Kapitał w Przedsiębiorstwie: Analiza Finansowa i Ekonomiczna, Notatki z Rachunkowość finansowa

Pobierz Kapitał w Przedsiębiorstwie: Analiza Finansowa i Ekonomiczna i więcej Notatki w PDF z Rachunkowość finansowa tylko na Docsity!

Kapitał - kategoria finansowa, ekonomiczna, znaczenie makroekonomiczne. Podmiotowe ujęcie kapitału: k. bankowy; przedsiębiorstwa; funduszy powierniczych; ludzki (nie jest ujęciem podmiotowym). Kapitał przedsiębiorstwa - [źródła finansowania aktywów (kapitał w przeds.)]; wartość posiadająca zdolność do wzrostu (uzyskuje tę zdolność w procesie inwestowania); występuje w postaci finansowej (pasywa); jako kapitał rzeczowy musi mieć swoją wycenę pieniężną (aport) Wycena pieniężna kap. rzeczowego- Aktywa Majątek rzeczowy Wartości niem. Aporty rzeczowe i prawne

Pasywa – kapitał

Kapitał finansowy w jego okresie produkcyjnym przybiera postać rzeczową. Towar-produkt pracy przeds. przeznaczony do sprzedaży. Faza produkcji -proces inwestowania; przechodzi kapitał towarowy. Proces inwestowania kapitału finansowego w przedsiębiorstwie-jest obarczony ryzykiem, że nie mamy pewności uzyskania zakładanych efektów (ryzyko finansowe). Czynniki zewnętrzne determinujące podmiot gospodarczy- 1. cykl gospodarczy-faza ożywienia i recesji → spadek produkcji; 2. struktury rynkowe- konkurencyjne, monopolistyczne, oligopolityczne; 3. polityka budżetowa(fiskalna )→(urząd skarbowy – podatki podstawowe-źródła finansowania wydatków budżetu) rządu; 4. polityka monetarna, skala inflacji, im niższa stopa % tym twardszy pieniądz; 5. umiejscowienie w branży. Struktura kapitału – układ wewnętrzny kapitału; podział na kapitał własny i obcy. a) kapitały własne – pochodzą od założycieli, są to fundusze powierzone, kapitał założycielski; kapitał nabyty- kapitały (fundusze) samofinansujące. b) fundusze obce – kredyty-krótko i długoterminowe (bony komercyjne- Commercial Paper), obligacje, z emisji papierów wartościowych; zobowiązania. Kredyt też jest zobowiązaniem. c) fundusze (kapitały) korygujące aktywa – kapitał własny w przedsiębiorstwie ma strukturę zależną od rodzaju przedsiębiorstwa: przedsiębiorstwo państwowe-fundusz założycielski i przedsiębiorstwa; sp. z o.o.-kapitał zakładowy (udziałowy), rezerwowy, specjalny; s.a.- kapitał założycielski (akcyjny), zapasowy, rezerwowy, wynik finansowy z ubiegłych lat i z roku obrotowego (zysk lub strata). Kapitał zapasowy w S.A. – musi stanowić 1/3 kapitału akcyjnego, jeżeli tak nie jest to 8% zysku ma iść na kapitał zapasowy; powstaje on z lokat wspólników, ze sprzedaży akcji własnej powyżej ich wartości nominalnej (ceny emisyjnej). Kapitał akcyjny = ilość akcji x cena nominalna. Cena emisyjna zależy od oceny struktury majątku spółki; cena rynkowa = cena bieżąca (kształtowana pod wpływem rynku. Struktura kapitału przedsiębiorstwa : Kapitał finansowy – struktura – utożsamiana ze strukturą pasywów, układem bilansowym. Pasywa : A. Kapitały własne; I. K. Podstawowy, II. K. Zapasowy, III. K. Rezerwowy, IV. Pozostały kapitał rezerwowy, V. Nie podzielony wynik finansowy z lat ubiegłych, VI. Zysk netto; B. Kapitały obce, I. Zobowiązania długoterminowe, II. Z. krótkoterminowe. Aktywa : A. Majątek trwały, I. Wartości niematerialne i prawne, II> rzeczowy majątek trwały, III. Finansowy majątek trwały, IV. Należności długoterminowe; B. Majątek obrotowy, I. Zapasy, II. rozliczenia miedzyokresowe, III. Należności krótkoterminowe, IV. Papiery wartościowe, V. Środki pieniężne. Aktywa-pasywa (struktura ): jakie kapitały finansują jakie aktywa; poziomy układ bilansu; czy pasywa i aktywa w przedsiębiorstwie są optymalne tj. uzyskać jak największy dochód, tj. zainwestować w aktywa. Kapitał własny w przedsiębiorstwie : stanowią przedmiot własności osobistej właścicieli; każdy właściciel ma pełne prawo do dysponowania kapitałem. Kapitał obcy w przedsiębiorstwie : część kapitał finansowego, która została pożyczona, stanowi wierzytelność; podział na długo i krótkoterminowy, inaczej to zobowiązania długoterminowe-okres zapadalności danego zobowiązania jest dłuższy niż 1 rok. W formie kapitału pożyczkowego bankowego (pożyczki) i w formie obligacji emitowanych przez przedsiębiorstwo.

Zobowiązania krótkoterminowe – nie dłużej niż 1 rok: z tytułu dostaw, usług, robót; wekslowe; wobec budżetu; z tytułu wynagrodzeń; wewnątrzzakładowe; pozostałe zobowiązania. Fundusze specjalne – forma kapitału rezerwowego w przedsiębiorstwie. Kapitały własne – (zależą od tego z jakim podmiotem gospodarczym mamy do czynienia)-kapitał podstawowy (założycielski, kapitał o charakterze rezerwowym. Zysk netto powiększa kapitał własny. Rodzaje kapitałów w przedsiębiorstwie : Przedsiębiorstwo państwowe (spółdzielnia): kapitał podstawowy: fundusz udziałowy; kapitał rezerwowy: fundusze specjalne, fundusz zasobowy. Sp. z o.o.: kapitał podstawowy: kapitał zakładowy; może wystąpić kapitał zapasowy i rezerwowy, zależy to od statutu spółki. S.A.: kapitał akcyjny = ilość akcji x wartość; wartość akcji: nominalna = kapitał akcyjny / ilość akcji; emisyjna, rynkowa. Emisyjna: jaką posiada 1 akcja w procesie emisji (nie mniejsza niż wartosć nominalna). Kapitał zapasowy rośnie wraz ze wzrostem kapitału akcyjnego. Kapitał rezerwowy obejmuje formy rezerw np. na podatek dochodowy. Wycena i wartościowanie majątku przedsiębiorstwa (aktywa): struktura: A.długoterminowe- I. majątek trwały na okres użytkowania ponad rok. Są to kapitały zainwestowane w różne typy aktywów. Inwestycje – dokonywane formy lokat. II. majątek: majątek obrotowy-nie dłużej niż 1 rok; Finansowy majątek trwały: np. nabyte udziały, nabywane pakiety akcji, nabywane przez podmioty gospodarcze obligacje (poprawiają zyskowność). Należności długoterminowe-wskazują na problemy z płynnością. Majątek obrotowy: zabezpiecza funkcjonowanie cyklu produkcyjnego. Środki pieniężne w kasie, w banku. Płynność – zdolność zamiany na gotówkę (prawny środek płatniczy), umożliwia regulację zobowiązań. Problemy wartościowania majątku : stosowane technologie, warunki eksploatacji, stopień wykorzystania kapitału, zdolność innowacyjna majątku, posiadanie know how, strategia rozwojowa, pozycja marketingowa przedsiębiorstwa. Cena kapitału = wartość kapitału : suma cen składników majątkowych rejestrowanych w aktywach mających swe źródło w pasywach. Rodzaje wartości majątku : 1) wartość użytkowa – zdolność majątku do wytwarzania dochodu; 2) wartość wymienna – ilość środków pieniężnych, którą nabywcy są w stanie wydatkować na kapitał; 3) wartość obiektywna (rynkowa) kapitału – akcje przedsiębiorstwa na rynku;

4. wartość orbitalna – wartość wg oceny wyników ekonomiczno-finansowych; 5) wartość decyzyjna – określana w drodze przetargu przez zainteresowane strony; 6) wartość likwidacyjna – suma cen ze sprzedaży składników majątku trwałego. Metody wyceny kapitału majątku : 1) metoda wyceny aktywów- metoda księgowa, metoda kosztów odtwarzania, metoda likwidacyjna; 2) metody dochodowe – metody oparte na wymianie wielokrotnej, metody oparte na zdyskontowanych strumieniach zysku; 3) metody mieszane – 1 + 2. Zysk – wynik finansowy podmiotu gospodarczego, dodatni. Wynik finansowy netto zgodnie z kalkulacją : przychody ze sprzedaży netto – koszty własne sprzedaży + zysk lub strata ze sprzedaży. Zyskowność = rentowność + stosunek zysku do zainwestowanego kapitału. Zysk ze sprzedaży = zysk netto sprzedaż netto * 100% ROE = zysk netto kapitał własny * 100% ROA = zysk netto aktywa * 100% Dźwignia finansowa : określa udział kapitałów obcych w strukturze kapitału firmy (wąska interpretacja). Aktywa (ogółem) / kapitał własny. Efekt dźwigni finansowej : ROE - skorygowane ROA = Zysk netto + odsetki – podatki aktywa wynik dodatni : kapitał pożyczony w przedsiębiorstwie powiększa zyskowność kapitału. EBIT- zysk operac. wystąpi gdy: EBIT (^) > r aktywa będzie to oznaczało, że zyskowność kapitału będzie wyższa od oprocentowania kapitału obcego.

Aby obliczyć o ile punktów zmieni się rentowność kapitału własnego wskutek działania dźwigni finansowej wykorzystujemy zależność: Zobowiązania EBIT r Kapitał własny = kapitał–100 x (1-T) x 100% T- podatek dochodowy Stopień dźwigni finansowej: Procentowa zmiana kapitału własnego do procentowej zmiany zysku operacyjnego: % ∆ kapitału własnego % ∆ EBIT EBIT - zysk operacyjny Dźwignia operacyjna : waga kosztów stałych w działalności firmy. Przedsiębiorstwo przy niskich kosztach stałych i rentowności ma niskie ryzyko finansowe; przy wysokich kosztach stałych i wysokiej dźwigni-ryzyko rentowności. Stopień dźwigni operacyjnej : % ∆ EBIT (^) lub P - Kz % ∆ P EBIT P – wartość sprzedaży, Kz- całkowite koszty zmienne, EBIT – zysk operacyjny. Oznacza, że jeśli sprzedaż zmieni się o 1% to zysk operacyjny (EBIT) zmieni się o !% x 14% = 14%. Dolny próg rentowności : a) ilościowo: S = F / 1-W b) wartościowo: Q = F / C -zj F- suma kosztów stałych, W- udział kosztów zmiennych w wartości sprzedaży, Q- wielkość produkcji w progu rentowności, C- cena jednostkowa produktu, zj- zmienny koszt jednostkowy. Stopień dźwigni połączonej : % ∆ rentow.kapit.wł.ROE (^) lub P - Kz % ∆ P EBIT – odsetki Analiza pokrycia finansowego majątku trwałego : (im wyższy stopień pokrycia majątku trwałego kapitałami własnymi tym lepiej): I st. = kapitał własny / majątek trwały II st. = kapitał stały / majątek trwały III st. = kap. własny +kap. obcy długoterm. maj.trwały+środki obrotowe związane dłu. Złota zasada finansowa : kapitał nie może być dłużej związany finansowo z danymi składnikami majątku aniżeli wynosi okres pozostawania tego kapitału w przedsiębiorstwie. Długookresowy majątek (^) ≥ 1 Długookresowy kapitał stały

• gwarantuje to utrzymanie zdolności płatniczej w zakresie każdorazowej spłaty zobowiązań. Złota zasada bilansowa : zakłada, że podziałowi aktywów na majątek trwały i obrotowy odpowiada w pasywach kapitał o dlugoterminowym związaniu i o charakterze krótkoterminowym. Kap. wł. + kap. dług. obcy (^) x 100% Majątek trwały Kap. wł. + kap. dług. obcy (^) x 100% Maj. trw. + dł. składniki maj. obrot.(zapasy Strategie finansowania kapitału obrotowego : reguła I: „Nigdy nie finansuj inwestycji w środki trwałe przy użyciu majątku obrotowego”; reguła II: „Środki obrotowe powinny być finansowane przez zobowiązania krótkoterminowe”. Aktywa: Pasywa: majątek trwały kapitał stały majątek obrotowy zob. krótkoterm. Kapitał pracujący = Majątek obrotowy netto = Majątek obrotowy – zobowiązania krótkoterminowe. Cykl operacyjny kapitału obrotowego : mierzony ilością dni od momentu zakupienia surowców do otrzymania gotówki za sprzedane wyroby. Cykl konwersji gotówkowej : różnica między cyklem operacyjnym kapitału obrotowego a okresem regulowania zobowiązań, wyrażany w liczbie dni. Cykl pieniężny : ilość dni jaka upłynie od wydania środków pieniężnych na materiały do czasu ich odzyskania. Majątek obrotowy : część majątku, która funkcjonuje w przedsiębiorstwie nie dłużej niż 1 rok. Grupy krótkoterminowych aktywów majątku obrotowego : zapasy (najmniej płynne), wielkość należności, krótkoterminowe papiery wartościowe, gotówka (najbardziej płynna). Zapasy : wielkość majątku (surowce, materiały, półprodukty); ma bardzo zbliżone elementy majątku trwałego do majątku obrotowego. Utrzymywanie zapasów: rytmiczność produkcji, korzyści skali, korzyści skali dostaw. Koszty w zapasach : zapasy są czynnikiem kosztochłonnym; 1) zapasy rosną – koszty maleją; zapasy maleją – koszty maleją: są to koszty zamrożenia kapitału (koszty magazynowania, przeładunku). 2) zapasy rosną – koszty maleją, zapasy maleją – koszty rosną: są to koszty wielkości zamówienia, koszty wyczerpywania zapasów.

Gospodarka zapasami : kontrola zapasów, optymalna wielkość zapasów, zamówienia (terminy dostaw). Należności : odroczona płatność wynikająca z tradycji w gospodarce związanej np. z dostarczeniem towaru. Podstawą gospodarowania należnościami jest ich ciągła kontrola. Wartość należności : dzienna wartość sprzedaży kredytowej x okres odroczenia płatności. Wycena należności : pozwala ocenić należności w przyszłości, wielkość kapitału obrotowego. Ocena należności: (wskaźniki) A) należności / majątek ogólny x 100% należności / majątek obrotowy x 100% B) wskaźnik rotacji należności: Przychody ze sprzedaży (rocznie) (7-10) Przeciętny stan należności cykl należności: nieregulowanie należności średni stan należności / sprzedaż netto Badanie struktury wiekowej należności : należności przeterminowane: należn przeterm / należn ogółem x 100% należności nieściągnięte: należn niesciągnięte / przychód ze sprzed. Zarządzanie gotówkowe w przedsiębiorstwie : wiąże się z minimalizacją bieżącej gotówki a maksymalizacją korzyści z posiadania tej gotówki. Rachunek przepływu środków pieniężnych informuje o : zdolności do regulowania zobowiązań, o zdolności podmiotu gospodarczego do kreowania gotówki, ile gotówki kreuje działalność inwestycyjna i finansowa. Metody sporządzania rachunku z przepływów : bezpośrednia: wpływy i wydatki z działalności; pośrednia: ujemny i dodatni wpływ na wynik finansowy. Analiza wskaźnikowa sposobu zarządzania gotówką : Struktura przepływów pieniężnych : amotyzacja śr. z dział. operacyjnej wzrost oznacza ograniczone możliwości rozwoju przedsiębiorstwa. wysoki udział amortyzacji w środkach pieniężnych może oznaczać niewystarczająca rentowność przedsiębiorstwa do finansowania stałych potrzeb w obrocie. Ogólna wystarczalność gotówki : Śr. pieniężne z dz. gospodarczej Spłata zobow+...........+ wypłata dywidend =1 lub <1 – wyraża dostateczną ilość gotówki do finansowania. Wydajność gotówki: śr. pien. z dz. oper. / przychody ze sprzed. Wydajność gotówki zaangażowanego kapitału : śr. pien. z dz. oper. / przeciętny stan zaangażowanego kapitału Wskaźniki płynności finansowej : a) bieżącej (ogólnej) płynności aktywa bieżące / pasywa bieżące b) wskaźnik szybki aktywa bieżące-zapasy / zobow. bieżące gdy jest =1 jest satysfakcjonujący; nie powinno być zbyt dużej różnicy między nimi. Stopnie płynności : I st.= gotówka / zobowiązania bieżące II st.= gotówka + pap.krótk. / zob.bieżące III st.= gotówka + krótk.pap.wart.+należn zobowiązania bieżące III st. Jest taki sam jak szybki wskaźnik płynności finansowej. Rachunek stopy %: związany jest z określeniem stopy zwrotu z inwestycji. Stopa %: związana jest z kapitałem finansowym, określa stopę zwrotu i rentowność. Nominalna stopa % jej wielkość zależy od : stopy %, poziomu inflacji, ryzyka finansowego. Stopa zwrotu na kapitale : stopa zysku na kapitale bieżącym, uwzględnia w rachunku czas tworzenia inwestycji. Rentowność: w skali roku, rzeczywisty zrealizowany zysk na danej inwestycji. Efektywna stopa %: r ef = (1+ r/m)mxn^ – Realna stopa %: r (^) r = 1+r (^) n - 1+П Stopa dyskonta: d = D/Wn x 360/t x 100% Wn - wartość nominalna. D ( dyskonto )=WP – Wo = Wn – Wz Wz- wartość zakupu. Wewnętrzna stopa zwrotu z inwestycji (graniczna stopa zwrotu z inwestycji): Σ CFt / (1+r)t^ – Wo = 0 Wartość bieżąca inwestycji netto : WBI = Σ CFt / (1+r)t^ – Wo WO- bieżący koszt nakładu inwestycyjnego CF- przepływy pieniężne.

Źródła pozyskiwania kapitału przez podmiot : a) krótkotermninowe (rynku pieniężnego): [pożyczkowe papiery wartościowe (weksle, bony komercyjne), krótkoter. kredyt bankowy, kredyt handlowy, faktoring, leasing] ; 2) długoterminowe (rynku kapitałowego): [pożyczkowe papiery wartościowe (akcje, obligacje), emisja kwitów, kredyt bankowy]. Faktoring : forma wykupu wierzytelności, instytucje fakturingowe wykupują nieściągalne wierzytelności; wcześniejsza forma to forfaiting, wierzytelność wraca do osoby, która ją wydała; fortfaiter zajmował się wykupem weksla, przejmował ryzyko. Akcje : forma własna pozyskania kapitału z zewnątrz; akcje zwykłe muszą mieć charakter pieniężny, forma gotówkowa; akcje uprzywilejowane muszą być imienne, notowane w rejestrze akcji imiennych, ich sprzedaż jest tylko za pozwoleniem spółki; akcje aportowe – kapitał w formie rzeczowej uzyskuje wycenę, emisja w przypadku aportu, mogą być wydawane na wartości niem. i prawne, papiery wartościowe; akcje mogą być emitowane w emisji prywatnej (do 300 osób), publicznej (powyżej 300 osób lub do nieokreślonego adresata). Obligacje : papiery wart. typu wierzytelnościowego; źródła prawa dotyczące obligacji: ustawa o obligacjach z 1995, ustawa o publicznym obrocie pap. wart. z 1996 obowiązująca od 1998- dotyczy głównie emisji. Obligacja posiada wartość nominalną, do której są zapewnione odsetki nominalne. Akcja czy obligacja dla spółki? Akcje mają następujące zalety dla spółki: nie zobowiązuje do wypłaty dywidendy w sposób rygorystyczny (decyduje walne zgromadzenie- większość 50%+1 lub pakiety większościowe); spłata kapitału z datą- bo mają charakter wieczysty – (nie musi być); wady akcji: sprzedaż akcji daje prawo głosu (jest niebezpieczne) –na innych rynkach istnieją akcje milczące- bez prawa głosu; wysokie koszty subskrypcji (związane z emisją); nie można dochodu z akcji potrącić; ograniczają zysk, bo dywidenda płacona jest z zysku. Obligacje – zalety: spółka poprzez emisję jest powiązana na ograniczony czas z wierzycielami spółki; jest mniej kosztowna emisja od akcji, ale nie ma kosztu długu przy akcjach – oprocentowania; wady: obligację trzeba spłacić + odsetki; pogorszenie struktury pasywów w bilansie: zwiększenie ryzyka. By zdecydować akcje czy obligacje należy zrobić rachunek opłacalności jakie są koszty emisji akcji a jakie obligacji. Preliminowanie inwestycji rzeczowych (długoterminowe ryzykowanie): nie może być prowadzone w oderwaniu od planowania w podmiocie gosp. Wyznacznikiem kierowania inwestycjami jest plan strategiczny – określenie silnych i słabych stron (biznes plan), wyznacza zadania firmy na okres 5 lat. Określa cele ilościowe (plan finansowy- sprawozdanie finansowe pro forma (przystające do założeń); cele jakościowe (rentowność firmy, pozycja w branży). Planowaniu strategicznemu towarzyszy planowanie operacyjne – plan finansowy : 5 etapów: 1) weryfikacja sprawozdań finansowych do planu operacyjnego (marża, wielkość zysku); 2) określenie specyficznych potrzeb finansowych (np. na promocję, rozwój); 3) określenie źródeł pozyskiwania kapitału; 4) kontrola nad wykorzystaniem funduszy wewnątrz firmy;

5. procedury umożliwiające zmianę planu operacyjnego w stosunku do sytuacji (prognoza inwestycji). Ocena inwestycji : koszty inwestycji, koszty alternatywne, efektywność inwestycji, źródła finansowania. Określenie inwestycji powstaje przy pomocy technik inwestycyjnych :1) okres zwrotu nakładów inwestycyjnych: T 2 = I/Nf T 2 – okres zwrotu nakładów inwestycyjnych, I- suma n. i., Nf - roczna suma nadwyżek finansowych z inwestycji.

6. wartość bieżąca netto: WBN= ∑ Nt -I (1+k)t k- stopa dyskontowa; 3) stopa zyskowności inwestycji: Z (^) i = y/I y- suma zdyskontow. nadw. Finansowych

7. wewn. Stopa zwrotu: ∑ Nz - I = 0 (1+n)t

Ocena struktury aktywów : wskaźnik udziału majątku trwałego w majątku całkowitym: maj.trw. / maj.cał. x 100%; maj.obr. / maj.cał. x 100% lub maj.tr. / maj.obr. x 100% - określa stopień unieruchomienia majątku trwałego (im wyższy tym większe problemy z płynnością; wskaźnik struktury majątku: maszyny i urządzenia / maj.trwały; maszyny i urządzenia / maj.całkowity. Zarządzanie strukturą kapitału – strategia finansowo-majątkowa: dynamiczna : wysoka zyskowność- niska płynność; umiarkowana : finansowanie kapitałem stałym majątku trwałego, a kapitałem obrotowym majątku obrotowego; zachowawcza : finansowanie kapitału stałego również majątkiem obrotowym (bezpieczna), problem z zyskownością). ROE – jest to zyskowność kapitału własnego, odpowiada na pytanie ile zysku netto odpowiada na jednostkę kapitału własnego. Jeśli ROE rośnie tzn., że podmiot gospodarczy ma coraz więcej zysku z jednej jednostki kapitału. ROA – odpowiada na pytanie jaka jest zyskowność jednej jednostki aktywów.