Pobierz Efekty zarządzania logistycznego - Notatki - Logistyka i więcej Notatki w PDF z Logistyka, infrastruktura logistyczna tylko na Docsity!
Efekty zarządzania logistycznego
Spis treści
- Uwagi wstępne.
- Definicja logistyki.
- Podstawowe fazy i kierunki rozwoju logistyki.
- Procesy logistyczne. 4.1. Przepływy rzeczowe. 4.2. Procesy informacyjne. 4.3. Infrastruktura procesów logistycznych. 4.4. Koszty procesów logistycznych.
- Logistyczne koncepcje zarządzania przedsiębiorstwem. 5.1. Koncepcja Lean Management. 5.2. Koncepcja Just-in-Time.
- Efektywność logistyki.
- Wpływ stosowania logistyki na funkcjonowanie rynku.
- Wal-Mart przykład wykorzystania logistyki w strategii firmy. Bibliografia
- Uwagi wstępne.
Logistyka należy do najbardziej dynamicznie rozwijających się nauk zarządzania w USA, Europie Zachodniej i Japonii. Przedmiotem jej zainteresowania są procesy sprawnego i efektywnego zarządzania przepływami surowców, materiałów do produkcji, wyrobów gotowych oraz związanej z nimi informacji. Do lat pięćdziesiątych naszego stulecia nie można było wyodrębnić żadnej dominującej filozofii dotyczącej przepływów towarowych w gospodarce, zaś poszczególne przedsiębiorstwa podzieliły strefy zarządzania czynnościami związanymi z przepływami towarowymi między różne piony funkcjonalne przedsiębiorstwa. I tak np. transport można było często znaleźć pod menadżerską kontrolą działu produkcji, zapasy znajdowały się w sferze odpowiedzialności działu marketingu, zaś realizacja zamówienia należała do pionów księgowości lub sprzedaży. Podziały te prowadziły do wielu konfliktów i podejmowania decyzji suboptymalnych. Od lat pięćdziesiątych zaczęły pojawiać się koncepcje menadżerskie postulujące pogrupowanie razem działań związanych z przepływami produktów, w celu umożliwienia kompleksowego zarządzania nimi. Tej stopniowo rodz cej si nauce przypisywano wiele nazw, w ród których by y m.in.: Physical Distribution, Physical Distribution System, Physical Dis- tribution Management, Distribution Engineering, Materials Management, Marketing Logistics, Rhochrematics, Distribution, Bussines Logistics, Bussines Logistics Management, Distribution Logistics, Logistics, Logistical
Management czy Industrial Logistics. Z rywalizacji pojęciowej wyszedł ostatecznie zwycięsko termin logistyka.
- Definicja logistyki.
Termin logistyka nie jest pojęciem nowym. Jego historia sięga dalekiej przeszłości , a jego źródłosłowu poszukuje się bądź w greckich słowach logos lub logicos (liczenie, sztuka liczenia; prawidłowo myślący), względnie francuskich loger lub logis (zakwaterowanie, kwatera). Do pierwszego z tych słów nawiązał cesarz bizantyjski Leontos VI, który na początku X w.n.e. napisał dzieło pt. Sumaryczne wyłożenie sztuki wojennej. Natomiast ze źródłosłowem francuskim zaczęto wiązać termin logistyka po opublikowaniu przez barona de Jomini w 1837r. w Paryżu dzieła Zarys sztuki wojennej. Przetłumaczona na język angielski praca barona de Jomini stała się wkrótce potem standardową lekturą amerykańskich oficerów, zaś sama logistyka jako nazwa przedmiotu znalazła się w 1885r. w programie nauczania nowo otwartej Szkoły Marynarki Wojennej USA. Przez logistykę rozumie się z reguły pojęcie oznaczające zarządzanie działaniami przemieszczenia i składowania, które mają ułatwić przepływ produktów z miejsc pochodzenia do miejsc finalnej konsumpcji, jak również związaną z nimi informacją. Dla lepszego zrozumienia misji logistyki warto jest przytoczyć jej chyba najpopularniejszą definicję opracowana w USA przez Council of Logistics Management. Logistyka jest terminem opisującym proces planowania, realizowania i kontrolowania sprawnego i efektywnego ekonomicznie przepływu surowców, materiałów do produkcji, wyrobów gotowych oraz odpowiedniej informacji z punktu pochodzenia do punktu konsumpcji w celu zaspokojenia wymagań klienta. Działania logistyczne mogą obejmować: obsługę klienta, prognozowanie popytu, przepływ informacji, kontrolę zapasów, czynności manipulacyjne, realizowanie zamówień, czynności reparacyjne i zaopatrywanie w części, lokalizację zakładów produkcyjnych i składów, procesy zaopatrzeniowe, pakowanie, obsługę zwrotów, gospodarowanie odpadami, czynności transportowe i składowanie. Nawet pobieżna analiza tej definicji pozwala wyróżnić w niej trzy podstawowe zadania stawiane logistyce, a mianowicie: koordynację przepływu surowców, materiałów do produkcji i wyrobów gotowych do konsumentów minimalizację kosztów tego przepływu podporządkowanie działalności logistycznej wymogom obsługi klienta.
- Podstawowe fazy i kierunki rozwoju logistyki.
Fazy rozwoju logistyki Rok ( lata ) Kierunki rozwoju logistyki1 2 3Faza startu i budzenia się logistyki w USAFaza definiowania i konceptualizacji teorii logistyki oraz pierwsze próby jej
- Procesy logistyczne.
W warunkach współczesnej gospodarki przepływy fizyczne są szczególnie złożone, a sterowanie tymi procesami wymaga odpowiednich informacji i ich przetwarzania w celu decyzyjnego wspomagania menadżerów. Można więc powiedzieć, że współczesne rozumienie procesów logistycznych to integracja strumieni realnych i informacyjnych, to patrzenie na procesy gospodarcze przez pryzmat przepływu tych strumieni, ich płynności i kosztów im towarzyszących. Do podstawowych składników procesów logistycznych należy zaliczyć: procesy przepływu dóbr rzeczowych procesy informacyjno-decyzyjne zapasy infrastrukturę strumieni logistycznych koszty procesów logistycznych.
4.1 Przepływy rzeczowe.
Procesy gospodarcze to nieustanny przepływ produktów, zapoczątkowany pozyskiwaniem dóbr materialnych z przyrody i przebiegający przez kolejne fazy przetwarzania, transportu, manipulacji itd., aż do finalnych odbiorców (konsumentów bądź inwestorów). Przepływ ten tylko wyjątkowo bywa ciągły. Regułą bowiem są przerwy w przepływie, zachodzące w zarówno w skali całej gospodarki, jak i pojedynczego przedsiębiorstwa. W rezultacie, na styku poszczególnych strumieni powstają zapasy. Są one wynikiem niepokrywania się czasu i intensywności strumieni dostaw i sprzedaży. Obok tej podstawowej funkcji zapasów występują jeszcze inne, jak np.: kompletacja asortymentowa, stała gotowość zaspokajania potrzeb klientów, sezonowość sprzedaży, względy technologiczne. Niekiedy za integralny składnik procesów logistycznych uważa się także strumienie pieniężne (cash flow). W strumieniach pieniężnych, z punktu widzenia procesów logistycznych, istotne są następujące elementy: negocjacje dot. cen zakupu i sprzedaży, kontrola zgodności płaconych i uzyskanych cen z wcześniejszymi ustaleniami, terminowość zapłaty za dostarczone produkty, ewentualne obliczenia i wyegzekwowanie skutków nieterminowej zapłaty. Tak więc jako składnik procesów logistycznych należy traktować tylko te elementy przepływów pieniężnych, które w sposób bezpośredni łączą się z przepływem fizycznym, a więc zapłatą za dostawy.
4.2 Procesy informacyjne.
Ważnym składnikiem procesów logistycznych są strumienie i zasoby informacji. Odzwierciedlają one przepływ i stan zasobów rzeczowych i jednocześnie są wykorzystywane w sterowaniu procesami przepływu. Informacje muszą być gromadzone, odpowiednio klasyfikowane, kodowane i wykorzystywane w procesach decyzyjnych. Podstawowe składniki procesów informacyjnych logistyki stanowią: systemy kodowania i identyfikacji produktów oraz surowców, materiałów, wyrobów gotowych , towarów, dokumentacja przepływu: dowody przyjęcia i wydania, faktury, dyspozycje, listy przewozowe, specyfikacje itp., systemy kodowania dokumentów, kontrahentów, wewnętrznych komórek organizacyjnych, stanowisk pracy itp., systemy obiegu dokumentów i instrukcje ich wypełniania, przetwarzanie informacji oraz ich grupowanie i agregowanie w różnych przekrojach czasu, odpowiednio do potrzeb realizacji różnych funkcji decyzyjnych, środki techniczne i programy komputerowe emisji, gromadzenia, przetwarzania i przesyłania informacji. W omawianych przepływach mamy do czynienia z informacjami sterującymi i regulującymi przepływy rzeczowe, a także - sprawozdawczo-kontrolnymi. Pierwsze z nich przebiegają w kierunku przeciwnym do przepływów rzeczowych. Biorą one swój początek na rynku i mają postać prognoz popytu bądź zamówień odbiorców. Informacje te podlegają następnie odpowiedniej transformacji. Wynikiem tej transformacji są plany, programy i harmonogramy produkcyjne. Informacje o zamierzeniach produkcyjnych przepływają następnie do fazy zaopatrzenia, umożliwiając opracowanie planów potrzeb materiałowych. Plany te stanowią podstawę do sporządzania planów zakupu, przybierając w rezultacie formę zamówień, umów itp. kierowanych na rynek. Z kolei informacje sprawozdawczo-kontrolne, jako towarzyszące przepływają zgodnie z kierunkiem przebiegu procesów rzeczowych. Odzwierciedlają one realizację wcześniejszych decyzji planistycznych.
4.3 Infrastruktura procesów logistycznych. Procesy fizycznego przepływu produktów i utrzymywanie zapasów, a także związane z nimi systemy informacyjno-decyzyjne wymagają zastosowania szerokiej i różnorodnej gamy środków technicznych. Środki te i sposoby ich wykorzystania tworzą infrastrukturę procesów logistycznych. Powinna ona umożliwić efektywną realizację wszystkich podstawowych funkcji logistyki. Na infrastrukturę procesów logistycznych składają się: środki transportu i manipulacji, służące do przemieszczania produktów między przedsiębiorstwami, a także wewnątrz nich, budynki i budowle magazynowe, umożliwiające składowanie i ochronę zapasów oraz niezbędne wyposażenie magazynów, opakowania produktów, stanowiące nie tylko ochronę, ale częstokroć warunkujące ich przemieszczanie,
zorientowana na konkretne cele, krótkie drogi jej przebiegu Założenia koncepcji Lean Production dotyczą:
- pracy w grupach i w zespołach,
- delegowania odpowiedzialności na najniższy szczebel,
- decentralizacji realizacji wszystkich zadań i funkcji, szczególnie w obszarach odpowiedzialnych za powstawanie kosztów pośrednich,
- konsekwentnej likwidacji pośrednich szczebli zarządzania - spłaszczania struktur organizacyjnych,
- racjonalizacji i automatyzacji przebiegów procesów,
- konsekwentnego obniżania kosztów,tworzenia intensywniejszych, wielopłaszczyznowych powiązań komunikacyjnych.
5.2 Koncepcja Just - in - Time.
Koncepcja JIT, znana również pod japońską nazwą Kanban, zakłada, że koszty dostawy powinny być niewielkie, a firmy powinny zamawiać towary bardzo często w celu zminimalizowania kosztów utrzymania zapasów. Kanban postrzega zapasy jako marnotrawstwo, podczas gdy tradycyjne są traktowane jako ubezpieczenie. Tradycyjne zarządzanie zapasami kontra filozofia Just-in-Time (postawy i zachowania)Czynnik Tradycyjny system JIT (Kanban)
- Zapasy Zapas bezpieczeństwa
- Cykl produkcyjny Czas przestawiania linii prod.
- Kolejki
- Czas dostawy
- Jakość Inspekcja (nadzór)
- Dostawcy/odbiorcy Dostawcy majątek (aktywa)tak długi dłuższy wyeliminowane dowolny ważna części przeciwnicy wielu zobowiązania (pasywa) nie krótki zredukowane do minimum minimalne, lecz niezbędnekrótszy 100%procesu partnerzy jeden Według Japończyków kluczem do redukcji zapasów jest spojrzenie na dostawców jako na partnerów w procesie produkcji. Na tej podstawie przyjęli oni 10 zasad zarządzania zapasami w systemie Kanban, które odnoszą się do dostawców:
- Dostawcy są zachęcani do lokowania swoich firm blisko odbiorcy, co redukuje koszty transportu i czas dostawy.
- Dostawy są realizowane w małych partiach, a wysyłki są częste - kilkakrotne w ciągu dnia.
- Za zapasy buforowe odpowiada dostawca, które zobligowany jest je tworzyć.
- Obowiązuje generalna reguła - raczej jeden dostawca niż dwóch lub więcej.
- Dostawca będący dla firmy-klienta jedynym źródłem części, podzespołów lub produktów cieszy się u niego większymi względami pozwalającymi mu rozwinąć biznes.
- Dostawcy z większymi uprawnieniami mogą często sami redukować swoje własne dostawy i koszty zapasów.
- Być wybranym jako jedyne źródło dostawy oznacza uzależnić od siebie sukces firmy-odbiorcy. Dostawcy muszą więc oferować możliwie najniższe ceny, wysoką jakość i szybko odpowiadać na potrzeby produkcyjne.
- Firmy-odbiorcy udzielają technicznego i finansowego wsparcia firmom-dostawcom, umożliwiając ich rozwój i zapewniając sobie w ten sposób wysoką jakość, niskie koszty dostaw części lub produktów.
- Jakość jest wymagana, a nie sprawdzana przez odbiorców. Jakość części i produktów jest wymagana przez odbiorców i osiągana przez dostawców, ponieważ istnieje ścisłe ekonomiczne uzależnienie dostawców i odbiorców i nie ma zapasów na powtarzanie produkcji.
- Między firmą-odbiorcą a jej dostawcą istnieje ścisła więź, wyrażająca się w formie zamkniętej kooperacji, koordynacji i pełnego zaufania. Można wyróżnić dwie główne korzyści płynące z zastosowania systemu Just-in-Time w firmie. Pierwsza pozwala zredukować poziom posiadanych zapasów materiałów i części do produkcji w dowolnym czasie. Przy wysokich kosztach utrzymywania zapasów, redukcja poziomu wsadu do produkcji może stanowić główny element w programie redukcji kosztów. Oznacza to mniejsze nakłady zamrożone w zapasach, mniejszą przestrzeń magazynową i mniejsze zużycie fizyczne zapasów. Drugą korzyścią systemu Just-in-Time jest kontrola jakości. W tradycyjnym systemie zapasów, tj. z wysokim poziomem zapasów, wadliwy wsad produkcyjny mógł być składowany w magazynie przez miesiące zanim problemy z jakością zostały wykryte. Wiele uważanych dziś za typowo japońskie koncepcje zarządzania logistycznego, w tym Just-in-Time, miało swoje początki w Stanach Zjednoczonych. Znacznie wcześniej niż Japończycy, potrzebę działania wg. zasad Just-in-Time rozumiał i starał się realizować Henry Ford, który w swoich wspomnieniach pisał: Dostrzegaliśmy, że kupowanie materiałów powyżej aktualnego zapotrzebowania nie jest opłacalne (...), jeśli moglibyśmy być pewni idealnego transportu, a przepływ materiałów odbywałby się bez zakłóceń, nie byłoby potrzeby ich kupowania na zapas.
- Efektywność logistyki.
Celem wprowadzania sprawnie działających rozwiązań logistycznych, jest zarówno bezpośrednia minimalizacja kosztów, jak i - pośrednio - uzyskanie
najwyższą sprzedaż na jednostkę powierzchni, najwyższą rotację zapasów i najwyższy poziom zysków. W 1989r. rentowność sprzedaży tej firmy przed opodatkowaniem wynosiła 8% i była dwa razy większa niż wskaźnik Kmarta. Dziś Wal-Mart jest największym i najbardziej zyskownym detalistą na świecie. Źródłem sukcesu Wal-Martu była koncentracja na zaspokojeniu potrzeb klienta. Cele firmy były proste do sformułowania i trudne do realizacji: zapewnić klientom dostęp do dobrych jakościowo towarów, zapewnić tę dostępność wtedy, gdy klienci jej potrzebują, uzyskać strukturę kosztów pozwalającą konkurować cenami i zapewnić sobie reputację firmy wiarygodnej. Kluczem do osiągnięcia tych celów było uczynienie punktu centralnego strategii ze sposobu uzupełniania zapasów. Zastosowano tu technikę logistyczną określono jako cross-docking. W tym systemie towary są stale dostarczane do magazynów Wal-Martu, gdzie są selekcjonowane, przepakowywane i wysyłane do sklepów bez tworzenia jakichkolwiek zapasów. Firma uzyskuje korzyści wynikające z pełnego wykorzystania środków transportu - wielość partii zakupywanych towarów odpowiada ładowności samochodów - i unika kosztów magazynowania oraz kosztów związanych z nim operacji. W Wal-Marcie 85% towarów przepływa przez hurtownie bez składowania, podczas gdy w Kmarcie dotyczy to tylko 50%.To obniża koszty o 2-3% i pozwala na stosowanie niskich cen. Niskie ceny zwiększają sprzedaż i ułatwiają przewidywanie popytu, co prowadzi do eliminacji nadmiernych zapasów, braku towarów w magazynie i w sumie do wyższych zysków. Drugim kluczowym składnikiem logistycznej infrastruktury Wal-Martu jest szybki i odpowiedzialny system transportowy. 19 centrów dystrybucyjnych firmy jest obsługiwanych przez prawie 2000 własnych ciężarówek. To pozwala na przewozy z magazynu do sklepu w czasie krótszym niż 48 godzin i na uzupełnianie półek sklepowych dwa razy w tygodniu, podczas gdy norma w branży to raz na dwa tygodnie. Wal-Mart potrafił połączyć wysoką jakość oferty z niskimi cenami dla klientów. Niskie koszty firma zawdzięcza szybkim przepływom, wysokiej rotacji zapasów, dużej sprzedaży na metr kw. powierzchni sklepu i dużym, korzystnym zakupom. W Wal-Marcie szczególne znaczenie przywiązuje się do wymiany informacji i doświadczeń, a w tym do wymiany w ramach kontaktów bezpośrednich. Wal-Mart organizuje regularne nagrody dla swych menadżerów i popiera wszystkie formy nieformalnych kontaktów między osobami zarządzającymi sklepami, zakupami, centrami dystrybucji, transportem itd. Doskonały przepływ informacji i pomysłowe systemy motywacji pracowników są bez wątpienia atutem strategicznym firmy. Jednocześnie są to czynniki, które umożliwiły doprowadzenie systemu logistycznego Wal-Martu do doskonałości.
Bibliografia:
Frederick J. Beier, Krzysztof Rutkowski Logistyka , SGH - Warszawa 1995 Zdzisław Sariusz-Wolski, Czesław Skowronek Logistyka - poradnik praktyczny , Centrum Informacji Menadżera - Warszawa 1995 Tadeusz Wojciechowski Marketing i logistyka na rynku środków produkcji, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne - Warszawa 1995 Piotr Blaik Logistyka. Koncepcja zintegrowanego zarządzania przedsiębiorstwem , Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne - Warszawa 1996 Gospodarka Materiałowa i Logistyka nr 9/1996, nr 3/1997, nr 4/1997Logistyka nr 3/
