Docsity
Docsity

Przygotuj się do egzaminów
Przygotuj się do egzaminów

Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity


Otrzymaj punkty, aby pobrać
Otrzymaj punkty, aby pobrać

Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium


Informacje i wskazówki
Informacje i wskazówki

Dziady cz. III podsumowanie, Notatki z Język polski

najważniejsze wątki, pojęcia, motywy

Typologia: Notatki

2023/2024

Załadowany 03.04.2024

monia-monika-1
monia-monika-1 🇵🇱

9 dokumenty

1 / 12

Toggle sidebar

Ta strona nie jest widoczna w podglądzie

Nie przegap ważnych części!

bg1
Tematy z III cz. Dziadów
Dziady–tocykldramatówromantycznych,naktóryskładająsięczteryluźnopowiązane
części:DziadyczęśćII,III,IV–dramatz1823roku,DziadyczęśćI–dramatogłoszonypośmiertniew
1860roku(nieukończony).
Czas i miejsce akcji, bohaterowie
Prolog Scena I więzienna Scena VIISalon
warszawski
Scena VIIIPan
Senator
Miejsce akcji Wilnoul.
Ostrobramska,
klasztor
Bazylianów
przerobionyna
więzienie
Wilnoul.
Ostrobramska,
klasztor
Bazylianów
przerobionyna
więzienie
Salonw
Warszawie
Wilno,Pałac
Senatora
/Nowosilcowa/
Czas akcji 01.11.1823 24grudnia Niemożliwydo
ustalenia/po
południu/
Poobiedzie,
przedbalem
Bohaterowie Duchynocne,
duchyzlewej
stronny,duchyz
prawejstrony,
Aniołstróż,Duch,
Anioł,Więzień
(Gustaw-Konrad)
Adolf,Jakub,
Żegota,Konrad,
Sobolewski,
Frejend,Ks.
Lwowicz,Tomasz,
Suzin,Jan,Jacek,
Jankowski,
Kapral,Feliks
Kółakowski
Przy drzwiach-
Zenon
Niemojewski,
Adolf,Stary
Polak,młodzież,
Wysocki
Przy stolikach–
urzędnicy,
literaci,
generałowie,
oficerowie,damy
Nowosilcow,
Bajkow,Pelikan,
Doktor,
Rollinsonowa,
Kmitowa,ksiądz
Piotr,Sekretarz,
Lokaj
Treść Walkaduchówo
duszęGustawa,
przemiana
wewnętrzna
Gustawaw
Konrada
Opowieści
więźniów,
martyrologia
Opowieśćo
Cichowskim,
podział
społeczeństwa
polskiego,
martyrologia
Opowieśćo
Rollinsonie,
martyrologia
Polska, Polacy – słowa i czyny III cz. Dziadów
1/ Opowieść Żegoty
Scena I czyli więzienna.
ŻegotaopowiadabajkęAntoniegoGoreckiego,autorabajekpolitycznych.Jesttoopowieśćotym,jak
diabełchcączaszkodzićczłowiekowi,paradoksalnieprzyczyniłsiędojegodobra. GdyBógwygnał
pierwszychludzizraju,kazałrozsypaćnaziemiziarnazboża.Adamniewiedziałjednakcoznimi
zrobić,dlategoprzeszedłoboknichobojętnie.Zkoleidiabełuznał,żewboskimpodarunkumusibyć
cośszczególnego,dlategolepiejukryćgoprzedczłowiekiem,zakopałwięcziarnowziemi.Wiosną
pf3
pf4
pf5
pf8
pf9
pfa

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Dziady cz. III podsumowanie i więcej Notatki w PDF z Język polski tylko na Docsity!

Tematy z III cz. Dziadów Dziady – to cykl dramatów romantycznych, na który składają się cztery luźno powiązane części: Dziady część II, III, IV – dramat z 1823 roku, Dziady część I – dramat ogłoszony pośmiertnie w 1860 roku (nieukończony). Czas i miejsce akcji, bohaterowie Prolog Scena I więzienna Scena VII Salon warszawski Scena VIII Pan Senator Miejsce akcji Wilno ul. Ostrobramska, klasztor Bazylianów przerobiony na więzienie Wilno ul. Ostrobramska, klasztor Bazylianów przerobiony na więzienie Salon w Warszawie Wilno, Pałac Senatora /Nowosilcowa/ Czas akcji 01.11.1823 24 grudnia Niemożliwy do ustalenia /po południu/ Po obiedzie, przed balem Bohaterowie Duchy nocne, duchy z lewej stronny, duchy z prawej strony, Anioł stróż, Duch, Anioł, Więzień (Gustaw-Konrad) Adolf, Jakub, Żegota, Konrad, Sobolewski, Frejend, Ks. Lwowicz, Tomasz, Suzin, Jan, Jacek, Jankowski, Kapral, Feliks Kółakowski Przy drzwiach - Zenon Niemojewski, Adolf, Stary Polak, młodzież, Wysocki Przy stolikach – urzędnicy, literaci, generałowie, oficerowie, damy Nowosilcow, Bajkow, Pelikan, Doktor, Rollinsonowa, Kmitowa, ksiądz Piotr, Sekretarz, Lokaj Treść Walka duchów o duszę Gustawa, przemiana wewnętrzna Gustawa w Konrada Opowieści więźniów, martyrologia Opowieść o Cichowskim, podział społeczeństwa polskiego, martyrologia Opowieść o Rollinsonie, martyrologia Polska, Polacy – słowa i czyny III cz. Dziadów 1/ Opowieść Żegoty Scena I czyli więzienna. Żegota opowiada bajkę Antoniego Goreckiego, autora bajek politycznych. Jest to opowieść o tym, jak diabeł chcąc zaszkodzić człowiekowi, paradoksalnie przyczynił się do jego dobra. Gdy Bóg wygnał pierwszych ludzi z raju, kazał rozsypać na ziemi ziarna zboża. Adam nie wiedział jednak co z nimi zrobić, dlatego przeszedł obok nich obojętnie. Z kolei diabeł uznał, że w boskim podarunku musi być coś szczególnego, dlatego lepiej ukryć go przed człowiekiem, zakopał więc ziarno w ziemi. Wiosną

jednak okazało się, że z ziarna wyrosło wspaniałe zboże, które stało się podstawowym pożywieniem człowieka. Bajka Żegoty ma wymiar optymistyczny i zawiera symbolikę Symbolika w bajce Żegoty: Ziarna , które rozrzucił Bóg, to dzieci i młodzież polska , którzy zginą z rąk carskich oprawców lub zostaną zesłani na Syberię. Diabeł to car i Rosjanie , którzy zakopią ich w ziemi (pozbawią życia) w nadziei zniszczenia ducha narodu, ale z ich poświęcenia wyrośnie gniew Polaków, którzy liczniej przeciwstawią się zaborcy i staną się fundamentem odrodzenia Polski, bo dzięki tej krwawej ofierze, polskość przetrwa zjednoczona wspólnym cierpieniem. Kłosy to nadzieja i patrioryzm towarzyszące Polakom w walce z rosyjskim oprawcą 2/ Gehenna Tomasza Zana Scena I czyli więzienna. Tomasz Zan – jeden z założycieli Towarzystwa Filomatów /tajnego stowarzyszenia zrzeszającego studentów/, najdłużej przebywa w więzieniu, jest traktowany jako duchowy przywódca pozostałych więźniów, jako wieloletni więzień przekonał się o bezwzględności Rosjan. Mając za sobą doświadczenie głodówki, nie dał się złamać podczas wyjątkowo okrutnych przesłuchań. Gdy do więzienia przybywa Żegota nie rozumie on jeszcze wielu rzeczy, nie wie np. dlaczego został aresztowany. Optymistycznie zakłada, że skoro nie można mu udowodnić żadnej winy, zostanie niedługo wypuszczony, podobnie jak towarzysze. Tomasz Zan uświadamia mu jednak, że o fakcie uwięzienia nie przesądza prawdziwa wina, a w działaniach Rosjan nie należy doszukiwać się próby wymierzania sprawiedliwości. Nowosilcowowi nie zależy na domniemaniu niewinności, tylko domniemaniu winy. Zwłaszcza tej niepopełnionej. Stąd wszystkim wtrąconym do lochu będzie się przypisywać fikcyjne spiski. Zan wymyślił więc rozwiązanie, które wprawdzie nie uratuje wszystkich, ale pogrąży tylko niektórych. Namawia, by część poświęciła się dla pozostałych. Ci, którzy nie mają rodzin i bliskich na utrzymaniu, powinni, jego zdaniem, wziąć na siebie fikcyjne winy, którymi obciążają ich Rosjanie. Aby dać przykład takiego poświęcenia, sam jako pierwszy gotów jest ponieść taką ofiarę. 3/ opowieść Jana Sobolewskiego Scena I czyli więzienna. Sobolewski opowiada o młodych chłopcach – studentach ze Żmudzi wywożonych przez Rosjan w karetkach więziennych /kibitkach/ na Syberię. Przedstawia chłopców jako małych /w wieku od 10 lat/, smutnych, łysych /ogolonych/, ze kutymi kajdanami nogami, zakrwawionych. Byli on prowadzeni przez uzbrojonych żołnierzy i traktowani jak najgorsi przestępcy, tymczasem byli tylko uczniami małej szkoły w miejscowości Kroże, a za udział w tajnym stowarzyszeniu zostali zatrzymani i zabrani do Wilna na przesłuchanie. Jan Sobolewski był ich nauczycielem. W opowiadaniu Jana wyróżniona zostaje postać Janczewskiego. Sobolewski ukazuje zmiany i różnice w wyglądzie Janczewskiego przed uwięzieniem i w czasie wywózki na Syberię – wydoroślał przez rok spędzony w więzieniu, ale też schudł i oszpetniał. Pociesza on kolegów i zgromadzony tłum,

6/ Historia Rollisona Scena VIII czyli Pan Senator. To młody student, jedyny syn swojej niewidomej, starszej i dodatkowo owdowiałej matki. Bez niego groziłaby jej nędza i głód. W więzieniu został osadzony za udział w spisku przeciwko carowi. Jest to oficjalne wyjaśnienie jego uwięzienia, ale powody, dla których Rollison znalazł się w areszcie pozostają niejasne. W Więzieniu jest okrutnie torturowany przez carskich mundurowych. Próbują oni zmusić go do ujawnienia informacji o swoich towarzyszach. Rollison jednak milczy, nie zdradza żadnych szczegółów, nie daje się złamać cierpieniem i torturami. Powoduje to, że mundurowi dręczą go jeszcze bardziej, nie potrafiąc złamać jego oporu. Tymczasem niewidoma matka Rollisona odwiedza codziennie senatora Nowosilcowa i błaga o uwolnienie jej jedynego dziecka. Jest zrozpaczona i uparta. Bez pomocy syna nie jest w stanie samodzielnie przeżyć. Martwi się o swoje dziecko, jednak jej wizyty nie przynoszą efektów. Senator pozostaje niewzruszony błaganiami kobiety, nie obchodzi go jej los. By się od niej uwolnić, udaje, że zezwala jej na widzenie z synem, a tak naprawdę poleca swoim podwładnym zamknąć ją w osobnej celi. Tymczasem carscy mundurowi mają zamiar upozorować samobójstwo Rollisona. Otwierają więc okna w jego celi, udając, że chcą wpuścić świeże powietrze, które ulży jego chorym płucom. Następnie żołnierze siłą wyrzucają młodzieńca przez okno, licząc na jego szybką śmierć. Rollisonowi udaje się jednak przeżyć uderzenie o ziemię. Na balu u Senatora po raz kolejny pojawia się pani Rollison. Twierdzi ona, że został on wypchnięty z okna. Wieść o tym wydarzeniu oraz o tym, że Rollison żyje zostaje przekazana przez księdza Piotra, który regularnie odwiedza skazańców w celach. Symbolika Matka Rollisona jest symbolem Matki boskiej, która cierpiała pod krzyżem, na którym umierał jej syn

  • Jezus Chrystus. Tak samo cierpi Pani Rollison przeżywając codziennie męki i uwięzienie swojego syna. Bohaterowie III części Dziadów „Dziady” cz. III to literacki pomnik wystawiony przez autora imiennym /Sobolewski, Daszkiewicz, Kołakowski/ i bezimiennym ofiarom recesji carskich /współwięźniom i współwygnańcom/. Nowosilcow – urzędnik carski (Senator), który z wyjątkową brutalnością tropi spiski na terenach zaboru rosyjskiego. Z jego rozkazu Polacy są więzieni, katowani i zsyłani na Syberię. Jego największą ambicją i pragnieniem jest wkupienie się na nowo w łaski cara. Jest to dla niego źródło władzy, ale też bogactwa i wpływów, które mają dla niego największą wartość. Senator w jawny sposób nadużywa swojej władzy. Sprawiedliwość, litość i kompromisy są dla niego zupełnie obcymi pojęciami. W swoich dążeniach nie unika sprawiania cierpienia polskim więźniom, w tym również dzieciom i młodzieńcom. Nowosilcow to postać okrutna i bezwzględna. Śmieje się z opisu katowania Rollisona, bawi się uczuciami jego niewidomej matki. Nie ma w nim ani krzty honoru – co obrazuje m.in. sytuacja, gdy nie chce zapłacić długu, który jest winien kupcowi Kannisynowi. Dlatego woli aresztować jego małego syna i doprowadzić do brutalnego, a bezpodstawnego przesłuchania chłopca. Kolejnymi dowodami na to, jak nieludzki i pełen nienawiści do wszystkich jest senator, są jego zamiary. Planował uwięzić księdza Piotra oraz rozkręcić spisek przeciwko księciu Czartoryskiemu. W tym wszystkim chciał nawet pozbyć się Doktora, który jest jego najwierniejszym kompanem i pochlebcą. Oczywiście wszystkie zamiary Nowosilcowa pozostają ukryte, gdyż jest to postać wielce zakłamana i przewrotna. Zyskuje sobie pochlebców, którzy również chcą ugrać dla siebie korzyści z bliskiej relacji z senatorem. On tymczasem sprawia pozory światowego (używając wyszukanych zwrotów i wtrąceń z języka francuskiego), eleganckiego i sprawiedliwego człowieka.

Carewicz Konstantyn – starszy brat cara, który władał zaborem rosyjskim Didaskalia – w dramacie tekst zapisywany kursywą, określający ważne elementy dla reżysera i aktora. Przemiana wewnętrzna jako skutek rozmyślania nad przeznaczeniem – Prolog Istotą Prologu jest przemiana więźnia Gustawa w Konrada. Poza zmianą imienia nie określa on jeszcze swoich celów. Charakterystyka więźnia:

  • opiera się na oknie, śpi,
  • budzi się, patrzy w okno, czuje bezsilność,
  • drzemie i ponownie budzi się, znów podchodzi do okna
  • usypia, budzi się i myśli, ponownie zasypia
  • pisze węglem na ścianie „ Gustaw zmarł…, narodził się Konrad” W Prologu dochodzi do bitwy o duszę więźnia między dobrem, a złem. Zarówno dobra jak i zła siła zdaje sobie sprawę z wyjątkowości tego człowieka, ale on sam nie jest tego świadomy, że „bitwa w jego głowie została już stoczona”. Anioł Stróż Duch niegrzeczne , złe dziecko, pozbawione emocji długo strzegła go matka, która zmarła i oddała go w opiekę Aniołowi, Bóg pozwalał na szczególną opiekę nad nim, miał dostęp do rzeczy, które były niedostępne dla ludzi, ale nimi gardził i nie doceniał ich, dusza przepełniona złem, buntuje się nazywa go człowiekiem, nieświadomy władzy, jaką ma nad żywotami i ludźmi Dlaczego Gustaw jest uwięziony? Zdaniem Anioła więzienne odosobnienie może mieć zbawienny wpływ na młodzieńca, który wzorem proroków na pustyni, może w samotności rozmyślać o swoim przeznaczeniu. Dlaczego Gustaw nie cieszy się z zapowiedzi uwolnienia? Gustaw uważa, że będzie to tylko wolność ciała, które opuści budynek więzienia, dusza zaś nadal skuta będzie kajdanami. Będzie błąkał się wśród cudzoziemców w zniewolonym przez Rosjan kraju ze świadomością, że nikt nie zrozumie jego poezji. Żywy ciałem, będzie martwy dla ojczyzny. Elementy Prologu charakterystyczne dla romantyzmu:
  • sceptycyzm wobec osiągnięć nauki (Gustaw zastanawia się, jak to się dzieje, że po nocy nadchodzi dzień, kto odpowiada za porządek i ład świata, skąd się biorą sny),
  • swobodnie przenikające się światy realny i fantastyczny wypełniony przez anioły, duchy zjawy,
  • wiara w możliwości odkrywania świata poprzez sen, stany na pograniczu świadomości,
  • podkreślenie wyjątkowej roli poety w społeczeństwie, wiara w moc poezji,
  • przemiana wewnętrzna bohatera, -zapowiedź walki o wolność ojczyzny,
  • idea mesjanizmu, według którego Polacy byli narodem wybranym, któremu przyszło cierpieć za grzechy innych narodów i odkupić tym cierpieniem winy świata.

Mała improwizacja Monolog Konrada wygłoszony w finale Sceny I (więziennej). Jest to wezwanie do walki o wolność zniewolonej przez zaborców ojczyzny. Walka ta powinna być prowadzona nawet na śmierć i życie, ponieważ gra toczy się o najwyższą stawkę o wolność ojczyzny. Konrad swoją mowę wygłasza pod wpływem natchnienia, przepełnia go miłość do rodzinnego kraju, jest on nie tylko poetą, ale także patriotą, który odnajduje swoje przeznaczenie i wie już, że jego celem obrona ojczyzny i Polaków. Cały monolog rozpoczyna tak zwana pieśń zemsty , w której Konrad deklaruje chęć odwetu na zaborcy. Konrad zaprzysięga zemstę bezwarunkową i dokonaną nawet wbrew woli Boga i przy pomocy sił szatańskich, jest gotowy zaprzedać swoją duszę piekłu byle by dokonać upragnionej zemsty. Pieśń zemsty ma charakter bluźnierczy i pogański, przeraża innych więźniów. Konrad kontynuuje i staje się prorokiem, który widzi przyszłość swojego kraju. Rozpoczyna się Mała Improwizacja (od słów „Wznoszę się!” wygłaszanych w akompaniamencie fletu). Konrad widzi w niej siebie samego jako orła lecącego bardzo wysoko. Wznoszą się niejako w inny wymiar widzi losy ludzkie i przyszłe wydarzenia. Orzeł zostaje zaatakowany przez kruka niewiadomego pochodzenia, który plącze mu myśli i zakłóca wizję Konrada, choć ten usiłuje z nim walczyć. Mała Improwizacja kończy się zasłabnięciem poety z wysiłku, którego wymaga od niego prorokowanie. Symbolika orła i kruka Orzeł

  • Polacy, których reprezentuje Konrad
  • wzniesienie się ponad społeczeństwo i moc dostrzegania przyszłych wydarzeń, niedostępnych dla zwykłych ludzi
  • wolność i waleczność Kruk
  • Rosja, która zniewoliła Polskę
  • wszystkie kłopoty i nieszczęścia, jakie zabory sprowadziły na Polskę i Polaków Mała Improwizacja nawiązuje do poezji tyrtejskiej. Poezja tyrtejska – poezja wzywająca do walki o wolność zniewolonej przez zaborców ojczyzny. Walka ta powinna być prowadzona nawet na śmierć i życie, ponieważ gra toczy się o najwyższą stawkę o wolność ojczyzny Jak ukazany jest Konrad w Małej Improwizacji? Konrad ukazany jest jako natchniony wieszcz, wybitna jednostka, prorok, którego zadaniem jest walka o wolność ojczyzny. Ukazany jest on jako niezwykły poeta, który widzi przyszłe wydarzenia, jakie będą miały miejsce i rozumie swoją rolę, którą jest obrona ojczyzny i Polaków, a także zachęcanie rodaków do walki o ojczyznę, mobilizacja ich do odzyskania wolności.

Romantyczna wizja jednostki – prometeizm Wielkiej Improwizacji Wielka improwizacja zawarta jest w Scenie II. Prometeizm – postawa, dla której ideałem moralnym jest dobrowolne podporządkowanie działań jednostki dobru ludzkości. Nawiązuje do mitycznej postaci Prometeusza, który wykradł bogom ogień, by podarować go ludziom i został za to przykuty do skał Kaukazu, a codziennie przylatywał sęp i wyrywał mu wątrobę. Prometeizm oznacza bunt przeciwko boskim wyrokom oraz cierpienie własne w imię szczęścia ogółu. Improwizacja - tworzenie dzieła: wypowiedzi, monologu bohatera – bez przygotowania , niejako „na żywo Wielka Improwizacja – monolog Konrada wygłoszony w celi więziennej w scenie II. Co zawiera Wielka Improwizacja?

  • refleksja na temat samotności - poeta-śpiewak mimo, iż jest otoczony przez ludzi, pozostaje sam i niezrozumiany - wyraz buntu przeciwko Bogu tzw. bunt prometejski – Konrad uważa, że brak miłości i cierpienie, które towarzyszą życiu człowieka, są winą Stwórcy, dlatego chce przejąć od Boga władzę nad wszystkimi ludźmi. Uważa, że Bóg nie jest miłością tylko mądrością. Jednocześnie wyraża wolę, by cierpieć za naród. Podobnie jak Prometeusz – kocha ludzi i chce dla nich jak najlepiej. Zależy mu na tym, by wyzwolić kraj z niewoli. („Nazywam się Milijon – bo za miliony / kocham i cierpię katusze (…) Czuję całego cierpienia narodu, / Jak matka czuje w łonie bole swego płodu”) - poczucie wyższości i pycha – Konrad twierdzi, że jego poezja tworzy wymiar nieśmiertelności i uważa, że jest najważniejszy ze wszystkich twórców i równy Bogu oraz, że nadszedł szczyt jego możliwości. Nazywa ten moment „chwilą Samsona” - biblijnej postaci, która była obdarzona nadludzką siłą. Samson wykorzystywał tą siłę do walki z wrogami Izraela. Dokonywał czynów niemożliwych dla zwykłych ludzi: zabił lwa gołymi rękami, pokonał armię wroga oślą szczęką i siłą własnych mięśni, wyrwał bramę miasta wraz z odrzwiami. Wnioski na temat Konrada
  • nie czuje się ograniczony żadnymi granicami ani zasadami
  • ma wygórowane ego
  • łatwo przechodzi ze skrajności w skrajność Mesjanizm widzenia księdza Piotra zawarty w Scenie VWidzenie księdza Piotra. Mesjanizm – przekonanie o szczególnej roli Polski w dziejach świata, jako kraju, mającego odkupić Europę poprzez swoje męczeństwo pod zaborami – „Polska Chrystusem narodów”. Pojęcie mesjanizm pochodzi z judaizmu, od imienia Mesjasz (jedno z imion Chrystusa), na przyjście którego oczekiwał Izrael. Mesjasz ma być zbawcą, który przyniesie Izraelitom wolność. Scena profetyczna – inaczej wizja lub proroctwo, to scena, która wykorzystuje założenia gatunkowe apokalipsy Profetyzm – dar proroctwa, przywiązywania dużego znaczenia do wizji oraz przekonanie, że niektóre osoby są wybrane przez Boga do przekazywania światu jego woli i ukrytych zamiarów.

Elementy wizyjne w III cz. Dziadów i ich rola /Sen Senatora, Widzenie Ewy/

  1. Widzenie Ewy ma miejsce w scenie IV, której akcja rozgrywa się w wiejskim domu pod Lwowem. Ewie, która żarliwie się modli zostaje zesłany obraz mówiący o losach najmłodszych ofiarach zaborcy. Ewa we śnie zdobi kwiatami obrazek Matki Boskiej
    • róże, lilie, narcyzy, które Ewa składa w bukiet i wianki to dzieci
    • złożenie wianka Matce Boskiej, a potem przekazanie go Jezusowi to przyjęcie ofiary z najmłodszych i uczynienie z nich narodowych męczenników
    • róża to pogodzenie się z dziejowym posłannictwem Polski
  2. Sen senatora ze sceny VI odsłania prawdę o Nowosilcowie, który był odpowiedzialny za tyranię w Warszawie, a potem w Wilnie. Senator najpierw śni o tym, że jest w łasce u cara i otrzymuje ordery, pieniądze, wszyscy mu się kłaniają, podziwiają go i boją się go. Następnie Senator we śnie popada w niełaskę cara i staje się nikim. Wszyscy z niego kpią. Obraz społeczeństwa polskiego ukazany w Salonie Warszawskim Prawdę o społeczeństwie polskim w Scenie VII (Salon Warszawski) wypowiada Wysocki – organizator powstania listopadowego „Nasz naród jak lawa Z wierzchu zimna i twarda, sucha i plugawa Lecz wewnętrznego ognia sto lat nie wyziębi Plwajmy na tę skorupę i zstąpmy do głębi..." Poeta ukazuje zarówno "zimną i twardą skorupę" naszego społeczeństwa. To wszyscy, ci którzy służą carowi np. uczestnicy balu u Senatora, czy zdrajcy narodu: Doktor i Pelikan. Polscy patrioci podobni są do "wewnętrznego ognia". To ludzie odważni i kochający zniewoloną ojczyznę. To powstańcy, działacze tajnych organizacji, przebywający w carskich więzieniach. Przesłanie wygłoszone przez Wysockiego nakazuje walczyć dalej i trwać przy polskości. Porównanie Konrada i księdza Piotra Konrad Ksiądz Piotr Kim jest? Obrońca Maryi, nieszczęśliwy kochanek, więzień, kiedyś Gustaw, poeta, prorok zakonnik zakonu bernardynów, duszpasterz więzienny Scena Prolog - przemiana Scena I – Mała Improwizacja Scena II – Wielka Improwizacja Scena III – egzorcyzmy Scena VIII – spotkanie z ks. Piotrem po wyjściu z balu u Senatora Scena IX – wywózka na Sybir Scena III – egzorcyzmy na Konradzie Scena V – widzenie ks. Piotra Scena VIII – Bal u Senatora Jak o sobie mówi? Nazywa siebie mistrzem, człowiekiem nieśmiertelnym i twórcą nieśmiertelności Nazywa siebie prochem i niczym Cechy charakteru Egoistyczny, pewny siebie, lekceważący względem Boga i autorytetów, pyszny, czuje się lepszy od innych, żądny władzy nad ludźmi, empatyczny Pokorny, pobożny, ufny, uznaje majestat Boga

Ton rozmowy z Bogiem Wyniosły, lekceważący, podniosły, skraca dystans, buntowniczy Pokorny, spokojny, oparty na szacunku, uległy Podejście do cierpienia Polaków Nie chce żeby cierpieli, chce wziąć cierpienie na siebie Uważa, że każdy musi cierpieć Reakcja Boga Bóg pozostaje niemy na zaczepki Konrada Bóg pokazuje obrazy pełne symboli Symbolika Samson – nadludzka siła Herod – car, zaborca Północ – Syberia, śmierć Droga – każdy zesłaniec Gal – Napoleon, Francja Umycie rąk – odcięcie się od sprawy polskiej Droga krzyżowa – droga Polski Biała szata - niewinność Prometeizm/mesjanizm Prometeizm – droga jednostkowego buntu wobec kogoś lub czegoś silniejszego w obronie słabszych, wzór to mitologiczny Prometeusz Mesjanizm – postawa wzorowania na biblijnym Mesjaszu, wymagająca poświęcenia i pogodzenia się z losem (teodycea) – Polska Chrystusem narodów Te dwie postawy to drogi odzyskania wolności zaprezentowane przez Mickiewicza. Teodycea – koncepcja filozoficzna, zgodnie z którą wszystko co dzieje się na świecie (także cierpienie) pochodzi od Boga i należy do Boskiego planu zbawienia człowieka. Porównanie towarzystwa stolikowego z towarzystwem przy drzwiach Scena VII Salon warszawski Towarzystwo „Przy drzwiach” Towarzystwo „Przy stolikach” Tematy rozmów Cierpienia ludzi, aresztowania, Cichowski, znikanie ludzi Bale, przeniesienie Nowosilcowa z Wilna, stroje, literatura Stosunek do Nowosilcowa Tyran, kat, nieprzewidywalny, pan życia i śmierci Pozytywny, cenią go, szanują go, uważają za świetnego organizatora, twierdzą, że jest potrzebny w Warszawie Stosunek do literatury narodowej i jej roli Uważają, że literatura powinna mieć formę zaangażowaną czyli wzmacniać patriotyzm Przypisują literaturze funkcję estetyczną, preferują francuskie wiersze, ponieważ polskie są nudne i niezrozumiałe Stosunek do sprawy narodowej To sprawa najważniejsza Bagatelizują ją, a nawet uznają za nieważną, nie jest to temat bezpieczny Charakterystyka bohaterów na postawie języka Tylko język narodowy Preferują język francuski nawet w codziennych kontaktach Budowa dramatu romantycznego