Pobierz Ekonomia kolokwium 11.05.2011r - Notatki - Ekonomia i więcej Notatki w PDF z Ekonomia tylko na Docsity!
EKONOMIA – KOLOKWIUM 11.05.2011rok
1.SYSTEM PONIĘŻNO – KREDYTOWY
PIENIĄDZ – powszechnie akceptowany towar, za pomocą którego można dokonywać wymiany produktów i usług. FUNKCJE PIENIĄDZA:
Środek wymiany – funkcja ta ma zastosowanie wówczas, gdy transakcje kupna i sprzedaży realizowane są w gotówce
Środek płatniczy – w tej funkcji pieniądz występuje wówczas, gdy transakcje są dokonywane w jednym momencie, a strony zobowiązują się do uregulowania zobowiązań w późniejszym terminie – pieniądz nie występuje w danej chwili realnie, nie ma go w ręce, pojawia się później, gdy kupujący dokonuje płatności
Środek przechowania bogactwa – kiedy pieniądz staje się środkiem tezauryzacji (pieniądze, które wyszły z obiegu tzn są to wszystkie zaoszczędzone dochody i zostały odłożone w postaci nagromadzonych pieniędzy
Jednostka obrachunkowa (miernik wartości produktów i usług) – dzięki temu, ze wszystkie towary mają ceny wyrażone w pieniądzu, można sprowadzić je do wspólnego mianownika
SKALA CEN – wprowadzana przez państwo skala, ustala sposób dzielenia danej jednostki i samo jej nazewnictwo, np. ze 1 zł to 100 groszy.
Pieniądz jako środek wymiany musi spełniać szczególne warunki, są to:
Musi być powszechnie akceptowany (w różnych miejscach będzie można go wymienić na dobra bądź usługi
Musi być łatwo przenośny (nie ciężkie i zajmujące zbyt dużo miejsca)
Musi być łatwo podzielny na mniejsze jednostki
Musi być trudny do podrobienia
SYSTEM PIENIĘŻNY – bardzo ważne ogniwo współczesnej gospodarki. Obejmuje instytucje związane z emisją i wykorzystywaniem pieniądza w danym kraju i reguły dotyczące działania tych instytucji i samego pieniądza.
PIENIĄDZ PAPIEROWY – ma długą historie, był znany już w starożytnych Chinach.
PIENIĄDZ PAPIEROWY JEST TO ZNAK WARTOŚCI NIEWYMIENIALNY NA ZLOTO I NIE POSIADAJĄCY WARTOŚCI SUBSTANCJALNEJ. JEST SYMBOLEM WARTOŚCI, KTÓREMU PAŃSTWO NADAŁO KURS PRZYMUSOWY, WLAŚCIWOŚC ŚRODKA CYRKULACJI I ŚRODKA PŁATNICZEGO ORAZ PRZYWILEJ PŁACENIA PODATKÓW I ŚWIADCZEŃ NA RZECZ SKARBU PAŃSTWA PRZEZ OBYWATELI.
PIENIĄDZ BEZGOTÓWKOWY – wprowadzenie tego typu pieniądza było wynikiem dalszego rozwoju systemu pieniężnego w rozwiniętej gospodarce rynkowej. Występuje w formie zapisów na rachunkach depozytowych w bankach. Uruchamia się je przy pomocy czeków
GOTÓWKA W OBIEGU I WKŁADY BANKOWE NA ŻĄDANIE– najwęższa miara pieniądza (banknoty i monety).
PIENIĄDZ SENSU LARGO (pieniądz w szerokim znaczeniu) – nie pełnia funkcji środka płatniczego, ale mogą być łatwo na pieniądz zamienione i są tak samo dobre (wkłady, bony terminowe, obligacje, papiery wartościowe)
2.EWOLUCJA SYSTEMU BANKOWEGO I FUNKCJE BANKÓW
Lichwa – najstarsza forma operacji finansowych (takie jakby bardzo prymitywne banki)
Rozwój systemu bankowego : lichwa ->średniowieczni złotnicy i handlarze pieniędzmi -> banki handlowe (2 funkcje: udzielanie pożyczek i przechowanie depozytów) - > pojawienie się biletów bankowych (banknotów – zaświadczenie depozytowe, zawierały zobowiązania wobec banków)
Funkcje banków :
Przyjmowanie depozytów w zamian za odsetki
Świadczenie usług finansowych związanych z obiegiem pieniądza
Udzielanie kredytów
Kreowanie pieniądza
Obsługa rozliczeń finansowych – prowadzą rachunki bieżące dla przedsiębiorstw, osób fizycznych itd. Przeprowadzają rozliczenia, regulują płatności, dokonują bezgotówkowych przelewów bankowych.
Oprocentowanie depozytów jest uzależnione on okresu ich przechowywania. Duży wpływ na oprocentowanie ma porównanie stopy procentowej ze stopą inflacji
Jeżeli stopa procentowa przewyższa stopę inflacji mamy dodatnią realna stopę procentową , w odwrotnej sytuacji mamy ujemna realną stopę procentową.
Bank udzielając pożyczek i przyjmując depozyty występują w roli pośredników finansowych między oszczędzającymi a inwestorami.
KREDYT – stosunek ekonomiczny, polega na odstąpieniu przez jedną ze stron drugiej stronie określonej wartości pieniądza w zamian za obietnice zwrotu równowartości w ustalonym terminie łącznie z procentem
Rodzaje kredytów:
Kredyt towarowy – jest wtedy, kiedy normalna transakcja kupna – sprzedaży zmienia się w stosunek kredytowy ze względu na odroczenie terminu zapłaty. Przydaje się, kiedy kupujący nie dysponuje odpowiednią ilością gotówki w danym momencie, a chce kupić dany towar.
Kredyt pieniężny – udzielenie przez wierzyciela pożyczki pieniężnej w zamian za dany procent. Udzielany przez banki i inne instytucje finansowe (kasy oszczędnościowo – pożyczkowe)
Podział kredytów ze względu na przeznaczenie:
KREDYTY OBORTOWE – przeznaczone na finansowanie bieżących potrzeb związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą (np. zakup materiałów). Są krótkoterminowe i średnioterminowe
Bezrobocie, cechy charakterystyczne (?):
Dotyczy osób pozostających bez pracy
Dotyczy osób zdolnych i gotowych do podjęcia pracy na typowych warunkach występujących w gospodarce
Dotyczy osób poszukujących pracy
BEZROBOCIE – ZJAWISKO POLEGAJĄCE NA TYM, ŻE CZĘŚC LUDNOŚCI W WIEKU PRODUKCYJNYM, ZDOLNEJ DO PRACY I GOTOWEJ DO PODJĘCIA PRACY ODPOWIADAJĄCEJ TYPOWYM WARUNKOM WYSTEPUJĄCYM W GOSPODARCE, POZOSTAJE BEZ PRACY POMIMO PODJĘCIA POSZUKIWAŃ.
2 metody pomiaru bezrobocia w Polsce:
Wykorzystywana w statystyce urzędów pracy
Wykorzystywana w badaniach aktywności ekonomicznej ludności (BAEL)
Zgodnie w pierwszą metodą, bezrobotnymi są osoby, które:
Są zdolne do pracy i gotowe do jej podjęcia w ramach stosunku pracy
Pozostające bez pracy i nie uczące się w szkole z wyjątkiem szkół wieczorowych i zaocznych
Zarejestrowane w urzędzie pracy, jeśli
o Ukończyły 18 lat
o Kobiety nie ukończyły 60 lat a mężczyźni 65
o Nie nabyły prawa do emerytury
o Nie są właścicielami lub posiadaczami gospodarstwa rolnego
o Nie prowadza pozarolniczej działalności gospodarczej
Strumienie i zasoby w odniesieniu do bezrobocia:
Nawet, jeśli bezrobocie utrzymuje się na względnie stałym poziomie, zachodzą różne procesy: likwidacja miejsc pracy, tworzenie nowych, zatrudnianie starych pracowników, redukcja etatów, nabór innych itp.
1 – napływ do bezrobocia z sektora zatrudnienia
2 – odpływ z bezrobocia do sektora zatrudnienia
3 – odpływ z zatrudniania do grupy poza siła roboczą
4 – napływ do bezrobocia spoza siły roboczej
5 – odpływ z zatrudnienia do grupy poza siłą roboczą
6 – napływ do zatrudnianie spoza siły roboczej
STRUMIEŃ – ilość osób przechodzących z jednego zasobu do drugiego w danym okresie czasu (miesiąc, rok)
ZASOBY – kwadraciki na wykresie, poszczególne grupy
Strzałki 1 i 4 obejmują strumienie napływu do zasobu bezrobocia
Strzałki 2 i 3 obejmują strumienie odpływu z zasobu bezrobocia
Strumień napływu s sektora zatrudnienia obejmuje osoby, które:
Zostały zwolnione z pracy w ramach zwolnień grupowych
Zostały zwolnione w trybie indywidualnym
Same zwolniły się z pracy
Strumień napływu do bezrobocia spoza zasobu siły roboczej obejmuje osoby:
Wchodzące na rynek pracy po raz pierwszy
Które po pewnym czasie pozostawania poza zasobem siły roboczej ponownie starają się znaleźć prace, na razie bezskutecznie
Kiedy strumienie napływu do zasobów bezrobocia są większe niż strumienie odpływu, zasoby bezrobocia powiększają się, jeśli jest odwrotnie – zmniejszają się
te stawki są wyższe, tym wyższa jest podaż siły roboczej. Pdp – krzywa podaży siły roboczej. Zmiany stawek plac realnych zapewniają równowagę przy pełnym zatrudnieniu. C – stan idealnej równowagi. Bezrobocie w ujęciu klasycznym tłumaczy się ograniczeniami w swobodnym działaniu mechanizmów rynkowych (np. tendencje do usztywniania płac). Bezrobocie dowolne – wynik świadomego braku zgody robotników na zaakceptowanie wymogów mechanizmów rynkowych – za mała stawka płac.
Ujęcie keynesistowskie –główna idea: w warunkach swobodnego działania mechanizmów rynkowych występuje tendencja do ustalania się nadwyżki podaży siły roboczej nad popytem, oznaczająca istnienie bezrobocia. Przyczyną ma tu być niewystarczający popyt na towary. Producenci są zmuszenie zmniejszyć produkcje, jak towar się nie sprzedaje, a co za tym idzie zredukować etaty
Miedzy Sr1 a Sr0 występuje bezrobocie przymusowe – bo nawet zaakceptowanie przez robotników niższych płac nie zlikwidowałoby bezrobocia. W tej ideologii uważa się, że ingerencja państwa w procesy gospodarcze jest konieczna (w przeciwieństwie do klasycznego ujęcia)
POLITYKA PAŃSTWA NA RYNKU PRACY:
AKTYWNA POLITYKA NA RYNKU PRACY – opiera się na wykorzystaniu szeregu instrumentów ekonomicznych. Wyodrębnia się politykę makro i mikroekonimiczną.
o Polityka makroekonomiczna – polega na wykorzystaniu elementów fiskalnych tj. podatków, wydatków budżetowych i pieniężnych tj. stopy procentowej, podaży pieniądza do oddziaływania na rozmiary popytu na towary.
o Polityka mikroekonomiczna – ma na celu poprawę funkcjonowania rynku pracy oraz redukcje bezrobocia w określonych grupach siły roboczej. Nastawiona przede wszystkim na zmniejszenie bezrobocia fikcyjnego i strukturalnego poprzez publiczne programy zatrudnienia (dodatkowe miejsca pracy dla określonych grup), organizowanie przez państwo szkoleń zawodowych (popraw fachu i zmiana kwalifikacji), rozwijanie usług pośrednictwa pracy i wolnej siły roboczej
PASYWNA POLITYKA NA RYNKU PRACY – obejmuje różnorodne programy pomocy finansowej dla bezrobotnych (zasiłki, jednorazowe odszkodowania, dodatki związane z wcześniejszym przechodzeniem na emeryturę
4.INFLACJA
KOSZTY INFLACJI – ujemne skutki inflacji, problemy z nią związane
Obniżenie poziomu życia (dochodów realnych)
Spadek wartości pieniądza
Brak stabilizacji – osłabienie aktywności przedsiębiorców, mniejsza aktywność konsumenta
Wzrost kosztów produkcji przedsiębiorstwa
Koszty zmienianych jadłospisów (?) – kiedy zwiększa się inflacja ceny dań rosną, zmiany w menu (nie wiem o co chodzi)
UCIECZKA OD PIENIĄDZA – szybkie zamienianie pieniędzy na towary (opłaca się, bo pieniądz szybko traci na wartości)
KOSZTY UTRZYMANIA PIENIĄDZA – jak się nosi przy sobie to się utrzymuje pieniądze, bo w banku wpłacone na lokatę by urosły – byłby jakiś zysk
Koszty redystrybucyjne – nieprzewidywalne
Skłonność do utrzymywania pieniądza – jaki procent naszych pieniędzy nosimy przy sobie a jaki znajduje się w banku
Rynek konsumenta – podaż większa niż popyt
Rynek producenta – popyt większy od podaży
Prawo Engla – im bogatsza rodzina tym mniejsza część dochodów przeznaczana jest na jedzenie
RÓWNOWAGA GOSPODARCZA – sytuacja, w której podstawowe wielkości ekonomiczne nie zmieniają się i nie działają siły powodujące zmiany tych wielkości. Stan pewnego bezruchu. To pojęcie dość abstrakcyjne, bo raczej się nie zdarza
PROCESY – zjawiska dynamiczne
RÓWNOWAGA RYNKOWA – równowaga popytu i podaży. Może dotyczyć jednego towaru bądź grupy towarów (równowaga cząstkowa), lub całej gospodarki (równowaga ogólna)
INFLACJA – wzrost ogólnego poziomu cen
DEFLACJA - spadek ogólnego poziomu cen
Inflacja nie występuje, kiedy ceny jednych towarów wzrosną a innych jakby w to miejsce maleją – jest to zmiana struktury cen – normalne zjawisko przy prawidłowym funkcjonowaniu gospodarki rynkowej.
KOSZYK DÓBR – zestaw rzeczy niezbędnych człowiekowi do normalnego funkcjonowania i zaspokajania swoich codziennych potrzeb, każdy ma swój własny.
RODZAJE INFLACJI:
Pełzająca (poniżej 5% rocznie) – nie wywołuje żadnych poważniejszych trudności
Krocząca (5 – 10%)
Popytowa teoria inflacji – podstawowa teza stworzona przez johna M. Keynesa mówi, że inflacja ma miejsce wtedy, gdy łączny popyt w gospodarce przewyższa możliwości jego zaspokojenia
o Koncepcja luki inflacyjnej – stan pełnego zatrudnienia. W tych warunkach zwiększenie dochodów ludności i wydatków rządowych prowadzi do zachwiania równowagi między globalnym popytem i podażą, prowadzi do powstania nadwyżki popytu, co powoduje ogólny wzrost poziomu cen (lukę inflacyjną)
o Prosta OK. –zbiór punktów oznaczających wielkość dochodu narodowego
o AF – bariera mocy wytwórczych
o OX – poziom maksymalnych wydatków przy pełnym zatrudnieniu
o C+I+G – poziom wydatków globalnych
o AB – luka inflacyjna
o Luka inflacyjna wywołuje inflację – można temu zapobiec, np. przez radykalny wzrost podatków
o Można tez zapobiec poprzez tzn politykę dochodów– administracyjna kontrola cen i dochodów
o Spirala plac i cen (spirala inflacyjna) – zbyt wysokie ceny -> strajki pracowników -> podwyżki pensji - > podwyżki cen - > zmniejszenie płacy realnej - > strajki pracowników itd.
Przyczyn inflacji upatruje się często w kosztach wytwarzania
Kosztowa teoria inflacji – główną ideą jest stwierdzenie, że związki zawodowe funkcjonują jako grupa nacisku, która realizuje politykę płacowa niezależną od sytuacji na rynku pracy
Teoria „cen administrowanych” – upatruje przyczyn inflacji w polityce cenowej wielkich korporacji, bo podnoszą ceny, żeby nie doprowadzić się do bankructwa, ani nie obniżyć zarobków, jakie były zakładane w planie długookresowym
5.WZROST GOSPODARCZY- stara się uchwycić czynniki, które decydują o zmianach podstawowych
wielkości makrogospodarczych (produkcji, zatrudnienia, inwestycji, konsumpcji), determinujących poziom rozwoju gospodarczego.
ANALIZA DŁUGOOKRESOWA- poziom produkcji, jako rezultat zmian zasobów czynników produkcji i technologii.
ROZWÓJ GOSPODARCZY- obejmuje zmiany ilościowe (poziom produkcji, konsumpcji, zatrudnienia) oraz jakościowe (np. zmiany organizacji społeczeństw).
WYDAJNOŚĆ PRACY- wielkość produkcji przypadająca na jednego zatrudnionego.
FUNKCJA WYDAJNOŚCI PRACY:
ISTOTA WZROSTU GOSPODARCZEGO:
-wzrost gospodarczy jako cel funkcjonowania gospodarki narodowej
- zwiększenie aktywności gospodarki narodowej
- zwiększenie efektów aktywności gospodarki narodowej
- zwiększenie możliwości produkcyjnych i usługowych danej gosp. narodowej
- zwiększenie zdolności do wytwarzania, oferowania oraz większej ilości dóbr i usług
UWARUNKOWANIA WZROSTU GOSPODARCZEGO: zewnętrzne, wewnętrzne, ekonomiczne, polityczne, społeczne, technologiczne, okresowe/przejściowe, stałe, ułatwiające/przyspieszające (czynniki rozwojowe, czynniki wzrostu), utrudniające/osłabiające (bariery).
WZROST GOSPODARCZY A ROZWÓJ GOSPODARCZY:
-WZROST. Przemiany o charakterze ilościowym: zwiększenie produkcji, konsumpcji, niezmienna struktura produkcji, niezmienny sposób wytwarzania itd. Konsumujemy więcej takich samych dóbr.
- ROZWÓJ. Przemiany o charakterze jakościowym: zmiana struktury wytwarzanych dóbr i usług, zmiana sposobu wytwarzania, postęp technologiczny, organizacyjny, zmiana struktury konsumpcji, itd.
PODSTAWOWE CZYNNIKI WZROSTU GOSPODARCZEGO: zasoby naturalne, praca, zasoby rzeczowe, kapitał, środki trwałe, wydajność, produktywność, poziom lub rodzaj technologii procesów wytwórczych, organizacja procesów wytwórczych, poziom i struktura inwestycji, polityka państwa.
RODZAJE WAHAŃ CYKLICZNYCH:
-CYKLE KITCHINA - trwają ok. 3,5 roku
-CYKLE JUGLARA- trwają 8-10 lat, są to cykle średnie
-CYKLE KONRATIEWA- trwają 50-60 lat
METODY ODDZIAŁYWANIA PAŃSTWA NA PRZEBIEG CYKLU KONIUNKTURALNEGO: -INTERWENCJONIZM ANTYKRYZYSOWY - podejmowanie działań w celu łagodzenia skutków zaistniałego już kryzysu -INTERWENCJONIZM ANTYCYKLICZNY- przynosi rozszerzenie interwencji na wszystkie fazy cyklu, oznacza to przeciwdziałanie bieżącym wahaniom koniunktury, zwłaszcza poziomu zatrudnienia.
- PROWADZENIE STYMULUJĄCEJ POLITYKI FISKALNEJ- następuje zmniejszenie przychodów budżetu oraz wzrostu wydatków -PROWADZENIE POLITYKI FISKALNEJ NASTAWIONEJ NA HAMOWANIE KONIUNKTURY- rząd dąży do zwiększenia przychodów budżetu oraz ograniczenia wydatków. **- STABILIZACJA PRZEZ POLITYKĘ PIENIĘŻNĄ (MONETARNĄ)
- POLITYKA RESTRYKCYJNA (POLITYKA DROGIEGO PIENIĄDZA)
- EKSPANSYWNA POLITYKA PIENIĘŻNA (POLITYKA TANIEGO PIENIĄDZA)-** polega na obniżeniu stopy minimalnych rezerw gotówkowych i stopy redyskontowej oraz skupowaniu przez bank centralny papierów wartościowych -INTERWENCJONIZM ROZWOJOWY- podejmowanie działań zmierzających do zapewnienia odpowiednich warunków rozwoju gospodarczego w długim okresie.
7.POPYT GLOBALNY- kluczowa kategoria w makroekonomii, inaczej łączny. Odnosi się do sumy
(kwoty), jaką podmioty gospodarki planują wydać na dobra i usługi przy różnej wielkości dochodu (in. przy danych cenach) w danym okresie. Na łączny popyt składają się:
wydatki konsumpcyjne gospodarstw domowych nakłady inwestycyjne, wydatki rządowe, eksport netto.
Zatem w gospodarce mamy do czynienia z trzema podmiotami: gospodarstwami domowymi , przedsiębiorcami oraz rządem , które ponoszą wydatki Na popyt globalny wpływają:
Realne bogactwo społeczeństwa, Realne stopy procentowe, Oczekiwania ekonomiczne, Oczekiwania inflacyjne, Zmiany w kursach wymiany walut, Dochód państw importujących towary danego państwa.
7.FUNKCJA KONSUMPCJI- relacja między poziomami dochodu dyspozycyjnego a planowanymi lub pożądanymi wydatkami konsumpcyjnymi gospodarstw domowych.
