Docsity
Docsity

Przygotuj się do egzaminów
Przygotuj się do egzaminów

Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity


Otrzymaj punkty, aby pobrać
Otrzymaj punkty, aby pobrać

Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium


Informacje i wskazówki
Informacje i wskazówki

Ekonomia - Notatki - Ekonomia - Część 2, Notatki z Ekonomia

W notatkach omawiane zostają zagadnienia z zakresu ekonomii: polityka kadrowa w przedsiębiorstwie, przedsiębiorczość, innowacyjność i wiedza, liberalizacja handlu międzynarodowego.

Typologia: Notatki

2012/2013

Załadowany 18.03.2013

hermiona80
hermiona80 🇵🇱

4.6

(71)

278 dokumenty

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Ekonomia - Notatki - Ekonomia - Część 2 i więcej Notatki w PDF z Ekonomia tylko na Docsity! 26  Tworzeniu małych jednostek decentralizacyjnych działających w oparciu o struktury zespołowe  Elastyczności struktury organizacyjnej  Systematycznym uczeniu się tak pracowników jak i całej organizacji Lean Management:  Dywestycje  Outsourcing  Just in time dywestycje (istota, cele działań dywestycyjnych) Polegają na dobrowolnym, lub wymuszonym przez czynniki zewnętrzne ograniczaniu lub zaprzestaniu działalności np. w sferze produkcyjnej, badawczej, marketingowej. Działania te mogą dotyczyć zarówno zasobów majątkowych jak i zatrudnienia; ich celem jest:  Minimalizacja bieżących i przyszłych strat  Poprawa sytuacji przedsiębiorstwa w zakresie rentowności lub struktury majątkowo-kapitałowej  Uzyskanie dodatkowych źródeł finansowania inwestycji outsourcing (istota, korzyści, przykłady) Outsourcing oznacza wykorzystywanie zewnętrznych źródeł lub korzystanie z zewnętrznych zasobów. Polega na wykorzystywaniu niezależnych, zewnętrznym podmiotów jako dostawców określonych dóbr i usług zamiast wykonywania tych czynności wewnątrz przedsiębiorstwa. Korzyści z outsourcingu:  Niższe koszty prac zleconych  Poprawa wyników firmy  Wyraźniejsza specjalizacja firmy  Dostęp do zewnętrznych umiejętności  Lepsza jakość i wydajność prac zleconych  Wyższa konkurencyjność  Nowe źródła przychodów  Ułatwienie kontroli przychodów i kosztów  Umożliwienie lepszej egzekucji świadczonych zleceń  Zwiększenie dyspozycyjności i ciągłości świadczenia zleceń  Umożliwienie przeniesienia ryzyka i niepewności na zewnętrzne podmioty  Wpływ na poprawę alokacji zasobów, które zaoszczędzono w wyniku outsourcingu Just in Time Just In Time to system produkcji i dostaw opierający się na koncepcji zarządzania zapasami. Jego istota sprowadza się do dostaw:  W konkretnej wielkości  W ściśle określonym czasie  Do dokładnie ustalonego miejsca Reengineering (przeprojektowanie)- twórcą tej koncepcji jest Hammer. Polega ona na gruntownym przekształceniu lub modyfikacji procesów zachodzących w przedsiębiorstwie w celu optymalizacji:  Jakości  Kosztów  Terminów realizacji 27 Opiera się na następujących zasadach:  Należy wychodzić od potrzeb klienta  Należy analizować procesy zachodzące w przedsiębiorstwie  Należy uwzględniać istniejące ograniczenia zewnętrzne i wewnętrzne  Należy myśleć i działać twórczo Etapy wdrażania: a) Wybór procesu do rekonstrukcji lub modyfikacji na podstawie:  Wag dotychczasowych procesów  Ich znaczenia dla klienta  Prawdopodobieństwa uzyskania istotnych efektów z rekonstrukcji tego a nie innego procesu b) Tworzenie zespołu roboczego c) Zrozumienie procesu d) Rekonstrukcja lub modyfikacja procesu e) Monitoring i ewentualnie realizacja działań korygujących w razie wystąpienia odchyleń TQM (istota, zasady) TQM Total Quality Management (Kompleksowe Zarządzanie Jakością) stanowi system zarządzania bazujący na nieustannie doskonalonych zasobach ludzkich oraz produktach, w celu jak najlepszego zaspokojenie potrzeb klientów. Zasady TQM:  Jakość jest głównym celem przedsiębiorstwa  Jakość jest zadaniem każdego pracownika  Jakość ma charakter wielopłaszczyznowy  Jakość to zapobieganie wadom, a nie tylko ich wykrywanie struktura norm ISO i konkretne normy.  8402 – terminologia jakości zawiera definicję takich pojęć jak:  Jakość  Polityka jakości  System jakości  Zarządzanie jakością  Sterowanie jakością  Kontrola jakości  Niezgodność  Waga  Audyt jakości  9000 – określa kryteria wyboru jak najlepszej normy w kontaktach z kontrahentami oraz ogólne zasady zarządzania jakością w organizacji  9001 – dotyczy zapewnienia jakości w procesie planowania, projektowania, konstruowania, wytwarzania, instalowania i obsługi produktów  9002 – dotyczy zapewnienia jakości podczas procesu produkcyjnego i instalowania u odbiorcy  9003 – dotyczy jakości kontroli i badań końcowych  9004 – dotyczy kształtowania warunków technicznych, administracyjnych, personalnych i innych wewnątrz organizacji mających wpływ na jakość  14000 – seria norm dotycząca ochrony środowiska naturalnego dokumentacja jakości według ISO. Dokumentacja jakości zgodna z systemem ISO obejmuje na poziomie: 30 stanowi ona dobro ekonomiczne, które może być prywatną własnością i jako towar może być przedmiotem obrotu rynkowego. W ekonomii przedstawia się stwierdzenie, że dotychczas ekonomiści traktowali wiedzę jako zasób firm potrzebny do wytwarzania zysku. Według tego poglądu każda firma działa na podstawie posiadanej wiedzy – "firma jako przechowalnia wiedzy" 29. Powstanie i rozwój gospodarki światowej. We współczesnej ekonomii pojawia się pojęcie gospodarki światowej. Składają się na nią różnego rodzaju podmioty gospodarujące oraz sieć współzależności i powiązań między nimi. Podmioty tworzące gospodarkę światową to przedsiębiorstwa, organizacje, instytucje i inne podmioty, które prowadzą działalność gospodarczą lub zajmują się kształtowaniem stosunków ekonomicznych, a jednocześnie operują na poziomach wyższych od lokalnych: krajów, kontynentów, regionów świata czy na poziomie globalnym. Do podmiotów gospodarki światowej zalicza się także państwa i całe gospodarki narodowe. Kategorię gospodarki światowej można rozpatrywać z punktu widzenia jej dynamiki - jej zmiany przebiegają dynamicznie, jest tworem skomplikowanym i ciągle ewoluuje. Z drugiej strony gospodarka światowa ma charakter historyczny. Oznacza to, że dla jej powstania konieczne było zaistnienie określonych uwarunkowań, które umożliwiły wykreowanie jej elementów składowych. Powstanie gospodarki światowej wiąże się z rozwojem gospodarki europejskiej i datuje się na koniec XV i początek XVI wieku. Na ukształtowanie się tego systemu gospodarczego wpłynęło nawiązanie stosunków ekonomicznych między państwami Europy Środkowo-Wschodniej z krajami zachodnioeuropejskimi. Zależności te miały charakter asymetryczny - zapotrzebowanie zgłaszane przez Zachód kształtowało profil i strukturę produkcji realizowanej przez środkowo- i wschodnioeuropejskie gospodarki. Nieco później podobny system asymetrycznej współzależności wystąpił w stosunkach mocarstw zachodnich i ich kolonii. Dzięki ekspansji terytorialnej i - co za tym idzie - gospodarczej pozostałe kontynenty zostały włączone do systemu gospodarczego Europy i przyczyniły się do powstanie gospodarki światowej. Oprócz obserwowanych stosunków ekonomicznych wykształcił się specyficzny rodzaj powiązań zwany tradycyjnym międzynarodowym podziałem pracy. Miało to miejsce na przełomie XVIII i XIX wieku i było związane z przyspieszającym postępem technicznym. Rozwinęła się produkcja maszynowa, a środki transportu stały się szybsze i bardziej efektywne. To wszystko przyczyniło się do wytworzenia rynku światowego. Z kolei funkcjonowanie rynku ujawniło różnice w potencjale gospodarczym poszczególnych państw. Oddzieliła się grupa krajów określanych jako rozwinięte gospodarczo od grupy państw słabszych ekonomicznie, stanowiących swoiste zaplecze surowcowe dla tych pierwszych. W regionach mniej rozwiniętych postęp technicznych docierał z opóźnieniem, stąd też były one nastawione raczej na produkcję żywności i dostarczanie surowców. Ponadto stanowiły rynek zbytu dla produktów wytwarzanych przez kraje lepiej rozwinięte. W połowie XX wieku, kiedy świat zajął się odbudową po wojnie wykształcił się system określany jako współczesna gospodarka światowa. Gospodarki lepiej rozwinięte umocniły swoją pozycję, jednak inne państwa także zaczęły się rozwijać i przeobrażać. Oprócz grupy krajów wysokorozwiniętych pojawiła się grupa gospodarek rozwijających się oraz wyodrębniona grupa państw Europy Środkowo-Wschodniej. W systemie gospodarki światowej pojawiły się nowe podmioty o charakterze międzynarodowym (m.in. transnarodowe przedsiębiorstwa i organizacje integracyjne), także uczestniczące w międzynarodowym podziale pracy. Zmieniły się w konsekwencji formy współpracy, a przede wszystkim nastąpiły zmiany w strukturze wymiany handlowej. Zaczęły powstawać międzynarodowe organizacje ekonomiczne, mające silny wpływ na kształt globalnego rynku i na sytuację w poszczególnych krajach. Do tego typu podmiotów zaliczyć można Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW), Bank Światowy 31 czy Światową Organizację Handlu (WTO). Świadczy to dobitnie o dynamicznym charakterze gospodarki światowej. 30. Liberalizacja handlu międzynarodowego. Liberalizacja handlu jest zjawiskiem polegającym na znoszeniu ceł pomiędzy wieloma krajami w gospodarce światowej. Proces liberalizacji handlu światowego, zapoczątkowany przez powołanie GATT w końcu lat czterdziestych, która to organizacja przekształciła się w Światową Organizację Handlu w roku 1994. GATT miał na celu liberalizację handlu w skali całego świata. U podstaw tych procesów legło przekonanie, mówi, że im bardziej liberalny handel, tym lepsze wykorzystanie kapitału, siły roboczej i tym większy dobrobyt w poszczególnych krajach i to usiłowano realizować. Równocześnie powiedziano, że możliwe jest również powstawanie ugrupowań integracyjnych typu unia celna pod warunkiem, że nie będą one prowadziły do dyskryminacji krajów będących członkami GATT. A więc na przykład tworząc unię celną nie można podnosić poziomu zewnętrznego protekcjonizmu. W powojennej historii mamy więc z jednej strony kolejne rundy negocjacji w ramach GATT czy WTO, które doprowadziły do skutecznej obniżki stawek celnych, a równocześnie powstawały kolejne ugrupowania integracyjne. Do połowy lat 90-tych było około stu różnych ugrupowań integracyjnych, które dążyły do liberalizacji handlu w określonej wąskiej grupie krajów. Największe znaczenie miała integracja europejska, to znaczy EWG, EFTA, z czasem powstanie UE - jednego wielkiego bloku wolnego handlu, ale nie tylko, bo również o swobodzie przepływu kapitału i czynników produkcji. Te tendencje integracyjne rozwijały się na wszystkich kontynentach. Ponieważ w toku kolejnych negocjacji bardzo obniżono cło na rynkach większości krajów wysoko rozwiniętych, więc można powiedzieć, że dyskryminacja celna wewnątrz ugrupowań integracyjnych już prawie nie ma znaczenia. Natomiast w pewnych grupach towarowych, typu rolnictwo, jak również w przypadku stosowania innych instrumentów polityki handlowej, na przykład norm technicznych czy sanitarnych, bardzo wyraźnie występują rozwiązania regionalne i tu jesteśmy jeszcze bardzo dalecy od jakiejkolwiek globalizacji. Normy unijne dotyczące wymogów sanitarnych są wyraźnie odmienne od stosowanych w innych krajach. Prawdopodobnie będzie następować pogłębianie się procesów globalizacji, dalszej liberalizacji handlu międzynarodowego, dlatego, że kraje które rezygnują z aktywnego uczestnictwa w handlu międzynarodowym po prostu słabiej się rozwijają. Badania ekonomiczne dowodzą, że zazwyczaj kraje prowadzące restrykcyjną politykę handlową znajdują się na marginesie, jest to więc obiektywna prawidłowość. Z drugiej strony perspektywa pięćdziesięciu lat jest tak długa, że bałbym się formułować jakiekolwiek wnioski na ten temat. Można tylko powiedzieć, że jeżeli nie nastąpią jakieś wyraźne zaburzenia polityczne, kataklizmy, których niestety nie możemy wykluczyć, to powinna występować ta tendencja. Z drugiej strony, obserwując dynamikę w UE i w innych regionach, wydaje się, że będzie również postępowała regionalizacja, przy czym będzie ona pogłębioną liberalizacją tzn. nie będzie dotyczyła jedynie znoszenia ceł, tylko podobnie jak w UE będzie stopniowo wprowadzana swoboda przepływu siły roboczej, kapitału, ujednolicenie norm, wspólna polityka pieniężna, która w Unii jest już bardzo zaawansowanym etapem integracji, a z czasem być może dojdzie do wspólnej polityki fiskalnej i wówczas będziemy mieć do czynienia z prawie jednolitym organizmem państwowym. Większość ekspertów uważa, że poprzez liberalizację handlu wewnątrz ugrupowań integracyjnych właściwie dokonuje się również liberalizacja handlu światowego i w tym sensie jest to czynnik zwiększający dobrobyt, więc ta sprzeczność, przynajmniej w myśl nowoczesnej teorii handlu, nie ma miejsca. 31. Międzynarodowe perspektywy czynników produkcji. 32 Czynniki produkcji - materialne lub niematerialne zasoby niezbędne do wytwarzania dóbr w postaci towarów i usług. W klasycznym ujęciu wyróżnia się następujące czynniki produkcji:  ziemia oraz naturalne surowce posiadane przez ludzi. Ceną ziemi jest renta gruntowa.  praca to wysiłek ludzki włożony w wytworzenie danego dobra, ceną pracy jest płaca,  kapitał to dobra wytworzone uprzednio przez ludzi używane do produkcji innych dóbr. Są to budynki, narzędzia i maszyny. Ceną kapitału są odsetki. W klasycznej ekonomii kapitałem były narzędzia i maszyny. Współcześnie określa się to, jako kapitał fizyczny. Nie mniej ważny jest kapitał ludzki oznaczający zwykle wiedzę i umiejętności siły roboczej. Czasami, jako czwarty czynnik produkcji określa się inicjatywę przedsiębiorców, jednak można to traktować, jako ludzki kapitał opłacany zyskiem. Poziom niektórych czynników produkcji można zmieniać dość szybko, podczas gdy zmiana poziomu innych czynników produkcji może trwać długo. Prowadzi to do pojęć krótki okres i długi okres. W krótkim okresie ulegać zmianie może poziom tylko niektórych czynników produkcji, podczas gdy poziom pozostałych, najczęściej kapitału, pozostaje stały. W długim okresie poziom wszystkich czynników produkcji może ulec zmianie. 1. Posiadanie ziemi umożliwia dostęp do złóż cennych minerałów i kopalin, daje korzyści z tytułu posiadania miejsca (przestrzeni) na budowę, miejsce składowania i inne użytkowanie. Przede wszystkim ziemia wykorzystywana rolniczo jest źródłem renty pierwotnej w gospodarstwach i przedsiębiorstwach rolnych. Odgrywa tam podwójną rolę, jest miejscem produkcji i jednocześnie czynnikiem produkcji. 2. Kapitał- oznaczające dobra (bogactwa, środki, aktywa) finansowe, szczególnie, gdy służą one rozpoczęciu lub kontynuacji działalności gospodarczej. Jest jednym ze środków wytwórczych, obok: pracy, przedsiębiorczości i ziemi, które są potrzebne do rozpoczęcia produkcji. W szerokim kontekście, kapitał to "samopomnażająca się" wartość. Taka definicja wskazuje po pierwsze na fakt, że kapitałem nie muszą być jedynie pieniądze i dobra, ale też technologie i inne niematerialne wartości. Po drugie mówi o tym, że nie każdy pieniądz (dobro/technologia) jest kapitałem, a jedynie ten zainwestowany, czyli taki, którego posiadanie daje właścicielowi tytuł do renty (w postaci odsetek, renty, opłaty licencyjnej itp). Kapitał może występować w trzech formach: finansowej, technologicznej (materialnej: maszyny, urządzenia; niematerialnej: projekty rozwiązań technologicznych, programy komputerowe, patenty, prawa autorskie), towarowej. 3. Praca - Najczęściej wyrażana jest ona w roboczogodzinach. Praca nazywana jest kapitałem ludzkim, co czasami oznacza również zdolności posiadane przez siłę roboczą. Jeżeli ludzie wykonujący pracę są do niej dobrze przygotowani i posługują się zaawansowaną technologią, wtedy uzyskują dużą wydajność pracy. Międzynarodowe przepływy czynników produkcji: -bezpośrednie inwestycje zagraniczne i przedsiębiorstwa wielonarodowe -międzynarodowy transfer siły roboczej -międzynarodowy transfer technologii -kanały transferu technologii Wszystkie te przepływy warunkują czynniki produkcji. Dzięki nowym technologiom oraz wiedzy ludzkiej przedsiębiorstwa zwiększają swoje rynki zbytu oraz budują nowe międzynarodowe powiązania z partnerami zagranicznymi. transfer siły roboczej również 35  zapobieganie znacznym rozbieżnościom pomiędzy członkami w zaopatrzeniu w surowce pochodzące z terenów ugrupowania;  dążenie do finansowej stabilności i trwałego polepszania warunków życia w państwach członkowskich. OECD, Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (ang. Organization for Economic Co-operation and Development, OECD, fr. Organisation de Coopération et de Développement Economiques, OCDE) – organizacja międzynarodowa skupiająca 30 wysoko rozwiniętych i demokratycznych państw, powstała 30 września 1961. Cel: wspieranie państw członkowskich w osiągnięciu jak najwyższego poziomu wzrostu gospodarczego i stopy życiowej obywateli. Zasady funkcjonowania:  zasada niedyskryminacji – stosowanie takich samych zasad i środków w stosunku do wszystkich krajów członkowskich;  zasada narodowego traktowania inwestorów zagranicznych (?);  zasada liberalizacji – określenie programu konkretnych działań liberalizacyjnych, w tym kalendarza realizacji;  zasada nie wprowadzania nowych ograniczeń zobowiązująca kraje członkowskie do zamrożenia istniejącego poziomu ograniczeń uniemożliwiającego pogorszenie osiągniętego stopnia liberalizacji. UE, Unia Europejska – powstały 1 listopada 1993 na mocy Traktatu z Maastricht gospodarczo-polityczny związek demokratycznych krajów europejskich (dwudziestu siedmiu od 1 stycznia 2007 r.), będący efektem wieloletniego procesu integracji politycznej, gospodarczej i społecznej zapoczątkowanej po drugiej wojnie światowej. Jest unikatową formą tego typu na świecie mającą 30% udział w światowym PKB. Cele:  promowanie ekonomicznego i społecznego postępu poprzez zacieśnianie współpracy gospodarczej i likwidowanie barier w obrocie handlowym między państwami członkowskimi,  wzmacnianie obrazu Unii jako jednego ciała politycznego mówiącego jednym głosem na arenie międzynarodowej poprzez prowadzenie wspólnej polityki zagranicznej,  dążenie do stworzenia obywatelstwa europejskiego i poczucia przynależności do jednej wspólnoty u zwykłych obywateli poprzez zapewnienie jednakowych norm prawnych i pełnej swobody przepływu ludzi w obrębie Unii,  rozwijanie obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwego traktowania, którym ma być UE poprzez wprowadzanie wspólnych norm prawnych, socjalnych i stałą poprawę poziomu życia państw uboższych;  ujednolicenie struktury gospodarczej krajów członkowskich, wyrównanie rozwoju gospodarczego regionów;  powiększenie standardów życia 34. Globalizacja międzynarodowych stosunków gospodarczych – zagrożenia i korzyści. Globalizacja jest siłą napędzającą przemiany społeczne, ekonomiczne, i polityczne. Jednakże stanowi poważny wstrząs dla społeczeństw, gospodarek narodowych i gospodarki światowej, stanowiący z jednej strony ogromną szansę rozwojową z drugiej zaś poważne zagrożenia. 36 Główne korzyści i zagrożenia procesu globalizacji w sferze gospodarki Korzyści płynące z globalizacji Zagrożenia związane z globalizacją A/ globalizacja jest to zwieńczenie rozwoju gospodarki rynkowej, pochodną likwidacji barier dla działania gospodarki rynkowej, przejaw wolności gospodarczej; B/ globalizacja jest procesem , który prowadzi do ujednolicenia reguł i respektowania praw własności podmiotów działających ponad granicami państwa; C/ globalizacja podnosi jakościowy poziom metod wytwarzania ze względu na lepsze wykorzystanie kapitału intelektualnego i fizycznego; D/ globalizacja zwiększając natężenie konkurencji, poprawia jakość i zwiększa dojrzałość gospodarki; E/ według F. Fukuyamy globalizacja zmniejsza ubóstwo, stwarzając szanse rozwoju krajom najsłabiej rozwiniętym. Globaliści uważają, że tylko w pierwszym jej okresie/ podobnie jak w okresie rewolucji przemysłowej/ rosną nierówności ; F/ korzyści z globalizacji utożsamiane są często z korzyściami płynącymi z bezpośrednich inwestycji zagranicznych, dokonywanych przez KTN, będące główną jej siłą. Obejmują one wpływ BIZ na: postęp technologiczny, bilans płatniczy kraju, nakłady na badania i wdrożenia, na poziom umiejętności technicznych, zdolności eksportowe kraju lokalizacji BIZ, proces prywatyzacji i restrukturyzacji majątku, podnoszenie kwalifikacji siły roboczej, itp. G/ globalizacja prowadzi do integracji przedsiębiorstw przemysłowych, sieci handlowych, instytucji bankowych, centrów zarządzania i informacji, H/ globalizacja stanowi ważny czynnik rozwoju gospodarczego zarówno A/ globalizacja ogranicza rolę państwa, rodzi sprzeczność między globalnym rynkiem a państwem; B/ destrukcja instytucji państwa następuje poprzez likwidację narzędzi ochrony granicznej, ujednolicenia reguł polityki gospodarczej. KTN stają się elementem globalnej regulacji obok takich mechanizmów jak: Unia Europejska, GATT, WTO, ONZ. C/ osłabienie roli państwa w: korygowaniu mechanizmu rynkowego, zmniejszaniu rozpiętości dochodowych, w ochronie zdrowej konkurencji. D/ Globalizacja podważa państwo opiekuńcze, pewien kontrakt społeczny, obejmujący: prawo do pracy, walkę z ubóstwem, ochronę jednostki i społeczeństw przed różnymi ryzykami, promocję równych szans; E/ Globalizacja narusza jeden z podstawowych filarów państwa narodowego – rynek narodowy; F/ zbyt silny wpływ korporacji ponadnarodowych na gospodarkę danego kraju, dokonujących przejęć, fuzji, aliansów; G/ liberalizacja przepływów kapitałowych powoduje wzrost zagrożeń kryzysami finansowymi. Napływ kapitału powoduje często nadwartościowanie waluty krajowej, wzrost deficytu handlowego, finansowanego kolejnym napływem kapitału. H/zagrożenia związane z globalizacją identyfikowane są często z negatywnymi skutkami funkcjonowania BIZ w gospodarce światowej, do których zaliczyć należy: eksploatacyjny charakter BIZ, uruchamianie przez KTN produkcji importochłonnej, wykorzystywanie różnic podatkowych, bądź niepłacenie podatków, przejmowanie przedsiębiorstw itp. I/ wzrost dysproporcji dochodowych . W 1960 r. PKB na mieszkańca w 20 37 gospodarek narodowych jak i gospodarki światowej. najbogatszych krajach świata był 18 krotnie większy niż w 20 krajach najuboższych. W 1995 r. relacja ta sięgnęła 37 krotności. Globalizacja, wyrażająca się w dążeniu do stworzenia świata bez granic gospodarczych, społecznych, kulturowych, informacyjnych jest procesem obiektywnym, w którym kraje muszą nauczyć się funkcjonować i zgodnie z jego regułami rozwijać swoją działalność. W związku z tym winny prowadzić politykę, nastawioną na minimalizację zagrożeń gospodarczych a zwiększanie korzyści płynących z globalizacji. Jeżeli mało to do tego mały dodatek --> Wady i zalety globalizacji Jak praktycznie każde zjawisko społeczno-ekonomiczne, również globalizacja związana jest z nowymi szansami i wyzwaniami, ale także z nowymi ryzykami i zagrożeniami – należy ona wszak do najważniejszych, najbardziej widowiskowych, a także najbardziej interesujących, wręcz fascynujących fenomenów we współczesnym świecie Korzyści wynikające z globalizacji  hamowanie tendencji inflacyjnych,  wyrównywanie cen światowych,  obniżenie stóp oprocentowania i wyrównanie różnic pomiędzy kredytami zaciąganymi w bankach krajowych i zagranicznych,  wzrost płac w krajach o niższym koszcie płac,  upowszechnienie postępu technicznego i nowych technologii produkcji,  wzrost jakości wyrobów,  aktywizacja gospodarki – zmuszenie do konkurencyjności (firmy zmieniają sposoby zarządzania i organizację, zmniejszają koszty, maksymalizują zyski).  lepsze warunki dla rozwoju nauki i techniki oraz możliwości pełniejszego wykorzystania osiągnięć w tej dziedzinie,  nowe możliwości rozwiązywania problemów egzystencjalnych społeczności opóźnionych w rozwoju,  powstanie nowych szans dla osiągnięcia wzrostu gospodarczego,  słabnięcie roli państw, na skutek prywatyzacji oraz wzrostu udziału w życiu społeczno-gospodarczym podmiotów publiczno-prywatnych. Zagrożenia wynikające z globalizacji  nadmierny napływ kapitału spekulacyjnego może spowodować kryzys gospodarki kraju rozwijającego się,  wyroby krajów o niższym poziomie rozwoju z reguły spychane są do roli wyrobów lokalnych,  następuje wykup największych i najlepszych (najrentowniejszych) przedsiębiorstw przez kapitał zagraniczny, a to z kolei powoduje dominację na rynku wyrobów światowych marek, pozostałe w branży przedsiębiorstwa krajowe są sprowadzane do roli podwykonawców; odpływa zysk z kraju,  „drenaż mózgów”, czyli przenoszenie się najzdolniejszych ludzi do światowych centrów badawczych zlokalizowanych z reguły w najbogatszych krajach świata, co pociąga za sobą likwidację własnych krajowych ośrodków badawczych, uzależnienie technologiczne i techniczne, w dłuższym okresie wzrostu importochłonności w krajach biedniejszych, co zagraża utrzymaniu równowagi bilansowej państwa, 40 Istnieje wiele różnych stanowisk na temat związków między globalizacją, a regionalizmem (integracją) łączących te zjawiska, jak też przeciwstawiające je:  Regionalizm i globalizacja wzajemnie się wspierają w tym sensie, ze regionalizm staje się często etapem w dochodzeniu do globalizacji. Wspieranie ma miejsce wtedy, gdy procesy regionalne przyczyniają się do wzmocnienia sił konkurencji wewnątrz ugrupowań i w stosunku do krajów trzecich;  Regionalizm współczesny widziany jest przede wszystkim jako odpowiedz na globalizację, tak by lepiej dostosować się do niej i ograniczać negatywne skutki. Może on bowiem poprzez stymulowanie rynku i konkurencji w regionie wzmocnić siły mikroekonomiczne niezbędne do podołania wyzwaniom globalizacji;  Regionalizm i globalizacja sa procesami przeciwstawnymi. Lekiem na zło globalizacji jest stworzenie na poziomie regionalnym wspólnych instytucji nadzorujących banki i rynki finansowe. Regionalizacja jest etapem prowadzącym do globalizacji, formą wzmocnienia sił wewnętrznych, a zarazem formą ochrony przed negatywnymi zjawiskami globalizacji. W przypadku integracji można także liczyć na lepsza ochronę przed niestabilnością rynków finansowych i przed kryzysami walutowymi. Globalizacja zaś w swej logice stawia na zwycięzców, a więc i również na silniejsze regiony, co prowadzić musi do narastania zróżnicowań regionalnych. Integracja jest procesem świadomie podejmowanym i odgórnie narzucanym, zaś globalizacja spontanicznym i oddolnym. Regionalizację postrzega się jako formę obrony przed globalizacją. W ramach ugrupowań integracyjnych państwa próbują bronić się przed procesami globalizacyjnymi, zwłaszcza przed wpływem przedsiębiorstw globalnych. Integracja regionalna zmierza do usprawnienia działań rynku, do wyzwolenia go od państwowych granic, ale w sposób nie dopuszczający do osłabienia wpływu państw narodowych na gospodarkę. Cele globalizacji nie pokrywają się z celami regionalnej integracji. Procesy globalizacji gospodarki światowej kierują się głownie wymogami konkurencji i poszukiwaniem przez podmioty gospodarcze najkorzystniejszych form i lokalizacji działalności gospodarczej, gdzie z kolei regionalizm kieruje się w dużym stopniu potrzebami współpracy nie tylko gospodarczej, ale także politycznej i społecznej. Obejmują bardzo wiele dziedzin. Regionalna współpraca państw ma na celu łagodzenie różnic i sprzeczności między gospodarkami i działa na rzecz wyrównywania ich szans rozwojowy Dla analizy relacji między regionalizacja, a globalizacją istotne są dwie hipotezy. Pierwsze wiąże się z coraz powszechniejszym na świecie poglądem, że istniejący już obecnie stan zaawansowania procesu globalizacji przesądza, że żadne pojedyncze państwo ( może z wyjątkiem USA) nie jest samo zdolne do skutecznego przeciwstawienia się uruchamianym przez ten proces mechanizmom. Druga hipoteza to równie częste stwierdzenie, ze w procesie globalizacji państwo traci znaczenie, bo jest zbyt małe dla wielkich spraw (globalnych) i zbyt duże dla spraw małych (demokracji lokalnej). Integracja regionalna przybiera postać mniej lub bardziej ścisłych i zinstytucjonalizowanych związków, charakteryzuje się wzajemnym przeplataniem. Istotą regionalizacji (integracji) jest więc proces przeobrażenia i dostosowania struktury gospodarczej integrujących się elementów (np. grupy krajów), zachodzących zarówno wewnątrz każdego z nich, jak tworzenie się miedzy nimi trwałych, strukturalnych powiązań gospodarczych celu utworzenia jednolitego, nowego organizmu gospodarczego, wyróżniającego się w międzynarodowym otoczeniu gospodarczym i zajmuje w nowe miejsce w międzynarodowych stosunkach gospodarczych. 36. Cele, zasady, instrumenty polityki regionalnej. Cele polityki regionalnej:  zwiększenie konkurencyjności regionów (gospodarek regionalnych) - jest to naczelny cel polityki regionalnej w UE.  zdynamizowanie rozwoju (zaktywizowanie rozwoju gospodarki w regionach) 41  redukowanie przestrzennych dysproporcji rozwoju (zmniejszenie różnic w poziomie rozwoju między regionami  wspieranie i strukturalne dostosowanie regionów zacofanych gospodarczo restrukturyzacja obszarów dotkniętych upadkiem przemysłu  zwalnianie długoterminowego bezrobocia oraz ułatwienie młodzieży a także innym grupom społecznym wejścia w życie zawodowe  przystosowanie siły roboczej do zmian w systemie produkcji  wspieranie obszarów rolniczych: przyspieszanie dostosowań w ramach wspólnej polityki rolnej,  pomoc w rozwoju i zmianach strukturalnych obszarów miejskich  wspieranie obszarów słabo rozwiniętych z niską gęstością zaludnienia Zasady polityki regionalnej: 1. zasady generalne: - subsydiarność – partnerstwo 2. zasady organizacji polityki regionalnej: - programowanie – kompatybilność 3. zasady finansowania polityki regionalnej : - koncentracja – uzupełnienie 4. zasady oceny realizacji programów : - monitoring – kontrola finansowa – ocena. ZASADY GENERALNE Zasada subsydiarności (pomocniczości) Zasada ta odnosi się do pomocy dla obszarów, grup ludności i przedsiębiorstw, które z różnych względów nie mogą sobie same poradzić z trudnościami, jednak chodzi tu o pomoc, która ma być bodźcem do samopomocy. Zasada ta opiera się na decentralizacji działań i decyzji z szczebla centralnego na szczebel regionalny, lokalny w celu bardziej wydajnego wydatkowania środków i uzyskiwania lepszych efektów. Jednym z najważniejszych założeń zasady pomocniczości jest to, że jednostka i jej rozwój jest jedynym celem społeczności. Wynika z tego fakt, że każda społeczność służy zaspokojeniu pewnej kategorii ludzkich potrzeb i to one wyznaczają jej charakter. Zasada partnerstwa Polega na szerokiej współpracy i dialogu pomiędzy wszystkimi podmiotami polityki strukturalnej, zarówno na szczeblu lokalnym, regionalnym jak i państwowym. Łączy ona w sobie równość kompetencji i prawa głosu, oraz współodpowiedzialność za przeprowadzane działania. Zasada ta ma służyć stworzeniu optymalnych warunków do zwiększenia demokracji społecznej i instytucjonalnej, a także tworzeniu społeczeństwa obywatelskiego. Zasada ta obowiązuje na wszystkich etapach w procesie planowania, wdrażania i monitorowania pomocy strukturalnej. ZASADY ORGANIZACJI POLITYKI REGIONALNEJ Zasada programowania Celem programowania jest skoncentrowanie wysiłków państw na stabilnych wieloletnich planach rozwojowych, które dążą do osiągnięcia konkretnych efektów w perspektywie średnio i długookresowej. W procesie programowania powstają: 1. Plan Rozwoju ( strategiczny plan dla poszczególnych regionów, wsparty zaangażowaniem państwa, przygotowany przez każde z państw UE i przedstawiony Komisji Europejskiej w celu analizy pod kątem potrzeb i celów, zgodności danych, oczekiwań i kosztów wspierania) 2. Wspólnotowe Ramy Wsparcia (dokument będący wynikiem kompromisu zawartego pomiędzy Komisją Europejską a władzami państwa ubiegającego się o pomoc). 3. Programy Operacyjne (horyzontalne, regionalne, zintegrowane, sektorowe lub programowe) 42 Zasada kompatybilności (spójności) Związana jest ze zgodnością polityki regionalnej z ustawodawstwem unijnym, z polityką gospodarczą w skali makroekonomicznej. Specjalne znaczenie ma ona w obszarach o szczególnym znaczeniu dla polityki Wspólnoty: równouprawnienia kobiet i mężczyzn, ochrony środowiska, tworzenie społeczeństwa informatycznego i lokalnych działań. ZASADY FINANSOWANIA POLITYKI REGIONALNEJ Zasada koncentracji Polega na skoncentrowaniu środków na zwalczanie zacofania regionalnego i walkę z bezrobociem w regionach szczególnie zacofanych i poszkodowanych. Zasada uzupełnienia Oznacza, że środki z funduszy strukturalnych mogą być tylko uzupełnieniem wspierania ze środków państwowych i regionalnych poszczególnych państw członkowskich. Państwo członkowskie jest zobowiązane do utrzymywania takiego pułapu pomocy ze środków krajowych, jaki byłby jego normalnym udziałem w przypadku braku współfinansowania z Unii Europejskiej. ZASADY OCENY REALIZACJI PROGRAMÓW Zasada monitoringu Celem monitorowania jest kontrola nad zasadnością i przebiegiem projektów. Jest on prowadzony na kilku płaszczyznach: -monitoring całości funduszy strukturalnych odpowiedzialna Komisja - monitoring na poziomie Wspólnotowych Ram Wsparcia i Programów Operacyjnych odpowiedzialne Komitety Monitorujące - monitoring poszczególnych programów i projektów wsparcia odpowiedzialne Komitety Monitorujące Zasada kontroli finansowej Całość działań poddawana jest ocenie na etapie przygotowania koncepcji, w trakcie i po zakończeniu jej realizacji. Zasada oceny Komisja Europejska stworzyła trzy instrumenty oceny: 1. ocena ex-ante - wstępna ocena założeń programu, sytuacji w regionie, doborze celów i priorytetów, analizie planów 2. ocena śródterminowa - zawiera informacje o wdrażaniu i monitoringu, ma umożliwić wprowadzenie ewentualnych poprawek i korekt w działaniu 3. ocena ex-post - dokonywana przez Komisję Europejską, państwo członkowskie i organ zarządzający po zakończeniu działania, obejmuje ocenę wykorzystania środków, spełnienia założeń i uzyskania przewidywanych rezultatów. Instrumenty polityki regionalnej:  instrumenty finansowe, polegające na wsparciu ze strony sektora publicznego lokalizacji i rozwoju podmiotów gospodarczych w regionach problemowych; przede wszystkim za pomoca dotacji do inwestycji, kredytów oprocentowanych poniżej stopy rynkowej, ulg podatkowych, przyspieszonej amortyzacji środków trwałych oraz subsydiów związanych z tworzeniem miejsc pracy;  rozbudowa infrastruktury technicznej i społecznej;  niematerialne sposoby wspierania rozwoju ekonomicznego poprzez pomoc informacyjną, doradcza, edukacyjną, badawczą i inne. 45 W styczniu 2008 r. prezesem został wybrany Vítor Manuel da Silva Caldeira z Portugalii. Głównym zadaniem Trybunału jest kontrola właściwego wykonania budżetu UE - innymi słowy, zapewnia on prawidłowość i zgodność z prawem wszystkich wydatków Unii oraz należyte zarządzanie finansami. Działania Trybunału przyczyniają się zatem do zapewnienia skutecznego i przejrzystego funkcjonowania systemu unijnego. Rada Europejska Rada jest instytucją powstałą w miejsce konferencji szefów państw i rządów Wspólnoty, zapoczątkowanych w lutym 1961 r. w Paryżu. Od 1969 r. spotkania na szczycie stały się częstsze, zaś w 1974 r. zgłoszono propozycję spotkań w regularnych odstępach czasu. Wyraźniejsze kontury instytucjonalne nadała Radzie Uroczysta Deklaracja w Sprawie Unii Europejskiej (19.06.1983 r.). W Deklaracji mówi się, że Rada Europejska ustala ramy pogłębiania europejskiej integracji oraz określa ogólne kierunki rozwoju Wspólnot Europejskich i Europejskiej Współpracy Politycznej. Jednolity Akt Europejski stworzył podstawę prawnomiędzynarodową RE. W dokumencie w tym stwierdza się, że w skład Rady Europejskiej wchodzą szefowie państw członkowskich oraz przewodniczący Komisji. Są oni wspomagani przez ministrów spraw zagranicznych i jednego członka Komisji. Traktat o Unii Europejskiej stwierdza, że „Rada Europejska daje Unii niezbędne do jej rozwoju impulsy oraz określa ogólne polityczne cele tego rozwoju. Organ ten określa również zasady i ogólne kierunki wspólnej polityki zagranicznej i wspólnej polityki bezpieczeństwa”. 38.Kulturowe uwarunkowania organizacji i zarządzania. Kultura organizacji. Kultura organizacyjna staje się w ostatnich latach coraz bardziej docenianym zasobem niematerialnym. Z niemożliwość pomiaru bezpośredniego wpływu kultury organizacyjnej na efektywność funkcjonowania organizacji. Dlatego też staje się ona dominującym narzędziem strategii intuicyjnych. Zarządzanie przez kulturę organizacyjna traktować można, jako jedną z nowoczesnych metod zarządzania przedsiębiorstwem. Jest ona nieodzowna w procesie wdrażania całościowych modeli zarządzania: organizacja wirtualna, zarządzanie komunikacja społeczną w organizacji, zarządzania wiedzą menedżerską. W przypadku organizacji wirtualnej kreujemy kulturę organizacyjną eksponującą do wewnątrz i na zewnątrz przedsiębiorstwa. Determinujący wpływ kultury organizacyjnej na strategie wynika z jej funkcji zewnętrznych, których spełnienie pozwala wyprowadzić strategię zmiany oraz kierunki doskonalenia organizacji. Funkcje te spełnia tylko pro efektywnościowa kultura organizacyjna, tj. taka, która sprzyja osiągnięciu pożądanych celów strategicznych. Specyficzne cechy określonego typu kultury powinny być uwzględnione przy wyborze określonej strategii. W strategii agresywnej, preferującej takie zachowanie, jak wychwytanie sposobności, wzmacnianie pozycji na rynku, przejmowanie organizacji o tym samym profilu, sprzyjająca dla osiągnięcia celów będzie kultura „chleba i igrzysk”, w której gł. wartością jest aktywność. Natomiast czynnikiem uniemożliwiającym powodzenie w strategicznych wyborach agresywnych jest defensywna orientacja kulturowa, gdzie występuje nadmierne przywiązanie do starych wzorów postępowania i niechęć do innowacji. Kotter i Heskett wyróżnili dwa poziomy kultury. Pierwszy, widoczny, to wzory i style zachowań pracowników. Drugi niewidoczny, to wspólne wartości oraz założenia obowiązujące w długich okresach. Trudniej zmienić ten drugi poziom. Jednak zmiany na pierwszym poziomie – wzorów i stylów zachowań – z czasem mogą doprowadzić do zmiany głębszych przekonań. Badania doprowadziły do czterech głównych wniosków. 1. Kultura korporacji może wywierać istotny wpływ na długofalową efektywność ekonomiczną przedsiębiorstwa. 46 2. Kultura korporacji zapewne będzie w następnym dziesięcioleciu jeszcze ważniejszym czynnikiem, decydującym o powodzeniu albo niepowodzeniu firm. 3. Nierzadko występują kultury korporacji utrudniające długoterminową efektywność finansową; rozwijają się one łatwo nawet w tych firmach, w których jest dużo rozsądnych i inteligentnych ludzi. 4. Chociaż kulturę korporacji trudno zmieniać, można spowodować, że będzie ona bardziej sprzyjać efektywności. Kultura w bardzo dużym znaczeniu obejmuje również działania wewnętrzne przedsiębiorstwa. To właśnie kultura organizacyjna warunkuje proces zarządzania i efektywność działań produkcyjnych przedsiębiorstw. Dzięki niej możemy kontrolować poziom współdziałania poszczególnych działów oraz koordynować system organizacyjny. Kultura organizacyjna wpływa znacząco na efektywność pracy w przedsiębiorstwie oraz organizacji poszczególnych zadań. Uwarunkowania organizacji i zarządzania składając się na optymalizację stosunków pracowników oraz zarządu firmy. Chodzi tu głównie o wartości dominujące w codziennej pracy, czyli samopoczucie pracowników, ich stosunek do wykonywanej pracy czy też potrzeba samorealizacji. Również podstawa autorytetu ma tu znaczący wpływ. Pracownicy wzorują się na swoich kierownikach, są im podlegli a więc chcą aby byli oni idealni. Stąd właśnie konieczność stosowania w przedsiębiorstwach wykwalifikowanej kadry kierowniczej. Kolejnym czynnikiem warunkującym jest motywacja. To właśnie dzięki motywatorom przedsiębiorstwo osiąga najlepsze efekty, ponieważ zadowolona kadra pracownicza pracuje efektywniej. 39. Hierarchia potrzeb według Maslowa. Jego zdaniem wszystkie potrzeby ludzkie można podzielić na kilka kategorii, które układają się w kształt piramidy. Zasada ich realizacji polega na tym, że potrzeba kolejno umieszczona w piramidzie może być realizowana dopiero wtedy, jeżeli ta położona niżej została zaspokojona. Analizę potrzeb Maslowa można całkowicie zaadoptować do potrzeb związanych z podjęciem pracy, jej rodzajem oraz związanymi z nią oczekiwaniami.  Potrzeby fizjologiczne – powinny zapewniać zatrudnionym obok pracy również czas na odpoczynek. Z tego też powodu wprowadzane są ustawy gwarantujące pracownikom 8-godzinny czas pracy, tak by zapewnić im warunki zgodnie z wymaganiami fizjologicznymi. Czas pracy powinien być zgodny z rytmem życia i zapewniać odpowiednią ilość czasu na sen i odpoczynek. Oprócz czasu pracy, kolejnym ważnym elementem na najniższym poziomie w piramidzie potrzeb Maslowa jest wynagrodzenie, którego zadaniem jest zaspokojenie elementarnych potrzeb człowieka, jakimi są potrzeba jedzenia oraz mieszkania.  Potrzeby bezpieczeństwa – Każdy człowiek dla normalnego funkcjonowania potrzebuje oparcia i poczucia bezpieczeństwa, ale rozumienie tych potrzeb i sposób ich realizacji zmienia się wraz z wiekiem, wykształceniem i zasobnością portfela. Pod względem różnych kryteriów:  bezpieczeństwo związane z utrzymaniem pracy w firmie, gdzie kryterium jest kondycja finansowa firmy, dotyczy to np. grupowych zwolnień, redukcji etatów lub likwidacji firmy;  bezpieczeństwo związane z utrzymaniem pracy, gdzie kryterium są własne kwalifikacje, które pozwalają na osiąganie wyników zgodnych z oczekiwaniami pracodawców  bezpieczeństwo w pracy związane z przestrzeganiem norm BHP;  Potrzeby przynależności – Człowiek posiadający wysoką potrzebę przynależności szuka pracy zespołowej, pielęgnuje utrzymywanie dobrych stosunków z otoczeniem oraz zabiega o bliskość koleżeńskich kontaktów. 47  Potrzeba uznania - Każdy człowiek potrzebuje pochwał i uznania, ale sposób ich zaspokojenia zależy w dużej mierze od kultury społeczeństwa i uznawanych w nim wartości.  Potrzeba samorealizacji - Jest ona właściwa tylko niewielkiej części ludzi. Nie każdy ma potrzebę ciągłego sprawdzania siebie, pokonywania przeszkód i stawiania czoła coraz to nowym wyzwaniom. Silna motywacja połączona z wysokimi ambicjami zawodowymi, chęć uczenia się i poznawania nowych rzeczy, wreszcie silna potrzeba coraz to nowych wyzwań oraz możliwość sprawdzania się, stanowi warunek skutecznego wykonywania zawodu o wysokim prestiżu społecznym. Są to osoby zatrudnione na wysokich stanowiskach menedżerskich, które nie boją się podejmować ryzyka, eksperymentują oraz są inicjatorem wprowadzania innowacyjnych metod pracy . To właśnie potrzeby wyższego rzędu, czyli uznania i samorealizacji - są głównym czynnikiem motywującym i siłą napędową przy wykonywaniu stresogennych zawodów. 40. Cykliczny rozwój gospodarki rynkowej. Gospodarka rynkowa - system ekonomiczny, w którym decyzje dotyczące gospodarki podejmowane są przez niezależne podmioty gospodarcze (ludzi, firmy i rząd). Podmiotami gospodarki rynkowej są :  gospodarstwa domowe,  przedsiębiorstwa,  instytucje finansowe,  administracja państwowa,  władza lokalna. Do elementów gospodarki rynkowej zaliczyć można:  towar,  cenę,  pieniądz,  rynek. Gospodarka rynkowa dominuje we współczesnym świecie. Gospodarka rynkowa posiada dwie podstawowe cechy: 1) Dominuje w niej prywatna własność czynników produkcji Dominacja prywatnej własności oznacza że sektor prywatny ma największy udział w tworzeniu PKB. Ma największy udział w zatrudnieniu, działalności inwestycyjnej, eksportowej czy innowacyjnej. Oprócz sektora prywatnego w gospodarce rynkowej w znacznie mniejszym zakresie występuje sektor publiczny obejmujący własność państwową i własność jednostek samorządowych. Własność prywatne obejmuje także własność spółdzielczą w gospodarce rynkowej. Własność prywatna może występować jako własność indywidualna czyli pojedynczego właściciela i jako własność grupowa czyli co najmniej 2 właścicieli. Jeżeli co najmniej jeden z tych właścicieli pochodzi z innego kraju to wówczas występuje międzynarodowa własność grupowa prywatna. Własność grupowa prywatna występuje najczęściej w formie spółek o charakterze osobowym lub kapitałowym z kapitałem krajowym, zagranicznym lub mieszanym. W gospodarce rynkowej nastąpiła pewna ewolucja w zakresie kategorii własności.