Polityka budżetowa właściwa
1. Równowaga gospodarcza i zrównoważony budżet – kiedy wydatki budżety pokrywane są z
dochodów (są sobie równe) bardzo rzadko się to zdarza.
2. nadwyżka budżetowa – dochody budżetu przewyższają wydatki
3. deficyt budżetowy – planowane wydatki budżetu są wyższe od planowanych dochodów.
Finansowanie deficytu budżetowego
1. Kredyt – państwo może zwrócić się do banku centralnego z prośbą o udzielenie mu kredytu
pod zastaw państwowych papierów wartościowych. Do 1989 był tak, ze kredyt był
przyznawany automatycznie. (Obecnie – pod zastaw papierów)
W przypadku pojawieni się takiej prośby i jej zatwierdzeniu oznacza emisję dodatkowej ilości
pieniądza papierowego. Skutki emisji mogą być różne w zależności od aktualnego stopnia
wykorzystania potencjału produkcyjnego. W przypadku gdy potencjał produkcyjny jest w dużym
stopniu wykorzystywany (w przypadku wysokiej fazy koniunktury)to istnieje . niebezpieczeństwo
pojawienia się napięć inflacyjnych. (popyt jest duży i rosnący, a podaż za nim nie nadąża ceny idą
w górę )
2. Kredyty z banków prywatnych (krajowych i zagranicznych) i kredyty rządowe (banków
centralnych innych państw)
3. finansowanie deficytu budżetowego z tzw. długu publicznego. Jeżeli deficyty budżetowe
utrzymują się z okresu na okres to wówczas możemy powiedzieć, że dług publiczny rośnie.
dług publiczny mierzony jest wartością wyemitowanych obligacji.
Bank centralny emituje papiery wartościowe, które nabywane są przez instytucje, banki, bogatszych
obywateli. Obligacje opiewają na różne kwoty i charakteryzują się różnym okresem zwrotu
(krótkookresowe, długookresowe itp.). emisja panierów stanowi pożyczkę udzielaną przez
społeczeństwa skarbowi państwa. Kiedy kończy się okres pożyczki skarb państwa jest zmuszony
odkupić obligacje z pewnym procentem.
Wysoki dług publiczny jest pewnym zagrożeniem dla pozycji między narodowej danego kraju –
wpływa na ocenę wiarygodności danego kraju. Przy dużym zadłużeniu istnieje niepewność ze strony
pożyczkobiorców, ze pożyczone kwoty nie zawsze mogą zostać zwrócone. Stosuje się też taką zasadę,
ze aby dług publiczny narastał w sposób bezpieczny to tempo wzrostu długu publicznego powinno w
przybliżeniu odpowiadać tempu wzrostu PNB danego kraju.
Jakie są możliwe negatywne efekty długu publicznego:
1. możliwe napięcia inflacyjne w zależności od aktualnego stopnia wykorzystania potencjału
produkcyjnego
2. efekt redystrybucyjny, czyli ponowny podział dochodu narodowego –
(koszty obsługi długu publicznego są dwojakiego rodzaju
1. sumy potrzebne na wykup państwowych papierów wartościowych
2. sumy niezbędna na wypłatę odsetek
koszty te stanowią z reguły duże obciążenie budżetu państwa. Pokrywane są te koszty z podatków.
Pojawia się tu efekt redystrybucyjny niesprawiedliwy społecznie, bo obligacje kupują jedynie bogatsi
obywatele, natomiast koszty związane z wykupem obligacji ponoszą prawie wszyscy (podatnicy))
3. efekt wypierania – (efekt wypychania)(crowding out) – wzrost wydatków skarbu państwa
prowadzi do kompensacyjnego spadku prywatnych wydatków inwestycyjnych. Inwestycje
publiczne te z długu publicznego finansowane wypychają inwestycje z sektora publicznego.
docsity.com
