Ekonomia zagadnienia - Notatki - Ekonomia - Część 1, Notatki z Ekonomia

Pobierz Ekonomia zagadnienia - Notatki - Ekonomia - Część 1 i więcej Notatki w PDF z Ekonomia tylko na Docsity!

Modele nadzoru nad rynkiem finansowym:

1. nadzór zróżnicowany – obowiązywał w Polsce do wtorku Były:

• KNB
• KPW
• Komisja Ubezpieczeń

2. nadzór zintegrowany (supernadzorca)

• jest to Komisja Nadzoru Finansowego
• jeden organ nadzoruje cały rynek finansowy Ma powstać Komisja Stabilności Finansowej, na świecie już funkcjonują. Kredyty SAP PRIME- kred. Wysokiego ryzyka, daje się kredyt os. Prywatnym gł. którzy mają małą zdolność kredytową. NUK- Nowa Umowa Kapitałowa, przyjęta w Dyrektywie CRD składa się z 2 dyrektyw. Ma na celu: 1. określić ile kapitału ma mieć bank aby pokryć ryzyko, 2. określić ryzyko cenowe, 3. okreś. Ryzyko operacyjne (ryzyko systemów informacyjnych, ryzyko ludzkie, ryzyko technologii). Wewnętrzne metody pomiary ryzyka i metody ich pokrycia są lepszą niż ogólne. Za stworzenie tych metod pomiaru jest odpowiedzialny zarządca macierzysty (dotyczy banków mających siedzibę za granicą, np. ING, Polbank). Podejmuje decyzje kraj macierzysty, ale ryzyko i następstwo spada na kraj, w którym jest bank, np. Polska.- ryzyko spadające na kraje, nie mogące podejmować decyzji. Rekomendacja „s”- rynek hipotecznych kredytów zakłada, że jak bank udziela kredytu to wpierw musi pokazać kredyt w walucie polskiej, z później jeżeli klient nie chce to pokazuje mu w walucie obcej wraz z wyjaśnieniem jakie ryzyko walutowe to niesie za sobą. III Filar- NUK- dyscyplina rynkowa. Komitet Bazylejski- organ doradczy mówi, że odnosi się do dużych banków międzynarodowych. Co wprowadziła Nowa Umowa Kapitałowa- 1) Filar I- Minimalne wymogi kapitałowe (najbardziej rozbudowany, wzory, formuły, wskaźniki; a)kredytowe i nowe podejście, b) ryzyko rynkowe, to się nie zmieniło od ’96 r., c) techniki redukcji ryzyka kredytowego, d) ryzyko operacyjne, e) sekurytyzacja aktywów), 2) Filar II- Proces analizy nadzorczej (mówi o zasadach dotyczących nadzoru i samego banku), 3) Filar III- dyscyplina rynkowa (gł. założenia: potrzeba większego informułowania o banku, tzw. ujawnienie rynkowe). Doświadczenia światowe w zakresie integracji nadzoru nad rynkiem finansowym
• prawodawstwo unijne nie odnosi się do problematyki modelu nadzoru nad rynkiem finansowym w postaci nadzoru zróżnicowanego czy zintegrowanego
• w skali światowej funkcjonuje odrębne instytucje międzynarodowe nakierowane na określone zasady, funkcjonowanie poszczególnych segmentów rynku finansowego tzn. Bazylejski Komitet Ds. Nadzoru Bankowego, Międzynarodowa Organizacja Komisji Papierów Wartościowych, Międzynarodowe Stowarzyszenie Nadzorów Ubezpieczeniowych
• w praktyce poszczególnych krajów występują różne rozwiązania w zakresie organizacji nadzoru nad rynkiem finansowym
• pionierami w zakresie wdrażania nadzoru zintegrowanego nad rynkiem finansowym są kraje skandynawskie
• nasilenie procesów integracji nadzorów nad rynkiem finansowym wystąpiło w XXI wieku

Argumenty przemawiające za integracją nadzorów nad rynkiem finansowym:

• nadzór zintegrowany jest odpowiedzią na powstanie coraz bardziej złożonych produktów i usług finansowych, zacieranie się granic pomiędzy poszczególnymi segmentami rynku finansowego (W USA NUK tylko do 10 największych banków a w Polsce do wszystkich)
• zintegrowany nadzór nad rynkiem finansowym posiada większy status w strukturze instytucjonalnej kraju niż pojedyncze nadzory nad poszczególnymi segmentami rynku finansowego
• integracja nadzorów pozwala uniknąć powtarzania i pokrywania się kompetencji poszczególnych instytucji nadzorczych oraz zwiększa przejrzystość odpowiedzialności celów działalności orz obowiązującego prawa
• wprowadzenie nadzoru zintegrowanego pozwala osiągnąć korzyści skali i efektywne wykorzystanie dostępnych środków Argumenty przeciw powołaniu supernadzorcy:
• poszczególne segmenty rynku finansowego charakteryzują się swoją specyfiką w tym różnymi profilami ryzyka, co oznacza utrudnienie nadzorowania na jednolitych zasadach
• korzyści skali mogą okazać się znikome i nadzorca zintegrowany może nie być bardziej efektywny od kilku wyspecjalizowanych i samodzielnych instytucji
• integracja nadzoru wiąże się z problemami natury legislacyjnej oraz trudnościami wprowadzenia nowych, zintegrowanych systemów informatycznych
• ewentualne zmiany w zakresie organizacji nadzoru nie będą wspomagać procesu implementacji NUK / Dyrektywy CRD Determinanty wprowadzenia supernadzorcy:
• poziom rozwoju gospodarczego kraju – opinie w omawianym zakresie są podzielone, niektórzy eksperci uważają, że model nadzoru zintegrowanego powinien być wdrażany w wysoko rozwiniętych gospodarkach, a inne, że w małych krajach znajdujących się na etapie transformacji lub rozwoju
• stopień rozwoju poszczególnych segmentów rynku finansowego (nierównomierny rozwój sektorów rynku finansowego nie jest czynnikiem sprzyjającym integracji, przy czym uważa się, że sektor finansowy zdominowany przez banki, przy niewielkiej roli rynku kapitałowego, jest przesłanką do integracji
• udział konglomeratów finansowych w rynku finansowym (rynek finansowy w Polsce charakteryzuje się niską skalą wzajemnego przenikania się sektora bankowego, ubezpieczeniowego i rynku kapitałowego, a ponadto w Polsce nie istnieją grupy, które mogłyby zostać uznane z konglomeraty finansowe)
• koszty integracji i korzyści z niej wynikające (proces integracji nadzorów generuje m.in. koszty ujednolicenia systemów informatycznych i sprawozdawczych, których precyzyjne oszacowanie jest trudne) Wniosek dotyczący wprowadzenia supernadzorcy: W Polsce występują zarówno argumenty za i przeciw integracji nadzorów na rynkiem finansowym. Ocena propozycji integracji nadzoru nad rynkiem finansowym w Polsce – powołania KNF (Komisji Nadzoru Finansowego):
• podmioty zakresu integracji – brak pełnej integracji – SKOK-i nie będą objęte nadzorem zintegrowanym
• etapy integracji – w pierwszej kolejności KPW i G i KNU i FE , a następnie przyłączenie KNB – tym czasem z doświadczenia innych krajów wynika, że łatwiej jest zintegrować nadzór nad rynkiem bankowym i kapitałowym niż nadzór nad

• mówi tylko o nim i o niczym innym
• mówi o wartości kredytu ale nie mówi od ilu Od 0 do 80 tysięcy zł – to kredyt konsumencki
• dotyczy też kredytów mieszkaniowych hipotecznych ale tylko wtedy gdy kredyt do 80 tysięcy zł
• jak próbuje nas ono chronić? o Z kredytu konsumenckiego można odstąpić od umowy bez podawania przy czym do 10 dni od daty zawarcia, bez ponoszenia konsekwencji o Możemy wcześniej spłacić kredyt bez dodatkowych opłat, prowizji karnych w ramach umowy; nie można spłacić później ale wcześniej o Trzeba poinformować bank, że będziemy spłacać wcześniej o Ograniczenie wysokości oprocentowania = ale to tylko na papierze Warunki wypowiedzenia kredytu: w razie zwłoki konsumenta z zapłatą dwóch pełnych rat kredytu , kredytodawca może wypowiedzieć umowę po uprzednim wezwaniu konsumenta, w trybie określonym w umowie kredytowej do zapłaty zaległych rat w terminie nie krótszym niż 7 dni od otrzymania wezwania pod rygorem wypowiedzenia umowy. Polskie rozwiązania w zakresie maksymalizacji limitów odsetek od kredytów a) podstawa prawna
• Ustawa z dnia 7 VII 2005 roku o zmianie ustawy – KC oraz o zmianie niektórych innych ustaw b) uregulowania
• po pierwsze max wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekroczyć czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP ( 5,5 % obecnie)
• po drugie, łączna kwota wszystkich opłat, prowizji oraz innych kosztów związanych z zawarciem umowy o kredyt konsumencki, z wyłączeniem udokumentowanych lub wynikających z innych przepisów prawa kosztów, związanych z ustanowieniem, zmianą lub wygaśnięciem zabezpieczeń i ubezpieczeń, nie może przekroczyć 5 % kwoty udzielonego kredytu konsumenckiego c) wniosek
• limit odsetek ( 4 – krotność stopy kredytu lombardowego NBP), w odniesieniu do innych instrumentów niż kredyt konsumencki można obejść, wprowadzając dowolne opłaty i prowizje (np. można pobierać; to ile można pobrać za prowizję dotyczy tylko kredytu konsumenckiego a inne kredyty to tak jak dany bank chce. Finansowanie banków: Banki żyją z bogatych klientów (w Polsce 1 – 2 %) którzy przynoszą mu największe zyski ( u nas 80 %). Aby być klientem private banking musimy mieć miesięczny wpływ 10 tysięcy zł lub na koncie 500 tysięcy zł. W Polsce dominują lokaty, fundusze inwestycyjne, OFE (Otwarte Fundusze Emerytalne), nieruchomości. Deponent:
• przyniósł środki do banku
• lepiej chroniony niż kredytobiorca, ale dopiero gdy bank upadnie
• a w innym przypadku? – jest jeden jedyny przepis w prawie gdzie bank ma informować o sytuacji danego banku ale to raczej tylko przepis – nie funkcjonuje. Banki które nigdy nie upadły:
• państwowy
• Bank Centralny
• hipoteczny
• duże

Jeżeli Bank Polski by upadł to BFG nam zwraca odsetki jak np. Polbank to Grecy bo tam jest komórka macierzysta. Jakby bank upadł to wg UE powinniśmy dostać 20 tysięcy. Najwięcej dają Włochy. Na zwrot środków czekamy do 3 miesięcy, a odsetki naliczają nam przez 1 miesiąc. Systemy gwarantowania w Polsce: Instytucje gwarantujące Zakres podmiotowy BFG Banki Krajowa Kasa Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych

SKOK – jeszcze nigdy nie upadły

Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych

Biuro maklerskie, OFE, Fundusze Inwestycyjne, Giełdy Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny Towarzystwo Ubezpieczeniowe

Bazylejski Komitet Ds. Nadzoru Bankowego – 1974 r.

• wówczas skupia przedstawicieli z 10 najbardziej rozwiniętych krajów świata; dążenia dla ustalenia dla tych 10 krajów wspólna miarę prawną banków
• wydano w 1988 roku Starą Umowę Kapitałową – wyznaczała ona wspólną miarę bezpieczeństwa banków tzn. dające się zastosować w bankach 10 krajów; wyznaczono wspólną miarę; Współczynnik wypłacalności (PUKA) z 1988 roku- musi być na poziomie min. 8%. (Kapitał regulacyjny / suma aktywów ważonych ryzykiem) * 100% Jeśli da > 8% to bank był bezpieczny Oszacowano to na podstawie analizy upadłości banku z ostatnich 40 lat i te które upadły miały < 8%. Kapitał regulacyjny został podzielony na kapitał regulacyjny trzech kategorii:
• pierwszej – fundusze własne podstawowe
• drugiej – f. własne uzupełniające
• trzeciej – kap. Krótkoterminowy (regulowany w uchwale nr1 z 13.03). Formuła wsp. Wypłacalności- uwzględniała kiedyś tylko ryzyko kredytowe, a jest to najistotniejsze ryzyko. NUK uwzględnia również inne ryzyka Suma aktywów ważonych ryzykiem
• bierzemy każde aktywa przyporządkowujemy do niego wagę ryzyka mnożymy wartości wagi i sumujemy iloczyny
• podstawą kryterium przyporządkowania wag do aktywów była przynależność kraju pochodzenia dłużnika do OECD (organizacja gospodarcza krajów wysoko rozwiniętych); ale państwa te pochodziły z 2 różnych regionów świata
• przewidziano wówczas takie wagi ryzyka : 0%, 20%, 50%, 100% 0% - należności od BC i rządów centralnych państw należących do OECD 20% - należności od banków komercyjnych, pochodzących z OECD 50% - należności zabezpieczone hipoteką na nieruchomości mieszkalne 100% - wszystkie pozostałe należności – od BC i rządów z państw nie należących do OECD, innych banków, osób fizycznych itd. Wagi ryzyka TERAZ: 1) 0%- należność od podmiotów klasy 1 oraz klasy 2 i 3, ale tylko w części zabezpieczonej kaucją, gwarancją lub poręczeniem udzielonym przez podm. klasy 1 lub zabezpieczeniem pap. Wart. emitowanym przez klasy 1 podm. 0% ma też pap. wartoś. emitowany przez podm. klay 1. 2) 20% należności od banków OECD, należności od pod. klasy 2, dłużne pap. wart. emitowane przez podm. klasy 2, należności od pod. klasy 3 w części zabezpieczonej gwarancjami lub poręczeniem klasy 2, pap. warto. emitowane przez pod. klasy 2. 3) 50% należności od klasy 3,

CAD 2 z 1998 roku

• dyrektywa UE, która uzupełniła CAD o materiały z 1996 roku
• Polska dostosowała się od kwietnia 2002 roku po zmianie ustawy Prawo Bankowe i uchwał Współczynnik wypłacalności w Polsce w 2006 roku: [ ∑(Fundusze Własne + Kapitały Krótkoterminowe) / (12,5 * Całkowity Wymóg Kapitałowy CWK) ] * 100% W Polsce kapitał regulacyjny unijny = Fundusze własne + Kapitał Krótkoterminowy. Fundusze własne:
• f. podstawowe
• f. uzupełniające
• pomniejszenie Kapitały Krótkoterminowe:
• nie każdy bank może go wyznaczyć
• mogą to robić tylko te banki, których działalność handlowa jest znacząca (jest to zawarte w uchwale nr 4 KNB)
• w Polsce taką działalność prowadzi około 30 banków. Całkowity Wymóg Kapitałowy (uchwała nr 4 KNB)
• CWK = wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka kredytowego (8% sumy aktywów ważonych ryzykiem) + wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka rynkowego
• 8% to próg minimalny ale w Polsce są wyjątki: bank rozpoczynający działalność musi mieć: o w pierwszym roku 15 % o w drugim roku 12 % o w trzecim roku 8 % o z reguły mają 12 – 14 % Powody rozpoczęcia prac nad NUK w 1999 roku prze Komitet Bazylejski:
• uznano iż obecny sposób ważenia aktywów ryzykiem jest przestarzały bo np. państwa nie należące do OECD też mają wysoko rozwinięty system bankowy
• ryzyko kredytowe jest najważniejsze, po nim jest rynkowe, ale są jeszcze inne: operacyjne, prawne, strategiczne, reputacji
• postanowiono rozszerzyć (zmienić) dopuszczony zakres technik (to sposób uwzględnienia przyjętych przez bank zabezpieczeń) redukcji ryzyka kredytowego
• sekurytyzacja – co z nią zrobić?
• zabezpieczenia ilościowe ale są też jakościowe; odnosimy się do tego w jaki sposób bank zarządza swoją regulacją na co dzień
• czy można sprawić, żeby banki same oddziaływały na siebie zwiększając swoje bezpieczeństwo NUK z 2004 roku
• wydany 26 czerwca 2004 roku
• wcześniej przeprowadzono 6 badań ilościowych (tj. jak one wpłynęły na sytuację banków) CRD z 2006 roku
• postanowienie UE w 1999 roku o równoległej współpracy z Komitetem Bazylejskim
• prace zakończono 14 czerwca 2006 roku
• przyjęto dyrektywę CRD (tzn. 2 dyrektywy 48 i 49)
• początkowo CRD nosiło nazwę CAD
• CRD jest w 80 % zgodne z NUK Struktura NUK (Nowa Bazylejska Umowa Kapitałowa)

a) Filar 1 – minimalne wymogi kapitałowe

• filar ilościowy (wzory, współczynniki, tabele itd.)
• porusza ryzyko kredytowe – nowy sposób ważenia ryzyka
• ryzyko operacyjne
• ryzyko rynkowe – praktycznie zgodne z 1998 rokiem
• techniki redukcji ryzyka kredytowego, sekurytyzacji
• współczynnik wypłacalności (zabezpiecza tylko przed ryzykiem kredytowym) tu jest nazywany współczynnikiem adekwatności kapitałowej (zabezpiecza przed wszystkimi rodzajami ryzyka) {Kapitał regulacyjny / [suma aktywów ważonych ryzykiem + 12,5 * (wymogi kapitałowe z tytułu ryzyka rynkowego i operacyjnego banku)]} * 100% Wciąż > 8% - Wymóg kapitałowy- wlk. kap. regulacyjnego niezbędna do zabezpieczenia się banku przed danym rodz. ryzyka b) Filar 2 – proces analizy nadzoru
• proces analizy nadzorczej
• mówi o kapitale wewnętrznym, procesie zarządzania bankiem; roli nadzoru bankowego, roli kontroli wewnętrznej w banku c) Filar 3 – dyscyplina rynkowa
• dyscyplina rynkowa
• co zrobić aby dyscyplina rynkowa podnosiła się samoistnie
• sposób ujawniania informacji Dyrektywa K- 1)ryzyko walutowe, 2)ryzyko stopy%, 3)ryzyko cen pap. wart. Ryzyko kredytowe

1. podejście standardowe – mamy skalę wagową, przyporządkowujemy aktywa, sumujemy i dodajemy
2. podejście wewnętrznych ratingów – ryzyko rynkowe i kredytowe Sposoby oszacowania ryzyka metodą standardową: a) podzielić należności wg rodzajów

• należności państwowe – od BC i rządów centralnych
• należności od jednostek samorządu terytorialnego
• należności od podmiotów sektora publicznego
• należności bankowe – od banków komercyjnych
• należności od wielostronnych banków rozwoju (np. Bank Światowy, Bank Rozwoju Rady Europy itd.)
• należności od firm inwestycyjnych (np. od domów maklerskich), w UE od banków i inwestycji należności są te same ale wg Komitetu Bazylejskiego nie
• należności korporacyjne – od dużych przedsiębiorstw
• należności detaliczne – od osób fizycznych i MSP
• należności zabezpieczone hipoteką w nieruchomościach mieszkalnych
• należności przeterminowane – powstają z należności, które przestały być obsługiwane
• należności wyższego ryzyka – np. od venture capitalists
• należności wewnątrzgrupowe – taka należność, która powstała tylko między podmiotami mającymi siedzibę w tym samym państwie członkowskim (pojawia się to w dyrektywie, w NUK tego nie ma; bo w NUK badania tylko indywidualne, a w dyrektywie niekoniecznie; waga ryzyka 0 i w NUK, i w dyrektywie) Podejście standardowe wyznaczania ryzyka kredytowego:

W walucie krajowej W walucie obcej Należności AAA A+ BBB+ BB+ pon. BRAK