Pobierz Egzamin z logiki: pytania i więcej Egzaminy w PDF z Prawoznawstwo tylko na Docsity!
1.Logika i erystyka. Podaj jakie zachodzą relacje między tymi terminami.
Mająca antyczne źródla logika i erystyka wyrosla na kanwie zapotrzebowania demokracji ateńskiej, jej zlotego wieku zwanego okresem Peryklesa.
Logika to sztuka myśli, nauka zajmująca się formami i zasadami poprawnego myślenia oraz formułowania i uzasadniania wniosków;
Erystyka to sztuka prowadzenia sporów, dyskusji, umiejętność takiego argumentowania, by dowieść słuszności głoszonego poglądu, bez względu na rodzaj argumentów i używanych zwrotów retorycznych, przekonać poprzez to oponenta i skutecznie odeprzeć lub obalić jego pogląd (tezę). Argumentacja stosowana w erystyce posiada tylko niekiedy pozory logicznej poprawności, ale najważniejszym jej zadaniem jest to, żeby stosując te argumenty można pozyskać, przekonać do naszych racji.
Dyskusją zajmowano się historycznie w obrębie różnych dyscyplin: retoryki,dialektyki, logiki, homiletyki, hodegetyki.
Teoria dyskusji nawiązuje wiec do wiedzy z zakresu logiki. Dyskusja musi posiadac warunek poprawnosci, tj. respektowac zasady logiki (np. gdy wszystkie tezy przywoływane jako argumenty są uzasadnione).
Erystyke i logike laczy wiec sztuka prowadzenia dialogu, poprawnosc i spojnosc wypowiedzi i manipulacja slowem.
- Znak i oznaka. Czy zakresy tych nazw mają wspólne pole?
Znakiem w ścisłym tego słowa znaczeniu nazywamy dostrzegalny układ rzeczy czy zjawisko spowodowane przez kogoś ze względu na to, iż jakieś wyraźnie ustanowione czy zwyczajowo ukształtowane reguły nakazują wiązać z tym układem rzeczy czy zjawiskiem myśli określonego typu.
Należy odróżniać znak od oznaki (objawu, symptomu) jakiegoś stanu rzeczy. Oznaką jakiegoś stanu rzeczy czy zdarzenia nazywamy wszystko to, co współwystępując z owym stanem rzeczy czy zdarzeniem powoduje skierowanie nań czyjejś myśli, choć nie istnieją reguły znaczeniowe, które by takie skierowanie myśli nakazywały. Np. dym sam przez się jest oznaką (nie znakiem) ognia, przylot jaskółek jest oznaką wiosny, rozpryśnięte szkło na jezdni jest oznaką wypadku, który wydarzył się w tym miejscu.
- Nazwa i jej desygnat., przytocz 2 przykłady. Podaj rodzaje nazw.
Nazwa może być każde wyrażenie, które nadaje się na podmiot lub orzecznik w poprawnie pod względem gramatycznym zbudowanym zdaniu podmiotowo orzecznikowym (A jest B).
Desygnat nazwy to każdy przedmiot, dla którego owa nazwa jest znakiem.
Przyklady:
Desygnatem slowa pies jest obiekt, o ktorym zgodnie z prawda mozna powiedziec ze jest psem.
Ten kto pisze to wypracowanie jest desygnatem slowa czlowiek.
Rodzaje nazw:
Ze względu na liczbę wyrazów wchodzących w skład nazwy, rozróżniamy: -NAZWY PROSTE-składają się one z jednego tylko wyrazu (np. nazwa „skrypt”); nie zawsze są rzeczownikami np. „chory cierpi”; -NAZWY ZŁOŻONE-składają się one z więcej niż jednego wyrazu, np. „Student, który mieszka w Poznaniu”; na nazwę złożoną składa się zespół rzeczowników, czasowników, przymiotników, zaimków, przyimków;
Ze względu na to, ile desygnatów obejmuje zakres danej nazwy, rozróżniamy: -NAZWY OGÓLNE-są to nazwy, które mają więcej niż jeden desygnat(np. szafa, koń, żołnierz, babka Adama Mickiewicza); -NAZWY JEDNOSTKOWE-są to nazwy, które mają tylko jeden desygnat (np. naturalny księżyc naszej planety, najdłuższa rzeka w Polsce, matka Adama Mickiewicza, Adam Mickiewicz) -NAZWY PUSTE (bezpodmiotowe)-są to takie nazwy, które wcale nie mają desygnatów (np. błękitny kwiat róży, stupiętrowy dom w Poznaniu, syn bezdzietnej matki); niczego nazwy te nie oznaczają, ale niemniej coś znaczą; jeśli są nazwami generalnymi, mają pewną treść, każą mianowicie szukać-jeśli są to nazwy konkretne-osób czy rzeczy o określonych cechach, tyle tylko, że przedmiotów o takich cechach nie ma, względnie może nawet nie być;
Ze względu na to, do czego odnoszą się nazwy, należy rozróżnić: -NAZWY KONKRETNE-znaki rzeczy, np. „stół” lub osób, np. „sędzia”, ewentualnie czegoś, co wyobrażamy sobie jako rzecz lub osobę, np. „kwiat paproci”, „nimfa”; -NAZWY ABSTRAKCYJNE-nie są one znakami rzeczy czy osób ani czegoś, co sobie jako rzecz czy osobę wyobrażamy; wskazują natomiast one na pewną cechę wspólną wielu przedmiotom, np. „białość”, także na pewne zdarzenie czy stan rzeczy (np. „kradzież”, „płacz”, „cisza”);
Ze względu na znaczenie nazw sposoby posługiwania się nimi indywidualnego jakimś języku, rozróżniamy: -NAZWY INDYWIDUALNE-to takie nazwy, które służą do oznaczania poszczególnych tych a nie innych przedmiotów, nie przypisując przez to samo danemu przedmiotowi takich czy innych właściwości wyróżniających go; nazwa indywidualna, taka jak np. „Poznań”, „ Karol Karczmarek”, służy danemu przedmiotowi tak długo, jak długo zachowuje on ciągłość istnienia (chyba, że zmienimy daną mu raz nazwę), i to bez względu na cechy tego przedmiotu; przykład: skoro raz niemowlę nazwano „Karol Karczmarek”, nazwa ta będzie mu służyła, choć kolejno stanie się ono chłopcem, młodzieńcem, dojrzałym mężczyzną, starcem, choć będzie kolejno brunetem, siwym, łysym, choć zmieni zawód czy inne cechy; nazwy indywidualne mogą być nadawane nie tylko przedmiotom rzeczywistym, ale i przedmiotom wyobrażeniowym, jak np. postacie literackie („Andrzej Kmicic”) czy występującym w dziele literackim miejscowościom wyimaginowanym; -NAZWY GENERALNE- są to nazwy, które przysługują przedmiotom ze względu na jakieś cechy, które tym przedmiotom przypisujemy; nazwy takie jak np. „budynek’, „krzesło”, „student wydziału prawa”, odnoszą się do wszelkich przedmiotów danego rodzaju, a wiec przedmiotów mających cechy budynku, krzesła, studenta wydziału prawa
Ze względu na ostrość zakresu nazwy, rozróżniamy: -NAZWY OSTRE -jeśli umiemy, znając należycie dany język, bez wątpliwości rozstrzygnąć o każdym napotkanym przedmiocie, z którym odpowiednio zapoznaliśmy się, czy jest on, czy nie desygnatem pewnej określonej nazwy, mówimy, że w danym języku nazwa ta ma ostry zakres, czyli jest nazwą ostrą; nazwy stają się ostrymi dzięki temu, że są nazwami wyraźnymi-to znaczy, że umiemy podać zespól cech wystarczających do odróżnienia desygnatów danej nazwy od innych przedmiotów, lub też dzięki temu, że są nazwami dla nas intuicyjnymi-to znaczy, że na podstawie ogólnego wyglądu danego przedmiotu, bez zastanawiania się nad treścią danej nazwy, umiemy określić, czy jest on, czy nie jest desygnatem tej nazwy;
organizacje spoleczne.”. Zostal tu popelniony blad idem per idem poniewaz slowo
organizacja powinno byc zastapione slowem definiujacym organizacje.
• Bledne kolo posrednie- wystepuje wowczas, gdy definiujac wyraz A uzywamy wyrazu B,
ktory kolejno zdefiniowany jest wyrazem C, a do okreslenia wyrazu C uzywamy
natomiast wyrazu A. Np: „Trybut do danina placona w zwiazku z uznaniem
zwierzchnosci senioralnej.Zwierzchnosc senioralna to uznanie statusu lennika. Lennik to
osoba zobligowana do placenia trybutu”
2)Blad ignotum per ignotum czyli „nieznane przez nieznane” polega na uzyciu wyrazu
nieznanego dla odbiorcy jako rownowaznika slowa definiowanego. Np: „ izoleucyna to
aminokwas egzogenny o rozgalezionym lancuchu weglowym”.
3) Blad przesuniecia kategorialnego nastepuje gdy w czlonie definiujacym i czlonie
definiowanym wystepuja wyrazenia z roznych kategorii ontologicznych do ktorych zalicza sie:
substancje, wielkosc, jakosc czynnosc biernosc,polozenie, stan, czas, miejsce, stosunek. Np:
„Piekno jest to piekna mloda kobieta”. Nastepuje tu wykluczanie sie zakresow- ani piekno nie
jest piekna mloda kobieta ani piekna mloda kobieta nie jest pieknem.Zakresy mowia o zupelnie
innych klasach przedmiotow.
- Podaj w języku naturalnym oraz w języku logiki formalnej zasady:
a) sprzeczności
¬ (p ∧ ¬ p)
b) wyłączonego środka
p ∨ ¬ p
c) podwójnej negacji
¬ ¬ p → p, lub odwrotnie ujmujac p → ¬ ¬ p
- Podaj kiedy zachodzi implikowanie.
Jeżeli jest tak, że implikacja jest prawdziwa, a zatem nie zachodzi taka okoliczność, że poprzednik jest prawdziwy a następnik fałszywy to wtedy mamy zjawisko logiczne nazywane implikowaniem.
- Podaj niezbędne warunki wynikania.
Do wynikania niezbedna jest łączność merytoryczna pomiędzy zdaniami. Ze zdania ,,Z1” wynika zdanie ,,Z2” wtedy i tylko wtedy, gdy jest tak, że: implikacja zbudowana ze zdania ,,Z1” jako poprzednika i z ,,Z2” jako następnika jest prawdziwa, a jednocześnie prawdziwość tej implikacji opiera się na jakimś związku między tym, co głosi zdanie ,,Z1”, a tym co głosi zdanie ,,Z2”.
- Jaka zachodzi relacja między zdaniem ogólno twierdzącym a szczegółowo przeczącym.
Zdanie ogólno-twierdzące "Każde S jest P" (symbolicznie S a P)
Zdanie szczegółowo-przeczące "Niektóre S nie są P" (S o P)
SaP → ~(SoP) jeśli prawdą jest, że każdy rycerz jest szlachcicem, to nieprawdą jest, że niektórzy rycerze nie są szlachcicami. Miedzy tymi zdaniami wystepuje sprzecznosc.
