EGZAMIN ÓSMOKLASISTY
od roku szkolnego 2021/2022
BIOLOGIA
Przykładowy arkusz egzaminacyjny (OBIP-C00)
Czas pracy: 90 minut
GRUDZIEŃ 2020
Centralna Komisja Egzaminacyjna
Warszawa 2020
Przygotuj się do egzaminów
Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity
Otrzymaj punkty, aby pobrać
Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium
Informacje i wskazówki
Przygotuj się do egzaminów
Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity
Otrzymaj punkty, aby pobrać
Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium
Społeczność
Ranking uczelni
Odkryj najlepsze uniwersytety w twoim kraju, według użytkowników Docsity
Bezpłatne poradniki
Nasze e-booki ratujące uczniów i studentów!
Pobierz bezpłatnie nasze przewodniki na temat technik studiowania, metod panowania nad stresem, wskazówki do przygotowania do prac magisterskich opracowane przez wykładowców Docsity
Przykładowy Arkusz Egzaminacyjny z Biologii dla Ósmoklasisty, Schematy z Biologia
W przedstawionym na rysunku doświadczeniu próbę kontrolną stanowi. A. zestaw I, ponieważ ... Umieszczenie pantofelków obydwu gatunków w jednym akwarium.
Typologia: Schematy
2022/2023
1 / 20
Ta strona nie jest widoczna w podglądzie
Nie przegap ważnych części!
Dokumenty powiązane
Podgląd częściowego tekstu
Pobierz Przykładowy Arkusz Egzaminacyjny z Biologii dla Ósmoklasisty i więcej Schematy w PDF z Biologia tylko na Docsity!
EGZAMIN ÓSMOKLASISTY
od roku szkolnego 2021/
BIOLOGIA
Przykładowy arkusz egzaminacyjny (OBIP-C00)
Czas pracy: 90 minut
GRUDZIEŃ 2020
Centralna Komisja Egzaminacyjna Warszawa 2020
Kamil wykonał doświadczenie, aby sprawdzić, czy podczas fermentacji alkoholowej wytwarzany jest dwutlenek węgla. Schemat poniżej ilustruje doświadczenie Kamila.
1.1. Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B i jej uzasadnienie spośród 1. albo 2.
W przedstawionym na rysunku doświadczeniu próbę kontrolną stanowi
A. zestaw I, ponieważ
drożdże mają zapewnione optymalne warunki do przeprowadzania fermentacji.
B. zestaw II, 2.
sprawdza on, czy do zmętnienia wody wapiennej wystarcza dostęp do atmosferycznego CO 2.
1.2. Określ, czy drożdże produkują CO 2 w procesie fermentacji. Odpowiedź uzasadnij. Wykorzystaj wyniki doświadczenia przeprowadzonego przez Kamila.
przejrzysta woda wapienna
zmętniała woda wapienna
drożdże ciepła woda
drożdże ciepła woda cukier
Zestaw I Zestaw II
A B
C D
2.3. Uzupełnij poniższe zdania tak, aby powstała poprawna informacja. Wybierz
odpowiedź spośród oznaczonych literami A i B oraz odpowiedź spośród oznaczonych literami C i D.
W komórkach roślinnych proces fotosyntezy zachodzi w dzięki energii świetlnej
pochłanianej przez.
A. chloroplastach C. chlorofil
B. mitochondriach D. ATP
Zadanie 3. (0‒ 1 )
Na psujących się owocach niekiedy pojawiają się organizmy, które wytwarzają struktury pokazane na zdjęciu wykonanym pod mikroskopem.
Źródło: bioweb.uwlax.edu
Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.
Organizmy pokazane na powyższej fotografii należą do królestwa
A. bakterii. B. protistów. C. grzybów. D. roślin.
Poniżej przedstawiono cztery drzewa iglaste, które rosną w Polsce.
A. B.
C. D.
Na podstawie: podlaskiogrod.pl/Gatunki-roslin/Sosnowate; arboretum.sggw.pl; www.biolib.de; pl.wikipedia.org
Na którym zdjęciu przedstawiono jedyne drzewo iglaste w Polsce zrzucające liście na zimę? Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.
A. zdjęcie 1. B. zdjęcie 2. C. zdjęcie 3. D. zdjęcie 4.
W porównaniu z powietrzem woda stawia dużo większy opór poruszającym się w niej zwierzętom. U większości ryb kostnoszkieletowych w jamie brzusznej występuje pęcherz pławny, który jest wypełniony mieszaniną gazów. Ich skład i ciśnienie mogą się zmieniać.
7.1. Podaj dwie cechy budowy zewnętrznej ryb, które służą zmniejszaniu oporu wody podczas pływania.
- ............................................................................................................................................
- ............................................................................................................................................
7.2. Spośród oznaczeń literowych A–D wybierz i zapisz literę wskazującą na pęcherz pławny, oraz określ jego funkcję u ryb.
Źródło: blog.oyama-medaka-center.com
Oznaczenie literowe: ...............................................................................................................
Funkcja: ...................................................................................................................................
C D
A B
Na rysunku przedstawiono współdziałanie kości, mięśni i stawów podczas zginania kończyny górnej człowieka.
Na podstawie: blogs.ncl.ac.uk
Oceń, prawdziwość podanych zdań. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.
Przyczepy mięśnia trójgłowego ramienia znajdują się na łopatce, kości ramiennej i łokciowej. P^ F W czasie wykonywania przedstawionego ruchu mięsień dwugłowy ramienia jest napięty, a mięsień trójgłowy ramienia rozluźniony. P^ F
mięsień trójgłowy ramienia
ruch przedramienia
mięsień dwugłowy ramienia
Funkcjami układu pokarmowego człowieka są m.in. trawienie i wchłanianie strawionego pokarmu.
Oceń prawdziwość podanych zdań. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.
Trawienie białka rozpoczyna się w dwunastnicy. P F
Produkty trawienia białek, tłuszczów i cukrów dostają się do krwi i limfy w jelicie cienkim. P^ F
Zadanie 11. (0‒1)
Uczniowie postanowili, że podczas lekcji wychowania fizycznego, wykonają pomiar zmian tętna u chłopców, którzy robią przysiady. Zdecydowali, że podzielą ośmiu ćwiczących na dwie grupy. Czterech wykona 20 przysiadów w ciągu minuty, a pozostałych czterech w tym czasie będzie stać w bezruchu. Pomiar tętna będzie robiony bezpośrednio przed i po ćwiczeniach u każdego z uczestników badania.
Rozstrzygnij, czy tak zaplanowane badanie pozwoli ustalić, czy wysiłek fizyczny powoduje zmianę wartości tętna. Odpowiedź uzasadnij.
Rozstrzygnięcie: ......................................................................................................................
Uzasadnienie: .........................................................................................................................
................................................................................................................................................
Na poniższych rysunkach przedstawiono zmiany zachodzące w klatce piersiowej podczas wentylacji płuc.
Źródło: open.oregonstate.education/aandp/chapter/22-3-the-process-of-breathing/
Określ, na którym rysunku (A czy B) przedstawiono wdech. Odpowiedź uzasadnij.
Wdech przedstawia rysunek: ..................................................................................................
Uzasadnienie: .........................................................................................................................
................................................................................................................................................
Rysunek A Rysunek B
Gamety produkowane przez ssaki zwierają po jednym allelu każdego z genów autosomalnych. Bezrożność bydła jest cechą dominującą, warunkowaną przez jeden gen A.
Źródło: Schafberg i Swalve (2015) The history of breeding for polled cattle. Livestock Science 179:54–70.
Oceń prawdziwość podanych zdań. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.
Jeśli skrzyżują się dwie homozygoty: AA i aa, to potomstwo będzie bezrożne. P^ F
Heterozygota Aa i homozygota aa mają ten sam fenotyp. (^) P F
Zadanie 16. (0‒ 2 )
Hemofilia to choroba dziedziczona w sposób sprzężony z płcią. Kobieta, której ojciec chorował na hemofilię, i zdrowy mężczyzna planują potomstwo.
Podaj genotyp mężczyzny i genotyp kobiety, oraz uzupełnij tabelę wpisz genotypy gamet obojga rodziców i określ, jakie jest prawdopodobieństwo urodzenia zdrowego syna.
Przyjmij następujące oznaczenie alleli: XH^ – allel odpowiedzialny za prawidłowe krzepnięcie krwi, Xh^ – allel warunkujący hemofilię.
Genotyp mężczyzny ♂: ……………… Genotyp kobiety ♀: ………………
Prawdopodobieństwo wynosi …………………%.
Za grupy krwi w układzie AB0 odpowiadają trzy allele, które występują w populacji ludzkiej: IA, IB, i. Każdy człowiek dziedziczy tylko dwa spośród tych trzech alleli – jeden od matki, drugi od ojca. Katarzyna ma grupę krwi B. Jej ojciec miał grupę krwi B, a matka grupę 0.
Rozstrzygnij, czy Katarzyna i Wojciech, który ma grupę krwi AB, mogą mieć dziecko mające grupę krwi A. Odpowiedź uzasadnij, odnosząc się do genotypów Katarzyny i Wojciecha i sposobu dziedziczenia cechy.
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
Zadanie 18. (0‒1)
Kapusta głowiasta, kalarepa, brokuł i kalafior to różne odmiany tego samego gatunku – kapusty warzywnej ( Brassica oleracea ). Aby uzyskać kapustę głowiastą wybierano i krzyżowano ze sobą rośliny, które miały duże, spichrzowe, zachodzące na siebie liście. Kalarepa powstała w wyniku selekcji ze względu na łodygę spichrzową, a brokuł i kalafior – ze względu na kwiatostan.
Na podstawie: E.P. Solomon, L.R. Berg, D.W. Martin, Biologia. Warszawa 2005.
Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B i jej uzasadnienie spośród 1. albo 2.
Opisane odmiany kapusty warzywnej uzyskano w wyniku
A.
doboru sztucznego, ponieważ
zmienione cechy stanowią adaptację do warunków środowiska.
B.
doboru naturalnego, 2.^
przedmiotem selekcji były cechy użytkowe tych odmian.
Na zdjęciu przedstawiono trawę z gatunku Vulpia myuros. Rośliny te wytwarzają i wydzielają do gleby związki hamujące wzrost innych roślin, z którymi konkurują o wodę i sole mineralne. Wykazano, że związki te nie mają toksycznego działania wobec roślin z rodzaju Vulpia. Zaobserwowano także, że wraz ze wzrostem zagęszczenia populacji tych traw spada ich rozrodczość.
Na podstawie: An i wsp. (1997) Phytotoxicity of Vulpia Residues: I. Investigation of Aqueous Extracts. J Chem Ecol 23, 1979–1995.; www.preservons-la-nature.fr
Wyjaśnij, dlaczego wzrost zagęszczenia populacji tej trawy jest przyczyną spadku jej rozrodczości.
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
Ropucha olbrzymia Rhinella marina , pokazana na zdjęciu, została sprowadzona do Australii, aby chronić uprawy trzciny cukrowej przed szkodnikami. Zaobserwowano, że ze wzrostem liczby tych ropuch maleje liczba populacji szkodników, takich jak chrząszcze, termity i mrówki. Są one pokarmem nie tylko dla ropuch, ale także rodzimych gatunków w Australii. Okazało się też, że ropucha produkuje toksyny, które są śmiertelne dla zjadających ją kręgowców. Żeby ograniczyć liczebność populacji obcej ropuchy, zarażano je pewnym gatunkiem nicienia. Przedostawał się on do płuc ropuchy i utrudniał jej wymianę gazową. Zmniejszyło to przeżywalność ropuch i ograniczyło ich tempo wzrostu.
Na podstawie: K. Najberek, W. Solarz (2016) Gatunki obce. Przyczyny inwazyjnych zachowań i sposoby zwalczania, „KOSMOS” 65(1): 81– 91 Nauka w Polsce (pap.pl)
21.1. Na podstawie tekstu uzasadnij, że wprowadzenie obcego gatunku do środowiska może przynieść więcej szkód niż pożytku.
................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
21.2. Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.
Wzrost śmiertelności wśród ropuch zarażonych nicieniem był efektem
A. drapieżnictwa. B. mutualizmu. C. komensalizmu. D. pasożytnictwa.
Meduza kompasowa i skalnik prążkowany polują na sardelę zatokową, dla której pokarmem są drobne bezkręgowce. Te żywią się fitoplanktonem.. Bezkręgowce stanowią także źródło pokarmu dla meduzy kompasowej. Na rysunkach przedstawiono opisane gatunki i grupy ekologiczne organizmów.
Uwaga: Na rysunkach nie zachowano wspólnej skali wielkości.
Źródło: biogeodb.stri.si.edu; calphotos.berkeley.edu; www.edc.uri.edu; www.vims.edu
23.1. Połącz strzałkami powyższe gatunki lub grupy ekologiczne w taki sposób, aby powstał graf poprawnie przedstawiający opisaną sieć troficzną.
23.2. Na podstawie przedstawionych informacji zapisz łańcuch pokarmowy, w którym meduza kompasowa jest konsumentem III rzędu.
....................................................................................................................................................................
23.3. Określ, jaki skutek dla liczebności skalnika prążkowanego i meduzy kompasowej może mieć znaczne zmniejszenie liczebności populacji sardeli zatokowej. Odpowiedź uzasadnij, uwzględniając przedstawione zależności troficzne. ....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
meduza kompasowa
sardela zatokowa
drobne bezkręgowce żyjące w wodzie
skalnik prążkowany
wodne organizmy samożywne
Brudnopis
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………