Edukacja zdrowotna, podstawowe pojęcia i definicje, efektywność, etapy, Notatki z Edukacja prorozwojowa

Pobierz Edukacja zdrowotna, podstawowe pojęcia i definicje, efektywność, etapy i więcej Notatki w PDF z Edukacja prorozwojowa tylko na Docsity! 1 EDUKACJA ZDROWOTNA- proces w którym ludzie uczą się dbać o zdrowie własne i społeczności, w której żyją. Jest to proces oparty na naukowych zasadach, stwarzający sposobność planowego uczenia się i zmierzający do umożliwienia jednostkom podejmowania świadomych decyzji dotyczących zdrowia i postępowanie zgodnie z nimi ( Rezolucja Rady Wspólnoty Europejskiej ). Każda kombinacja różnorodnych doświadczeń edukacyjnych, ukierunkowanych na podejmowanie przez ludzi dobrowolnych działań sprzyjających zdrowiu (Greek, Kreuter) Edukacja zdrowotna to całokształt działań zmierzających do kształtowania zachowań zdrowotnych ludzi, by rozwijać kompetencje skutecznego wpływania na zdrowie własne i społeczności w której żyją (Charońska). Edukacja zdrowotna to podejmowanie wysiłków na rzecz wzrostu kompetencji jednostek i grup w sferze samodzielnego działania na rzecz zdrowia, na różnych poziomach życia społecznego. Jest to również proces pedagogiczno – społeczny wykorzystujący metody i techniki stosowane w naukach społecznych (pedagogice, psychologii, socjologii, ekonomii, prawodawstwie) w kierunku zmiany zachowań o charakterze prozdrowotnym osób i grup społecznych (Krawański). Edukacja zdrowotna to też każda planowana działalność ukierunkowana na uczenie się o zdrowiu i chorobie. Cechy współczesnych definicji edukacji zdrowotnej: a) uczenie się tzn. aktywność i zaangażowanie osób uczestniczących w edukacji zdrowotnej, b) proces całożyciowy, systematyczność oddziaływań oraz ich planowanie c) oddziaływanie na jednostki i grupy, osoby zdrowe i chore, w celu zwiększenia ich kompetencji 2 d) dobrowolność udziału – bez przymusu i nacisku uczących się, przy pełnym zrozumieniu i akceptacji przez nich działań podejmowanych w ramach edukacji zdrowotnej e) interdyscyplinarność edukacji zdrowotnej Edukacja zdrowotna ma na celu wykształcenie: a) wiedzy: treści przyjęte i utrwalone w umyśle człowieka w wyniku gromadzenia doświadczeń i uczenia się. Wiedza jako informacje w edukacji zdrowotnej: fakty, dane,skutki określonego działania itp. Pomiar wiedzy stosuje się w przypadku diagnozy potrzeb oraz badania efektów edukacji zdrowotnej b) nawyków: zautomatyzowane wykonanie jakiejś czynności uwarunkowane jakąś regułą, z czasem świadomość istnienia reguły zanika, ale pozostaje kontrola świadomości nad wykonywaną czynnością np. mycie rąk, zębów c) przekonań: względnie stały składnik świadomości człowieka, który wynika z przeświadczenia, że pewien stan rzeczy jest taki, a nie inny. Skład przekonań: poznanie jakiegoś stanu rzeczy, emocjonalna akceptacja zdobytej wiedzy, skłonność do postępowania zgodnie z nią. Pomiar przekonań służy ewaluacji efektów edukacji zdrowotnej d) postaw : trwałe predyspozycje do reagowania lub zachowania się w określony (przewidywalny) sposób. Przedmiotem postawy mogą być osoby, grupy, rzeczy, instytucje, normy społeczne Postawa to względnie trwała statura procesów poznawczych, emocjonalnych, i tendencji zachowań odnoszących się do zdrowia. Postawa ma 3 komponenty: a) poznawczy (przekonania, myśli wiedza), b) emocjonalny (reakcje, emocje, uczucia), c) behawioralny (zachowania zw. ze zdrowiem). Postawa może być pozytywna lub negatywna. Badanie postaw- obserwacja zachowania (w warunkach naturalnych lub eksperymentalnych), rejestrowanie zachowań o charakterze werbalnym (słowne wyrażanie opinii). 5 W procesie wychowania zdrowotnego doniosłą rolę odgrywa środowisko wychowujące. W warunkach domu składają się na nie: a) warunki sanitarno – higieniczne b) wzory osobowe (rodziców, nauczycieli, grup rówieśniczych i innych osób) c) właściwa – z punktu widzenia higieny organizacja życia Celem wychowania zdrowotnego jest w oparciu o odpowiednia wiedzę kształtowanie u dzieci prawidłowych postaw i zachowań zdrowotnych, wyrobienie aktywnego stosunku do zdrowia własnego i zdrowia innych. Zdrowie – to nie tylko brak choroby (WHO) lub niepełnosprawności, lecz stan dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego. Współcześnie pojęcie zdrowia rozpatruje się w trzech płaszczyznach: a) Zdrowie fizyczne dotyczące stanu organizmu ludzkiego, podlegającego zarówno naturalnym oddziaływaniom czynników przyrodniczych, jak też higienicznym zabiegom ze strony celowej, kreacyjnej działalności człowieka. b) Zdrowie psychiczne dotyczące stanu integracji osobowości zarówno w sensie strukturalnym, chodzi mianowicie o harmonię wewnętrzną człowieka jak tez o współbrzmienie z zewnętrznym otoczeniem. c) Zdrowie społeczne dotyczące stanu „prawidłowej” relacji między jednostką a społeczeństwem, tj. taki stan rzeczy, który wyraża się w postaci syntonii czy harmonii. Do najważniejszych czynników kształtujących zdrowie należą styl życia i pozytywne zachowania zdrowotne Wśród zachowań zdrowotnych wyróżniamy: a) Sprzyjające zdrowiu (prozdrowotne) - odżywianie, aktywność fizyczna, właściwe stosunki międzyludzkie, umiejętność radzenia sobie ze stresem, czystość ciała i otoczenia, zachowanie bezpieczeństwa. b) Szkodliwe – palenie tytoniu, nadmierne picie alkoholu, nadużywanie leków, a ponadto brak aktywności fizycznej. 6 Do zachowań na rzecz zdrowia może dojść wtedy, gdy: a) osoba spostrzega, że dotychczasowe zachowania czynią ją podatną na chorobę, b) konsekwencje braku właściwych zachowań będą poważne, c) są spostrzegane korzyści z podjęcia działania prozdrowotnego, d) spostrzegane korzyści przeważają spostrzegane koszta. Styl życia – to zespół postaw, zachowań i ogólna filozofia życia jednostki lub grupy. Zależy od: a) warunków życia, b) środowiska, c) norm społecznych, d) kultury, e) osobistych wartości, f) postaw, g) wiedzy i przekonań, h) umiejętności życia, i) ogólnej ekonomii, j) polityki i organizacyjnej struktury społeczeństwa.