Pobierz dydaktyka specjalna ćwiczenia i więcej Notatki w PDF z Pedagogika specjalna i edukacja społeczna tylko na Docsity!
DYDAKTYKA SPECJALNA – p. Joanna Głodkowska
EGZAMIN ->„Człowiek niepełnosprawność społeczeństwo” - numery z roku 2011-
(którekolwiek) – jeden artykuł– na egzaminie streścimy artykuł z naszymi refleksjami i
myślami! - DO EGZAMINU
Test wielokrotnego wyboru z punktami ujemnymi, 5 możliwych odpowiedzi
KSIĄZKA (OBOWIĄZKOWE):
_Głodkowska, J (2012) Konstruowanie umyslowej reprezentacji świata..., Warszawa, Wydawnictwo APS (str. 84-
- +60-73+ 27-36+52-_ Dydaktyka spec głodkowska 9- 29- 75- 104- 131- 224- 229 250-258 – pedagog specjalny ZWRACAĆ UWAGĘ NA CYTATY!!!!
GŁÓWNE MYSLI DYDAKTYKI SPECJALNEJ
- PRZEMIANA – dot. uczniów, nas, podopiecznych, z tych, co będziemy spotykać Dydaktyka Spec. ma nas wprowadzać w NASZĄ przemianę.
- NADZIEJA
- OCZEKIWANIE
- RADOŚĆ – daje sile, uskrzydlenie człowiekowi
- PIĘKNO – w nas, wokół nas, w relacjach międzyludzkich PEDAGOG SPECJALNY – pytania dydaktyki specjalnej Przemiana – czy jesteśmy gotowi do spełniania ważnych zadań? Nadzieja – na ile jesteśmy otwarci na przyszłość? Oczekiwanie – jaką siłę ma nasza wizja na przyszłość? Radość – czy doświadczamy radości dnia codziennego? Piękno – jaką wartość ma dla nas estetyka? NAJWAŻNIEJSZE POJĘCIA (PODSTAWOWE) DLA PEDAGOGA SPECJALNEGO niepełnosprawność dysfunkcja zaburzenia uszkodzenie
pojęcie związane z osobą!!! osoba z niepełnosprawnością osoba z dysfunkcjami adaptacji społecznej dziecko z zaburzeniami rozwojowymi dziecko z uszkodzeniem mózgu HISTORIA /obraz – Hieronim Bosch „leczenie szaleństwa”/ W ŚREDNIOWIECZNEJ EUROPIE tłumaczono wszelkie choroby jako karę za grzechy, działanie sił nieczystych. Psychozy, zaniki pamięci, paraliż i epilepsja uznane zostały za znak oddziaływania na człowieka złego ducha Leczenie – palenie na stosach, egzorcyzmy i inne obrzędy wypędzania diabła, tortury. INKOWIE, wierząc, że deformacja ciała jest wynikiem działania wrogich duchów lub karą bogów, izolowali chorych od reszty społeczeństwa. Głusi, niemi, ociemniali, ułomni, garbaci, a nawet posiadający zajęczą wargę, skupieni w oddzielna kastę zamieszkiwali tylko określone strefy i budynki. Podział był tak skrupulatny, że dla chorych przeznaczano płody ziemi z odpowiednio wyznaczonych pół i sadów Co więcej, niesprawni mogli wchodzić w związki małżeńskie jedynie z niesprawnymi POSZUKIWANIE WYJAŚNIEŃ FILOZOFICZNYCH DO ROZWAŻAŃ PEDAGOGA SPECJALNEGO KARTEZJUSZ (1596-1650) Żyjemy w kulturze pokartezjańskiej, która zastąpiła mnogość prądów kulturowych i myślowych nową racjonalistyczna filozofią. Dzięki formule „myślę więc jestem” nastąpił odwrócenie uwagi od przedmiotu poznania i koncentracja na podmiocie poznającym, a człowiek to res cognitans – rzecz myśląca. KULTURA POKARTEZJAŃSKA zgodnie z ideałami tego nurtu człowiek to myśl/dusza obciążona ciałem jako mechanizmem. Skoro cielesność jest tylko mechanizmem, można przyjąć, iż ciało człowieka jest czymś gorszym, mniej doskonałym, niż myśl czy ogólnie intelekt przyzwolenie na taką interpretację prowadzi do uznania, że niepełnosprawność człowieka nie jest tematem ważnym i godnym zastanawiania Cóż mogą znaczyć defekty, zaburzenia i ograniczenia (zarówno fizyczne, jak i psychiczne/intelektualne) wobec potęgi myśli i głębi duszy człowieka, wobec res cognitas Takie wywody nieuchronne mogą prowadzić do stwierdzenia, że NIEPEŁNOSPRAWNI SA OSOBAMI DRUGIEJ KATEGORII i nie stanowią grupy, którą należy poznać i zrozumieć Osoby z niepełnosprawnością zgodnie z ustaleniami socjologicznymi stanowią próbę zależną i mniejszościową!!!!!! JOSE ORTEGA Y GASSET (1883-1955) Myśl tego hiszpańskiego filozofa przerywa pokartezjańskie widzenie świata i człowieka!!!
- spełnianie standardów kształcenia wyższego
- wysoką jakość procesu kształcenia
- ewaluację pedagogiki specjalnej (>?) AUTONOMIA GODNOĆ PODMIOTOWOŚC – RELACJA DIALOGOWA „JA-TY” - NORMALIZACJA JAKOŚĆ ŻYCIA WŁĄCZANIE „Dziś coraz wydatniej docenia się szczególne miejsce pedagogiki specjalnej w tworzeniu czy tez modyfikowaniu powszechnych systemów oświatowych. „ PIRAMIDA MYŚLENIA O WŁĄCZANIU EDUKACJA WŁĄCZAJĄCA WŁĄCZANIE EDUKACYJNE KULTURA WŁACZAJĄCA Kultura włączająca – to pewien styl uprawiania różnych dziecin życia człowieka w którym różnicom nadaje się rangę immanentną – są właściwe z natury danej rzeczywistości, w sposób naturalny istnieją w niej. sztuka -nauka -edukacja- społeczeństwo- codzienność człowieka szanowanie różnic Stąd też segregacja, izolacja przeczą naturalnemu funkcjonowaniu człowieka, a integracja włączanie są jego spełnieniem, zapewniają poczucie przynależności do większej społeczności. Ana Tortajada„Zdławiony Krzyk” → Tylko poprzez szacunek można osiągnąć wzajemne zrozumienie i docenić bogactwo i różnorodność Włączanie edukacyjne – to strategia zapewnienia dostępu uczniom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi do szkół ogólnodostępnych lokalnych placówek oświatowych, z uwzględnieniem środowiska indywidualnie dostosowanego i jak najmniej ograniczającego rozwój tych uczniów Edukacja włączająca - wynika zarówno z kultury włączającej jak i włączania edukacyjnego Jest to styl uprawniania edukacji, w którym włączanie jest procesem: organizowanym ze względu na zróżnicowane potrzeby wszystkich uczących się przebiegającym dzięki podwyższeniu kultury uczestniczenia wszystkich podmiotów środowiska szkolnego ukierunkowanym na osiągniecie wysokiej jakości edukacji dla wszystkich PODSUMOWANIE PIRAMIDY: EW -działania – dostosowanie – KONTEKSTY EDUKACYJNE (poziom oddziaływań edukacyjnych) WE- system – dostępność – SYSTEM OŚWIATY (poziom strategii edukacyjnej) KW- styl – uznawanie różnic – POLITYKA SPOŁECZNA (poziom środowiska społecznego) KW, WE i EW – to złożone, wielokierunkowe procesy społeczne, psychologiczne, pedagogiczne… Istotą tych trzech procesów jest jakość!!!
/Hieronim Bosch – 1450 – 1516 – Statek głupców/
JAKOŚĆ KW, EW i WE:
- jakość polityki państwa
- jakość społeczeństwa
- jakość kształcenia pedagogów
- j. poszukiwań naukowych
- j. rodziny -j. edukacji rehabilitacji terapii
- j. pedagoga OBSZARY DYDAKTYCZNE PEDAGOGIKI SPECJALNEJ osoby niepełnosprawne, z różnymi dysfunkcjami i chorobami przewlekłymi w różnym wieku życia (od wczesnego dzieciństwa po późną dorosłość) dotknięcie różnym rodzajem i stopniem dysfunkcji (też sprzężone niepełnosprawności, głęboka n.i.) o 1997 – ustawa o rehabilitacji – zajęcia rewalidacyjno wychowawcze – głęboka niepełnosprawność intelektualna Środowisko rodzinne osób niepełnosprawnych, z dysfunkcjami i chorobami przewlekłymi Oddziaływanie pedagogiczne w różnych instytucjach oświatowych, rehabilitacyjnych, resocjalizacyjnych, terapeutycznych 3 FORMY EDUKACYJNE
- segregacyjna – szkoły specjalne dla n.in. z wadami słuchu, wzroku
- integracyjna – pełno+niepełnosprawni
- inkluzyjna, włączająca – w miejscu zamieszkania / specjalności realizowane na kierunku PS -> dwa stopnie/
JAK PRZYGOTOWUJEMY SIĘ DO PEŁNIENIA ROLI
PEDAGOGA SPECJALNEGO
OSOBA, KTÓRA PROWADZI UCZNIA TO:
- Nauczyciel
- Psycholog
- Naukowiec
- Rodzic
- Aktor
- Podróżnik, wędrowiec
- Scenograf
- Ogrodnik NAUCZYCIEL – to specjalista w dziedzinie ludzkiego zachowania,a jego zadanie polega na wywołaniu niezwykle złożonych zmian w niezwykle złożonym materiale (Skinner – behawioryzm) Czy i na ile jesteśmy w stanie tych zmian dokonać? Jak siebie zmieniać, by umieć zmieniać innych?
o REPREZENTACJE ŚWIATA W UMYŚLE DZIECKA: Druk ,manipulacja, to co widza, smakowanie, wąchanie- ENAKTYWNA Zapisanie świata za pomocą obrazków- IKONICZNA Symbole, schematy- SYMBOLICZNA o ETAPY KSZTAŁTOWANIA POJĘĆ W UMYŚLE DZIECKA: KONKRET – środowisko naturalne KONKRET – środowisko sztuczne MODEL SCHEMAT SYMBOL
NAUCZYCIEL WYCHOWAWCA
Zainteresowany uczniem w jego otoczeniu Zainteresowany zachowaniem dziecka, eliminowaniem zachowań nieakceptowanych społeczne Otwartość, aktywność, zaangażowanie Główna sfera zainteresowań to wychowanie, usamodzielnianie, integracja
NAUCZYCIEL PASJONAT
Cechuje go wiara, że doskonaląc siebie ma możliwość pełniejszego zrozumienia i oddziaływania na ucznia Ma szczególne uzdolnienia, talenty Swoje pasje umie ofiarować uczniom
NAUCZYCIEL DYDAKTYK
Przejawia potrzebę doskonalenia ludzi, atmosfera klasy jest dla niego żywiołem Przejawia potrzebę wprowadzania uczniów w wiedzę o świecie, sobie samym, innych ludziach Wnikliwość pedagogiczna Głowna sfera zainteresowań to proces nauczania uczenia się Nauczyciel – uczestnik rozwoju dziecka Istotnym kierunkiem rozwoju dziecka jest nabywanie takich strategii poznawczych, które pozwolą na rozwiązywanie zadań bez korzystania z zewnętrznej pomocy Taka samodzielność dziecka rozwija się stopniowo. Na początku, aby podejmować różne działania, dziecko korzysta z „zewnętrznego uzupełniania swoich braków” czyli „psychologicznego rusztowania” Są to konstrukcje psychiczne, które rozszerzają zakres działań dziecka na różnych płaszczyznach Psychologiczne rusztowanie Budowanie rusztowania jest procesem złożonym i opiera się na wzajemnych interakcjach otoczenia, sytuacji oraz osób uczestniczących w doświadczeniach dziecka Pojęcie rusztowania (scaffolding) po raz 1 zostało użyte przez WOODA, BRUNERA i ROSSA Odpowiada asymetrycznym relacjom: dziecka z dorosłym, ucznia z nauczycielem Budowanie rusztowanie jest swoistym typem nauczania, które umożliwia dziecku uzyskanie takiego poziomu kompetencji jakiego jeszcze samodzielnie nie jest w stanie osiągnąć. Dorosły najpierw daje wsparcie a potem się w miarę jak dziecko coraz bardziej staje się niezależne stopniowo się wycofuje Celem jest nakłonienie dziecka do wykonania czynności, której samodzielnie nie potrafi ono jeszcze wykonać Pomoc dorosłego może polegać na ukierunkowaniu i wspieraniu dziecka w strefie najbliższego jego rozwoju (Wygotsky) Do strategii stosowanych w procesie budowania rusztowania należą między innymi kierowanie uwagi poprzez ustalanie sekwencji działań , uwypuklanie cech zasadniczych, demonstrowanie, kontrolowanie frustracji, Z czasem rusztowanie przestaje być dziecku potrzebne i jest ono w stanie samodzielnie już wykonać dane zadania
Takie uniezależnienie się dziecka Wygotski (1978) określił jako przechodzenie od „form społecznej aktywności do form jego czynności indywidualnych” Ucz się szybciej – wskazówki MASTER M – Myśl o sukcesie A- Absorbuj informacje S- Szukaj informacji T- Trenuj pamięć E – Eksponuj to, co umiesz R- Rozmyślaj o tym, jak się nauczyłeś
NAUCZYCIEL OPIEKUN
Przejawia zainteresowanie przeżyciami, uczniami, emocjami ucznia Typ „matczyny” – by nie ranić Cechuje go wiara że dając dziecku poczucie bezpieczeństwa spełnia najważniejsze zadania Główna sfera zainteresowań to potrzeby ucznia, jego przeżyciami
NAUCZYCIEL TERAPEUTA
-> rozpoczynanie/ diagnozowanie -> wspomaganie rozwoju ucznia Terapia pedagogiczna
- zespół zabiegów diagnostyczno-wspomagających
- ukierunkowanych na funkcjonowanie poznawcze emocjonalne, społeczne dziecka,
- których celem jest usunięcie lub choć zmniejszenie zaburzeń, utrudnień
- powodujących różnego stopnia ograniczenia w spełnianiu zadań rozwojowych. W diagnozie należy: -pozytywnie patrzeć na dziecko by rozpoznać w nim siły rozwojowe
- poznawać zróżnicowane profile rozwojowe by indywidualizować
- obserwować i rejestrować zmiany, by postrzegać rozwój -rzetelnie interpretować wyniki diagnozy by prognozować przewidywać -diagnozować kompleks informacji o dziecku by widzieć całą osobę
- rozpoznawać by wzmacniać, wspierać, rehabilitować Cechy diagnozy:
- pozytywna – wskazuje na mocne strony dziecka
- rozwojowa - określa rodzaj i dynamikę zmian rozwojowych
- prognostyczna – pozwala przewidzieć osiągnięcia uczniów w różnych obszarach jego funkcjonowania -nieinwazyjna – przebiega w naturalnych dla dziecka sytuacjach edukacyjnych
- kompleksowa – obejmuje możliwie pełny zakres informacji o uczniu
- wspierająca (ukierunkowująca proces wspomagania i korygowania rozwoju) – daje podstawię konstruowania IPET
- profilowa – umożliwia prezentacje wyników w formie graficznej „Należy wymagać tego co można otrzymać”- Mały Książę. Antoine de Saint-Exupéry -> Myśl diagnostyczna: -rozpoznanie potrzeb dziecka podstawą procesu dydaktycznego -rzetelna diagnostyka podstawą budowania programu edukacyjnego, terapeutycznego -strefa najbliższego rozwój( stadia rozwoju, okresy rozwoju poznawczego, emocjonalnego,
Wychowanie ukierunkowujące to działanie zmierzające do trwałej modyfikacji ukształtowania lub rozwinięcia dyspozycji emocjonalno- wolicjonalnych a więc ukierunkowanych cech osobowości ucznia. 4 podstawowe pojęcia rewalidacji – INTERWENCYJNE ODDZIAŁYWANIE NA ODCHYLENIA ROZWOJOWE (?):
- Kompensowanie
- Korygowanie
- Usprawnianie
- Dynamizowanie
- Kompensowanie (compensatio – wyrównanie) Wyrównawcze oddziaływania pedagogiczne na istniejące i odczuwane przez człowieka braki utrudniające rozwój u funkcjonowanie w środowisku. Oddziaływania te mają na celu usunięcie lub tylko pomniejszenie tych braków i umożliwienie wyższego rozwoju i lepszego przygotowania do życia. W pedagogice specjalnej pojęcie kompensacji rozumie się podobnie jak w medycynie i psychologii jednocześnie. Kompensacja oznacza: -wyrównywanie braków przez przejmowanie funkcji narządów zniszczonych przez inne narządy (medycyna) -wyrównanie braków przez wzmożoną działalność i ćwiczenie funkcji uszkodzonych9psychologia) celem doprowadzenia do usunięcia lub choć zmniejszenia samych braków, pomniejszenia ich ujemnych konsekwencji dla rozwoju Pismo brajlowskie: Przeniesienie wzroku na dotyk Lous Braille w wieku 15 lat uprościł system B. Opracował proste pismo złożone z 63 znaków Już w starożytności kminiono co z tym robić Wszystkie te pomysły opierały się na przeniesieniu słuchu na dotyk grawerowano litery nadlewano z ołowiu już w XVIII i XIX wieku starano się drukować wypukłe litery ale bez większych rezultatów. Oparte na 12 punktach. Luis Braille (geniusz dotyku) „Otworzył niewidomym bramy wiedzy.” Alfabet Elia- podobne litery do rzymskich, alternatywa barila. /Breugel „Ślepcy”/ Helen Keller głucho – niewidoma. Skończyła studia itp. Ann Sulivan jej nauczycielka. Cud przy studni Aforyzmy: „Zwracaj twarz, ku słońcu a nie będziesz widział cieni” „Piękno jest forma dobroci” „Słowa są skrzydłami umysłu”
„Rozum widzi i słyszy, wszystko inne jest głuche i ślepe” Kompensacja społeczna oznacza wyrównywanie braków środowiskowych utrudniających pomyślny przebieg życia jednostki lub grupy Przykłady: rodzina zastępcza lub opiekuńcza w której umieszczane zostało osierocone dziecko klub młodzieży kurator sądowy dom rencistów
- Korygowanie Korygowanie odnosi się głównie do dzieci z parcjalnymi zaburzeniami rozwoju czyli dzieci z wadami np. percepcji wzrokowej, słuchowej, koordynacji wzrokowo-ruchowej słuchowo-ruchowej, wadami mowy. Ćwiczenia korygująco usprawniające są stosowane także w pracy z uczniami niepełnosprawnymi Metoda skafandra kosmicznego (kombinezon „Adeli”) WIKIPEDIA AGAIN W 1992 METODA OTRZYMAŁA PRIORYTET ŚWIATOWY
- Usprawnianie: Wzmacnianie w rozwoju tych funkcji, procesów które nie są jeszcze w pełni dojrzałe i które wymagają specjalnych ćwiczeń, wspomagających ich rozwój zgodny z prawidłowościami. Program usprawniania ma w swych podstawach wykorzystanie resztek wzroku w sposób spontaniczny i efektywny ( do niedawna panował pogląd, że resztki trzeba zachować) W związku z tym powstał „program rozwijania umiejętności posługiwania się wzrokiem” autorstwa Barragi.
Program barragi Ukierunkowany jest na ćwiczenie umiejętności specjalistycznych mających na celu usprawnianie ogólnych funkcji wzrokowych Część pierwsza: diagnoza oceniająca Część druga :zestaw ćwiczeń usprawniających - Dynamizowanie Dynamizowanie - mechanizm pojawiający się w rozwoju osoby niepełnosprawnej który dotyczy wzmagania sił rozwojowych dla pokonania czy choć ograniczania utrudnień w uczeniu się.
- to odnajdywanie sił rozwojowych w samej osobie niepełnosprawnej,
- to uczestniczenie i przejęcie odpowiedzialności przez osobę niepełnosprawną za własny rozwój. Nike z Samotraki.
JAK MYSLIMY I JAK SIE ZACHOWUJEMY GDY MÓWIMY – JAKICH SŁÓW UŻYWAĆ
BY NIE NAZNACZAĆ!!!!!!!! -----> WIZERUNEK OSOB Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIA –
Słowa mogą krzyczeć! INNY CZY OBCY Ryszard Kapuściński → jedna to człowiek , jak każdy z nas, ma swoje radości i smutki, swoje dobre i złe dni odczuwa bol jako cierpienie i nieszczęście, odczuwa pomyślność jako satysfakcje i spełnienie → druga istota nakładająca się i spleciona z pierwsza, to człowiek jako nosiciel swojej inności, odmienności.... → każde spotkanie z INNUM jest zagadką, jest niewiadomą, jest tajemnica. Ped spec próbuje te tajemnice osoby z niep odkryć, by pomoc i dać szanse stanowienia o jej osobie < inny nie znaczy obcy, niepełnosprawny nie znaczy gorszy> DOKUMENTY MIEDZYNARODOWE: → Światowa Deklaracja Edukacji dla Wszystkich (1990) → Standardowe Zasady Wyrównywania Szans Osób Niepełnosprawnych (1993) → Deklaracja z Salamanki – Wytyczne dla Działań w zakresie Specjalnych Potrzeb Edukacyjnych (1994) → Konwencja Praw Osób Niepełnosprawnych (2006) NIESPRAWNOŚĆ CZŁOWIEKA → Uszkodzenie (impairment) – oznacza utratę lub odstępstwo od normy w obrębie struktury lub funkcji anatomicznej, fizjologicznej lub psychologicznej człowieka → Niepełnosprawność (disability) – rozumie się wszelkie ograniczenia lub brak – wynikający z uszkodzenia – zdolności wykonywania jakiejś czynności w sposób lub w zakresie uważanym za normalny dla człowieka → Upośledzenie (handicap) – to niekorzystna dla danego człowieka sytuacja w relacji z otoczeniem oraz utrudnienie, ograniczenie lub brak możliwości brania udziału w pełnieniu różnych ról w życiu danej społeczności ----> WHO WG WHO – 3 tezy:
- Człowiek funkcjonuje na 3 poziomach biologicznym - jednostkowym. -psychologiczny społecznym
- na tych poziomach może doświadczać zdrowia i choroby 3.te poziomy są ze sobą bezpośrednio powiązane MECHANIZMY NIEPEŁNOSPRAWNOSCI 1) organiczne 2) psychologiczne
- społeczne ad 1) ORGANICZNE → choroba, uraz, zaburzenie, uszkodzenie → stan wewnętrzny – uszkodzenie organiczne wzroku, słuchu; uszkodzenia układu kostnego lub mięśniowego; uszkodzenie mózgu, ośrodkowego układu nerwowego / Paulo Coelho – Kiedy czegoś gorąco pragniesz, cały Wszechświat sprzyja potajemnie Twojemu pragnieniu/ → zespól Williamsa, Pradera Willego, Andelmana – dzieci marionetki, Zespół Cry de chu (zespół miałczenia kota, Zespół Downa ZESPÓŁ WILLIAMSA mają niezwykły talent muzyczny - mają absolutny lub niemal absolutny słuch i niesamowite poczucie rytmu śpiewanie piosenki w 25 językach nawet głębsza n.i. Ubytek chromosomu 7 cechy neuroanatomiczne i behawioralne może stać się modelem badań nad genetycznym uwarunkowaniem rozwoju i funkcji mózgu 1/2000 urodzeń elfy, skrzaty, krasnoludki zadarty nos, wklęsły grzbiet, podpuchnięte oczy, owalne uszy, szerokie ustawiczne mówiono ok 50 lat temu (1961); wiele wspólnych cech u dzieci kochające, ufne, troskliwe, niezmierne wrażliwe na uczucia innych wymajają uporządkowania – sztywne postrzeganie porządku ad 2 ) PSYCHOLOGICZNE/ JEDNOSTKOWE → niepełnosprawność, zaburzenie aktywności, ograniczenie doświadczeń i kompetencji → poznawanie, rozumienie → zaburzenia w zakresie percepcji → myślenia, komunikowania się, emocji, motoryki ad 3) SPOŁECZNE → ograniczenie, upośledzenie funkcjonowania w rolach społecznych → Socjalizacja – niesamodzielność fizyczni, osłabienie orientacji w otoczeniu, zaburzenie komunikacji interpersonalnej, utrudnienie wykonywania zadań życiowych
„Oswoić znaczy stworzyć więzy. Jeśli mnie oswoisz, będziemy się nawzajem potrzebować” Mały książę → relacje nauczyciel – uczeń (granice oswajania, dyscyplina a wolność) → w procesie dydaktycznym uczestniczą emocje → znaczenie nauczania wychowującego (w wychowaniu maja być elementy nauczania) → wyznaczanie granic „oswojenia” → KANT : ”Kto wychowuje wyucza takich działań, aby samemu stać się niepotrzebnym”-> istotą jest wzrost człowieka
POSZUKIWANO PSYCHOLOGICZNYZCH ZMIENNYCH WEWNARZ I POZA DZIECKIEM Schaffer: wskazuje m.in. następujące czynniki: pleć, temperament, czynniki związane z porodem, typ przywiązania, ubóstwo, poczucie własnej wartości są to czynniki które powodują ze każde dziecko może zajmować odmienna pozycje na wymiarze podatność – odporność Obserwuje się nakładanie się a siebie różnych kategorii zaburzeń czyli współwystępowanie niezależnych odrębnych zaburzeń/ Autorzy twierdza ze współwystępowanie zaburzeń w przypadku zaburzeń rozwojowych jest regułą a nie czymś wyjątkowym i rzadkim ROZWOJ ATYPOWY może nie mieć jednej specyficznej przyczyny, może przebiegać ścieżkami czy zgodnie z nieodkrytymi jeszcze przez nas regułami może prowadzić zarówno do ujawniania się zaburzeń czy problemów, jak i niezwykłych zaskakujących zdolności czy sprawności wspaniale występujące zdolności u dzieci z zespołem Sawanta można doskonale wyjaśnić posługując się pojęciem rozwoju atypowego HIPOTEZA DYSREGULACJI w odniesieniu do autyzmu przyjęcie takiej właśnie perspektywy daje już wymierną efektywność ; takie podejście prezentują prace zespołu Courchesne – który stwierdził że mózg dziecka autystycznego w drugim półroczu pierwszego roku życia zaczyna rosnąć zbyt szybko i staje się zbyt duży 15.11. MODEL SPOŁECZNY/OBYWATELSKI → najbliższy współczesnej definicji niepełnosprawności człowieka → priorytet – włączanie osób niepełnosprawnych do społeczeństwa → główny cel – zmiana postaw społecznych → istotna zmiana podejścia – przystosowanie środowiska do potrzeb jednostki a nie odwrotnie → KAŻDY ma prawo do życia na pewnym poziomie i do szacunku ZAŁOŻENIA: → zamiast specjalnych programów – grupy wsparcia → zapewnienie warunków sprawnego funkcjonowania w społeczeństwie, przeciw izolacji → postrzeganie niepełnosprawnych jako pełnoprawnych członków społeczeństwa obywateli a nie pacjentów (model medyczny) NORMALIZACJA → został po raz pierwszy użyty w 1959 r w preambule do duńskiej ustawy o opiece społecznej USA – BENGT NIRJE – uszczegółowił, wyszczególnił 8 elementów składowy
Zasady normalizacji normalny tryb życia n. rytm tygodnia n rytm roku n bied życia uznanie dla oczekiwań i preferencji jednostki (podmiotowość) normalne kontakty heteroseksualne n standard ekonomicznych n. Warunki mieszkaniowe TAK SFORMULOWANE ZASADY BYLY W ISTOCIE ZALECENIAMI KTORYMI POWINNY SIE KIEROWAC INSTYTUCJONALNE SYSTEMY OPIEKI NAD NIEPEŁNOSPRAWNYMI!!!!!!!!!!! NORMALIZACJ A – to uznanie prawa osób niepełnosprawnych intelektualnie do bycia traktowanymi z szacunkiem równym innym członkom społeczeństwa i do umożliwienia im, dzięki odpowiedniemu wsparciu i kształceniu, maksymalnie normalnego funkcjonowania w społeczeństwie – WOLFENSBERFER – 1972) ŚWIADOMOSC WLASNEJ NIEPEŁNOSPRAWNOSCI Bengt Nirje (1921-2006) 3 grupy: uszkodzenia organiczne ( głębsza n.i. - umiarkowanie, znacznie ale i głęboko)??? świadomość własnej niepełnosprawności zaburzenia rozwojowe dziecka (to chyba to...) zaburzenia zahamowania rozwojowe dziecka – braki w środowisku rozwojowym – 3 RODZAJE DEPRYWACJI (BRAKI)
- percepcyjna
- intelektualna – do 6 r ż musi mieć kontakt z osobami mądrzejszymi
- emocjonalna – problemy rozwojowe dziecka odrzucanego, molestowanego , patologia życia rodzinnego, środowiskowe DO ^6 ROKU ZYCIA TO CZAS NAJCENNIEJSZY W ROZWOJU DZIECKA, wtedy to kształtuje się 3 część zdolności poznawczych człowieka Świadomość niepełnosprawności – odczuwanie że są gorsi, czasem poddają się definicyjnym cecha niepełnosprawności – nie mogą nie są w stanie, nie umieją, są gorsze hamuje rozwój i aktywność społeczną tych oto osób NORMALIZACJA podejmujemy wyzwania! życie w otwartym środowisku spełnianie zadań rozwojowych uczenie się do życia odblokowanie rozwoju organizowanie doświadczeń racjonalny optymizm
b)POTENCJALNY POZIOM ROZWOJU – rozwiązywane z pomocą; określają dopiero kształtujące się funkcje psychiczne, aktualizowane w sytuacji współpracy z osoba bardziej kompetentna c) ODDALONY ROZWOJ !!! KONCEPCJA STREFY NAJBLIZSZEGO ROZWOJU centrum - aktualnego dalej – najbliższego brzegi – oddalonego 22.11. SELF – ADWOKATURA (self – advocacy) (związane z - ŚWIADOMOŚĆ WŁASNEJ NIEPELNOSPRAWNOSCI – B. NIRJE) bezpośrednie występowanie we własnym imieniu przez osoby z niepełnosprawnością – staja się oni rzecznikami własnych spraw (osoba która umie walczyć o siebie i innych); odwaga, umiejętność kontaktu, umiejętności przekonywania innych o swojej racji organizacja międzynarodowa która w Polsce powstała dzięki działaniom Polskiego Stowarzyszenia na rzecz osób z upośledzeniem umysłowym idea tej organizacji powstała z potrzeb, gdyż większość ludzi niepełnosprawnością intelektualna nie jest słuchanych, sprawują oni niewielka kontrole nad własnym zyciem, nie są traktowani z szacunkiem. Często wynika to z niedoceniania ich umiejętności 10 kroków to sukcesu „jak stać się selfadwokatem”-> WYJDŹ I ZROB TO ROZWOJ I ZAKŁÓCENIA ROZWOJU dzieci nie rozwijają się w izolacji od świata ale ich rozwój odbywa się zarówno dzięki aktywności własnej jak i w wyniku relacji z otoczeniem zaburzenia aktywności własnej dziecka ograniczają relacje z otoczeniem a tym samym zubożają możliwości czerpania ze świata wszystkiego co służy rozwojowi: wiedzy, doświadczenia, przeżyć 2001 – rozwój atypowy(?) SYTUACJA TAKA DOTYCZY SZCZEGOLNEI DZIECI Z NIEPELNOSPRAWNOSCIA ograniczenia odbioru informacji z otoczenia, zaburzenia możliwości porozumiewania się, utrudnienia w rozumieniu świata, innych ludzi – to wszystko sprawia, ze rozwój tych dzieci jest wyjątkowo ciężka drogą wspinania się wzwyż wyobrażenia sloganowe xD i tak trudno przewidzieć rezultaty a niekiedy zrozumieć dlaczego mimo niebywałego wysiłku dziecka i dorosłego efekty są tak niewielkie CZYNNIKI ROZWOJU CZŁOWIEKA biologiczne czynniki rozwoju są szczególnie ważne we wczesnym okresie życia środowisko staje się ważniejsze w następnych okresach rozwojowych. Typowe zachowania jak np. chodzenie, są mniej modyfikowane przez środowisko niż zachowania takie, jak nabycie zdolności językowych OPYMALNY CZAS INTERWENCJI TO WIEK NIEMOWLECY I PRZEDSZKOLNY ryzyko zaburzeń rozwojowych jest rezultatem niekorzystnego działania wielu czynników ale także często niemożności sprawowania nad nimi kontroli
UCZEN SPRAWNY A UCZEN Z NIEPELNOSPRAWNOSCIA w szkolnictwie ogólnodostępnym w sposób bezpośredni dostrzegane są zależności miedzy cechami rozwoju dziecka a wymaganiami szkoły w kształceniu specjalnym natomiast powiazania te są bardziej złożone i mniej jednoznaczne w większości dzieci z niepełnosprawnością rozpoczynają naukę niedojrzale jeszcze do podejmowani zadań edukacyjnych wieku szkolnego NALEZY ZADBAC O MOZLIWIE PELNE ALE I RACJONALNE WYKORZYSTANIE SIŁ ROZWOJOWYCH DZIECKA → nie można marnować wysiłku dziecka o ograniczonych możliwościach na uczenie go treści zbędnych ale także treści które aktualnie są poza zasięgiem jego możliwości poznawczych NAUCZYCIEL MUSI ZNALEZC RACJONALNE PRZESLANKI → dla dopasowania tego czego i tak się dziecko uczy do jego możliwości i chęci sprostania tym zadaniom → już pedagogika początku XX wieku wskazywała ze wychowanie dziecka musi być dopasowane do poziomu rozwoju, na jakim się znajduje MARIA MONTESSORI dziecko od pierwszych chwil swego życia musi wykonać „długą i ciężką prace rozwoju” procesowi uczenia się sprzyjają okresy szczególnej wrażliwości w których dziecko uczy się chętnie i intensywnie współczesna psychologia nazywa je fazami sensytywnymi lub okresami krytycznymi jeśli w odpowiednim czasie zauważymy w jaki kierunku przejawia się wrażliwość dziecka i stworzymy mu tzw. PRZYGOTOWANE OTOCZENIE to dziecko dzięki ćwiczeniom zyska nowa umiejętność → „POMÓŻ MI TO ZROBIC SAMEMU” - M.M Z CZYM KOJARZY SIE PEDAGOGIKA MONTESSORI
- „ Cała tajemnica leży w dwóch słowach: Mleko i Miłość” człowiek który nie koca, widzi tylko błędy innych.... prawdziwa naturę właśnie miłość jest tym co najlepsze możemy dać dziecku w trudzie jego rozwoju 2) Stadia rozwojowego
- 0—6 – budowanie charakteru i inteligencji, gwałtownych zmian okres
- 6-12 – wchodzenie w kulturę czas względnej stabilizacji
- 12-18 – zdobywanie niezależności, własny system wartości, sens życia
- 18-24 – pełna dojrzałość i niezależność
3) Wszystko jest wtedy proste jasne i życiowe → szczególna uwagę w swojej pracy MM poświeciła scharakteryzowaniu tak zwanych WRAŻLIWYCH FAZ – czyli okresów szczególnej podatności na nabywanie pewnych umiejętności → uważna obserwacja wychowanka i dostosowywanie form pracy do jego potrzeb w poszczególnych okresach podwyższonej wrażliwości pozwalają na skutecznie i łatwe opanowywanie kolejnych funkcji → uwzględnienie wrażliwych faz powinno być więc podstawa konstruowania programów szkolnych → „skoro tylko tego rodzaju chłonność zabłyśnie w duszy dziecka – dzieje się -.-
