Pobierz Ekspertyza: pokonywanie różnic wysokości na dworcach i więcej Prezentacje w PDF z Transport tylko na Docsity!
Łódź, 15.06.2020 r.
Autor: Adam Mikołajczyk, Spółdzielnia Socjalna FADO.
Ekspertyza: Pokonywanie różnicy wysokości na dworcu.
Dworzec kolejowy to miejsce, które powinno być dostępne dla wszystkich bez względu na potrzeby. Jest to również miejsce, które z racji przeznaczenia jest zazwyczaj dość skomplikowane architektonicznie z uwagi na potrzebę przemieszczania się pomiędzy peronami, które z przyczyn oczywistych znajdują się pomiędzy torami. Ze względów bezpieczeństwa dążymy do tego, aby ciągi komunikacyjne piesze przecinały się z torami kolejowymi w sposób bezkolizyjny. To wymaga pokonywania dość dużych różnic wysokości w obrębie jednego obiektu. Jest to zawsze duże wyzwanie dla projektantów i architektów, które generuje sporo problemów. Jeśli dodamy do tego rożny poziom empatii wymienionych powyżej oraz niechęć inwestorów do ponoszenia dodatkowych kosztów, skutkuje to czasami rozwiązaniami, które próbują ‘iść na skróty’.
Należy pomiatać, że, pomijając kwestie równości społecznej, w świetle obowiązujących przepisów (art. 6 ustawy z 19 lipca 2019 r. o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami), zarządcy dworców kolejowych, są zobowiązani do zapewnienia dostępności dla wszystkich.
Dlaczego? Ponieważ ustawa dotyczy podmiotów:
- W których jest stosowane prawo zamówień publicznych (definicja z pkt. 3. art.
- ustawy pochodzi z ustawy PZP)?
- które podlegają działaniom ustawy o finansach publicznych?
- W których zarząd i radę nadzorczą (lub inne organy nadzorcze i kontrolne) powołuje samorząd lub władze centralne
- Których celem działania jest świadczenie usługi powszechnej – np. transport lub dostarczanie mediów?
Zarządcy dworców kolejowych spełniają wszystkie powyższe wymagania.
Na koniec wstępu jeszcze definicja osoby ze szczególnymi potrzebami. Otóż ustawodawca nie ma na myśli tylko osób z niepełnosprawnością. Osoby ze szczególnymi potrzebami to osoby starsze, osoby z niepełnosprawnością lub inne osoby mające trwale lub czasowo naruszoną sprawność w zakresie mobilności czy percepcji (np. ludzie poruszający się przy pomocy kul, protez, wózków, słabi,
chorujący, niesłyszący, niedowidzący, z trudnościami manualnymi i poznawczymi) ale również osoby z wózkiem dziecięcym, z ciężkim bagażem. Szczególne potrzeby są lub mogą być udziałem każdego z nas, a dostępność to sposób na realizację praw człowieka. Wdrażając postanowienia Ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami należy zatem brać pod uwagę te rozwiązania, które będą w jak największym stopniu wykorzystywane przez wszystkich obywateli.
Rozwiązania występujące w przestrzeni publicznej
Analizując przepisy i mając na uwadze równość społeczną wydaje się, że ustawodawca dość precyzyjnie określił wymagania i sposoby pokonywania różnic poziomów w obrębie dworców kolejowych. Niestety jak to zwykle bywa, diabeł tkwi w szczegółach a rzeczywistość okazuje się bardziej brutalna a czasami wręcz zabawna, chociaż punktu widzenia osoby z niepełnosprawnością (poruszam się na wózku inwalidzkim i uzurpuję sobie prawo do subiektywnej oceny stosowanych rozwiązań) nie jest mi do śmiechu.
Poniżej zdjęcie, dworca w Białym Stoku, przedstawiające rozwiązanie z minionej epoki. Kładka nad torami wyposażona jedynie w schody, na poziomie ’0’ przejście, przejazd dla osób które nie są w stanie poruszać się po schodach. Z punku widzenia obecnych przepisów rozwiązanie niezapewniające wystarczającego poziomu bezpieczeństwa. Na szczęście coraz rzadziej spotykane. W wyniku modernizacji dworców kolejowych takie koncepcje poruszania się po trenach dworcowych powoli znikają.
(fot. portal ddb24.pl)
Podjazdy, jeśli spełniają warunki techniczne są bardzo dobrym rozwiązanie, ale przy niewielkich różnicach wysokości. Dobry przykład z warszawskiego metra poniżej:
Natomiast stosowanie się do warunków techniczny z pominięciem logicznego myślenia i wyobraźni skutkuje takimi rozwiązaniami jak poniżej:
źródło: UM w Siedlcach. Podjazd w Siedlcach w trakcie budowy
Czy to jest dobre rozwiązanie? Cóż pewnie ilu użytkowników tyle ocen. Osoba na wózku inwalidzkim nie będzie miała wyboru i będzie korzystała z tego podjazdu, prawdopodobnie z wykorzystaniem asystenta do pomocy, natomiast pozostałe osoby ze szczególnymi potrzebami (z walizką, o kulach itp.) raczej wybiorą tradycyjne schody.
W tym miejscu pokaże jeszcze jeden podjazd, który miałem okazje ‘testować’. Miałem okazje przejechać się pociągiem na trasie Łódź – Warszawa – Łódź. Przewoźnik POLREGIO. Mimo iż skład był wyposażony w platformę obsługa zaproponowała użycie przenośnego podjazdu z obawy o funkcjonowanie sprzętu i czas potrzebny na uruchomienie. Proszę zauważyć, że bez udziału asysty nie byłem w stanie niego skorzystać.
Platformy
Lepszym rozwiązaniem od podjazdów są platformy przychodowe. To teza, a teraz kilka faktów. Platforma przyschodowa jest urządzeniem mechanicznym wymagającym ingerencji obsługi. I teraz, jeśli osoba odpowiedzialna za obsługę znajduje się w bezpośrednim otoczeniu platformy to jest to dobre rozwiązanie dla osób poruszających się na wózkach. Niestety nikt nie będzie rozkładał platformy dla pozostałych osób ze specjalnymi potrzebami. Trudno wyobrazić sobie kobietę w ciąży lub osobę starsza ‘podróżującą’ platforma. Kolejnym problemem tego rozwiązania jest ‘organizacja’ użycia. Jak wspomniałem, jeśli obsługa znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie platformy to jest to rozwiązanie akceptowalne dla osób poruszających się na wózku inwalidzkim, niestety w rzeczywistości kolejowej, zazwyczaj na platformie znajduje się numer telefonu do obsługi (zdjęcie poniżej)
Po wybraniu numeru, najpierw następuje ustalenie, gdzie znajduje się platforma. Jeśli znajdujemy się na takim dworcu jak Warszawa Centralna to ustalenie lokalizacji
wcale nie jest takie proste, ja jako podróżny wcale nie muszę wiedzieć, gdzie się znajduje, a platformy, których jest w tym przypadku jest kilka – kilkanaście nie mają charakterystycznego oznaczenia (choćby numerów) które by je jednoznacznie identyfikowały. Następnie następuje czas oczekiwania na przybycie obsługi. Na dworcu w Warszawie było to kilka minut, ale już stacji Łódź Niciarniana, gdzie obsługa musi dojechać samochodem z drugiego końca miasta czas oczekiwania wyniósł 20 min, tylko dlatego że Panowie byli ‘niedaleko’.
Nieco niższy próg dostępności oferują podnośniki, gdyż tu również pojawia się problem dostępności (bardzo często do uruchomienia podnośnika potrzebna jest ingerencja obsługi) oraz funkcjonalności. Osoby, które nie muszą korzystać z podnośnika (z walizką, z wózkiem dziecięcym, o kulach) nie będą z niego korzystać.
Fot. www.liftplus.pl
Fot. www.windy-schodowe.pl
Rozumiem osoby na wózkach inwalidzkich, że mają problem z poruszaniem się w rożnych warunkach, ale rodzice z dziećmi w wózkach...???Pewnie trzeba by im było przydzielić służących, bo ja też wychowałem troje dzieci i podróżowaliśmy z wózkiem w różnych warunkach, kiedy o windach, podnośnikach czy pochylniach mało kto słyszał i też trzeba było sobie radzić. Ja wiem, że mamy 21 wiek i że mamy prawo wymagać więcej, no ale drodzy rodzice bez przesady i trochę więcej empatii.’
Moim zdanie autor nie rozumie słowa „empatia’, a sam wpis pokazuje, że projekt i zastosowane rozwiązanie to dopiero początek dostępności dla osób ze specjalnymi potrzebami.
Co mówi prawo.
Oprócz ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami twórców projektów obowiązują również inne akty dotyczące projektowania i budowy obiektów. Poniżej wyciąg z istotnych dokumentów.
Dz.U.2019.0.1065 tj. - Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia
12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim
powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
Dział III. Budynki i pomieszczenia
Rozdział 4. Schody i pochylnie
§ 66. Schody stałe i pochylnie - cel
W celu zapewnienia dostępu do pomieszczeń położonych na różnych poziomach należy stosować schody stałe, a w zależności od przeznaczenia budynku - również pochylnie odpowiadające warunkom określonym w rozporządzeniu.
§ 67. Obowiązek zainstalowania schodów i pochylni stałych
Zainstalowanie w budynku schodów lub pochylni ruchomych nie zwalnia z obowiązku zastosowania schodów lub pochylni stałych.
§ 68. Szerokość użytkowa schodów
- Graniczne wymiary schodów stałych w budynkach o różnym przeznaczeniu określa tabela:
- Przeznaczenie budynków, tabela:
Przeznaczenie budynków Minimalna szerokość użytkowa (m)
Maksymalna wysokość stopni (m)
biegu spocznika
Budynki mieszkalne jednorodzinne i w zabudowie zagrodowej oraz mieszkania dwupoziomowe
Budynki mieszkalne wielorodzinne, budynki zamieszkania zbiorowego)^ oraz budynki użyteczności publicznej), z wyłączeniem budynków zakładów opieki zdrowotnej, a także budynki produkcyjne*), magazynowo-składowe oraz usługowe, w których zatrudnia się ponad 10 osób
Przedszkola i żłobki 1,2 1,3 0,
Budynki opieki zdrowotnej*)^ 1,4 1,5 0,
Garaże wbudowane i wolno stojące (wielostanowiskowe) oraz budynki usługowe, w których zatrudnia się do 10 osób
We wszystkich budynkach niezależnie od ich przeznaczenia schody do kondygnacji podziemnej, pomieszczeń technicznych i poddaszy nieużytkowych
- W budynkach użyteczności publicznej oraz budynkach produkcyjnych łączną szerokość użytkową biegów oraz łączną szerokość użytkową spoczników w klatkach schodowych, stanowiących drogę ewakuacyjną, należy obliczać proporcjonalnie do liczby osób mogących przebywać równocześnie na kondygnacji, na której przewiduje się obecność największej ich liczby,
§ 70. Dopuszczalne nachylenie pochylni
Maksymalne nachylenie pochylni związanych z budynkiem nie może przekraczać wielkości określonych w poniższej tabeli:
Przeznaczenie pochylni Usytuowanie pochylni
na zewnątrz, bez przykrycia % nachylenia
wewnątrz budynku lub pod dachem % nachylenia
Do ruchu pieszego i dla osób niepełnosprawnych poruszających się przy użyciu wózka inwalidzkiego, przy wysokości pochylni:
a) do 0,15 m 15 15
b) do 0,5 m 8 10
c) ponad 0,5 m*) 6 8
§ 71. Warunki techniczne pochylni przeznaczonych dla osób niepełnosprawnych
- Pochylnie przeznaczone dla osób niepełnosprawnych powinny mieć szerokość płaszczyzny ruchu 1,2 m, krawężniki o wysokości co najmniej 0, m i obustronne poręcze odpowiadające warunkom określonym w § 298, przy czym odstęp między nimi powinien mieścić się w granicach od 1 m do 1,1 m.
- Długość poziomej płaszczyzny ruchu na początku i na końcu pochylni powinna wynosić co najmniej 1,5 m.
- Powierzchnia spocznika przy pochylni dla osób niepełnosprawnych poruszających się na wózkach inwalidzkich powinna mieć wymiary co najmniej 1,5 x 1,5 m poza polem otwierania skrzydła drzwi wejściowych do budynku.
- Krawędzie stopni schodów w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych i użyteczności publicznej powinny wyróżniać się kolorem kontrastującym z kolorem posadzki.
Rozdział 9. Urządzenia dźwigowe
§ 193. Dźwigi
- W budynkach, o których mowa w § 54 ust. 1 i 2, liczbę i parametry techniczno- użytkowe dźwigów należy ustalać z uwzględnieniem przeznaczenia budynku, jego wysokości oraz liczby i rodzaju użytkowników.
- Co najmniej jeden z dźwigów służących komunikacji ogólnej w budynku z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi, a także w każdej wydzielonej w pionie, odrębnej części (segmencie) takiego budynku, powinien być przystosowany do przewozu mebli, chorych na noszach i osób niepełnosprawnych. a. Kabina dźwigu osobowego dostępna dla osób niepełnosprawnych powinna mieć szerokość co najmniej 1,1 m i długość 1,4 m, poręcze na wysokości 0,9 m oraz tablicę przyzywową na wysokości od 0,8 m do 1,2 m w odległości nie mniejszej niż 0,5 m od naroża kabiny z dodatkowym oznakowaniem dla osób niewidomych i informacją głosową.
- W zabudowie śródmiejskiej w średniowysokim budynku mieszkalnym wielorodzinnym, mającym nie więcej niż 3 mieszkania dostępne z klatki schodowej na kondygnacji, dopuszcza się instalowanie dźwigu niespełniającego wymagań określonych w ust. 2, poza przystosowaniem go do potrzeb osób niepełnosprawnych.
- Dźwigi przeznaczone dla ekip ratowniczych powinny spełniać wymagania określone w § 253 oraz w przepisach odrębnych dotyczących ochrony przeciwpożarowej.
§ 194. Dostęp do dźwigu
- Dostęp do dźwigu powinien być zapewniony z każdej kondygnacji użytkowej. Nie dotyczy to kondygnacji nadbudowanej lub powstałej w wyniku adaptacji strychu na cele mieszkalne lub inne cele użytkowe.
- Różnica poziomów podłogi kabiny dźwigu, zatrzymującego się na kondygnacji użytkowej i posadzki tej kondygnacji przy wyjściu z dźwigu nie powinna być większa niż 0,02 m.
§ 195. Odległość drzwi dźwigu od przeciwległej ściany
Odległość pomiędzy zamkniętymi drzwiami przystankowymi dźwigu a przeciwległą ścianą lub inną przegrodą powinna wynosić co najmniej:
- dla dźwigów osobowych - 1,6 m;
