






Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity
Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium
Przygotuj się do egzaminów
Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity
Otrzymaj punkty, aby pobrać
Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium
Społeczność
Odkryj najlepsze uniwersytety w twoim kraju, według użytkowników Docsity
Bezpłatne poradniki
Pobierz bezpłatnie nasze przewodniki na temat technik studiowania, metod panowania nad stresem, wskazówki do przygotowania do prac magisterskich opracowane przez wykładowców Docsity
najważniejsze wątki, pojęcia, motywy
Typologia: Notatki
1 / 12
Ta strona nie jest widoczna w podglądzie
Nie przegap ważnych części!
Tematy z III cz. Dziadów Dziady – to cykl dramatów romantycznych, na który składają się cztery luźno powiązane części: Dziady część II, III, IV – dramat z 1823 roku, Dziady część I – dramat ogłoszony pośmiertnie w 1860 roku (nieukończony). Czas i miejsce akcji, bohaterowie Prolog Scena I więzienna Scena VII Salon warszawski Scena VIII Pan Senator Miejsce akcji Wilno ul. Ostrobramska, klasztor Bazylianów przerobiony na więzienie Wilno ul. Ostrobramska, klasztor Bazylianów przerobiony na więzienie Salon w Warszawie Wilno, Pałac Senatora /Nowosilcowa/ Czas akcji 01.11.1823 24 grudnia Niemożliwy do ustalenia /po południu/ Po obiedzie, przed balem Bohaterowie Duchy nocne, duchy z lewej stronny, duchy z prawej strony, Anioł stróż, Duch, Anioł, Więzień (Gustaw-Konrad) Adolf, Jakub, Żegota, Konrad, Sobolewski, Frejend, Ks. Lwowicz, Tomasz, Suzin, Jan, Jacek, Jankowski, Kapral, Feliks Kółakowski Przy drzwiach - Zenon Niemojewski, Adolf, Stary Polak, młodzież, Wysocki Przy stolikach – urzędnicy, literaci, generałowie, oficerowie, damy Nowosilcow, Bajkow, Pelikan, Doktor, Rollinsonowa, Kmitowa, ksiądz Piotr, Sekretarz, Lokaj Treść Walka duchów o duszę Gustawa, przemiana wewnętrzna Gustawa w Konrada Opowieści więźniów, martyrologia Opowieść o Cichowskim, podział społeczeństwa polskiego, martyrologia Opowieść o Rollinsonie, martyrologia Polska, Polacy – słowa i czyny III cz. Dziadów 1/ Opowieść Żegoty Scena I czyli więzienna. Żegota opowiada bajkę Antoniego Goreckiego, autora bajek politycznych. Jest to opowieść o tym, jak diabeł chcąc zaszkodzić człowiekowi, paradoksalnie przyczynił się do jego dobra. Gdy Bóg wygnał pierwszych ludzi z raju, kazał rozsypać na ziemi ziarna zboża. Adam nie wiedział jednak co z nimi zrobić, dlatego przeszedł obok nich obojętnie. Z kolei diabeł uznał, że w boskim podarunku musi być coś szczególnego, dlatego lepiej ukryć go przed człowiekiem, zakopał więc ziarno w ziemi. Wiosną
jednak okazało się, że z ziarna wyrosło wspaniałe zboże, które stało się podstawowym pożywieniem człowieka. Bajka Żegoty ma wymiar optymistyczny i zawiera symbolikę Symbolika w bajce Żegoty: Ziarna , które rozrzucił Bóg, to dzieci i młodzież polska , którzy zginą z rąk carskich oprawców lub zostaną zesłani na Syberię. Diabeł to car i Rosjanie , którzy zakopią ich w ziemi (pozbawią życia) w nadziei zniszczenia ducha narodu, ale z ich poświęcenia wyrośnie gniew Polaków, którzy liczniej przeciwstawią się zaborcy i staną się fundamentem odrodzenia Polski, bo dzięki tej krwawej ofierze, polskość przetrwa zjednoczona wspólnym cierpieniem. Kłosy to nadzieja i patrioryzm towarzyszące Polakom w walce z rosyjskim oprawcą 2/ Gehenna Tomasza Zana Scena I czyli więzienna. Tomasz Zan – jeden z założycieli Towarzystwa Filomatów /tajnego stowarzyszenia zrzeszającego studentów/, najdłużej przebywa w więzieniu, jest traktowany jako duchowy przywódca pozostałych więźniów, jako wieloletni więzień przekonał się o bezwzględności Rosjan. Mając za sobą doświadczenie głodówki, nie dał się złamać podczas wyjątkowo okrutnych przesłuchań. Gdy do więzienia przybywa Żegota nie rozumie on jeszcze wielu rzeczy, nie wie np. dlaczego został aresztowany. Optymistycznie zakłada, że skoro nie można mu udowodnić żadnej winy, zostanie niedługo wypuszczony, podobnie jak towarzysze. Tomasz Zan uświadamia mu jednak, że o fakcie uwięzienia nie przesądza prawdziwa wina, a w działaniach Rosjan nie należy doszukiwać się próby wymierzania sprawiedliwości. Nowosilcowowi nie zależy na domniemaniu niewinności, tylko domniemaniu winy. Zwłaszcza tej niepopełnionej. Stąd wszystkim wtrąconym do lochu będzie się przypisywać fikcyjne spiski. Zan wymyślił więc rozwiązanie, które wprawdzie nie uratuje wszystkich, ale pogrąży tylko niektórych. Namawia, by część poświęciła się dla pozostałych. Ci, którzy nie mają rodzin i bliskich na utrzymaniu, powinni, jego zdaniem, wziąć na siebie fikcyjne winy, którymi obciążają ich Rosjanie. Aby dać przykład takiego poświęcenia, sam jako pierwszy gotów jest ponieść taką ofiarę. 3/ opowieść Jana Sobolewskiego Scena I czyli więzienna. Sobolewski opowiada o młodych chłopcach – studentach ze Żmudzi wywożonych przez Rosjan w karetkach więziennych /kibitkach/ na Syberię. Przedstawia chłopców jako małych /w wieku od 10 lat/, smutnych, łysych /ogolonych/, ze kutymi kajdanami nogami, zakrwawionych. Byli on prowadzeni przez uzbrojonych żołnierzy i traktowani jak najgorsi przestępcy, tymczasem byli tylko uczniami małej szkoły w miejscowości Kroże, a za udział w tajnym stowarzyszeniu zostali zatrzymani i zabrani do Wilna na przesłuchanie. Jan Sobolewski był ich nauczycielem. W opowiadaniu Jana wyróżniona zostaje postać Janczewskiego. Sobolewski ukazuje zmiany i różnice w wyglądzie Janczewskiego przed uwięzieniem i w czasie wywózki na Syberię – wydoroślał przez rok spędzony w więzieniu, ale też schudł i oszpetniał. Pociesza on kolegów i zgromadzony tłum,
6/ Historia Rollisona Scena VIII czyli Pan Senator. To młody student, jedyny syn swojej niewidomej, starszej i dodatkowo owdowiałej matki. Bez niego groziłaby jej nędza i głód. W więzieniu został osadzony za udział w spisku przeciwko carowi. Jest to oficjalne wyjaśnienie jego uwięzienia, ale powody, dla których Rollison znalazł się w areszcie pozostają niejasne. W Więzieniu jest okrutnie torturowany przez carskich mundurowych. Próbują oni zmusić go do ujawnienia informacji o swoich towarzyszach. Rollison jednak milczy, nie zdradza żadnych szczegółów, nie daje się złamać cierpieniem i torturami. Powoduje to, że mundurowi dręczą go jeszcze bardziej, nie potrafiąc złamać jego oporu. Tymczasem niewidoma matka Rollisona odwiedza codziennie senatora Nowosilcowa i błaga o uwolnienie jej jedynego dziecka. Jest zrozpaczona i uparta. Bez pomocy syna nie jest w stanie samodzielnie przeżyć. Martwi się o swoje dziecko, jednak jej wizyty nie przynoszą efektów. Senator pozostaje niewzruszony błaganiami kobiety, nie obchodzi go jej los. By się od niej uwolnić, udaje, że zezwala jej na widzenie z synem, a tak naprawdę poleca swoim podwładnym zamknąć ją w osobnej celi. Tymczasem carscy mundurowi mają zamiar upozorować samobójstwo Rollisona. Otwierają więc okna w jego celi, udając, że chcą wpuścić świeże powietrze, które ulży jego chorym płucom. Następnie żołnierze siłą wyrzucają młodzieńca przez okno, licząc na jego szybką śmierć. Rollisonowi udaje się jednak przeżyć uderzenie o ziemię. Na balu u Senatora po raz kolejny pojawia się pani Rollison. Twierdzi ona, że został on wypchnięty z okna. Wieść o tym wydarzeniu oraz o tym, że Rollison żyje zostaje przekazana przez księdza Piotra, który regularnie odwiedza skazańców w celach. Symbolika Matka Rollisona jest symbolem Matki boskiej, która cierpiała pod krzyżem, na którym umierał jej syn
Carewicz Konstantyn – starszy brat cara, który władał zaborem rosyjskim Didaskalia – w dramacie tekst zapisywany kursywą, określający ważne elementy dla reżysera i aktora. Przemiana wewnętrzna jako skutek rozmyślania nad przeznaczeniem – Prolog Istotą Prologu jest przemiana więźnia Gustawa w Konrada. Poza zmianą imienia nie określa on jeszcze swoich celów. Charakterystyka więźnia:
Mała improwizacja Monolog Konrada wygłoszony w finale Sceny I (więziennej). Jest to wezwanie do walki o wolność zniewolonej przez zaborców ojczyzny. Walka ta powinna być prowadzona nawet na śmierć i życie, ponieważ gra toczy się o najwyższą stawkę o wolność ojczyzny. Konrad swoją mowę wygłasza pod wpływem natchnienia, przepełnia go miłość do rodzinnego kraju, jest on nie tylko poetą, ale także patriotą, który odnajduje swoje przeznaczenie i wie już, że jego celem obrona ojczyzny i Polaków. Cały monolog rozpoczyna tak zwana pieśń zemsty , w której Konrad deklaruje chęć odwetu na zaborcy. Konrad zaprzysięga zemstę bezwarunkową i dokonaną nawet wbrew woli Boga i przy pomocy sił szatańskich, jest gotowy zaprzedać swoją duszę piekłu byle by dokonać upragnionej zemsty. Pieśń zemsty ma charakter bluźnierczy i pogański, przeraża innych więźniów. Konrad kontynuuje i staje się prorokiem, który widzi przyszłość swojego kraju. Rozpoczyna się Mała Improwizacja (od słów „Wznoszę się!” wygłaszanych w akompaniamencie fletu). Konrad widzi w niej siebie samego jako orła lecącego bardzo wysoko. Wznoszą się niejako w inny wymiar widzi losy ludzkie i przyszłe wydarzenia. Orzeł zostaje zaatakowany przez kruka niewiadomego pochodzenia, który plącze mu myśli i zakłóca wizję Konrada, choć ten usiłuje z nim walczyć. Mała Improwizacja kończy się zasłabnięciem poety z wysiłku, którego wymaga od niego prorokowanie. Symbolika orła i kruka Orzeł
Romantyczna wizja jednostki – prometeizm Wielkiej Improwizacji Wielka improwizacja zawarta jest w Scenie II. Prometeizm – postawa, dla której ideałem moralnym jest dobrowolne podporządkowanie działań jednostki dobru ludzkości. Nawiązuje do mitycznej postaci Prometeusza, który wykradł bogom ogień, by podarować go ludziom i został za to przykuty do skał Kaukazu, a codziennie przylatywał sęp i wyrywał mu wątrobę. Prometeizm oznacza bunt przeciwko boskim wyrokom oraz cierpienie własne w imię szczęścia ogółu. Improwizacja - tworzenie dzieła: wypowiedzi, monologu bohatera – bez przygotowania , niejako „na żywo Wielka Improwizacja – monolog Konrada wygłoszony w celi więziennej w scenie II. Co zawiera Wielka Improwizacja?
Elementy wizyjne w III cz. Dziadów i ich rola /Sen Senatora, Widzenie Ewy/
Ton rozmowy z Bogiem Wyniosły, lekceważący, podniosły, skraca dystans, buntowniczy Pokorny, spokojny, oparty na szacunku, uległy Podejście do cierpienia Polaków Nie chce żeby cierpieli, chce wziąć cierpienie na siebie Uważa, że każdy musi cierpieć Reakcja Boga Bóg pozostaje niemy na zaczepki Konrada Bóg pokazuje obrazy pełne symboli Symbolika Samson – nadludzka siła Herod – car, zaborca Północ – Syberia, śmierć Droga – każdy zesłaniec Gal – Napoleon, Francja Umycie rąk – odcięcie się od sprawy polskiej Droga krzyżowa – droga Polski Biała szata - niewinność Prometeizm/mesjanizm Prometeizm – droga jednostkowego buntu wobec kogoś lub czegoś silniejszego w obronie słabszych, wzór to mitologiczny Prometeusz Mesjanizm – postawa wzorowania na biblijnym Mesjaszu, wymagająca poświęcenia i pogodzenia się z losem (teodycea) – Polska Chrystusem narodów Te dwie postawy to drogi odzyskania wolności zaprezentowane przez Mickiewicza. Teodycea – koncepcja filozoficzna, zgodnie z którą wszystko co dzieje się na świecie (także cierpienie) pochodzi od Boga i należy do Boskiego planu zbawienia człowieka. Porównanie towarzystwa stolikowego z towarzystwem przy drzwiach Scena VII Salon warszawski Towarzystwo „Przy drzwiach” Towarzystwo „Przy stolikach” Tematy rozmów Cierpienia ludzi, aresztowania, Cichowski, znikanie ludzi Bale, przeniesienie Nowosilcowa z Wilna, stroje, literatura Stosunek do Nowosilcowa Tyran, kat, nieprzewidywalny, pan życia i śmierci Pozytywny, cenią go, szanują go, uważają za świetnego organizatora, twierdzą, że jest potrzebny w Warszawie Stosunek do literatury narodowej i jej roli Uważają, że literatura powinna mieć formę zaangażowaną czyli wzmacniać patriotyzm Przypisują literaturze funkcję estetyczną, preferują francuskie wiersze, ponieważ polskie są nudne i niezrozumiałe Stosunek do sprawy narodowej To sprawa najważniejsza Bagatelizują ją, a nawet uznają za nieważną, nie jest to temat bezpieczny Charakterystyka bohaterów na postawie języka Tylko język narodowy Preferują język francuski nawet w codziennych kontaktach Budowa dramatu romantycznego