępu ilustruje krzywa (czerwona przerywana) produkcji. Relacja dochodu do wielkości kapitału określana jest mianem efe kty wności kapitału - Y/K = E. Efektywność kapitału określa ile jednostek doc hodu narodowego wytwarza się w gospodarce dzięki 1 jednostce kapitału. Odwrotność efektywności nazywa się kapitałochłonnośc ią przeciętną: 1/E = K/Y = kp informuje ona o tym ile jednostek kapitału musi funkcjonować w gospodarce aby wytworzyć 1 jednost kę doc hodu narodowego, np. jeżeli kp=5 to to oznacza, że dla wytworzenia 1 złotówki dochodu narodowego niezbędne jest funkcjonowanie kapitału w wysokości 5zł. W przypadku tych czynników 4= jest iloczynem kapitału, jego efektywności Y = KE*
Wzrost dochodu może być efektem wzrostu kap. przy danej jego efektywności, bądź efektem wzrostu.............. ∆Y = ∆KE + K∆E + ∆K∆E*
Tempo wzrostu dochodowego: ∆Y/Y = ∆KE / K E + K∆E / K E + ∆K∆E / KE**
∆Y/Y = ∆K/K + ∆E/E
tempo wzrostu dochodu narodowego zależy od tempa wzrostu kapitału i tempa wzrostu efektywności kap. Tempo wzrostu kap. uzależnione jest bezpośrednio od wzrostu inwestycji netto w gospodarce, natomiast tempo wzrostu efektywności kapitału zależy od dynamiki postępu technicznego. I/Y- oznacza udział inwestycji w dochodzie narodowym, jest to tzw. stopa inwestycji, ∆Y/Y = I/Y * 1/kp - inny zapis tempa wzrostu. Im w iększa stopa inwestycji tym mniejsza stopa konsumpcji. Tempo wzrostu dochodu jest tym wyższe im wyższa jest stopa inwestycji w gospodarce i niższa kapitałochłonność przeciętna.