Docsity
Docsity

Przygotuj się do egzaminów
Przygotuj się do egzaminów

Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity


Otrzymaj punkty, aby pobrać
Otrzymaj punkty, aby pobrać

Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium


Informacje i wskazówki
Informacje i wskazówki

Diagram Pareto-Lorenza w teorii i praktyce zarządzania jakością, Publikacje z Total Quality Management (TQM)

Artykuł opublikowany w: ARCHIWUM WIEDZY INŻYNIERSKIEJ

Typologia: Publikacje

2019/2020

Załadowany 28.09.2020

Karolina_90
Karolina_90 🇵🇱

4.6

(73)

372 dokumenty

1 / 3

Toggle sidebar

Ta strona nie jest widoczna w podglądzie

Nie przegap ważnych części!

bg1
A
RCHIWUM
W
IEDZY
I
NŻYNIERSKIEJ
T
OM
3
N
R
1
(2018)
22-24
A
RCHIVES OF
E
NGINEERING
K
NOWLEDGE
V
OL
.
3
I
SSUE
1
(2018)
22-24
-22-
A
RCHIWUM
W
IEDZY
I
NŻYNIERSKIEJ
ISSN 2544-2449
A
RCHIVES OF
E
NGINEERING
K
NOWLEDGE
www.qpij.pl
Diagram Pareto-Lorenza w teorii i praktyce zarządzania
jakością
Pareto-Lorenz Diagram in theory and practice
of quality management
Kamila Kowalik
1
1
Członek Koła Naukowego ,,Promotor Jakości’’, Wydział Zarządzania, Politechnika Częstochowska, Al. Armii Krajowej 19B, 42-200 Czę-
stochowa, Polska, [email protected]
Streszczenie: Celem artykułu jest przedstawienie praktycznego zastosowania diagramu Pareto w zarządzaniu jakością wybranego procesu
produkcyjnego. Pierwsza część opracowania zawiera podsumowanie badań literaturowych z zakresu jakości oraz charakterystykę diagramu
Pareto: historię powstania zasady Pareto, celowość wykorzystania, obszary zastosowania, etapy tworzenia diagramu Pareto-Lorenza, zwią-
zek diagramu z metodą ABC oraz zalety korz ystania z tego narzędzia w zarządzaniu jakością. Następnie, przedstawione zostało praktyczne
zastosowanie diagramu Pareto-Lorenza wraz z metodą ABC w analizie wybranego problemu: przyczyn niskiej jakości produktu – czekolady
mlecznej.
Abstract: The objective of the article is to present the practical application o f the Pareto diagram in quality management for chosen produ c-
tion process. The first part of the analysis contains the theoretical framework of quality and characteristic of the Pareto diagram: the history
of P areto p rinciple, purposefulness of use, areas of application, the stages of creating Pareto-Lorenz diagram, relationship of the diagram
with the ABC method and its advantages. Afterwards, the Pareto-Lorenz diagram with ABC method’s practical application in analysis of the
chosen problem: causes of low quality of milk chocolate has been presented.
Key words: Pareto diagram, production process, quality, quality management
Słowa kluczowe: diagram Pareto, jakość, proces produkcyjny, zarządzanie jakością
1. Wprowadzenie
Wysoce konkurencyjny rynek dóbr konsumpcyjnych, charakte-
ryzujący się obecnością dynamicznych zmian w otoczeniu, stanowi
wyzwanie dla funkcjonowania współczesnych przedsiębiorstw
produkcyjnych. Wyzwaniem tym jest ta kże dla przedsiębiorstw
klient – coraz bardziej świadomy i wymagający.
Jednym z aspektów reakcji przedsiębiorstw na postawione
przed nimi wyzwania jest zapewnienie wysokiej jakości oferowa-
nych produktów. Jakość to, doceniane od pewnego czasu, warte
uwagi narzędzie walki konkurencyjnej. Oferowana na odpowied-
nim poziomie jakość sprzedawanych d óbr stanowi filar stabilnego
funkcjonowania i rozwoju na turbulentnym rynku. Jest również
odpowiedzią na rosnące wymagania klientów, których zaspo koje-
nie potrzeb i oczekiwań odbywa się często głównie
w oparciu o wysoką jakość nabytego produktu [1].
Pojęcie jakości znane jest od wieków pojawia się po raz
pierwszy w rozważaniach filozofów ze starożytnej Grecji.
Na przestrzeni lat doceniono wielowymiarowość i złożoność tego
terminu. Spowodowało to opracowanie szeregu klasyfikacji cha-
rakterystyk jakości. Jedna z najpopularniejszych, autorstwa
G.A. Garvina wyróżnia siedem kategorii jakości [2]:
- jakość w rozumieniu ogólnym,
- jakość związana z produkcją,
- jakość związana z produktem,
- jakość związana z użytkownikiem,
- jakość jako tworzenie wartości,
- definicje wielowymiarowe jakości,
- definicje strategiczne jakości.
W oparciu o ten podział jakość na przestrzeni lat definiowana
była jako: dobroć charakterystyczna dla danej grupy produktów,
określony stopień doskonałości, poprawność wykonania produktu,
zespół cech produktu, przydatność do użytkowania, zgodność
z wymaganiami oraz narzędzie odróżnienia produktu od produktów
konkurencji [3,4].
Współcześnie literatura wskazuje na pięć podstawowych płasz-
czyzn analizowania jakości [5]:
- jakość w ujęciu produktowym (zależna od p osiadania okre-
ślonego zestawu atrybutów przez produkt),
- jakość w ujęciu procesowym (zależna od zgodności produktu
ze specyfikacją),
- jakość zorientowana na użytkownika (zależna od stopnia
spełnienia oczekiwań użytkownika),
- jakość zorientowana na wartość (zależna od stosunku korzy-
ści wynikających z użytkowania produ ktu do kosztów, jakie
trzeba ponieść aby go nabyć),
- jakość w ujęciu transcendentnym (zależna od stopnia dosko-
nałości produktu).
Autorzy teoretycznych opracowań z zakresu jakości podkreśla-
ją, iż poszczególne definicje się przenikają, ale zagadn ienie to jest
warte dalszych badań ponieważ nieustanne badania nad tym termi-
nem przyczyniają się do ciągłego odkrywania nowej jakości [6].
pf3

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Diagram Pareto-Lorenza w teorii i praktyce zarządzania jakością i więcej Publikacje w PDF z Total Quality Management (TQM) tylko na Docsity!

ARCHIVES OF ENGINEERING KNOWLEDGE VOL. 3 ISSUE 1 (2018) 22-

ARCHIWUM WIEDZY INŻYNIERSKIEJ ISSN 2544-

ARCHIVES OF ENGINEERING KNOWLEDGE

www.qpij.pl

Diagram Pareto-Lorenza w teorii i praktyce zarządzania

jakością

Pareto-Lorenz Diagram in theory and practice

of quality management

Kamila Kowalik

1

1 Członek Koła Naukowego ,,Promotor Jakości’’, Wydział Zarządzania, Politechnika Częstochowska, Al. Armii Krajowej 19B, 42-200 Czę- stochowa, Polska, [email protected]

Streszczenie: Celem artykułu jest przedstawienie praktycznego zastosowania diagramu Pareto w zarządzaniu jakością wybranego procesu produkcyjnego. Pierwsza część opracowania zawiera podsumowanie badań literaturowych z zakresu jakości oraz charakterystykę diagramu Pareto: historię powstania zasady Pareto, celowość wykorzystania, obszary zastosowania, etapy tworzenia diagramu Pareto-Lorenza, zwią- zek diagramu z metodą ABC oraz zalety korzystania z tego narzędzia w zarządzaniu jakością. Następnie, przedstawione zostało praktyczne zastosowanie diagramu Pareto-Lorenza wraz z metodą ABC w analizie wybranego problemu: przyczyn niskiej jakości produktu – czekolady mlecznej.

Abstract: The objective of the article is to present the practical application of the Pareto diagram in quality management for chosen produc- tion process. The first part of the analysis contains the theoretical framework of quality and characteristic of the Pareto diagram: the history of Pareto principle, purposefulness of use, areas of application, the stages of creating Pareto-Lorenz diagram, relationship of the diagram with the ABC method and its advantages. Afterwards, the Pareto-Lorenz diagram with ABC method’s practical application in analysis of the chosen problem: causes of low quality of milk chocolate has been presented.

Key words: Pareto diagram, production process, quality, quality management

Słowa kluczowe: diagram Pareto, jakość, proces produkcyjny, zarządzanie jakością

1. Wprowadzenie

Wysoce konkurencyjny rynek dóbr konsumpcyjnych, charakte- ryzujący się obecnością dynamicznych zmian w otoczeniu, stanowi wyzwanie dla funkcjonowania współczesnych przedsiębiorstw produkcyjnych. Wyzwaniem tym jest także dla przedsiębiorstw klient – coraz bardziej świadomy i wymagający. Jednym z aspektów reakcji przedsiębiorstw na postawione przed nimi wyzwania jest zapewnienie wysokiej jakości oferowa- nych produktów. Jakość to, doceniane od pewnego czasu, warte uwagi narzędzie walki konkurencyjnej. Oferowana na odpowied- nim poziomie jakość sprzedawanych dóbr stanowi filar stabilnego funkcjonowania i rozwoju na turbulentnym rynku. Jest również odpowiedzią na rosnące wymagania klientów, których zaspokoje- nie potrzeb i oczekiwań odbywa się często głównie w oparciu o wysoką jakość nabytego produktu [1]. Pojęcie jakości znane jest od wieków – pojawia się po raz pierwszy w rozważaniach filozofów ze starożytnej Grecji. Na przestrzeni lat doceniono wielowymiarowość i złożoność tego terminu. Spowodowało to opracowanie szeregu klasyfikacji cha- rakterystyk jakości. Jedna z najpopularniejszych, autorstwa G.A. Garvina wyróżnia siedem kategorii jakości [2]:

  • jakość w rozumieniu ogólnym,
  • jakość związana z produkcją,
  • jakość związana z produktem,
  • jakość związana z użytkownikiem,
    • jakość jako tworzenie wartości,
    • definicje wielowymiarowe jakości,
    • definicje strategiczne jakości. W oparciu o ten podział jakość na przestrzeni lat definiowana była jako: dobroć charakterystyczna dla danej grupy produktów, określony stopień doskonałości, poprawność wykonania produktu, zespół cech produktu, przydatność do użytkowania, zgodność z wymaganiami oraz narzędzie odróżnienia produktu od produktów konkurencji [3,4]. Współcześnie literatura wskazuje na pięć podstawowych płasz- czyzn analizowania jakości [5]:
  • jakość w ujęciu produktowym (zależna od posiadania okre- ślonego zestawu atrybutów przez produkt),
  • jakość w ujęciu procesowym (zależna od zgodności produktu ze specyfikacją),
  • jakość zorientowana na użytkownika (zależna od stopnia spełnienia oczekiwań użytkownika),
  • jakość zorientowana na wartość (zależna od stosunku korzy- ści wynikających z użytkowania produktu do kosztów, jakie trzeba ponieść aby go nabyć),
  • jakość w ujęciu transcendentnym (zależna od stopnia dosko- nałości produktu). Autorzy teoretycznych opracowań z zakresu jakości podkreśla- ją, iż poszczególne definicje się przenikają, ale zagadnienie to jest warte dalszych badań ponieważ nieustanne badania nad tym termi- nem przyczyniają się do ciągłego odkrywania nowej jakości [6].

2. Diagram Pareto jako narzędzie zarządzania jakością

Zasadę Pareto, będącą podstawą tworzenia diagramu Pareto, opracował Vilfredo Pareto w 1887 roku, w trakcie analizy rozkładu dochodów ludności. Rezultatem przeprowadzonych przez niego badań był wniosek, iż 80% bogactwa posiada 20% ludności. Ana- liza tej zależności na przestrzeni lat pozwoliła dostrzec jej zasto- sowanie w wielu innych dziedzinach praktyki gospodarczej [7]. W roku 1941 termin ,,zasada Pareto’’ został po raz pierwszy użyty w analizie badań z zakresu jakości przez Josepha Jurana, który zauważył, iż 80% problemów z jakością jest spowodowane przez 20% zidentyfikowanych przyczyn. Aktualnie, ogólna zasada 80/20 wskazuje, iż około 20% elementów reprezentuje około 80% skumulowanej wartości [8]. Analizę tą stosuje się między innymi w [9]:

  • zarządzaniu finansami (analiza rodzaju, nośnika i miejsc po- wstawania kosztów),
  • gospodarce materiałowej (analiza dostawców oraz wartości ma- teriałów),
  • marketingu (analiza produktów, klientów, rynków). Analiza Pareto największą popularnością cieszy się w zarzą- dzaniu jakością, gdzie diagram Pareto-Lorenza uznawany jest za jedno z najczęściej wykorzystywanych tradycyjnych narzędzi jakości do podnoszenia poziomu jakości wyrobów i doskonalenia procesów [10]. Oddziaływanie analizy Pareto na jakość produktów występuje głównie poprzez analizę częstości i istotności występowania nie- zgodności, eliminację problemów jakościowych występujących w przedsiębiorstwie najczęściej oraz eliminację problemów jako- ściowych generujących największe koszty. Diagram Pareto-Lorenza jest użyteczny w analizie procesu produkcyjnego lub usługowego, który generuje zmienne możliwe do kategoryzacji. Zastosowanie analizy Pareto pozwala na podjęcie działań ko- rygujących i zapobiegawczych dla wąskiej grupy zidentyfikowa- nych przyczyn, które w największym stopniu przełożą się na eli- minację błędów i poprawę poziomu jakości. Oznacza to, iż analiza to umożliwia wskazanie kierunków działań (na niewielką skalę i bez ponoszenia dodatkowych, dużych kosztów), które będą oddzia- ływać na najistotniejsze zagadnienia i dzięki temu przyczynią się do uzyskania maksymalnych efektów (poprzez wpływ na najczę- ściej powtarzające się problemy lub problemy generujące najwięk- sze koszty) [11]. Diagram Pareto-Lorenza, budowany w oparciu o analizę zasa- dy Pareto, to wykres słupkowy i liniowy, który stanowi graficzną prezentację częstotliwości występowania przyczyn danego proble- mu (w ramach słupków) oraz ich wartość skumulowaną (w ramach krzywej Lorenza). Etapy tworzenia diagramu Pareto-Lorenza przedstawione są na rysunku 1. Uzupełnieniem analizy Pareto jest przeprowadzenie metody ABC. Metoda ta, przyczynom zidentyfikowanym w oparciu o zasadę Pareto przyporządkowuje trzy grupy [12]:
  • grupa A: przyczyny najważniejsze, stanowią około 20% przy- czyn i generują około 80% efektów, działania należy podej- mować pierwszorzędnie,
  • grupa B: średnia istotność, kolejne 30% przyczyn, które powo- dują 15% efektów, działania należy podejmować w dalszej ko- lejności,
  • grupa C: przyczyny najmniej ważne, pozostałe 50% przyczyn, które są odpowiedzialne za 5% efektów. Wśród głównych zalet stosowania diagramu Pareto wyróżnia się [13]:
  • skuteczność rozwiązywania problemów dzięki hierarchizacji przyczyn,
  • wskazywanie priorytetów pozwalających na najefektywniejsze rozwiązanie problemów,
  • przejrzystość i łatwość interpretacji wyników diagramu, co przekłada się na usprawnienie komunikacji podejmowanej w celu usunięcia problemów.

Rys. 1. Etapy tworzenia diagramu Pareto-Lorenza

Podejmując analizę Pareto w celu optymalizacji działań nal4eży pamiętać, iż proporcja 80/20 nie zawsze występuje (może to być inna proporcja, np. 70/30, co nie stanowi o błędzie w two- rzeniu analizy), a 100% nakładów nie przynosi 100% efektów [14].

3. Diagram Pareto – praktyczne zastosowanie

Analizowany proces to proces produkcyjny czekolady mlecz- nej. Ogólnie proces wytwarzania tego produktu podzielić można na trzy podstawowe etapy: otrzymywanie miazgi, wytworzenie masy oraz formowanie wyrobu gotowego. Bardziej uszczegóło-wiony podział obejmuje: magazynowanie surowców w silosach, transport ziarna, oczyszczanie, sortowanie i prażenie ziarna, śrutowanie, odtłuszczanie, odkiełkowanie i mielenie śruty, tłoczenie miazgi, mieszanie miazgi z dodatkami, mielenie, walcowanie, konszowanie i temperowanie masy oraz formowanie i pakowanie czekolady, zakończone magazynowaniem w temperaturze 5, a następnie 15 stopni Celsjusza. Otrzymywana w ten sposób tabliczka czekolady mlecznej za- wiera około 25% masy kakaowej oraz 15% masy mlecznej. Na 100 gramów produktu przypada 500 kcal, na które składa się 60 gra- mów węglowodanów, 30 gramów tłuszczów i 10 gramów białka. Problem poddany analizie Pareto to nieestetyczność po- wierzchni wyrobu gotowego – czekolady mlecznej, rozumiana jako obecność białego nalotu, niejednorodność powierzchni lub jej matowość. Wśród zidentyfikowanych przyczyn problemu wyróżnia się:

  • niską jakość ziarna,
  • błędy w procesie temperowania (nieprawidłowa temperatura, złe ustawienie maszyny, błąd ludzki),
  • błędy w procesie konszowania (niepoprawnie przygotowany półprodukt, zbyt niska temperatura, zbyt krótki czas),
  • błędy w procesie rozlewania płynnej czekolady do form (zbyt niska temperatura, zbyt duże ciśnienie),
  • błędy w trakcie formowania (nieodpowiednia temperatura),