Deficyt a dług - konstytucja, Opracowania z Finanse publiczne

Pobierz Deficyt a dług - konstytucja i więcej Opracowania w PDF z Finanse publiczne tylko na Docsity!

1

DEFICYT A DŁUG -

KONSTYTUCJA

PRZYCHÓD,

DOCHÓD

ŚRODKI

Finanse Publiczne

Deficyt a dług – konstytucja.

Przychód , dochód, środki

wypracowane.

Trzeba odróżnić sektor finansów publicznych od budżetu. Finanse publiczne poza budżetem rządu obejmują także m.in. budżety samorządów oraz różnego rodzaju funduszy pozabudżetowych , z których największy jest FUS ( Fundusz Ubezpieczeń Społecznych ). Na dług publiczny składają się więc długi rządu, samorządów i FUS-u. Deficyt budżetowy to z kolei różnica pomiędzy wydatkami a dochodami rządu w konkretnym roku. Deficyt budżetowy jest częścią deficytu finansów publicznych, który dodatkowo obejmuje m.in. deficyty samorządów oraz funduszy pozabudżetowych (np. FUS). Co roku dług publiczny powiększa się o tę część deficytu budżetowego, która jest finansowana kredytem (emisją bonów lub obligacji skarbowych), a nie przychodami ze sprzedaży państwowych spółek budżetowych to z kolei różnica pomiędzy wydatkami a dochodami rządu w konkretnym roku.

sposobów to długotrwała prywatyzacja, z kolei na ograniczanie wydatków odpowiadają chociażby strajkujące związki zawodowe, a na podniesienie podatków, strajkująca reszta kraju. Najprostszym rozwiązaniem byłoby pożyczenie pieniędzy samemu sobie, konstytucje z reguły jednak zakazują państwom drukowania pieniędzy po tym, jak zbyt wiele wydały, z uwagi na zjawisko inflacji, czyli utraty wartości pieniądza, którego w obiegu robi się za dużo. Kiedy więc kolejny budżetowy rok dobiega końca, a wynik znów jest ujemny, dochodzi do znanego już dobrze z mediów pogłębienia długu. Dług publiczny powstaje wtedy, kiedy kumulują się następujące po sobie deficyty, dlatego też wartość, której nie powinien przekraczać to nie kilka procent PKB, a dokładnie 60%. Dopóki próg nie jest przekroczony, mówi się o względnej równowadze finansów publicznych, nie należy jednak ulegać wrażeniu, że zadłużenie państwa jest niegroźne, a termin spłat bezpiecznie odległy. Inwestorami, którzy udzielili państwu pożyczki mogą być niemal wszyscy – od gospodarstw domowych, przez banki komercyjne, po fundusze inwestycyjne, krajowe i zagraniczne. Podstawową formą

zaciągania takiego długu jest emitowanie skarbowych papierów wartościowych, które po ustalonym czasie należy od inwestora wykupić, wypłacając mu kwotę zwiększoną o oprocentowanie. Zobowiązania państwa rosną też, kiedy na przykład jakieś miasto bierze kredyt na budowę obiektu, albo instytucja taka jak szpital odmawia zapłacenia któregoś z rachunków. W miarę powiększania się długu, wzrastają też koszty jego obsługi, a więc odsetki płacone inwestorom przy wykupie papierów wartościowych. Żeby jednak spłacać część zobowiązań, jednocześnie finansować bieżące wydatki i nie podwyższać drastycznie podatków, kraje zadłużają się często jeszcze bardziej. Dochodzi wtedy do wejścia w rodzaj pętli zadłużenia, co skutkuje zawieszeniem spłaty, a więc ogłoszeniem moratorium. W 1981 roku również Polska wstrzymała obsługę zadłużenia względem zagranicznych inwestorów, miało to jednak miejsce w innym systemie gospodarczym. Poza moratorium, możliwe kłopotliwe czynności związane z długiem to repudiacja, czyli całkowite zaniechanie spłaty, a także konwersja długu

na początku lat 90-tych negocjacje z Klubem Paryskim pozwoliły zredukować dług o połowę. W trzecim kwartale 2021 roku dług publiczny spadł do 97,7 proc. PKB w strefie euro i do 90,1 proc. PKB w UE. Polski dług publiczny wyniósł w tym czasie 56,6 proc. PKB wobec 57,4 proc. PKB w poprzednim kwartale i 56,5 proc. PKB w kwartale sprzed roku - podał Eurostat ( Europejski Urząd Statystyczny ). Międzynarodowy Fundusz Walutowy pozytywnie ocenił stan polskiej gospodarki oraz przewiduje wzrost PKB Polski o 4,6 proc. w 2022 r. - poinformowało Ministerstwo Finansów. Dług publiczny - według prognoz MFW - wyniesie 52,1 proc., a deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych sięgnie 3,1 proc. PKB. W historii Polski po 1989 roku deficyt budżetowy jest rzeczą normalną. Jednak wielkość deficytu nie jest przypadkowa. Przed początkiem nowego roku sejm uchwala ustawę budżetową. Według Ustawy o

Finansach Publicznych, budżet powinien zawierać m.in:  łączną kwotę prognozowanych podatkowych i niepodatkowych dochodów budżetu państwa,  kwotę planowanych wydatków,  planowane saldo przychodów i rozchodów budżetu państwa,  wielkość planowanego deficytu (jeśli występuje) oraz źródła jego pokrycia,  limit zobowiązań z tytułu zaciągniętych kredytów, pożyczek i papierów wartościowych. W sytuacji kiedy sytuacja makroekonomiczna się zmienia, czasem konieczna jest nowelizacja ustawy budżetowej. Nowelizacja ustawy ma dopasować budżet do bieżącej sytuacji. Przykładem była pandemia koronawirusa, która zmusiła rządzących do zmiany ustawy budżetowej. Pierwotne założenia budżetu na 2020 rok zakładały, że przychody wyniosą 435,4 mld zł, natomiast wydatki 435,3 mld zł. W efekcie pierwotne saldo budżetu miało wynosić około 0. Jednak nowelizacja budżetu była koniecznością, ponieważ na skutek spowolnienia gospodarczego zmalały

zagraniczne w ramach emisji konsorcyjnej (przeprowadzane przez konsorcjum banków). Kredyty i pożyczki. Skarb Państwa może zaciągać pożyczki i kredyty wyłącznie w celu finansowania potrzeb pożyczkowych państwa. Tylko Minister Finansów może w imieniu Skarbu Państwa zaciągać pożyczki i kredyty. W sytuacji gdy pożyczka lub kredyt jest zaciągana na mocy umowy (np.międzynarodowej) i wymaga zgody Rady Ministrów, to Rada upoważnia Ministra Finansów do podpisania umowy. Na wniosek Rady Polityki Pieniężnej Skarb Państwa może zaciągać średnioterminowe pożyczki i kredyty od Wspólnoty Europejskiej i jej państw członkowskich w celu wsparcia bilansu płatniczego. Warto pamiętać, że kwota zaciągniętych pożyczek i kredytów nie może przekroczyć limitów określonych w ustawie budżetowej. Należy pamiętać, że deficyt i dług budżetowy nie są synonimami. Deficyt budżetowy to różnica między przychodami i wydatkami budżetowymi. Z kolei dług budżetowy to skumulowany na przestrzeni lat deficyt budżetowy. Najczęściej poziom długu wylicza się w proporcji do PKB. Niektóre kraje mają w swojej konstytucji limity zadłużenia. Przykładem jest Polska, która w swojej konstytucji ma ustalony maksymalny poziom

zadłużenia wynoszący 60% Produktu Krajowego Brutto. roku. Deficyt budżetowy jest częścią deficytu finansów publicznych, który dodatkowo obejmuje m.in. deficyty samorządów oraz funduszy pozabudżetowych (np. FUS). Co roku dług publiczny powiększa się o tę część deficytu budżetowego, która jest finansowana kredytem (emisją bonów lub obligacji skarbowych), a nie przychodami ze sprzedaży państwowych spółek.