Egzamin z psychologii ogólnej, Notatki z Psychologia

Pobierz Egzamin z psychologii ogólnej i więcej Notatki w PDF z Psychologia tylko na Docsity! str. 1 Egzamin psychologia Spis treści 1. Wymień i krótko omów wybrane psychologiczne perspektywy wyjaśniania zachowania człowieka (poznawcza, motywacyjna, uczenia się, społeczno-kulturowa) - tylko główne założenie, obszar badania (co badamy) .................... 4 Poznawcza ..................................................................................................................................................................... 5 Motywacyjna ................................................................................................................................................................. 5 Teorii uczenia się ........................................................................................................................................................... 5 Społeczno-kulturowa .................................................................................................................................................... 5 Ewolucjonistyczna ......................................................................................................................................................... 5 Biologiczna .................................................................................................................................................................... 5 2. Omów wybrane mechanizmy obronne w ujęciu psychoanalizy (wyparcie, racjonalizacja, projekcja, sublimacja, kompensacja itd ) – podaj przykłady................................................................................................................................. 6 Tłumienie ...................................................................................................................................................................... 6 Projekcja ........................................................................................................................................................................ 6 Identyfikacja .................................................................................................................................................................. 6 Kompensacja ................................................................................................................................................................. 6 Nad kompensacja .......................................................................................................................................................... 6 Sublimacja ..................................................................................................................................................................... 6 Fantazjowanie ............................................................................................................................................................... 6 Reakcje upozorowane ................................................................................................................................................... 7 Racjonalizacja: ............................................................................................................................................................... 7  słodkie cytryny .................................................................................................................................................. 7  kwaśne cytryny ................................................................................................................................................. 7 Wyparcie ....................................................................................................................................................................... 7 3. Omów rolę nauczania i model wychowania postulowany w koncepcjach humanistycznych .................................. 7 4. Krótko opisz cechy struktur poznawczych ilustrując przykładami. ........................................................................... 8 1) złożoność .......................................................................................................................................................... 8 2) bierność – aktywność ....................................................................................................................................... 8 str. 2 3) konkretność - abstrakcyjność ............................................................................................................................... 8 4) sztywność - otwartość .......................................................................................................................................... 8 5. Na czym polega zjawisko etykietowania – podaj przykład ....................................................................................... 8 6. Mechanizmy uczenia się ........................................................................................................................................... 9 Warunkowanie klasyczne ............................................................................................................................................ 9 Pojęcia związane z warunkowaniem klasycznym ....................................................................................................... 9 Asocjacja ................................................................................................................................................................... 9 Wygaszanie reakcji .................................................................................................................................................... 9 Odwarunkowywanie ................................................................................................................................................. 9 Generalizacja ............................................................................................................................................................. 9 Różnicowanie ............................................................................................................................................................ 9 Warunkowanie instrumentalne ................................................................................................................................... 9 Wyuczona bezradność ............................................................................................................................................ 10 Mechanizm społecznego uczenia się –modelowania ................................................................................................ 10 UCZENIE SIĘ AGRESJI ............................................................................................................................................... 10 EFEKT WERTERA ...................................................................................................................................................... 10 Ograniczenia stosowania kar ( dlaczego kary są mniej skuteczne niż nagrody?) .................................................... 11 7. Wybrane prawa organizacji percepcji: .................................................................................................................... 11 a) Różnicowanie bodźców na figurę i tło. ............................................................................................................... 11 b) Prawo podobieństwa .......................................................................................................................................... 11 c) Prawo bliskości .................................................................................................................................................... 11 d) Prawo wspólnej drogi ......................................................................................................................................... 11 e) Prawo domykania ............................................................................................................................................... 11 f) Zależność treści spostrzeżeń od kontekstu ......................................................................................................... 11 g) Złudzenie Ebbinhausa ......................................................................................................................................... 11 8. Pojęcia z zakresu poznania społecznego: ............................................................................................................... 12 SCHEMATY/STEREOTYPY ............................................................................................................................................. 12 SKRYPTY....................................................................................................................................................................... 12 TEORIA POTOCZNA ..................................................................................................................................................... 12 9. Reguły poznania społecznego ................................................................................................................................. 12 Efekt pierwszeństwa ................................................................................................................................................... 12 Myślenie szybkie ..................................................................................................................................................... 12 Myślenie wolne ....................................................................................................................................................... 12 10. Błędy spostrzegania społecznego ....................................................................................................................... 13 Potwierdzenia behawioralne ...................................................................................................................................... 13 Efekt uporczywości (kotwicy) ...................................................................................................................................... 13 Bariera nadmiernej ufności ......................................................................................................................................... 13 Złudzenie powszechnego konsensusu ........................................................................................................................ 13 str. 5 Perspektywa Opis Przykład Poznawcza To jak zachowuje się człowiek, myśli i czuje zależy od sposobu przetwarzania informacji które do niego docierają. To jak rozumie i interpretuje wydarzenia w dużej mierze zależy od posiadanej wiedzy ( schematów) i tego które treści w danym momencie są aktywne. Badamy jak zorganizowane są struktury wiedzy, w jaki sposób wydobywają się z pamięci oraz jak wpływają na interpretacje dochodzących informacji Jan – odbiera młodzieńca jako bardziej sprawnego od siebie wiec dla swojego bezpieczeństwa lepiej dać mu papierosa Marek – zobaczył dobrze zarabiającego mężczyznę przez co pojawiła się okazja by na tym skorzystać tym bardziej, że wyglądał na słabszego od niego Policjanci- młodzieniec dziwnie wyglądał z teczką biznesmena wzbudził podejrzenia Motywacyjna Skupia się na pobudkach ludzkiego zachowania, jakie motywy skłaniają ludzi do określonego postępowania. Motywy : auto waloryzacji ( ochrona samooceny), władzy i statusu, budowania i podtrzymywania więzi społecznych, bezpieczeństwa, swobody wyboru, kontroli nad biegiem wydarzeń, trafnej orientacji w otoczeniu Jan – potrzeba ochrony swojego statusu, bezpieczeństwa i swobody wyboru i kontroli sytuacji Marek – potrzeba kontroli nad biegiem wydarzeń, władzy Policjanci – potrzeba trafnej orientacji w otoczeniu, zapewnienia bezpieczeństwa Teorii uczenia się Zachowanie człowieka jest rezultatem uczenia się na podstawie doświadczeń własnych lub cudzych. Mechanizmy uczenia się : warunkowane klasycznie, instrumentalnie ( sprawcze), modelowanie ( obserwacja i naśladowanie)- np. rodzić przeklina dziecko też uczenie się przez wgląd Jan – jako przebywający z wykształconymi osobami chciał rozwiązać sprawę polubownie Marek – Jak nauczony zdobywania wszystkiego siła uczynił to samo Policjanci – Jako stojący na straży porządku wykonywali swoje obowiązki Społeczno-kulturowa Człowiek jest wytworem wychowania w konkretnej grupie społecznej, która wywodzi się z szerzej kultury. Normy, wartości obowiązujące w danej grupie determinują zachowanie człowieka. Tylko w momencie przestrzegania norm i reguł grupa akceptuje jednostkę co zwiększa jej samoocenę i poczucie przynależności Cyganka chcąca wyjść za mąż za innego mężczyznę, innej narodowości została by porzucona przez swoją rodzinę, musi być posłuszna grupie jeśli chce należeć do grupy Ewolucjonistyczna Walka o przetrwanie gatunku. Wszystko rozpatruje się w kontekście pozyskiwania zasobów istotnych do przetrwania gatunku ( dobór partnerów, tworzenie i utrzymywanie więzi, zachowania agresywne, pomaganie innym, uprzedzenia i dyskryminacja) Janek zaatakował aby bronić swojej pozycji i majątku Marek zaatakował aby powiększyć swój dobrobyt Biologiczna Biologiczne uwarunkowanie ludzkich zachowań, np. genetyczny ( dziedziczenie lub urodzenie), strukturalny (uszkodzenia i choroby mózgu), funkcjonalny (nerwice). Gdy dziecko jest agresywne może być tego przyczyną problemy w domu, ale również ADHD str. 6 2. Omów wybrane mechanizmy obronne w ujęciu psychoanalizy (wyparcie, racjonalizacja, projekcja, sublimacja, kompensacja itd ) – podaj przykłady Opis Przykład Tłumienie Proces częściowo uświadamianej kontroli własnego działania. Polega na usuwaniu ze świadomości, myśli, które jasno uświadomione musiałyby wzbudzić lęk lub poczucie winy Życzenie bliskiej osobie czegoś złego, choć mogą przemknąć przez głowę, lecz są natychmiast tłumione i ulegają odrzuceniu jako niezgodne z normami naszej kultury. Projekcja Przypisywanie innym własnych niekorzystnych cech — są one rzutowane na zewnątrz Osoba, która jest wybuchowa i opryskliwa, czym zraża sobie otoczenie, może uważać, że to nie ona, ale inni ludzie mają trudny charakter. Identyfikacja Występuje, gdy między poziomem aspiracji a poziomem osiągnięć zachodzi znaczna różnica — wówczas człowiek może znaleźć częściowe zaspokojenie w sposób pośredni w rezultacie identyfikacji Jeśli ktoś pragnął być muzykiem, ale los poskąpił mu umiejętności, pragnie, aby jego dzieci miały na tym polu osiągnięcia — identyfikuje się z nimi w zakresie kariery zawodowej. Kompensacja Dążenie do uzyskania sprawności w danej dziedzinie i wyrównania w ten sposób niepowodzeń na innym polu. Dziecko niemogące dorównać rówieśnikom sprawnością fizyczną próbuje dobrymi wynikami w nauce zdobyć pozycję w klasie. Nad kompensacja Polega na osiągnięciu sukcesu w tej dziedzinie, która dotychczas była źródłem niepowodzeń i doznań lękowych. Jeśli więc dziecko z powyższego przykładu w wyniku wytężonych ćwiczeń zdoła dorównać kolegom w sporcie i w tym właśnie obszarze stanie się bardzo dobre (choć było bardzo słabe) Sublimacja Umożliwia częściowe i zastępcze zaspokojenie dążenia, którego motywy nie są aprobowane. Według psychoanalizy sublimacji ulegać może m.in. popęd seksualny. W razie niemożliwości zaspokojenia tych dążeń np. w wyniku zinternalizowanych zakazów czy niezgodności z poglądami jednostki, dążenia te znajdują zaspokojenie na przykład w twórczości literackiej czy malarskiej. Fantazjowanie Zaspokajanie w wyobraźni niespełnionych pragnień lub przeżywanie w myślach sukcesów, które w życiu nie zostały osiągnięte. Są to marzenia na jawie, które pokonują wszelkie przeszkody i podają śmiałe rozwiązania trudności. Wyobrażanie sobie swoich wielkich osiągnieć i fantazjowanie o nich str. 7 3. Omów rolę nauczania i model wychowania postulowany w koncepcjach humanistycznych MODEL WYCHOWANIA: ● właściwości kontaktów rodziców z dziećmi mają niewielki wpływ na dynamikę i kierunek rozwoju ● należy unikać wszelkiego wpływu na rzecz swobodnego i naturalnego rozwoju dziecka ● humanistyczne koncepcje promują tzw. leseferyczny model wychowania, pozostawienia zupełnej swobody (model laissez-faire) Zaburzenia są efektem nadmiernej ingerencji środowiska w naturalne procesy rozwoju jednostki ROLA NAUCZANIA: ● procesy rozwoju są niezależne od procesu nauczania ● nauczanie jest procesem zewnętrznym - sam nie uczestniczy w rozwoju, niczego w nim nie zmienia i raczej korzysta z jego osiągnięć aniżeli posuwa go naprzód lub zmienia kierunek ● „nauczanie wlecze się za rozwojem” Reakcje upozorowane Występują, gdy człowiek narzuca sobie zachowanie sprzeczne z silną tendencją, jaka u niego występuje, ale której właśnie stara się przeciwstawić. Jeśli więc człowiek boi się, na zewnątrz może przyjmować postawę odważną, na przekór swoim obawom. Redukuje to w pewnej mierze lęk, ale nie usuwa jego źródła Racjonalizacja:  słodkie cytryny  kwaśne cytryny Dobieranie racjonalnego, ale pozornie tylko słusznego wytłumaczenia dla własnego postępowania, którego prawdziwą przyczynę chcemy ukryć przed sobą. Przyjęte wytłumaczenia zgodne są ze społecznie akceptowanymi zrachowaniami i z dobrym obrazem własnej osoby, jednak zniekształcają obraz zdarzenia, jakiego dotyczą Słodkie cytryny : Praca, o którą się staraliśmy nie jest tak wartościowa jak zakładaliśmy na początku, ale tłumaczymy że chociaż mamy legalną pracę itd. Kwaśne cytryny: Podjęcie studiów, które kosztowało nas wiele wysiłku, mimo, że kosztują wiele wysiłku z powodu podjętych wcześniej działań mimo tego będziemy starać się je zakończyć z pozytywnym wynikiem mimo wątpliwości Wyparcie Polega na usuwaniu ze świadomości (w sposób bezwiedny) myśli, które jasno uświadomione musiałyby wzbudzić lęk lub poczucie winy Student zapomina o terminie egzaminu. Pacjent zapomina o terminie wizyty. str. 10 Wyuczona bezradność - W sytuacji, gdy niezależnie od reakcji jednostki nie dochodzi do osiągnięcia celu (uzyskania nagrody), jednostka uczy się bezradności tzn. nabywa przekonania, że nie posiada kontroli nad otoczeniem. Zgeneralizowane doświadczenie wyuczonej bezradności prowadzi do zaniechania jakichkolwiek prób zmiany sytuacji pomimo obiektywnych szans powodzenia. Przykład:  Dziecko uczy się dbać o porządek w domu, jeśli rodzić mimo starań dziecka ciągle go krytykuje dziecko dochodzi do wniosku, że nie ważne co zrobi i tak będzie źle i przestaje się starać,  złe wzmacnianie ucznia przez nauczyciela, np. niedocenianie jego starań, ciągła krytyka mogą prowadzić do fobiii szkolnej Mechanizm społecznego uczenia się –modelowania- proces społecznego uczenia się polega na obserwowaniu i naśladowaniu zachowań osoby znaczącej tzw. modela. Modelem może być każda osoba znacząca, ważna dla człowieka. Przykłady:  Dzieci oglądając bajki, mogą powielać swoje zachowania ulubionych postaci. Jeśli będzie w trudnej, frustrującej sytuacji widząc u bohaterów w takich momentach zachowania agresywne, może postąpić podobnie i zareagować agresją  Dziecko obserwujące u swoich rodziców, że jednym możliwym wyjściem w czasie trudności jest sięganie po alkohol podczas trudności może postąpić podobnie i sięgać po używki  Jeśli jakaś znana osoba pali, albo ktoś w domu – ktoś kogo podziwiamy, to żeby się upodobnić, istnieje duże prawdopodobieństwo, że też będziemy palić. UCZENIE SIĘ AGRESJI – Dzieci obserwując dorosłych którzy w momencie bezradności, trudnych emocji stają się agresywni, poprzez modelowanie uczą się właśnie takiej reakcji Przykłady: Dzieci oglądając bajki, mogą powielać swoje zachowania ulubionych postaci. Jeśli będzie w trudnej, frustrującej sytuacji widząc u bohaterów w takich momentach zachowania agresywne, może postąpić podobnie i zareagować agresją EFEKT WERTERA - jako przykład naśladowania -efekt Wertera to wzrost liczby samobójstw po samobójstwie sławnej osoby Przykłady: Samobójstwo artysty ciągnie za sobą następne str. 11 Ograniczenia stosowania kar ( dlaczego kary są mniej skuteczne niż nagrody?) a. nie eliminują zachowań niepożądanych, tylko je tłumią b. powodują powstawanie bardziej skomplikowanych, trudniej wykrywalnych form zachowania niepożądanego; np. skazany złodziej opracowuje nowe metody kradzieży; c. prowadzi do unikania źródła karania a nie zachowań karanych; d. unikanie może prowadzić do generalizacji; e. przy silnym karaniu może wystąpić apatia, bierność, brak działania przy zagrożeniu karą; f. karanie dostarcza negatywnych wzorców działania 7. Wybrane prawa organizacji percepcji: a) Różnicowanie bodźców na figurę i tło. - najpierw spostrzegamy figurę, później tło. Figura ma określony kształt, jest na pierwszym planie i jest żywsza od tła, np. Gdy spojrzymy w klasie do góry, to najpierw zobaczymy wiszące lampy (figura), później sufit (tło). b) Prawo podobieństwa - elementy podobne do siebie tworzą figurę, np. Można odnieść się tutaj do bliźniaków, których czasem postrzega się jako jedną całość ponieważ wyglądają bardzo podobnie, być może są tak samo ubrani, ale zapominamy o ich odrębności w charakterze. c) Prawo bliskości – elementy położone obok siebie tworzą figurę, oddalone od siebie mogą tworzyć inną figurę, np. ludzie stojący na przystanku wydaje się, że tworzą jedną figurę, dlatego dochodząc do nich stajemy dalej. d) Prawo wspólnej drogi – elementy poruszające się w jednym kierunku są postrzegane razem i tworzą jedną figurę, np. stado ptaków lecących jednym kluczem, auta jadące autostradą e) Prawo domykania – dodawanie brakujących elementów w postrzeganym przedmiocie i zamykając kształt niepełnej figury. Tworzy umysłowy obraz rzeczywistości, który nie istnieje w świecie fizycznym, np. iluzoryczny trójkąt Kanzisa f) Zależność treści spostrzeżeń od kontekstu – niejednoznaczne bodźce tworzą w kontekście jedną całość, np. odczytując czyjeś pismo możemy domyśleć się z kontekstu zdania nieczytelnego dla nas wyrazu. g) Złudzenie Ebbinhausa – figura o danej wielkości otoczona takimi samymi, lecz mniejszymi figurami wydaje się większa, niż figura otoczona większymi figurami, np. w tłumie ludzi wysokiego wzrostu, ktoś kto będzie średniego wzrostu będzie wydawał się jeszcze niższy. str. 12 8. Pojęcia z zakresu poznania społecznego: SCHEMATY/STEREOTYPY – umysłowe reprezentacje świata, zorganizowany zbiór wyobrażeń, pamięciowo zakodowanych faktów i indywidualnych doświadczeń na temat osób lub cech. Przykłady: - kobiety są gorszymi kierowcami od mężczyzn - blondynki są głupie - każdy Cygan to złodziej SKRYPTY - (scenariusze ) -umysłowe reprezentacje zdarzeń i działań; wyobrażenie typowej sekwencji elementów (zachowań, wydarzeń) danego zdarzenia. Przykłady:  Postanawiamy iść do kina, a więc idziemy do kina kupujemy bilet, zajmujemy wyznaczone miejsce, oglądamy film, potem wychodzimy z sali i wracamy do domu  Jak wstawiamy pranie wiemy po kolei jakie czynności powinniśmy wykonać TEORIA POTOCZNA - uproszczone, powszechnie podzielane, usystematyzowane struktury wiedzy wyjaśniające naturę świata, człowieka, charakter relacji międzyludzkich. Przykłady:  Jeśli ktoś jest chrześcijaninem to dane spostrzeżenia tłumaczy w odniesieniu do swojej wiary, sposób postępowania itp., wtedy wg. niego człowiek został stworzony przez Boga na Jego podobieństwo  Zakładamy że ktoś ubrany w dresy, umięśniony na pewno jest winien bójki, a nie ktoś elegancko ubrany i w garniturze 9. Reguły poznania społecznego Efekt pierwszeństwa - obraz ludzi i zdarzeń tworzymy na podstawie najwcześniejszych informacji o nich Myślenie szybkie - automatyczne, bez wysiłkowe, nie daje pocz. świadomej kontroli Myślenie wolne - rozdziela niezbędną uwagę, daje poczucie kontroli, swobody działania, skupienia str. 15 12. Atrybucja Atrybucja - proces wyjaśniania przyczyn zachowania innych ludzi oraz własnych. Podstawowy błąd atrybucji – przypisywanie nadmiernego znaczenia czynnikom wewnętrznym (stałym) w wyjaśnianiu zachowań innych osób, a niedocenianie działania czynników zewnętrznych Przykład: Gdy wypowiadamy się o jakiejś osobie, która popełniła przestępstwo nie zastanawiamy się co ją do tego skłoniło, np. dlaczego ktoś ukradł jakieś drogie urządzenie – może potrzebuje pieniądze na leczenie, a nie tylko po to by się wzbogacić Krańcowy błąd atrybucji - wyjaśnianie zachowania całych grup społecznych czynnikami wewnętrznymi Przykład: 13. Dysonans poznawczy Dysonans poznawczy – brak zgodności między przekonaniami w tej samej sprawie oraz spójności między własnymi poglądami, a zachowaniem powodujący nieprzyjemny stan napięcia. Dysonans jest najsilniejszy kiedy:  Zagraża samoocenie  Im ważniejszego obszaru życia dotyczy  Im większa rozbieżność miedzy elementami poznawczymi Przejawy dysonansu poznawczego: ● usprawiedliwianie własnych zachowań (racjonalizowanie np. kłamstw, które wypowiedzieliśmy), ● obronność percepcyjna (odrzucanie, deprecjonowanie, poglądów niezgodnych z naszymi, szukanie informacji potwierdzających nasze opinie, angażowanie się w obronę swojej postawy) ● podnoszenie wartości trudno dostępnych obiektów (np. wymarzonej pracy, partnera, wakacji) ● dysonans po zakupowy (np. podnoszenie wartości bardzo drogiego produktu, gdy dociera do nas informacja, że towar nie był tego wart) ● zaangażowanie w działanie okupione dużym wysiłkiem (np. większa lojalność wobec grupy, do której bardzo trudno było dołączyć (rytuały inicjacyjne w grupach przestępczych) ● dehumanizacja ofiary i zaangażowanie w czyny niemoralne (zbrodnie wojenne, torturowanie więźniów, ● usprawiedliwianie swojego zachowania „torturowałem bo to terrorysta”, „bo to tylko żółtek”; przemoc domowa) str. 16 Strategie redukcji dysonansu na wybranym przykładzie Przykłady: 1. Wyobraź sobie, że twój najlepszy przyjaciel któregoś dnia zarzuca Ci, że nie jesteś takim dobrym kolegą za jakiego się do tej pory uważałeś (bo np. nie wyświadczyłeś mu przysługi, o którą bardzo prosił). Omów strategie redukcji dysonansu poznawczego w tej sytuacji. Napisz komunikaty, które zwykle mogą wypowiadać w takich przypadkach ludzie, by się wybielić (porównaj z omówieniem strategii z pdf z wykładu)  Zmiana własnego zachowania – OD TERAZ BĘDĘ LEPSZYM KOLEGOM POPRAWIĘ SIĘ  Uzasadnienie własnego zachowania – TO NIE JA JESTEM ZŁYM PRZYJACIELEM WYMAGASZ RZECZY KTÓRYCH NIE JESTEM W STANIE ZROBIĆ  Zniekształcenie informacji wywołującej dysonans - JAK RAZ NIE POMOGE TO SIĘ NIC NIE STANIE  Zamrożenie decyzji – POMOGE CI JAK TYLKO BĘDĘ MIAŁ CZAS 2.  zmiana własnego zachowania –„Palenie powoduje raka więc - rzucam palenie!”  uzasadnienie własnego zachowania –zniekształcenie informacji wywołującej dysonans by była mniej sprzeczna z zachowaniem „Wiele osób pali i jakoś nie umiera na raka”  uzasadnienie własnego zachowania –dodanie nowych elementów poznawczych zgodnych z zachowaniem i wspierających je: „Tak, palę, ale mnie to uspokaja”  zamrożenie decyzji –odroczenie w czasie: „Rzucę, gdy zajdę w ciążę” 14. Pojęcia: stereotyp, uprzedzenie, dyskryminacja Stereotyp (wiedza) - zorganizowana wiedza o określonej grupie, wyodrębnionej na podstawie wyrazistej cechy Uprzedzenie (emocja) - negatywny stosunek do członków jakiejś grupy utrzymywany tylko na podstawie przynależności do tej grupy (silnie zaznaczony komponent emocjonalny) Dyskryminacja (działanie) - wrogie lub niesprawiedliwe zachowania wobec osób należących do stereotypowanej grupy wyłącznie na podstawie przynależności do tej grupy (silnie zaznaczony komponent behawioralny) str. 17 15. Mechanizmy powstawania stereotypów i uprzedzeń Poznawcze:  Heurystyki myślenia  Błędy i zniekształcenia -oczekiwania i zniekształcenia (np. potwierdzenia behawioralne ) -błąd uporczywości tzw. efekt kotwicy (np. błąd logiczny) -(samospełniające się proroctwo) -błędy atrybucji (zwłaszcza krańcowy błądatrybucji)  Procesy kategoryzacji społecznej Sytuacyjne, np. teoria rzeczywistego konfliktu  TEORIA RZECZYWISTEGO KONFLIKTU W warunkach: -ograniczenia zasobów (np. braku pracy, pieniędzy itd.), -konfliktu (walki o zasoby), rywalizacji -chaosu, lęku i niepewności ludzie przemieszczają swoją agresję na ludzi lub grupy społeczne, które: są słabsze, wyróżniają się w sposób widoczny, nie są lubiane. Jest to tzw. mechanizm poszukiwania kozła ofiarnego U podstaw mechanizmu szukania kozła leżą dwa inne mechanizmy: mechanizm obwiniania ofiary i mechanizm wiary w sprawiedliwy świat Społeczne: społeczne uczenie, konformizm  uczenie społeczne (przejmujemy stereotyp i uprzedzenia w wyniku uczenia się społecznego, czyli naśladowania i modelowania)  konformizm – uleganie grupie i zmiana swojego zachowania zgodnie z zachowaniem większości - „skoro wszyscy tak myślą, to pewnie mają rację”) Podmiotowe - istnieją osoby charakteryzujące się silnym posłuszeństwem wobec autorytetu, myśleniem sztywnymi kategoriami, odrzucające wszelkie naruszenia konwencjonalnych wartości, destruktywne i cyniczne