Pobierz Diagnostyka obrazowa - Notatki - Weterynaria i więcej Notatki w PDF z Weterynaria tylko na Docsity!
red0; Diagnostyka obrazowa
USG Pozwala w sposób nieinwazyjny, bezbolesny i wygodny dla zwierząt określić strukturę wybranych narządów i tkanek pacjenta. Badanie można powtarzać wielokrotnie, bez ograniczeń, przez co uzyskuje się miarodajny obraz zmian zachodzących w narządach. USG, zwane inaczej, jako ultrasonografia polega na rozprzestrzenianiu się, rozproszeniu oraz odbiciu fali ultradźwiękowej na granicy ośrodków, przy założeniu niezmiennej szybkości w tkankach, która wynosi 1540m/s. W ultrasonografii medycznej wykorzystuje się fale dźwiękowe o częstotliwości 2-50MHz. Fala ultradźwiękowa używana w USG zazwyczaj generowana jest a także zamieniana w impulsy elektromagnetyczne dzięki wykorzystaniu zjawiska piezoelektrycznego. Metoda USG jest dzisiaj nierzadko używana do diagnozowania naczyń układu krwionośnego. Fale dźwiękowe o wyższych częstotliwościach używa się przy badaniu żylnych i tętniczych naczyń wewnątrznaczyniowych, natomiast te o niższej częstotliwości przede wszystkim do badania jamy brzusznej. Niezaprzeczalną zaletą USG jest nieduża cena przeprowadzania owej metody. Nie stwierdzono do chwili obecnej jakiegokolwiek przypadku efektów ubocznych spowodowanych wykorzystaniem fal ultradźwiękowych w badaniu. Badanie to jest nieodzowną wskazówką diagnostyczną w ocenie przede wszystkim narządów i zmian położonych w jamie brzusznej i jamie miednicy. W odróżnieniu od badania RTG pozwala na bardziej szczegółową ocenę struktury narządów miąższowych, takich jak wątroba, śledziona, nerki, nadnercza, trzustka, węzły chłonne, jak i narządów posiadających światło (żołądek i jelita, macica, pęcherz moczowy). Istotnym uzupełnieniem rozpoznawania zmian i oceny struktury narządów przy pomocy badania USG jest możliwość wykonywania biopsji narządowej pod kontrolą tego właśnie badania.Ultrasonografia, podobnie jak i w medycynie człowieka, tak i w weterynarii jest obecnie niezbędnym narzędziem diagnostycznym, pozwalającym na rozpoznanie wielu jednostek chorobowych.Jest to wartościowa metoda diagnostyczna wykorzystywana do oceny narządów klatki piersiowej, jamy brzusznej i miednicznej oraz struktur anatomicznych położonych powierzchownie jak tarczyca, węzły chłonne, ścięgna, jądra, zmiany o charakterze rozrostowym, położone podskórnie. Wskazania do wykonania badania USG klatki piersiowej:
- Powiększenie węzłów chłonnych śródpiersiowych
- Podejrzenie obecności zmiany o charakterze guza( grasica, węzły chłonne).
- Podejrzenie obecności płynu
- Zmiany w obrębie mięśnia sercowego oraz dużych naczyń ( badanie echokardiograficzne). Wskazania do wykonania badania USG jamy brzusznej:
- Podejrzenie zmian o charakterze nowotworowym, zapalnym, zwyrodnieniowym w obrębie narządów miąższowych i układu pokarmowego
- Podejrzenie obecności płynu
- Podejrzenie zmian w węzłach chłonnych
- Diagnostyka ciąży
- Ocena motoryki i obrazu pasażu treści, a także zmian o charakterze niedrożności żołądka i jelitInne wskazania:
- Zmiany w obrębie tarczycy, węzłów chłonnych okolicy żuchwy, ślinianek, krtani
- Zmiany w jądrach i najądrzach
- Zmiany o charakterze przepuklin i deformacji w obrębie skóry i tkanki podskórnej
- Zmiany w obrębie gałki ocznej i okolicy zagadkowej
- Ocena narządu rodnego- kontrola ciąży (żywotność płodów).
- Kontrola macicy w okresie poporodowym - zaleca sie wykonanie badania przeglądowego jamy brzusznej u każdego zwierzęcia w wieku powyżej 7 r. ż ze względu na szansę wczesnego wykrycia zmian w narządach sugerujących zmiany związane z wiekiem, nowotwory, zaburzenia hormonalne i inne. Jak przygotować się do badania USG
- Badanie jamy brzusznej: w przypadku badania przeglądowego bez określenia typu badanego narządu zaleca się przynajmniej 12 godzinną głodówkę, przed samym badaniem (około 2h) w miarę możliwości powstrzymujemy zwierzę przed oddawaniem moczu oraz piciem. - Badanie przewodu pokarmowego dodatkowo może wymagać podania preparatu usprawniającego transport gazów, których nadmierna ilość znacznie utrudnia badanie (np. espumisan).
- Badanie pęcherza moczowego: konieczne jest odpowiednie wypełnienie pęcherza (powstrzymanie zwierzęcia przed oddaniem moczu na około godzinę przed badaniem) Etapy badania USG: Ułożenie pacjenta na stole (zwykle badanie rozpoczyna się od ułożenia na prawym boku) Wygolenie sierści z badanej okolicy Naniesienie żelu do badań USG Czas trwania badania to średnio ok 20 minut, często zdarza się, że lekarz badający ze względu na stan kliniczny pacjenta musi skrócić badanie albo je wydłużyć, ponieważ wymaga ono wykonania wielu
z innymi metodami obrazowania badanie rentgenowskie daje możliwość szybkiego wykrycia zmian. Jest to badanie z wyboru w ocenie układu oddechowego, kostno-stawowego oraz przewodu pokarmowego.Jak przygotować się do badania RTG U pacjentów wymagających tzw. premedykacji (podanie środków rozluźniających/ uspokajających) do badania (np. RTG stawów biodrowych/zatok nosowych/zębów i innych) konieczna jest przynajmniej 12 godzinna głodówka. Tuż przed badaniem należy usunąć z ciała pacjenta cieniujące elementy (szczególnie metalowe takie jak kolczatka, obroża, szelki i inne). Badanie profilaktyczne (dotyczy szczególnie predysponowanych ras np. golden retrievery, labradory, owczarki niemieckie, nowofunlandy, rottweilery i inne): - stawy biodrowe (badanie w kierunku dysplazji biodrowej w projekcji brzuszno-grzbietowej).- Stawy łokciowe (w zależności od wymagań związku kynologicznego wykonywane są 3 do 4 projekcji każdego ze stawów)Wskazania do badania RTG:
- Klatka piersiowa: podejrzenie zmian w wielkości sylwetki serca, ocena naczyń płucnych i dużych naczyń jak aorta, żyła główna, przednia i tylna, ocena miąższu płuc pod kątem zmian zapalnych i ogniskowych, w tym tła nowotworowego, o charakterze ropni, zmian pozapalnych, ocena przełyku i tchawicy, ocena przepony, ocena żeber, mostka, węzłów chłonnych i odcinka Th kręgosłupa.
- Jama brzuszna: ocena kształtu, wielkości i położenia narządów jamy brzusznej, ocena wypełnienia i charakteru treści przewodu pokarmowego, rozpoznawanie kamicy układu moczowego, diagnostyka ciąży i zmian w układzie rozrodczym, ocena odcinka L- S kręgosłupa, wykonanie badań kontrastowych przewodu pokarmowego, układu moczowego.
- Jamy nosowe i zatoki: ocena powietrzności, symetrii, struktury jam nosowych i zatok, ocena struktur kostnych stanowiących rusztowanie opisanych okolic czaszki.4. Tkanka kostna: ocena zmian pourazowych, ocena wysycenia tkanki kostnej (zmiany wrodzone i nabyte o charakterze metabolicznym), rozpoznawanie zmian litycznych tkanki kostnej (zapalenia kości, zapalenia szpiku, nowotwory, torbiele kostne), ocena procesu gojenia się kości, ocena przestrzeni międzykręgowych kręgosłupa (dyskopatie, zmiany zwyrodnieniowe, zmiany lityczne), badanie kontrastowe kręgosłupa (mielografia).5. Tkanki miękkie: ocena deformacji, czyli powiększenia lub zmniejszenia objętości tkanek miękkich zarówno położonych powierzchownie (tkanki miękkie kończyn, okolicy czaszki, kręgosłupa), jak i tkanek miękkich położonych głęboko (ocena śródpiersia, okolicy krtani i tarczycy, okolicy
podkręgosłupowej lędźwiowej) Większość badań RTG wykonuje się bez znieczulenia ogólnego. Wskazanie do badań RTG w znieczuleniu:1. Badanie w kierunku diagnozowania dysplazji stawu biodrowego, łokciowego, skokowego2. Badanie okolicy czaszki, szczególnie zatok i jam nosowych oraz zębów3. RTG kręgosłupa w odcinku szyjnym (środki uspokajające pośrednio wpływają na zwiotczenie mięśni, dzięki czemu możemy uzyskać lepszy obraz RTG)4. Badanie z użyciem środka kontrastowego, takie jak: - urografia (badanie układu moczowego), - mielografia (badanie kanału kręgowego i kręgosłupa). - Cystografia (badanie pęcherza moczowego), - sialografia (badanie ślinianek)Badania RTG bez znieczulenia nie wymagają szczególnych przygotowań zwierzęcia.Przygotowanie do badań RTG w znieczuleniu ogólnym: Zwierzę, aby mogło być poddane znieczuleniu musi być 8-12 godzin na czczo. Przyjmowanie wody jest dozwolone. Badania kontrastowe:badanie kontrastowe przewodu pokarmowego jest badaniem wykonywanym najczęściej w celu wykrycia patologii motoryki przewodu pokarmowego powodowanej obecnością ciał obcych, zmian zapalnych, pourazowych, wytwórczych, metabolicznych, anomalii rozwojowych i innych. Diagnostyka rozszerzenia przełyku (tzw. achalazja). Kolonografia: podanie środka cieniującego do prostnicy w celu wykrycia zmian patologicznych. Badanie kontrastowe rdzenia kręgowego: Mielografia- podanie środka cieniującego do przestrzeni podoponowej w celu wykrycia ucisku rdzenia kręgowegoepidurografia-podanie środka cieniującego nadoponowo, najczęściej w diagnostyce tzw. Zespołu Cauda Equina artrografia - Badanie kontrastowe stawów: podanie środka cieniującego do przestrzeni wewnątrzstawowej w celu wykrycia uszkodzeń chrząstki stawowej. Badanie kontrastowe naczyń: układu wrotnego, tzw. portografia, wykrycie patologicznych połączeń naczyniowych upośledzających funkcję wątroby Badanie kontrastowe układu moczowego: Cystografia: obrazowanie pęcherza moczowego, najczęściej, jako pneumocystografia (połączenie cystografii z pneumografią) oraz uretrografią. W połączeniu z urografią pozwala na lepszą ocenę układu moczowego, zmian pęcherza moczowego i cewki moczowej. Fistulografia: podanie środka cieniującego do przetoki w celu lokalizacji jej przebiegu.Sialografia: badanie kontrastowe ślinianek i przewodów wyprowadzających Artroskopia wziernikowanie wnętrza To technika nabierająca coraz większego znaczenia w medycynie weterynaryjnej. Zabieg ten wykorzystuje się zarówno diagnostycznie jak i terapeutycznie. Główną jego zaletą jest niewielka inwazyjność,
radiologii konwencjonalnej jest możliwość odróżnienia od siebie poszczególnych frakcji tkanek miękkich ustroju. Dodatkowo technika tomografii komputerowej daje możliwość zastosowania jej w tzw. badaniach interwencyjnych. Badanie tomograficzne głowy wykonujemy w celu wykrycia zmian patologicznych w mózgu takich jak: wady wrodzone, nowotwory, choroby neurodegeneracyjne. Za pomocą tomografii komputerowej (TK) możemy zdiagnozować krwawienia i torbiele, a po urazach głowy- złamania kości czaszki. TK umożliwia bezpośrednią ocenę mózgu i innych struktur położonych wewnątrzczaszkowo, jak również sprawdzenie, czy struktury wewnątrzczaszkowe znajdują się w prawidłowym położeniu. W celu wzmocnienia obrazu drogą dożylną podawany jest środek kontrastowy. W przypadku zmian nowotworowych o charakterze guza kontrast pozwala na lepsze zlokalizowanie go w tkance mózgowej. Tomografia komputerowa pozwala na wykrycie zmian często niewidocznych w innych badaniach obrazowych. Tomografia jamy brzusznej pozwala na uzyskanie bardzo dokładnych obrazów narządów miąższowych jamy brzusznej i tkanek miękkich. Wskazaniem do tomografii komputerowej jamy brzusznej są m.in. nowotwory łagodne i złośliwe wątroby, trzustki, pęcherzyka żółciowego, nerek, śledziony i przestrzeni zaotrzewnowej, zapalenie trzustki i wątroby, guzy i zapalenia żołądka, jelit i przełyku, urazy i zapalenie śledziony, zapalenia nerek, guzy, urazy mechaniczne, wodonercze, zwężenie tętnic nerkowych, wady nerek.Badanie kości i stawów: Tomografia komputerowa charakteryzuje się bardzo dużą dokładnością w diagnozowaniu kości i stawów. Wykonane zdjęcia obrazują nie tylko obszary kostne, ale również tkanki miękkie, ścięgna, naczynia oraz struktury tkanki nerwowej. Badanie wykorzystywane jest w diagnostyce różnych chorób kości i stawów np.: przy podejrzeniu choroby zwyrodnieniowej dużych stawów, dla oceny zmian pourazowych, w diagnostyce nowotworów łagodnych i złośliwych kości, przewlekłych i nietypowych stanów zapalnych kości i stawów. Wskazaniem do wykonania badania TK klatki piersiowej są: wysięk, odma opłucnowa, wady wrodzone, choroby oskrzeli i tkanki miąższowej, ropnie, pierwotne i wtórne nowotwory płuc. Tomografia klatki piersiowej obrazuje: śródpiersie w skład, którego wchodzą serce i duże naczynia, węzły chłonne oraz miąższ płuc. W celu lepszej diagnostyki w trakcie badania klatki piersiowej może zostać podany dożylnie środek kontrastowy pomocny w identyfikacji struktur naczyniowych takich jak wielkie naczynia i serce oraz tkanki miękkie. EKG (elektrokardiogram)
Zabieg diagnostyczny wykorzystywany w medycynie przede wszystkim w celu rozpoznawania chorób serca.Badanie EKG (elektrokardiogram) jest to najprostsze i najczęściej przeprowadzane badanie w diagnostyce chorób serca. Aparat EKG zapisuje aktywność elektryczną serca w postaci graficznego obrazu na papierze milimetrowym. Przyjęto umownie, że główne załamki (wychylenia zapisu aktywności elektrycznej) EKG są określane literami P, Q, R, S, T, U. Każdy załamek odpowiada depolaryzacji (rozładowanie elektryczne) albo repolaryzacji (ponowne naładowanie) pewnego określonego obszaru serca.Warto zauważyć, że EKG nie jest niezawodnym kryterium rozpoznania choroby: istnieje możliwość prawidłowego elektrokardiogramu przy schorzeniach kardiologicznych oraz nieprawidłowy zapis czynności elektrycznej przy prawidłowym stanie klinicznym. ENDOSKOPIA WETERYNARYJNA Już od lat 70-tych endoskopia weterynaryjna ma coraz większe znaczenie w diagnozowaniu chorób przewodu pokarmowego i oddechowego.Dzięki zasięgowi i możliwością, jakie nam dają endoskopy giętkie możemy oglądać od wewnątrz struktury np. żołądek, tchawica czy oskrzela wcześniej niemożliwe do obrazowania. Endoskopy stworzyły również możliwości operacyjne dzięki wbudowanym w nich kanałom roboczym. Umieszczając w nich specjalne narzędzia możemy usuwać ciała obce, zamykać krwawiące naczynia, usuwać różnego rodzaju twory niemożliwe do zdiagnozowania czy usunięcia do tej pory.Niewątpliwą zaletą tego badania czy interwencji operacyjnej jest bardzo mała inwazyjność a co za tym idzie mały dyskomfort pooperacyjny związany z bólem i gojeniem ran po nich występujących, szybki powrót do zdrowia dzięki dostępowi przez naturalne otwory ciała.Wskazania do zabiegów endoskopowych: Badanie przewodu pokarmowego: Przedni odcinek przełyku, żołądka i dwunastnicy Zaburzenia połykania Podejrzenie ciał obcych Wymioty Krwawienia z przedniego odcinka pokarmowego Podejrzenie stanów zapalnych oraz owrzodzeń przełyku, żołądka czy dwunastnicy Podejrzenie zwężeń czy uchyłków przełyku Podejrzenie obecności ciał obcych, guzów nowotworowych Zaburzenia motoryki Ocena przebiegu i efektywności leczeniaTylny odcinek przewodu pokarmowego prostnicy i okrężnicy Ostre i przewlekłe biegunki Zaparcia Bolesne oddawanie kału Krwawienia Parcia na kałPodejrzenie niedrożności, owrzodzeń, ciał obcych, guzów nowotworowych. Wątpliwe wyniki kontrastowych badań radiologicznych. Badanie układu oddechowego
