Pobierz Edukacja Osób z NI w stopniu umiarkowanym i znacznym i więcej Notatki w PDF z Pedagogika specjalna i edukacja społeczna tylko na Docsity!
Tytuł: Edukacja i Rozwój Samodzielności Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną
Słowa kluczowe: Niepełnosprawność intelektualna (NI), edukacja specjalna, samodzielność, rozwój, tożsamość, komunikacja, orientacja przestrzenna, czynności samoobsługowe, techniki szkolne, metody terapeutyczne, wsparcie społeczne, rodzina, rówieśnicy, dorosłość.
Opis: Notatki kompleksowo przedstawiają cele i treści edukacyjne dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, zarówno w szkole podstawowej, jak i przysposabiającej do pracy. Kluczowym celem jest budowanie tożsamości, rozwijanie autonomii i poczucia godności, a także wyposażenie uczniów w umiejętności umożliwiające samodzielne funkcjonowanie społeczne i przestrzeganie norm. Dokument szczegółowo omawia wymiary niezależności, obejmujące komunikację (werbalną i alternatywną - AAC), zaspokajanie podstawowych potrzeb życiowych, zaradność w życiu codziennym oraz udział w życiu społecznym. W kontekście rozwoju „JA” poruszane są zagadnienia takie jak:
- Kształtowanie świadomości własnego ciała i orientacji w przestrzeni.
- Rozwój komunikacji werbalnej (w tym budowanie kontaktu wzrokowego, uwagi słuchowej, naśladowania i wspólnego pola uwagi).
- Kształtowanie umiejętności samoobsługowych (jedzenie, ubieranie, higiena, potrzeby fizjologiczne).
- Ważnym aspektem jest również rozwijanie technik szkolnych (czytania, pisania, liczenia) w sposób dostosowany do indywidualnych możliwości ucznia, z naciskiem na ich praktyczne wykorzystanie w życiu codziennym. Notatki opisują metody wspierające rozwój, takie jak:
- Metoda Felice Affolter, skupiająca się na czuciowym poznawaniu świata poprzez dotyk i prowadzenie.
- Metoda Andrasa Peto (nauczanie kierowane), integrująca usprawnianie psychopedagogiczne, lecznicze i społeczne.
- Metoda nauczania funkcjonalnego, której celem jest opanowanie umiejętności przydatnych w życiu codziennym.
Podkreśla się również rolę otoczenia w rozwoju ucznia, w tym znaczenie rodziny, rówieśników i instytucji wspierających, a także wpływ pojawienia się niepełnosprawności na dynamikę rodziny. Całość notatek koncentruje się na praktycznym podejściu do edukacji, mającej na celu maksymalne zwiększenie samodzielności i niezależności osób z niepełnosprawnością intelektualną w dorosłym życiu.
CELE EDUKACYJNE I TREŚCI NAUCZANIA
(Ćwiczenia I)
Szkoła podstawowa
Celem edukacji ucznia z NI w stopniu umiarkowanym lub znacznym jest budowanie jego tożsamości, rozwijania autonomii i poczucia godności, wdrażanie go do funkcjonowania społecznego oraz do rozumienia i przestrzegania norm społecznych, a w szczególności wyposażenie go- stosowanie do jego możliwości- w takie umiejętności i wiadomości, które pozwolą mu na postrzeganie siebie jako niezależne osoby , oraz aby (odnosimy się do zakresu niezależności):
Zakresy/ wymiary niezależności:
- Aby uczeń mógł porozumiewać się z otoczeniem w najpełniejszy sposób, werbalnie lub pozawerbalne z wykorzystaniem znanych sposób porozumienia się (także wspomagających i alternatywnych metod komunikacji- ACC
- Aby uczeń zdobył maksymalną samodzielność w zakresie zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych
- Aby uczeń był zaradny w życiu codziennym, adekwatnie do indywidualnego poziomu sprawności i umiejętności oraz miał poczucie godności własnej i decydowania o sobie
- Aby uczeń mógł uczestniczyć w różnych formach życia społecznego na równi z innymi członkami danej zbiorowości, znając i przestrzegając ogólnie przyjętych norm współżycia, zachowując prawo do swojej inności
- Aby uczeń rozumiał na miarę swoich możliwości otaczające go zjawiska społeczne i przyrodnicze
- Aby uczeń mógł nabywać umiejętności i uczyć się czynności, przydatnych w przyszłym dorosłym życiu
- Aby uczeń posiadał rzeczywisty obraz samego sięgnie w oparciu o pozytywne poczucie własnej wartości oraz umiejętności dostrzegania swoich mocnych i słabych stron
Szkoła przysposabiająca do pracy
Celem edukacji uczniów z NI jest efektywne przygotowanie uczniów do dorosłości, w tym w praktycznym przysposobieniu do podjęcia zatrudnienia na otwartym/ chronionym rynku pracy.
Celem jest także : utrwalenie i poszerzenie zakresu już zdobytej wiedzy i umiejętności, doskonalenie już posiadanych kompetencji społecznych, zdolności adaptacyjnych i kształcenia nowych umiejętności umożliwiających samodzielnie, niezależnie funkcjonować w dorosłym życiu przez:
● rozwijanie zaradności, wspomaganie autonomii i niezależności życiowej uczniów
● Kształtowanie świadomości własnego ja (budowana w oparciu o świadomość własnego ciała/ somatognozja) ● Kształtowanie świadomości walnego ciała i orientacji w jego schemacie ● Kształtowanie orientacji w przestrzeni (usytuowanie siebie w relacjach przestrzennych) ● Identyfikacja płciowa, uczenie się rozumienia zmian ciała w cyklu życia (rozumienie siebie w aspekcie rozwoju płciowego) ● Uczenie sie i identyfikacja własnych danych osobowych, poznanie dokumentów osobistych ● Kształtowanie świadomości własnej niepełnosprawności i ograniczeń, które mogą z jej wynikać ● Moje dokumenty osobiste ● Uczenie się określania swoich mocnych i słabych stron ● Kształtowanie świadomości własnego ciała i orientacji w jego schemacie
Komunikacja
-kształtowanie umiejętności werbalnych
● Przyswajanie języka i rozwój mowy ● Porozumiewanie się w formie dialogu ● Komunikowanie się z zastosowaniem wspomagających i alternatywnych metod komunikacji- AAC, gesty, mimika, zdjęcia, obrazy, żaki przestrzenno-dotykowe, znaki graficzne, pismo ● Wyrażanie własnego zdania ● Budowanie komunikatów wieloelementowych ● Stosowanie form grzecznościowych ● Praca z tekstem czytanym i pisanym ● Udział w wydarzeniach klasowych i szkolnych z zastosowaniem urządzeń głosowych- prostych komunikatorów, urządzeń wysokiej technologii
Jedzenie
● Sygnalizowanie głodu i pragnienia w sposób zrozumiały dla otoczenia ● Posługiwanie się sztućcami
Ubieranie się
● Zakładanie i zdejmowanie odzieży oraz obuwia ● Samodzielny wybór ubrania
Higiena osobista
● Nawyki higieniczne np. mycie rąk ● Korzystanie z przyborów toaletowych i kosmetyków
Potrzeby fizjologiczne
-odnoszą się do samodzielności w rozumieniu umiejętności samoobsługowych
● Zgłaszanie potrzeb ● Samodzielne załatanie potrzeb
Sygnalizowanie samopoczucia
-chodzi tu zwłaszcza o wypracowanie strategii radzenia sobie z samym sobą, ale aby to wypracować to uczeń musi mieć świadomość swojego samopoczucia
● Sygnalizowanie i określanie doświadczanego dyskomfortu lub miejsca dolegliwości bólowych ● Reagowanie w sytuacjach trudnych emocjonalnie, konfliktowych i niebezpiecznych
Korzystanie z protez i oprzyrządowania przez siebie i innych
● (Okulary, pomoce i urządzenia, pomoce do komunikacji, aparatach słuchowych, kule, balkoniki, ortezy, wózki inwalidzkie)
pomoce do komunikacji, aparatach słuchowych, kule, balkoniki, ortezy, wózki inwalidzkie)
KSZTAŁTOWANIE ORIENTACJI PRZESTRZENI U DZIECI/ UCZNIÓW Z
GŁĘBSZĄ NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ
Orientacja przestrzenna to zdolność do szybkiego i prawidłowego uświadamiania sobie stosunków przestrzennych i czasów oraz warunków i okoliczności, w jakich się znajduje jednostka (W. Okoń)
Orientacja przestrzenna = jest do zdolność do szybkiego i prawidłowego uświadamiania sobie relacji przestrzennych jakie panują wokół człowieka. Lecz nie tylko relacje przestrzenne, ale też relacje czasowe oraz warunki okoliczności w których znajduje się człowiek. Jest to takie szybkie i prawidłowe, my sobie tego nie uświadamiamy robimy to w sposób automatyczny. Orientacja nie dotyczy tylko najbliższej przestrzeni ale również przestrzeni szerszej
Pojęcie przestrzeni jest pojęciem bardzo skomplikowanym, bo w tej przestrzeni mamy do czynienia z osobami ale też z obiektami pojedynczymi np. krzesło ale też przedmiotami bardziej skomplikowanymi np. rożnego rodzaju marki, wielkości samochodów. Poznanie przestrzeni jest procesem bardzo złożonym, a zakres treści orientacji przestrzennej jest bardzo szeroki. Aby przestań mogła być maksymalnie użyteczna musi być zrozumiała i całkowita.
Należy dzieciom/ uczniom umożliwić spostrzeganie i przyswajanie całościowe poprzez angażowanie wszystkich możliwych zmysłów. Dziecko musi przeżyć ruch. Wiedza jaką ono zdobywa na temat współzależności ruchowych w obrębie własnego ciała oraz kontakt z różnorodnymi przedmiotami i substancjami podnoszą sprawność motoryczną i wpływają pozytywnie na ogólny proces przyswajania i zastosowania umiejętności oraz wiedzy. Dziecko/uczeń wyrabia sobie własny obraz środowiska dzięki działaniu. Działanie zaś prowadzi do budowania przez dziecko elementarnych pojęć przestrzeni, czasu, przyczyny. Zasadniczą rolę w poznawaniu przestrzeni odgrywają: procesy poznawcze, zasób pojęć, znajomość schematu ciała, wyobrażenia przestrzenne, wiedza o otoczeniu, operowanie relacjami odległości i czasu Istota aby uczeń ,,działał’’ w przestrzeni, doświadczać ruchu np. połóż, przestaw, poustawiaj, posegreguj, posprzątaj. Operowanie ciałem w jakimś obiekcie, ale też kontakt z innymi osobami w ruchu rozwijającym. Co skutkuje naturalnym poznawaniem przestrzeni. Uczeń z głębszą NI ma poważne opóźnienia w zakresie orientacji przestrzennej, związane z opanowaniem orientacji przestrzeni, które wynikają z nikłego zakresu własnych doświadczeń zwłaszcza dotyczy to uczniów niesprawnych ruchowo. Również trudności z doznaniach kinestetycznych ale też trudności wynikające z zaburzeń szczególnie w funkcjonowaniu zmysłu równowagi Warunkiem praktycznego opanowania znajomości stosunków przestrzennych jest umożliwienie uczniowi czynnego i samodzielnego gromadzenia przez niego doświadczeń ruchowych poprzez dotykanie, sięganie, oddalanie się od przedmiotów itp. Uczeń podczas samodzielnego poruszania się, może zestawić w sensowną całość dane dotyczące położenia i przemieszczania się własnego ciała z danymi odnoszącymi się do przedmiotów zewnętrznych.
Doznania jakie uczeń kojarzy i integruje to:
● Doznania kinestetyczne- odczucia podłożenia jednej części ciała względem pozostałych (prawdopodobnie także względem osi symetrii ciała) ● Doznania ze strony zmysłów równowagi- odczucie położenia ciała względem kierunku działania siły ciężkości ● Doznania wzrokowe- gdy uczeń obserwuje siebie i innych wykonujących takie same ruchy oraz ich skutki (np. ruch rzuconej przez siebie piłki) ● Informacje od mieści o sile wykonanego ruchu (podniesienie na przykład wiaderka z nasypanymi klockami i ołówkami) ● Nie możemy pominąć tutaj ogromnej roli zwrotów językowych odnoszących się do części ciała (np. moja ręka- moja druga ręka; kopnij piłkę nogą)
Nauka orientacji w przestrzeni jest procesem zachodzącym w czasie
STADIA KSZTAŁTOWANIA SIĘ ORIENTACJI PRZESTRZENI:
Można wyodrębnić stadia, która określają kolejność wykonywanych wspólnie z dzieckiem/ uczniem ćwiczeń:
1. Znajomość schematu własnego ciała/ somatognozja
- Określanie położenia danego przedmiotu w odniesieniu do własnej osoby. Uczeń zaczyna patrzeć na otoczenie ze swojego punktu widzenia, pozwoli zaczyna zauważać, że coś znajduje się przed nim, za nim, z boku. (Uczeń zaczyna patrzeć na otoczenie zawsze ze swojej perspektywy np. zwracamy się do ucznia w sposób: kto siedzi za Tobą, co Ty masz pod nogami, co jest nad Twoja głową. Najpierw osoba dziecka)
- Określanie położenia danego przedmiotu w stosunku do innej osoby. Kolejnym krokiem w rozwoju jest kształtowanie się zdolności widzenia świata oczami innej osoby (Zdolność percypowanie otoczenia prze pryzmat/ oczami drugiej osoby np. popatrz kto siedzi przed Tomkiem? Kogo Tomek ma przed sobą?)
- Określanie położenia przedmiotów względem innych obiektów. Ten etap nie jest łatwy i wymaga już wysiłku intelektualnego (rozumienie pojęcia przesunięcia i obrotu) (relacja, że coś jest np. nad czymś, pod czymś, w czymś: co jest pod stołem? co jest na stole?. Na tym etapie zaczyna się określanie relacji związanej z kierunkami.
Kierunki jakie powinny poznawać dziecku/ uczniowie w odpowiedniej kolejności to: pionowy : nad, pod, powyżej, poniżej, na dole, w górze, poziomy : w przód, w tył, do przodu, do tyłu, w lewo, w prawo (lewo/prawo wtedy kiedy jest ukształtowana lateryzacja). Zasada podstawowa: najpierw jest pion a później poziom
Istota działania na konkretach np. kładziemy piłkę przed uczniem i pytam się go co jest porzedzają Tobą, zakładamy uczniowi czapkę i pytamy się go: co masz na głowie? Rozumienie kierunku związane jest niepodzielnie z własnym ciałem i przestrzenią, w której się poruszamy. Uczniowi najłatwiej jest rozróżniać kierunki w stosunku do własnego ciała. ,,W górę’ to kierunek wyznaczony położeniem głowy, „w dół” to tam gdzie są nogi, „do przodu” to na wprost twarzy, „w tył” to po przeciwnej stronie, tam gdzie są plecy. Znaczniej trudniej jest dzieciom/uczniom odróżnić w stabilny i szybki sposób stronę prawą i lewa. Zdolność ta jest związana z rozwojem lateralizacji.
Bez opanowania orientacji przestrzennej uczeń z niepełnosprawnością intelektualna będzie miał ogromne trudności w zakresie percepcji wzrokowe-ruchowej, analizy i syntezy wzrokowej.
Czynniki wspomagające rozwój/ budowanie poczucia tożsamości
Czynniki niespecyficzne: ● Inni ludzie (szczególności te osoby które pozwalają osobie z NI na eksplorowanie, na samodzielną aktywność, na doświadczanie i dokonywanie różnych wyborów, traktowanie niepełnosprawnego jak pełnosprawnego, włącznie osoby z NI w cały proces podejmowania decyzji związanego z samym nim, wzmacnianie poczucia kompetencji poprzez zróżnicowany system pochwal werbalnych i niewerbalnych ● Cechy jednostki : wysoka samoocena w różnych obszarach Ja, ogólna samoakceptacja siebie samego, poczucie sprawstwa, poczucie sukcesu- doświadczenie przewagi sukcesów nad porażkami
Czynniki odniesiono do dwóch środowisk: rodzinnego i środowiska szkolnego
Czynniki specyficzne dla szkoły ● Tworzenie warunków i zachęcanie do indywidualnej inicjatywy (zapewnienie warunków aby uczeń miał możliwość do przejawiania własnej inicjatywy np. sposób wykonania jakieś czynności, wybór osób z którymi chce współpracować) ● Tworzenie warunków (realizacja grupowych projektów) kształtowania się poczucia bycia istotą częścią grupy klasowej ● Tworzenie okazji sprawdzenia się w różnych rolach: koła zainteresowań, różne zadania przyznawane przez nauczyciela (istota możliwość zajęć opierających się o zainteresowania ucznia)
Czynniki specyficzne dla rodziny: ● Demokratyczny styl wychowania ● Optymalna kontrola rodzicielska ● System kar jako informacji zwrotnych opartych bardziej na karach słownych niż fizycznych ● Brak tematów obszarów w rodzinie, z których dziecko niepełnosprawne jest wykluczane ● Jasne zdefiniowanie praw i obowiązków dziecka/ nastolatka w życiu rodzinnym
Czynniki utrudniające rozwój tożsamości
Czynniki niespecyficzne: ● Inni ludzie: (zakazywanie lub ograniczenie i nadmierne kontrolowanie eksplorowania, blokowanie samodzielnego podejmowania decyzji, brak pomocy w radzeniu sobie z konsekwencjami podjętych decyzji, traktowanie osoby niepełnosprawnej jako ,,wiecznego dziecka’’- infantylizacja) ● Cechy jednostki: wysoki poziom lęku, niska samoocena, niestabilna samoocena, uzależniona od zmiennej opinii otoczenia, poczucie inności, niskie poczucie kompetencji w większości sytuacji
Czynniki specyficzne dla szkoły ● Taka organizacja życia klasy/szkoły, że pojawiają się ,,wyspy izolowania’’ czy ,,wyspy wykluczenia’’ osoby niepełnosprawnej (uczniowie wykonują dane ćwiczenia lecz jeden uczeń jest od tego ćwiczenia wyeliminowany bo nauczyciel twierdzi, że jest to dla niego za trudne i ma robić co chce) ● Obniżanie trudności zadań, wymagań szkolnych bez sprawdzenia, jaka pomoc mogłabym być skuteczna ● Sztuczna homogenizajca środowiska szkolnego: nadmierne upraszczanie, ułatwianie, dostosowanie ● Traktowanie osoby niepełnosprawnej jako ,,w ogóle niepełnosprawnej’’ (generalizacja)- niepełnosprawność jako etykieta całego otoczeni w którym dana osoba funkcjonuje, wyręczanie osoby z NI
Czynniki specyficzne dla rodziny ● Nadmierna lub niedostateczna opieka rodzicielska (niezaspokajanie podstawowych potrzeb rozwojowych) ● nadmierna lub niedostateczna kontrola rodzicielka (utrudnianie realizacji zadań rozwojowych) ● Styl wychowania: liberalny, autorytarny, niekonsekwentny ● Mało czasu poświęcanego dziecku przez rodziców (zaniedbanie) ● System kar oparty na zakazach i pozbawionych przedmiotu, czynności, kontakt z kimś
Rozwój komunikacji werbalnej u dzieci/ uczniów z głębszą NI
(Ćwiczenia IV)
Komunikacja werbalna = umiejętości posługiwania się mową, umiejetność istotna w nawiązywaniu relacji społecznych. To umiejetność porozumiewania się za pomocą słów, by móc się skutecznie komunikować z innymi ludźmi, trzeba nabyć wiele umiejętności, czasami bardzo skomplikowanych i złożonych.
Kompetencja językowa jest nieświadoma, zautomatyzowaną umiejętnością posługiwania się językiem, czyli budowania sensownych wypowiedzi poprawnych gramatycznie i składniowy
Kompetencja komunikacyjna to umiejętność posługiwania się językiem adekwatnie do sytuacji społecznej
Główna cecha komunikacji werbalnej dzieci z głębszą NI jest obniżona zdolność uczenia się widoczna we wczesnym okresie i niemożność dorównania osobom o normalnym rozwoju. Obniżony poziom nabywanie umiejętności, obniżona aktywność
● Słownik bierny (w typowych sytuacjach na jadalni, w klasie)- czy rozumie np. odnieś, przynieś, czy uczeń rozumie podstawowe zwroty grzecznościowe ● Wyrażanie aprobaty/dezaprobaty, komfortu/dyskomfortu- jak dziecko komunikuje zgodę a jak sprzeciw ● Spontaniczną aktywność słowną i rozwój zainteresowań dziecka/ucznia- komunikacja werbalna pojawia się podczas spontanicznej reakcji dziecka, w odniesieniu do konkretnych osób/ sytuacji, podczas spontanicznych zabawach/ relacjach pojawiają się specyficzne słowa są wypowiadane pod wpływem emocji
Stymulowanie rozwoju mowy dziecka/ ucznia
● Posługiwanie się imieniem dziecka/ ucznia ● Głośne, wyraźne nazywanie przedmiotów, czynności ● Omawianie wykonywanych czynności (biorę mydło, mydle ręce) ● Tworzenie słownika tak/ nie, ja, ja chcę… ● Zadawanie pytań (nie mogą być złożone, nie używamy NIE, pytania od ogólnych do szczegółowych) (np. Chcesz pić a nie zadajemy pytania Nie chcesz pić) ● Wzbogacanie kontaktów społecznych dziecka/ucznia ● Czytanie tekstów, bajek i opowiadań (wzmacniają słownik bierny oraz czynny)
Techniki szkolne w nauczaniu uczniów z głębszą niepełnosprawnością intelektualną
● w komunikacji JA pojawiają się pierwsze techniki szkolne
Cele zajęć w szkole podstawowej
● wspieranie w nabywaniu umiejętności czytania, pisania, liczenia
Treści nauczania:
● Uczenie się pracy z tekstem, w tym branie udziału w ,,czytaniu uczestniczącym’’, komponowanie własnych tekstów, w tym relacji, ogłoszeń
Działania nauczycieli i specjalistów wspierających ucznia w zakresie:
● Rozwijanie i doskonalenie technik szkolnych (czytania, pisania, liczenia)
Forma zajęć:
● Praktyczne wykorzystanie umiejętności czytania i pisania do formułowania krótkich wypowiedzi, tworzenia i przekazywania informacji z zastosowaniem form gramatycznych
Cele zajęć szkoły przysposabiające do pracy
● praktyczne wykorzystanie umiejętności czytania i pisania do formowania krótkich wypowiedzi
Dzieci z głębszą NI uczymy pisać i czytać ale należy wiedzieć jak i kiedy to robić
Nauka czytania i pisania nie jest najważniejszym zadaniem placówek dla uczniów z głębszą NI. Zgodnie z obowiązującym programem nauczania i podstawą programową treści, zakres oraz stopień trudności stosowanych ćwiczeń w obrębie podstawowych technik szkolnych, powinny być dostosowane do indywidualnych możliwości każdego ucznia w zespole. Opanowane umiejętności mają być wykorzystywane w samodzielnym, na miarę możliwości, funkcjonowaniu naszych uczniów. Po co aby te umiejętności były podstawa niezależnego funkcjonowania osób z głębszą NI Praca w zakręcie technik szkolnych ma charakter zindywidualizowany i powinna być prowadzona z uwzględniłem dwóch etapów pracy: etapu kształtowania gotowości do opanowania umiejętności i etapu właściwego czyli nauki pisania lub czytania.
PISANIE
(Ćwiczenia V)
Pisanie (zaczynamy w przypadku ukształtowania się somatognozji= umiejetność istotna do nauki pisania)
Etap I- kształtowanie gotowości do pisania
● Doskonalenie orientacji przestrzennej (percepcja otoczenia oczami innej osoby, 2 stadium somatognozji) ● Rozwijanie sprawności grafomotorycznej (zaczynamy od ćwiczeń motorycznych później przechodzimy do ćwiczeń graficznych):
● Rozwijanie percepcji słuchowej:
*ćwiczenia wrażliwości słuchowej
*ćwiczenia rytmiczne
*ćwiczenia słuchu fonematycznego, analizy i syntezy słuchowej
*utrwalanie pamięciowych mechanizmów mowy (np. powtórzenie wszystkich dni tygodnia)
● Zapoznanie z symbolami graficznymi (wprowadzamy symbolikę która jest w naszym otoczeniu np. sygnalizacja świetlna; m.in: piktogramy, rysunki)
ETAP II- czytanie
● Stosowanie wybranej metody pracy
Wyróżniamy następujące metody pracy:
● Metoda Glenna Domana- czytanie globalne (proces nauki czytania rozpoczyna się od ekspozycji i przeczytania na głos dziecku pięciu słów, trzy razy w ciągu dnia. Codziennie dokłada się kolejne 5 nowych wyrazów. Dziecko zapamiętuje wyrazy słuchowo oraz wzrokowo (w pamięci chwilowej), a system powtórzeń skurczenie zapisuje je w pamięci trwałej. ● Metoda Dobrego Startu- założeniem metody jest jednoczesne rozwijanie mowy, funkcji wzrokowych, słuchowych, dotykowych, motorycznych oraz współdziałanie miedzy tymi funkcjami tzw. Integracja percepcyjno-motoryczna ● Metoda symultaniczno-sekwencyjna- metoda sylabową, metoda krakowska. Podstawowym założeniem jest nauka czytania sylabami, do nauki czytania wykorzystuje się alfabet drukowany ● Metoda czytanie uczestniczące z wykorzystaniem AAC- polega na budowaniu relacji, byciu aktywnym poprzez komentowanie obrazków lub treści. Polega na odczytywaniu tekstu przez dorosłego i dokańczaniu go poprzez ucznia za pomocą wybranej dla niego formy uczestnictwa. Czytanie uczestniczące polega na budowaniu relacji, byciu aktywnym poprzez komentowanie obrazków lub treści. Jest to czytanie z uczniem, a nie uczniowi. Czytanie uczestniczące to aktywność, która jest dostępna również dla uczniów niewerbalnych, wymaga tylko odpowiedniego przygotowania Przygotowany musi być przede wszystkim partner komunikacyjny, który będzie wiedział jak takie sesje czytania przeprowadzić. Dostosowania lub świadomego wyboru wymagają też książki. W przypadku uczniów, które komunikują się za pomocą AAC, książki najczęściej opatrzone są symbolami z ich systemu komunikacyjnego.
Poprzez czytanie uczestniczące rozwijamy wiele różnych umiejętności takich jak: wydłużanie uwagi, tworzenie wspólnego pola uwagi, nawiązywanie relacji, działanie naprzemienne, kompetencje językowe (nowe słowa, rozbudowane wypowiedzi), inicjowanie komunikacji, czytanie. W zależności więc od wieku ucznia, jego możliwości i ograniczeń, preferencji i potrzeb - dobieramy książkę. Dziecko zapamiętuje wyrazy słuchowo oraz wzrokowo (w pamięci chwilowej), a system powtórzeń skutecznie zapisuje je w pamięci trwałej.
● Dziecko zapamiętuje wyrazy słuchowo oraz wzrokowo (w pamięci chwilowej), a system powtórzeń skutecznie zapisuje je w pamięci trwałej. ● ● Dziecko zapamiętuje wyrazy słuchowo oraz wzrokowo (w pamięci chwilowej), a system powtórzeń skutecznie zapisuje je w pamięci trwałej. ● ● Dziecko zapamiętuje wyrazy słuchowo oraz wzrokowo (w pamięci chwilowej), a system powtórzeń skutecznie zapisuje je w pamięci trwałej. ● Metodę tę wykorzystuje się głównie w celu przygotowania dzieci do nauki pisania i czytania. Zajęcia składają się z kilku etapów:
- zajęcia wprowadzające ( ćwiczenia koncentracji uwagi i orientacji w schemacie ciała, uczenie się piosenki), •zajęcia właściwe: •• ćwiczenia ruchowe ( zabawy ruchowe nawiązujące do treści piosenki), •• ćwiczenia ruchowo - słuchowe ( wystukiwanie rytmu do śpiewanej piosenki na bębenku, woreczkach z grochem, itp.) •• ćwiczenia ruchowo - słuchowo - wzrokowe (wykonywanie wzorów literopodobnych, liter w rytm śpiewanej piosenki: rysowanie w powietrzu, na stole, na tackach z kaszą, tabliczkach, papierze),
- zajęcia końcowe ( ćwiczenia relaksacyjne, oddechowe, wyciszające). Zajęcia mogą być prowadzone z grupą dzieci lub w formie zajęć indywidualnych. Założeniem metody Dobrego Startu jest jednoczesne rozwijanie mowy, funkcji wzrokowych, słuchowych, dotykowych, motorycznych oraz współdziałanie między tymi funkcjami (tzw. integracja percepcyjno-motoryczna)
Jak uczeń może uczestniczyć w takim czytaniu?
-przekładać strony książki
-podawać obrazki lub rekwizyt
-wskazać symbol w książce lub na tablicy
-pokazywać gesty
-wypowiadać wyrażenia dźwiękonaśladowcze
-wypowiadać proste słowa
● Nie zawsze trzeba czytać książkę do końca ● Czytanie jest tylko ELEMENTEM wspierającym komunikację z uczniem, nie zastąpi jego indywidualnego systemu komunikacyjnego ● W nauce czytania najbardziej wartościowe książki są tworzone z uczniem
Samodzielność osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualną
(Ćwiczenia VI)
Człowiek samodzielny to: dający sobie radę, niepotrzebujący pomocy, żyjący bez czyjeś pomocy, wykonujący coś niezależnie
● Nawyk = w ujęciu behawioralny samodzielność traktowana jest jako sprawność pozwalająca człowiekowi na wykonanie czynności bez pomocy innych osób. Tę umiejetność człowiek może posiąść dzięki własnej wytrwałości i systematycznie powtarzanym ćwiczeniom, co w konsekwencji staje się jego nawykiem. Dodatkowym czynnikiem wpływającym na osiągniecie samodzielności, są wzmocnienia pozytywnego, w rożnej postaci (przedmioty, pochwały, uściski, ulubione aktywności) dawane przez otoczenie społeczne (rodziców, nauczycieli, rówieśników) ● Podmiotowość = w koncepcjach humanistycznych podkreślają nie tyle sam fakt bycia osoba samodzielną, ale proces dążenia do jego osiągnięcia, stopniowo stawania się człowiekiem samodzielnym. Człowiek samodzielny sam decyduje o rodzaju i zakresie własnej aktywnością, sam tez ustala i realizuje kolejność wyznaczonych celów, przez co staje się ich podmiotem.Podmiotowość zakłada świadomość odrębności w stosunku do innych ludzi, jak i otaczającego świata, ale także umiejetność kierowania własnym postępowaniem ● Doświadczenie życiowe= teorie poznawcze określają samodzielność człowieka jako nabywanie doświadczeń życiowych, w związku z jego wrodzona samorzutną aktywnością, wewnętrznym imperatywem, poszukiwaniem ciekawych doznań. Proces zbierania i utrwalania doświadczeń, jak podaje Kinga Kuszak polega na zapamiętywaniu treści i sposób dochodzenia do celu bezpośrednio ??? ● Postawa= koncepcja rozumienia samodzielności jako postawy wiąże się z podejmowaniem przez człowieka działania i jest rezultatem jego samorealizacji. Człowiek, którego cechuje postawa samodzielności potrafi spojrzeć na siebie w
odniesieniu do określonego ideału wlanego ja, a to z kolei umożliwia mu dokonywania adekwatnych zachowań, w tym własnej samodzielności. Ujęcie samodzielności jako postawy ????
ETAPY ROZWOJU SAMODZIELNOŚCI
W procesie osiągania samodzielności można wyróżnić trzy etapy
● Etap symbiozy = związany z potrzeba więzi z podstawowym obiektem, przywiązanie najczęściej do matki, a później do innych ● Etap separacji = związany z potrzeba określania tożsamości, wyodrębnienia swojego ja i budowania granic psychicznych ● Etap indywiduacji = związany z potrzeba samorealizacji, eksploracji otoczenia, samodzielnej aktywności i ekspresji swojego ja, rozwijania własnych zainteresowań i podejmowania autonomicznych działań. Potrzeby te pojawiają się kolejno, przekształcająca się w toku rozwoju
OBSZARY SAMODZIELNOŚCI CZŁOWIEKA
Najszerzej obszary, w których człowiek nabywa i rozwija własna samodzielność wyróżnia i opisuje Jezierska-Wiejak kierując się następującymi kryteriami:
● Obszar I- samodzielność w sferze sprawności motorycznej (pozwalają człowiekowi na niezależność oraz swobodę w lokomocji i manipulacji przedmiotami) ● Obszar II- samodzielność w zakresie czynności samoobsługowych (jej osiągniecie daje człowiekowi możliwość bycia niezależnym podczas czynności higienicznych i toaletowych, spożywania posiłków) ● Obszar III- samodzielność w posługiwaniu się rożnego rodzaju przyborami i narzędziami (ten obszar wymaga od człowieka dostatecznie rozwiniętej sprawności motorycznej, precyzyjnych i dokładnych ruchów rąk oraz odpowiedniej bazy doświadczeń, jaka potrzeba jest w bezpiecznym posługiwaniu się konkretnym narzędziem zgodnie z jego przeznaczeniem) ● Obszar IV- samodzielność działań (dotyczy złożonych czynności uwzględniających samodzielny i odpowiedzialny wybór celu swojego działania, oraz dostosowania metod i środków do jego realizacji; działanie związane z bardziej złożonymi sytuacjami społecznymi) ● Obszar V- samodzielność praktyczna (to jedna z najogólniejszych płaszczyzn samodzielności. Swym zasięgiem obejmuje przede wszystkim sprawności motoryczne, czynności samoobsługowe oraz dotyczące posługiwania się narzędziami ● Obszar IV- samodzielność myślenia (jako kategoria niezbędnie potrzebna do odnajdowania i rozwiązywania problemów, a także selekcjonowania informacji i wzbogacania wiedzy)
