Pobierz Dżuma- podstawowe informacje o lekturze i więcej Notatki w PDF z Język polski tylko na Docsity!
Albert Camus
DZUMA
- Epoka: Współczesność
- Gatunek literacki: powieść- parabola
- Czas i miejsce akcji: Od 16 kwietnia do połowy lutego następnego roku, lata 40- ste XX w. Miejscem akcji jest miasto Oran.
- bohaterowie: BERNARD RIEUX- Wywodzi się z rodziny robotniczej, ma 35 i lat, jest lekarzem. Rzetelnie wykonuje swoją pracę, nie zwracając uwagi na status społeczny i materialny pacjentów. Jego żona wyjechała z Oranu do uzdrowiska. Reakcja doktora Rieux na zarazę pokazuje jego realistyczne podejście do świata. Zakłada najgorsze, jest przygotowany na ogrom śmierci, jaką zwiastuje dżuma. W przeciwieństwie do pozostałych, nie boi się przyznać, że jest to drastyczna zaraza, która przyniesie wielkie szkody i cierpienie mieszkańcom miasta. Decyduje się podjąć radykalne środki, by jak najszybciej zacząć zapobiegać rozprzestrzenianiu się epidemii. Pomaga chorym, nie patrząc na zagrożenie swojego zdrowia i życia, poświęca im cały swój czas. Rieux ma świadomość tego, że nie ma lekarstwa na dżumę, jednak się nie poddaje i wytrwale wykonuje swoją pracę. której całkowicie się poświęca. Przekłada dobro chorych nad swoje potrzeby, pracuje nawet dwadzieścia godzin na dobę, przez co się nie wysypia, jest zmęczony i przeciąża swój organizm. Jako lekarz czuje się odpowiedzialny za pacjentów. Jego postawa jest heroiczna, szlachetna i bezinteresowna oraz pozbawiona zbędnej ideologii Bernard po prostu uważa, że tak należy działać, więc robi wszystko, co w jego mocy, by zwalczyć chorobę. JOSEPH GRAND- Jest pracownikiem merostwa, w przeszłości był urzędnikiem, ma 50 lat, cierpi z powodu odejścia żony, pasjonuje się literaturą, od dawna zna doktora Rieux. Ratuje Cottarda, gdy ten chce popełnić samobójstwo. Granda charakteryzuje skromność i opanowanie; Gdy wybucha epidemia, Joseph nie wpada w panikę i z pokorą przyjmuje do świadomości zaistniałą sytuację. Nie zastanawia się niepotrzebnie, nie próbuje odrzucić myśli o zarazie, tylko praktycznie od razu zaczyna działać. Zostaje sekretarzem oddziałów sanitarnych, zajmuje się statystykami 3 pomoc zadżumionym uważa za coś oczywistego. W końcu choroba dopada również go, ale jest on jedną z pierwszych osób, które zwalczyły zarazę i wyzdrowiały. Postawa Granda wynika z dobroci i wewnętrznego poczucia potrzeby pomocy zarażonym. W swoim postępowaniu jest szczery, bezinteresowny i nad wyraz skromny.
JEAN TARROU- Jest ateistą. pochodzi z zamożnej rodziny, jego ojciec był prokuratorem, który skazywał ludzi na karę śmierci, co odbiło się na psychice i sposobie postrzegania świata przez Jeana. Uważa on życie za największą wartość. Gdy wybucha epidemia, Tarrou prowadzi notatki, w których znajdują się informacje dotyczące liczby zarażonych, przejawów choroby i jej skutków. Pomaga zadżumionym, angażując się w ochotnicze oddziały sanitarne, działa z wielką energią, siłą i wytrwałością. Stara się nie okazywać zmęczenia i pracować ze spokojem, który udziela się otoczeniu. Jego postawa wobec choroby może wynikać z wewnętrznej potrzeby spłacenia długu wobec ludzi, co jest skutkiem jego doświadczeń z rodzinnego domu. Zarażony dżumą nie panikuje, ale jest realistą i wie, że czeka go śmierć. OJCIEC PENELOUX- Jest jezuitą, zakonnikiem, intelektualistą oraz moralizatorem, słynącym ze swoich płomiennych kazań. Dżumę traktuje jako karę, na którą zasłużyli grzeszni mieszkańcy miasta. Podczas tygodnia modlitw wygłasza mowę w kościele, podczas której obwinia orańczyków za zaistniałą w mieście sytuację, uważa, że choroba powinna stanowić przestrogę dla wiernych, którzy kierują się w życiu pychą i zaniedbują Boga. Podczas kazania nie utożsamia się ze słuchaczami, tak jakby problem go nie dotyczył. Peneloux przechodzi przemianę wewnętrzną, kiedy widzi cierpiące i umierające niewinne dziecko. Zmienia wtedy swój dotychczasowy pogląd na sytuację, z pozycji lepszego i wyższego od innych, schodzi do poziomu cierpiących, chorych ludzi, z którymi zaczyna się utożsamiać, o czym świadczy m.in używanie przez niego w drugim kazaniu zaimka „my" w kontekście do dżumy i jej konsekwencji. RAYMOND RAMBERT- Jest paryskim dziennikarzem, który przybywa do Oranu w celu napisania artykułu o warunkach życia Arabów, jego ukochana została w Paryżu. Po wybuchu choroby izoluje się od problemu twierdząc, że zaraza go nie dotyczy, ponieważ nie jest mieszkańcem miasta. Pragnie wyjechać z miasta i wrócić do ukochanej, jednak z czasem uświadamia sobie, że również jest częścią ogarniętego dżumą Oranu. Przechodzi przemianę wewnętrzną, po której wstępuje do oddziałów sanitarnych i pomaga chorym, nie myśli już o ucieczce z miasta. Jego postępowanie jest godne naśladowania, szlachetne i bezinteresowne. COTTARD- Jest człowiekiem samotnym, nie ma rodziny. Przez problemy z prawem próbował popełnić samobójstwo, jednak uratował go Joseph Grand. Gdy wybucha epidemia, Cottard jest zadowolony, bo dzięki zamieszaniu z chorobą może czuć się bezkarny, bezpieczny przed wymiarem sprawiedliwości, ponieważ władze miasta przestały się nim interesować. Nie angażuje się w działanie oddziałów sanitarnych, jest obojętny na
zważając na niebezpieczeństwo, na jakie zostaliby narażeni. Jednak w porę się opamiętują i próbują żyć z piętnem rozłąki w sercu Jest tylko jeden wyjątek żona doktora Castela, która wyjechała z miasta kilka dni przed wybuchem epidemii. Stęskniona wraca do męża pomimo szalejącej dżumy. Wśród osób cierpiących z powodu rozłąki znajduje się również Rambert, paryski dziennikarz, który przyjechał kilka tygodni wcześniej do Oranu, by napisać artykuł o warunkach życia Arabów. Uważa, że problem epidemii go nie dotyczy, stara się od niego odizolować, ponieważ nie jest orańczykiem. Kiedy jego liczne prośby o możliwość opuszczenia miasta zostają odrzucone, Rambert gotowy jest uciec, by z powrotem zaleźć się w Paryżu przy ukochanej kobiecie. Zamknięcie bram Oranu powoduje, że jego mieszkańcy czują się uwięzieni w zadżumionych murach i wygnani przez resztę świata, zapomniani. Potęguje to złe samopoczucie i przygnębienie orańczyków, którzy traktują swoje domy jak więzienie, pułapkę, z której nie mogą uciec. Pogrążają się w marazmie, bez celu włóczą się ponurymi ulicami miasta. Oddaję się przyziemnym rozrywkom, takim jak alkohol, który sprawia, że na chwilę zapominają o tragedii, jaka ich spotkała. Jednak wśród mieszkańców miasta znajdują się osoby, które cieszy wybuch epidemii. Cottard, kierujący się egoizmem i własnym dobrem, jest zadowolony z sytuacji w Oranie. Czuje się bezkarny i bezpieczny od wymiaru sprawiedliwości. Odkąd w mieście pojawiła się zaraza, Cottard ma dobry humor, staje się uprzejmy i towarzyski. Cieszy go chaos w Oranie, czerpie korzyści materialne ze swoich działań i nie angażuje się w żadną pomoc chorym. Wydarzeniem, które dodatkowo wstrząsnęło orańczyków było kazanie ojca Penelouxa jezuity i miejscowego zakonnika. Podczas zorganizowanego tygodnia modlitw obwinia on mieszkańców miasta o życie przepełnione pychą i egoizmem oraz o zaniedbywanie Boga i fałszywą religijność. Uważa, że dżuma jest karą dla grzeszników i przestrogą dla wiernych, co przekazuje słuchaczom w bardzo dosadny sposób: „Bracia moi, doścignęło was nieszczęście, bracia moi, zasłużyliście na nie” Nie utożsamia się z wiernymi, twierdzi, że problem go nie dotyczy, ponieważ uważa się za człowieka sprawiedliwego i oddanego Bogu. Przemówienie ojca Peneloux wywołuje duże kontrowersje wśród mieszkańców Oranu, którzy w wierze szukali wsparcia i otuchy. Niedługo po płomiennym kazaniu jezuity, na miasto spada fala upałów, która potęguje rozprzestrzenianie się choroby i znacznie pogarsza stan psychiczny mieszkańców. Jean Tarrou, który pojawił się w mieście kilka tygodni przed epidemią, angażuje się w pomoc chorym. Dzięki niemu powstają formacje sanitarne, do których dołączyć może każdy obywatel Oranu. Tarrou działa z wielką energią i szerzy nadzieję na polepszenie się sytuacji w mieście, jednak zdaje sobie sprawę z tego, jak poważna i tragiczna w skutkach jest dżuma. Rambert powoli przestaje walczyć o możliwość opuszczenie miasta. W momencie, gdy zrobił już wszystko, co mógł i każdy urząd mu odmówił, zaczyna bezcelowo błąkać się po ulicach, chodzić do kawiarni i restauracji, i po prostu czeka na kolejny ponury dzień. Gdy traci nadzieję na powrót do Paryża, spotyka Cottarda, który oznajmia mu, że pomoże mu uciec z miasta. Rambert początkowo cieszy się, że w końcu uwolni się od zadżumionego Oranu i wróci do ukochanej. Jednak, gdy dzień jego ucieczki jest bliski, dziennikarz nabiera wątpliwości. Po rozmowie z Tarrou i Bernardem decyduje się przyłączyć do oddziałów sanitarnych, dopóki nie wyjedzie z miasta.
Akt III Rambert sumiennie wykonuje swoje zadania związane z przystąpieniem do formacji sanitarnych, niesie chętną pomoc chorym, jednak cały czas zaznacza, że robi to tymczasowo i dlatego, że właśnie takiego dokonał wyboru. Świadczy to o tym, że wciąż próbuje izolować się od problemu, mimo że zdaje sobie sprawę, że dżuma stała się również jego rzeczywistością. Mieszkańcy Oranu nie mogą pogodzić się z rozłąką i pustką w sercu, z jaką muszą żyć. Pragną wydostać się z miasta, coraz częściej w nocy próbują przedostać się na drugą stronę muru. W końcu te działania kończą się strzelaniną i wzmocnieniem straży, pilnującej bram. Doktor Rieux zauważa minimalną poprawę, statystyki zgonów delikatnie się zmniejszają, jednak Bernard wie, że nie zwiastuje to, póki co, końca epidemii. Martwi się brakiem personelu i grabarzy, ponieważ większość z nich umierała w szybkim tempie, zarażona dżumą. W końcu mieszkańcy miasta powoli pokonują marazm, który ich ogarnął przez tęsknotę za bliskimi i samotność. Zaczynają rozumieć, że epidemia dotyczy wszystkich i muszą działać razem, by zwalczyć wciąż obecną w mieście zarazę. Akt IV Sanitariusze zaangażowani w formacje stworzone przez Tarrou, jak i on sam, zaczynają odczuwać duże zmęczenie. Jean schudł, jego cera straciła blask, oczy stale są podkrążone. Zauważa to Rambert, który przez pracę w oddziałach sanitarnych spędza z mężczyzną dużo czasu. Podczas jednej z rozmów, poruszają temat wyjazdu Raymonda z miasta. Pomimo tego, że miał uciec następne nocy, rozmyśla się i przechodzi przemianę wewnętrzną. Dociera do niego, że jest częścią Oranu, czuje się jednym z mieszkańców zadżumionego miasta i nie chce go opuszczać, pragnie pomóc zarażonym. Wykazuje się szlachetnością i odwagą. Doktor Castel tworzy serum, które może pomóc w walce z chorobą. Razem z Bernardem decydują się wypróbować jego działanie na cierpiącym chłopcu, synu sędziego Othona. Pomimo tego, że organizm dziecka dłużej walczy z dżumą, to umiera on w okropnej agonii. Odciska to piętno na wszystkich świadkach tego wydarzenia, w szczególności ojcu Peneloux, którego załamuje fakt, że niewinna istota doświadcza tak wielkich męczarni. W konsekwencji, zakonnik przechodzi przemianę wewnętrzną. Dołącza do oddziałów sanitarnych, pomaga chorym, okazuje im wsparcie. W kolejnym kazaniu utożsamia się z cierpiącymi, używając zaimków „my”, „nas" w odniesieniu do dżumy i jej tragicznych skutków. Niedługo potem sam staje się ofiarą epidemii i umiera. Choroba dopada również Josepha Granda, jednak ten jako jeden z pierwszych pacjentów zwalcza zarazę. Doktor Rieux zauważa, że epidemia zaczyna odpuszczać, statystyki zgonów znacznie się zmniejszają, coraz więcej pacjentów wraca do zdrowia. Akt V Dżuma powoli opuszcza miasto, w mieszkańcach na nowo pojawia się nadzieja na powrót do normalnego życia. Kilka dni przed otwarciem bram Oranu, u Jeana Tarrou pojawiają się pierwsze oznaki choroby. Przyjmuje on tę wiadomość ze spokojem i opanowaniem, jednak jest realistą i wie, że umrze, ponieważ jego słaby organizm nie jest w stanie zwalczyć dżumy. Do końca zajmuje się nim doktor Rieux i jego matka. Pomimo tego, że mieszkańcy zaczynają odczuwać radość i ekscytację z powodu pokonania zarazy, to wśród nich pojawia się ktoś, kto nie chciał, by dżuma się skończyła. Cottard, czując się
