Ekonomia - podstawowe zagadnienia egzaminacyjne, Egzaminy z Ekonomia

Pobierz Ekonomia - podstawowe zagadnienia egzaminacyjne i więcej Egzaminy w PDF z Ekonomia tylko na Docsity!

1.Przedstaw krótki opis historyczny EKONOMII jako nauki.

Określenia Ekonomia używano już w starożytnej Grecji np. w Iliadzie Homera, i pozniej u Arystotelesa. Termin ten pochodzi od grec. OIKOS (dom) i NOMOS (przepis, prawo). stąd powstało OIKONOMIKOS (zarządzanie gospodarstwem), to również oszczędność, czyli OIEKONOMIA (umiejętność oszczędnego gosp.) Od 18w. zaczęto używać term. EKONOMIA POLITYCZNA , POLITYCZNA w tym okresie znaczyła tyle co SPOŁECZNA odnosząca się do życia gosp. Ekonomia to nauka młoda liczy ok. 300 lat, pierwsze teorie powstały w 18w. Za prekursora nazwy uznajemy A.de Montchretien (w traktacie o ekonomii politycznej) EKONOMIA jako sztuka zaspokojenia potrzeb rodziny w 18w. Z tą nauką związana jest francuska szkoła ekonomiczna (FIZJOKARI). EKONOMIA zaczęła się rozwijać w Anglii pod koniec 18w. i na początku 19w. Teoretyczne podstawy nauk stworzył Adam Smith(1723-1790) i David Ricardo(1772-1823). Adam Smith: Największy rozgłos przyniosła mu praca, “ badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów ” 1776r., wykazał on, że zródłem bogactwa narodów jest podział pracy i specjalizacja w produkcji, dzięki czemu można osiągnąć wysoką wydajność pracy. Specjalizacja w produkcji rodzi potrzebę wymiany. Każdy producent kieruje się EGOISTYCZNYM motywem zysku. Działania ekonomiczne mają przynosić ZYSK. Producenci starają się wytworzyć tyle i takich towarów, aby odpowiadały potrzebom konsumenta. Tą zasadę nazywamy “prawem niewidzialnej ręki”. Była to 1 w historii myśl ekonomiczna, próba uogólnienia f. gosp. rynkowej. David Ricardo: opublikował w 1817r. “Zasady ekonomii politycznej i opodatkowania” o wzroście danego kraju nie decydują tylko czynniki produkcji : PRACA, ZIEMIA, KAPITAŁ, ale także proporcje podziały wytworzonego w ciągu roku.

2. Przedmiot badań ekonomicznych (zjawiska i procesy w gospodarce)

Ekonomia jest to nauka w jaki sposób ludzie wykorzystują dostępne im zasoby, a człowiek podejmujący ekonomiczne decyzje dąży do max korzyści, lecz napotyka na problem ograniczoności zasobów. Podstawowym problemem ekonomicznym jest konieczność podejmowania decyzji związanych z zaspokajaniem nieograniczonych potrzeb, w sytuacji istnienia ograniczonych zasobów, mogących je zaspokajać. “NIEOGRANICZONE POTRZEBY, A OGRANICZONE ZASOBY” POTRZEBA to uczucie braku, chęć posiadania czegoś np. proces fizjologiczny jak jedzenie, higiena. Impuls domagający się zaspokojenia.

3.Funkcje ekonomii

POZNAWCZA podejmuje próby określenia i wyjaśnienia zjawisk oraz procesów gosp. i przewidywania ich przebiegu. APLIKACYJNA próbuje formułować wskazania i zalecenia pod adresem polityki gospodarczej w celu określenia skutecznych oddziaływań rządów na przebieg procesów gosp.

4.Ekonomia ze względu na metodę badawczą: pozytywna i normatywna:

POZYTYWNA zajmuje się OBIEKTYWNYM, naukowym wyjaśnieniem zasad funkcjonowania

gospodarki. CELEM: jest wyjaśnienie w jaki sposób ludzie podejmują decyzję dotyczące jej konsumpcji produkcji i wymiany dóbr. ANALIZA POZYTYWNA: polega na tym, że zjawiska ekonomiczne i prawa z nimi związane dokonuje się bez sądów i opinii. Badający występuje w roli bezstronnego obserwatora.

NORMATYWNA dostarcza zaleceń i rekomendacji opartych na SUBIEKTYWNYCH sądach wartościujących. ANALIZA NORMATYWNA: polega na badaniu problemów w celu wydania sądów i opinii w postaci zaleceń. “EKONOMIA POZYTYWNA dotyczy ekonomii jako nauki, a EKONOMIA NORMATYWNA odnosi się do polityki gospodarczej, opierającej się na teorii ekonomii.”

5.Dwa działy ekonomii: mikroekonomia i makroekonomia:

MIKROEKONOMIA zajmuje się analizowaniem zachowań poszczczególnych podmiotów rynkowych(gospodarczych) np. przedsiębiorstwo, bank, sklep, spółdzielnie, konsumentów, producentów oraz badaniem decyzji przez nich podejmowanych. PODMIOT GOSPODARCZY (rynkowy) to każdy aktywny uczestnik procesów gospodarczych. MAKROEKONOMIA kładzie nacisk na badanie wzajemnych zależności zachodzących w gospodarce jako całości. Zajmuje się badaniem agregatowych zmiennych, ekonomicznych np. PRODUKCJA, ZATRUDNIENIE, INWESTYCJE, INFLACJA. KATEGORIA AGREGATOWA (produkcja) to wielkość produkcji poszczególnych przedsiębiorstw, wchodzących w skład danej gospodarki np. zatrudnienie to suma zatrudnionych pracowników we wszystkich przedsiębiorstwach.

6.Wyjaśnij problem rzadkości i kosztu alternatywnego:

PROBLEM RZADKOŚCI to podstawowy problem ekonomiczny związany z ograniczonością zasobów oraz nieograniczonością potrzeb, przy pomocy wytworzonych dóbr z tych zasobów. RZADKOŚĆ to fakt, że nie możemy mieć wszystkiego w danym miejscu i czasie. Znając ten problem można stwierdzić, że współczesna ekonomia bada, jak ludzie radzą sobie z ograniczonymi zasobami. Istnienie problemu rzadkości wiąże się z podejmowaniem wyborów, a one z koniecznością ponoszenia kosztów. Podejmując jakąś działalność producent spodziewa się osiągnąć określone zyski, równocześnie korzyści z tego oznaczają powstanie kosztów zwanych KOSZTAMI ALTERNATYWNYMI.

7.Wady, istota, zalety, cechy gospodarki rynkowej.

GOSPODARKA RYNKOWA to sposób gospodarowania w którym ludzie specjalizują się w wykonywaniu określonych czynności wytwórczych i większość swoich potrzeb zaspokajają na rynku w wyniku dobrowolnej wymiany. WADY: podział społeczeństwa na klasy, upadek zakładów nierentownych które korzystały z pomocy państwa, istnienie bezrobocia przez wprowadzenie oszczędności przedsiębiorstw ZALETY: duża innowacyjność gospodarcza, nieskrępowany rozwój, efektywny system motywacyjny, szeroki wybór produktów w sklepach, dążenie do równowagi rynkowej (niektóre potrzeby zapewnia państwo np. prąd, chodniki) WARUNKI ISTNIENIA GOSPODARKI RYNKOWEJ: *PRAWO WŁASNOŚCI (do posiadania KAPITAŁU) *PRAWO DO SWOBODNEGO TWORZENIA SIĘ PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH *PRAWO DO SWOBODNEGO OKREŚLANIA PRZEDMIOTÓW DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ WSZYSTKICH POD. GOSPODARCZYCH (nieskrępowany wybór profilu produkcji)

PIENIĄDZ to powszechny (ekwiwalent), akceptowany powszechnie towar, za pomocą którego dokonywane są transakcję. Istota pieniądza przejawia się w jego funkcjonowaniu:

1. Miernik wartości dóbr i usług
2. Środka wymiany
3. Środka płatniczego
4. Środka przechowywania wartości
5. Pieniądza światowego

9.Społeczna gospodarka rynkowa:

Społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej. Z perspektywy dziesięcioleci społeczną gospodarkę rynkową można uznać za fundament gospodarczych sukcesów Niemiec Zachodnich (następnie RFN) po II wojnie światowej. W Polsce w latach 90. XX w., zapominając, iż był to program liberalny, często przywoływano pojęcie społecznej gospodarki rynkowej. Podczas dyskusji o pożądanym kształcie polskiej gospodarki i akcentowano przede wszystkim zawarte w nim elementy koncepcji państwa opiekuńczego, w celu zaspokojenia bieżących potrzeb politycznych, tym samym wypaczając właściwą ideę społecznej gospodarki rynkowej.

10 .Teorie dotyczące przyczyn inflacji:

*INFLACJA POPYTOWA to inflacja od strony POPYTU ma miejsce wtedy, kiedy w gospodarce

pojawia się nadwyżka popytu pieniężnego. POPYT PIENIĘŻNY to “mam pieniądze, ale nie mam towaru” (gospodarka PRL). Zródła inflacji popytowej to duże wydatki publiczne, inwestycje, wzrost wartości eksportu. Występuje najczęściej w okresach przygotowania do wojny, w wyniku zniszczeń wojennych, wydatki państwa na zbrojenia powodują, że w obiegu znajduje się dużo pieniądza, rośnie produkcja zbrojeniowa i płace w przemyśle zbrojeniowym, ale nie rośnie lub rośnie powoli podaż dóbr konsumpcyjnych. To wszystko sprzyja ogromnemu wzrostowi cen. POPYT “to konsument” i wymusił produkcję. Jeśli inflacja ma charakter popytowy to wówczas za wzrost cen obciąża się odpowiedzialnością rząd, który dopuszcza do nadmiernych wydatków budżetowych bądź bank centralny, który prowadzi zbyt liberalną politykę i zachęca w ten sposób do nadmiernej kreacji pieniądza (stworzenia pieniądza) za pośrednictwem taniego i łatwo dostępnego kredytu.

*INFLACJA KOSZTOWA (podażowa) akcentuje znaczenie rosnących kosztów produkcji

wymuszających wzrost ogólnego poziomu cen. Wzrost kosztów produkcji może wynikać z:

• Wzrostu płac związanych z działalnością związków zawodowych (wymuszanie).
• Wzrost cen narzuconych przez organizacje monopolistyczne.
• DEWALUACJA (urzędowe obniżenie wartości) walut krajowych, powodująca podwyższenie cen importowych surowców i materiałów.
• Wzrost stawek podatku obrotowego stopy procentowej.

Inflacja jest wywołana zatem zjawiskami po stronie podaży (producenta). Wskazane przyczyny uruchamiają SPIRALĘ INFLACJII czyli wzrost płac powoduje wzrost kosztów, wzrost kosztów powoduje zrost cen, wzrost cen powoduje wzrost kosztów utrzymania i nasila żądania płacowe. Jeśli inflacja ma charakter kosztowy “podażowy” to odpowiedzialnością obciąża się organizacje monopolistyczne, związki zawodowe które narzucają nadmierne żądania rewindykacyjne (dotyczą wzrostu płac). Inflację kosztową mogą też wywoływać wielkie przedsiębiorstwa polityczne które podnoszą ceny podstawowych surowców i dóbr finalnych co powoduje, że ceny wielu dóbr i usług rosną.

*INFLACJA MONETARYSTYCZNA (monetarna) wywołana jest wzrostem podaży pieniądza (za

dużo pieniądza w obiegu). Winowajcą jest rząd wymuszający dodruk pieniądza co w gospodarce powoduje stan, w którym występuje szybszy wzrost ilości pieniądza w porównaniu z ilością wytworzonych towarów i usług. Inflacja traktowana jest jako zjawisko pieniężne i jest konsekwencją wzrostu podaży (ilość towarów usług zaoferowanych do sprzedaży) pieniądza. Każdy wzrost ilości pieniądza w obiegu musi prowadzić do wzrostu pieniężnego cen, jeśli w krótkim okresie nie zmienia się także poziom realnego dochodu narodowego.

11.Inflacja, istota:

INFLACJA to stały wzrost przeciętnego poziomu ceny na towary i usługi “stały wzrost”. Jest to definicja ujmująca ją od strony jej objawów , a nie przyczyn i skutków. Inflacje należy mierzyć przeciętną stopą wzrostu cen (poznamy po tym, że ceny rosną). Inflacja występuje naprzemiennie z DEFLACJĄ (spadkiem ogólnego poziomu cen). Zjawiska inflacyjne mogą się charakteryzować różnym nasileniem. Z punktu widzenia wielkości wzrostu cen można wyróżnić:

1. inflacje pełzającą – do 5% w skali roku
2. Umiarkowaną 5-10%
3. galopującą – do 90%
4. hiperinflacje – od 90 przekraczając 100 % Inflacja powoduje spadek siły nabywczej pieniądza, tzn. za tą samą liczbę jednostek można nabyć mniej towarów (deprecjacja). Przeciwieństwem jest aprecjacja, czyli wzrost siły nabywczej pieniądza. Wzrost ogólnego poziomu cen może być mierzony za pomocą odpowiednich wskaźników cen. Pomiar inflacji, podobnie jak innych zjawisk ekonomicznych, nastręcza określone problemy metodyczne. Problemy te polegają przede wszystkim na wyborze miernika, na podstawie którego ma być określany poziom inflacji. Najczęściej stosowanym miernikiem służącym do pomiaru inflacji jest indeks wzrostu cen dóbr konsumpcyjnych, zwany także indeksem wzrostu kosztów utrzymania (CPI). Indeks ten odgrywa podstawową role w negocjowaniu podwyżek płac lub rewaloryzacji świadczeń emerytalnych, rentowych itp. Jako drugi miernik inflacji stosuje się najczęściej deflator (przelicznik) cen produktu krajowego brutto, który ma charakter bardziej ogólny, gdyż obejmuje zmiany wszystkich wytworzonych w danym okresie dóbr i usług, a więc oprócz artykułów konsumpcyjnych także towary inwestycyjne, surowce i produkty rolne.

12.Rodzaje inflacji:

_INFLACJA JAWNA (cenowa)_* to definicja inflacji, jest typową formą przejawiającej się inflacji w krajach o gospodarce rynkowej. Jest to rodzaj inflacji, który występuje w państwach o gospodarce rynkowej. W odróżnieniu od inflacji ukrytej charakteryzuje się wzrostem cen. W Polsce występuje od 1989 roku. Inflacja jawna często utożsamiana jest z inflacją otwartą. Jest wyznaczana według kryterium przejawiania się oraz skutków. (A. Pollok, 2000, s. 20) Występuje, gdy informacje o

*PRAWO DO SWOBODNEGO KSZTAŁTOWANIA CEN I WARUNKÓW OBROTU BEZ INGERENCJI

PAŃSTWA

*PAŃSTWO NIE INGERUJE W STOSUNKI MIĘDZY PRACODAWCAMI, A PRACOWNIKAMI

16.Co to jest gosp. rynkowa:

GOSPODARKA RYNKOWA to sposób gospodarowania w którym ludzie specjalizują się w wykonywaniu określonych czynności wytwórczych i większość swoich potrzeb zaspokajają na rynku w wyniku dobrowolnej wymiany. Funkcjonowanie gospodarki rynkowej uzależnione jest od wielu czynników między innymi od:

• przedmiotów wymiany,
• podziału pracy,
• ekonomicznego wyodrębnienia się producentów,
• środków określenia wartości wytwarzanych produktów,
• miejsca jej przeprowadzenia,
• wpływu na ich przebieg instytucji i organizacji pozaekonomicznych. Podstawowymi elementami gospodarki rynkowej jest towar, cena, pieniądz, rynek

17.Wyjaśnij problem rzadkości i kosztu alternatywnego:

Podstawowy problem ekonomiczny związany jest z ogromem zasobów oraz nieograniczonością potrzeb, które można zaspokoić przy pomocy wytworzonych dóbr z tych zasobów. Powoduje to zjawisko zwane w ekonomii problemem rzadkości. Rzadkość to taka sytuacja, kiedy potrzeby i chęci indywidualne oraz społeczne przewyższają możliwości ich zaspokojenia przy dostępnych zasobach. Rzadkość to fakt, że nie możemy mieć wszystkiego w danym miejscu i czasie. Znając pojęcie rzadkości można stwierdzić, że współczesna ekonomia jest nauką badającą jak ludzie sobie radzą z problemem rzadkości, jak rozwiązują problem rozdzielenia ograniczonych zasobów w celu zaspokojenia konkurencyjnych potrzeb. Istnienie problemu rzadkości wiąże się z podejmowaniem wyborów, a one z kolei z koniecznością ponoszenia kosztów. Podejmując decyzję o prowadzeniu określonej działalności gospodarczej, producent spodziewa się osiągnąć określone zyski. Równocześnie korzyści oznaczają powstanie kosztu zwanego kosztem alternatywnym. Koszt alternatywny (koszt utraconych korzyści) to utrata wartości jaką można byłoby uzyskać w wyniku przeznaczenia ograniczonych zasobów do wytwarzania lub zakupu innych dóbr lub usług. Jest to wartość najcenniejszej niewykorzystanej możliwości, utraconej w wyniku dokonania wyboru.

18.Pojęcie potrzeby i dobra:

POTRZEBA to brak konkretnego dobra lub usługi odczuwany przez daną osobę lub społeczeństwo; to, co jest nam potrzebne w znaczeniu rzeczowym (chleb, mieszkanie) lub pozarzeczowym (nauka, praca). Chcąc zaspokoić swoje potrzeby, jednostka podejmuje działania konieczne do osiągnięcia danego celu, w sensie ekon. podejmuje działalność gospodarczą. Zob. też potrzeba. DOBRA w ekonomii to wszystkie środki, które mogą być wykorzystane, bezpośrednio lub pośrednio, do zaspokojenia potrzeb ludzkich. Proces zużywania nabytych dóbr w celu zaspokojenia potrzeb nazywa się konsumpcją.

Przykładem dobra może być samochód, działka budowlana, chleb, praca naukowa, seans filmowy, program komputerowy, energia elektryczna.

19.Pojęcie bezrobocia:

Bezrobocie - zjawisko społeczne polegające na tym, że część ludzi zdolnych do pracy i pragnących ją podjąć nie znajduje zatrudnienia.

20.Typy bezrobocia:

Bezrobocie frykcyjne – charakteryzuje się ono zbyt dużym popytem na rynku pracy i zbyt małą podażą. Na rynku istnieje za mało miejsc pracy i naturalną siłą rzeczy część osób pozostaje niezatrudnionych. Możemy to nazwać stanem przejściowym, ponieważ rynek pracy jest zjawiskiem ruchomym i wciąż powstają nowe miejsca pracy oferujące osobom bezrobotnym zatrudnienie. Jednak równocześnie inne przedsiębiorstwa bankrutują i kolejne osoby stają się bezrobotne. Sam okres poszukiwania pracy przez osoby bezrobotne w tym przypadku osiąga średnio około trzy miesiące. Dlatego też bezrobocie frykcyjne jest nazywane bezrobociem krótkotrwałym. Przyczyną takiego oczekiwania na zatrudnienie przez osoby bezrobotne jest niedostateczna informacja. Takie osoby nie są świadome, że istnieje dla nich stanowisko pracy i pozostają niezatrudnione. Bezrobocie strukturalne – jest bardzo zbliżone do bezrobocia frykcyjnego jednak utrzymuje się przez dłuższy okres i obejmuje większą liczbę osób. Przyczyny tego rodzaju bezrobocia są trudniejsze do zniwelowania. Osoby poszukujące pracy nie mają wykształcenia oczekiwanego przez pracodawców. To bezrobocie najczęściej dotyczy konkretnych branż rynku pracy. Czasami nawet odnosi się do obszarów geograficznych. "Związane jest ze zmianami popytu na produkty, wdrażaniem postępu technicznego, nierównomiernym rozmieszczeniem geograficznym przedsiębiorstw, niedostosowaniem struktury kształcenia kadr do rzeczywistych potrzeb gospodarki, restrukturyzacją lub likwidacją nierentownych gałęzi produkcji. Przyczyną bezrobocia strukturalnego mogą być również zmiany w podaży zasobów siły roboczej wywołane procesami demograficznymi". Bezrobocie technologiczne – jest rodzajem bezrobocia strukturalnego. Jest ono spowodowane wprowadzaniem zmian w przedsiębiorstwach. Przedsiębiorcy wprowadzają innowacje technologiczne i nie wszyscy mają odpowiednią wiedzę i umiejętności, aby pracować z wysoką technologią. Bezrobocie koniunkturalne – jest ono ściśle związane ze wzrostem gospodarczym, a także spadkiem. Wszelkie wahania koniunktury mają na nie ogromny wpływ. Nie jest to bezrobocie długotrwałe i ma charakter cykliczny. bezrobocie sezonowe - obejmuje ono konkretne rodzaje działalności gospodarczej, która jest podatna na zmiany sezon.

21.Bezrobocie, a działalność państwa:

Aktywna polityka państwa - przykłady: publiczne programy zatrudnienia (roboty publiczne), bezzwrotna pomoc finansowa lub ulgi dla przedsiębiorstw, które tworzą nowe miejsca pracy, pożyczki dla bezrobotnych w celu założenia własnej działalności gospodarczej, szkolenia umożliwiające bezrobotnym podniesienie kwalifikacji, obniżenie przez państwo obciążeń składkowych (ZUS), tworzenie biur pracy. Pasywna polityka państwa - zasiłki dla bezrobotnych, jednorazowe odszkodowania dla osób zwalnianych z pracy, dodatki związane z wcześniejszym przejściem na emeryturę. Bezrobocie uważane jest za konieczny element gospodarki rynkowej. Pewien poziom bezrobocia (5- 7%) jest w gospodarce nieunikniony (tzw. naturalna stopa bezrobocia). Gospodarka, aby funkcjonować musi mieć możliwość zatrudnienia nowych pracowników, którzy są gotowi podjąć pracę. W okresie PRL mieliśmy do czynienia z pełnym zatrudnieniem. W rzeczywistości osiągnięto ten stan drogą nadmiernego i nieefektywnego zatrudnienia w przemyśle oraz zbyt rozbudowanych instytucji administracji państwowej i gospodarczej. Prowadziło to do niskiej wydajności, braku

ubezpieczenia społeczne, obsługa długu krajowego, obsługa zadłużenia zagranicznego, subwencje dla gmin, wydatki bieżące jednostek budżetowych, wydatki inwestycyjne.

24.Deficyt budżetowy i dług publiczny:

Deficyt budżetowy - ujemne saldo w budżecie instytucji – sytuacja, w której wydatki w

budżecie danej instytucji są wyższe niż jej dochody w danym okresie rozliczeniowym (roku

budżetowym ). Przeciwieństwem deficytu budżetowego jest nadwyżka budżetowa.

Długiem publicznym (inaczej zwany narodowym) nazywamy całkowite zadłużenie państwa. Wzrasta, gdy " w sektorze publicznym występuje deficyt, w związku z czym trzeba zaciągnąć nowe pożyczki, aby pokryć nadwyżkę wydatków nad dochodami. Dług publiczny możemy podzielić ze względu na kryterium pochodzenia wierzycieli na krajowy, inaczej wewnętrzny, i zagraniczny – zewnętrzny, który związany jest z zadłużeniem wobec organizacji międzynarodowych, banków i rządów innych państw. Wynika także z dokonanych transakcji sprzedaży za granicą obligacji Skarbu Państwa. Kolejnym kryterium klasyfikacji długu publicznego jest długość jego istnienia. Wyróżnić tutaj można dług krótkoterminowy (do jednego roku) oraz długoterminowy. Dług brutto, wyznacza się za pomocą całkowitej wartości zobowiązań wobec podmiotów. Natomiast netto to nic innego jak pomniejszenie długu brutto o należność władz publicznych wobec pozostałych jednostek. Ponadto wyodrębnia się dług nominalny i realny (uwzględniający inflację), centralny, inaczej państwowy i lokalny (samorządowy) oraz oficjalny i ukryty, który ponadto obejmuje również między innymi zobowiązania zaciągnięte z tytułu zaległych płatnościach w ochronie zdrowia czy niezarejestrowanych zobowiązań, które będą konieczne w przyszłości, na przykład w systemie rentowym.

25.Rynek i mechanizm rynkowy:

Rynek (w ekonomii) – zespół mechanizmów umożliwiający kontakt producentów z konsumentami. Rynek to całokształt transakcji kupna i sprzedaży oraz warunków w jakich one przebiegają. Na rynku konkurencyjnym tak dokonuje się ustalenia ceny oraz ilości dóbr. To także określona zbiorowość podmiotów gospodarujących zainteresowanych dokonywaniem operacji kupna-sprzedaży określonych dóbr, wartości lub usług. Część zbiorowości reprezentuje podaż (oferenci) zaś część popyt (nabywcy). Przeciwstawienie się popytu podaży w określonym miejscu oraz czasie prowadzi do ustalenia ceny wartości będącej przedmiotem obrotu – sprawia to iż dochodzą do skutku transakcje kupna sprzedaży. Rynek jest instytucją, która umożliwia zawarcie transakcji między sprzedającym a kupującym. Mechanizm rynkowy (mechanizm popytowo-podażowo-cenowy) - zespół zależności przyczynowo- skutkowych zachodzących między popytem, podażą i ceną zarówno w okresie krótkim jak i długotrwałym. O mechanizmie rynkowym mówimy wtedy, gdy mamy na myśli wzajemne oddziaływanie elementów składowych rynku, przede wszystkim popytu, podaży oraz ceny. Zgłaszana przez konsumentów potrzeba oraz towary i usługi oferowane przez producentów powoduje ustalenie się ceny akceptowalnej przez obie strony. Każda zmiana pomiędzy składowymi rynku powoduje wywieranie wpływu na inne. Warunkiem koniecznym do wystąpienia takiego zjawiska jest zdolność do zmiany wielkości ceny. W przypadku, gdy państwo podejmuje decyzje odnoszące się do regulowania ich, mamy do czynienia z ograniczonym mechanizmem rynkowym. Przykładem takiego działania jest ustalanie minimalnych lub maksymalnych cen. W warunkach wolnej konkurencji ani nabywcy, ani dostawcy nie mają bezpośredniego wpływu na cenę. Cena kształtuje się na rynku pod wpływem zetknięcia się ze sobą klientów i producentów. Zmiany ceny implikują zmiany popytu i

podaży. Przykładowo: niska podaż książek, przy dużym zapotrzebowaniu na nie, powoduje że stają się one bardzo pożądane, w efekcie księgarnie mogą sobie pozwolić na sprzedawanie ich po wyższych cenach.

26.Funkcje ceny na rynku:

• Cena jest zachętą do podejmowania lub ograniczania działalności gospodarczej, jeśli spada cena na dane produkty to jest znak, że powinien zmniejszyć rozmiar produkowanych towarów.
• Cena skłania producenta do stosowania “najtańszych” metod, kosztów produkcji (dbania o koszty).
• Ceny na rynku przesądzają o podziale dochodów posiadających przez konsumentów.