Encyclopedia prawa - Notatki - Podstawy prawa - Część 2, Notatki z Prawoznawstwo

Pobierz Encyclopedia prawa - Notatki - Podstawy prawa - Część 2 i więcej Notatki w PDF z Prawoznawstwo tylko na Docsity!

reguły inferencyjne – logiczne reguły wnioskowań, akceptowane i szeroko wykorzystywane w odniesieniu do prawa stanowionego, do reguł tych zaliczamy wnioskowanie przez analogię, które znajduje zastosowanie przy usuwaniu luk w prawie

rodzaje analogii  analogia z ustawy – polega na zastosowaniu do stanu rzeczy nieuregulowanego regulacji dotyczącej stanu rzeczy podobnego do objętego luką prawną  analogia z prawa – polega na sformułowaniu nowej normy, która regulowałaby stan rzeczy objęty luką na podstawie domniemanych preferencji aksjologicznych ustawodawcy

nauka i praktyka prawa nie są zbyt przychylne analogiom w prawie – w prawie karnym są one niedozwolone

26. Źródła prawa – analiza pojęcia

fons iuris (łac.), różnoznacznie rozumiane – przez źródła prawa rozumie się zazwyczaj akty normatywne, które zawierają przepisy dające podstawę do konstruowania norm danej gałęzi prawa

 w znaczeniu materialnym – ma się na uwadze ogół okoliczności o ekonomicznym, kulturowym, politycznym charakterze, których oddziaływanie wpłynęło na treść i formę obowiązującego w danym państwie prawa  w znaczeniu instytucjonalnym – instytucje, które tworzą prawo lub sankcjonują np. organy władzy publicznej, których decyzja przesądziła o treści danej normy prawnej  w znaczeniu faktowym – fakty tworzące prawo, będące dziełem różnych instytucji funkcjonujących w różnym trybie i podejmujących decyzje o różnym charakterze prawnym np. umowy międzynarodowe, orzeczenia sądowe itp.

źródła poznania prawa – dokumenty i publikacje zawierające informacje prawne, a także pomniki literatury pięknej, z których można zaczerpnąć wiadomości o prawie współcześnie lub kiedyś obowiązującym

27. Polski system źródeł prawa

prawo powszechnie obowiązujące – normy nakładające na podmiot prawa ciężary i obowiązki  konstytucja – ustawa zasadnicza o jedyny akt normatywny o tej nazwie (inaczej jest tylko w państwach federalnych) o najwyższa moc, prawny fundament państwa o uchwalenie nowej czy też zmiany obowiązującej konstytucji odbywają się w szczególnym trybie, przy bardzo wysokich wymogach formalnych – uniemożliwia to zmianę konstytucji w sposób pochopny i nieprzemyślany o zawiera postanowienia odnoszące się do podstawowych zasad ustroju politycznego, społecznego, gospodarczego państwa  umowy międzynarodowe i prawo europejskie o konstytucje demokratyczne uznają je za część krajowego porządku prawnego o ratyfikacja dokonywana jest przez uprawniony konstytucyjnie organ, zaś jej warunkiem jest wyrażenie zgody w formie ustawy, przed którymi ratyfikacja ma pierwszeństwo  ustawa o akt parlamentu, który może być uregulowana każda kwestia nie będąca kwestią regulacji konstytucji – niektóre kwestie jak np. budżet państwa muszą być uregulowane drogą ustawy o z ustawą muszą być zgodne wszystkie niższe akty normatywne, zaś sama ustawa musi być zgodna z konstytucją i ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi  akty normatywne o randze ustawy o dekrety prezydenta Mościckiego na mocy noweli sierpniowej z 1926 roku, wydawane w momencie rozwiązania parlamentu lub w sprawach ważnych o dekrety prezydenta Mościckiego na mocy konstytucji kwietniowej o dekrety Rady Państwa 1947-1989 wydawane między sesjami sejmu o art. 234 Konstytucji przewiduje, że w wypadku niemożności zwołania sejmu w stanie

wojennym prezydent może wydać dekret z mocą ustawy  rozporządzenia wykonawcze o musi być zgodne z wyższymi aktami normatywnymi o może zostać nakazane lub upoważnione przez ustawę

prawo o charakterze wewnętrznym – normy obowiązujące wewnątrz organów władzy publicznej np. uchwały, zarządzenia ministrów, prezydenta itp.

28. Źródła prawa międzynarodowego oraz UE

Źródła prawa międzynarodowego w znaczeniu formalnym rozumiane są jako formy, w których tworzone są normy prawa międzynarodowego. Są to więc takie formy, w których przejawia sie wola państw (lub innych podmiotów prawa międzynarodowego) tworzących prawo. Należą do nich przede wszystkim umowy międzynarodowe i prawo zwyczajowe.

1. umowa międzynarodowa - podstawowe obok zwyczaju źródło prawa międzynarodowego - z reguły bardziej precyzyjna i jasna w porównaniu z normami zwyczajowymi - umowa międzynarodowa jest to wspólne oświadczenie podmiotów prawa międzynarodowego, które tworzy prawo, a więc uprawnienia i obowiązki 2. zwyczaj - zwyczaj można określić jako zgodne postępowanie państw tworzące prawo - do istnienia zwyczaju niezbędne są równocześnie: zgodna praktyka państw (element obiektywny) oraz przeświadczenie państw, że praktyka ta tworzy prawo (element subiektywny)

Na system prawny UE składają sie akty prawne o charakterze pierwotnym i wtórnym.

1. prawo pierwotne - tworzą je przede wszystkich traktaty założycielskie Wspólnot: - Wspólnoty Europejskiej - Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej Do źródeł prawa pierwotnego zalicza sie także traktaty nowelizujące traktaty założycielskie: - Jednolity Akt Europejski z 1986r. - Traktat o Unii Europejskiej z 1992r. - Traktat Amsterdamski z 1997r. - Traktat Nicejski z 2001r. Do prawa pierwotnego zalicza się umowy międzynarodowe, w szczególności: - umowy o przystąpieniu nowych członków - umowy o stowarzyszeniu Źródłami prawa pierwotnego są także ogólne zasady prawa, na które składają się: - ogólne zasady wspólne wszystkim systemom prawnym państw członkowskich - ogólne zasady prawa międzynarodowego - prawa i wolności fundamentalne 2. prawo wtórne - stanowione przez Wspólnoty Prawo wtórne tworzone jest przez organy wspólnotowe na podstawie traktatów założycielskich. Do prawa wtórnego zalicza się: - rozporządzenia - mają zasięg ogólny i są bezpośrednio stosowane, co oznacza, iż obowiązują one zarówno państwa, jak i ich obywateli i nie wymagają żadnych dodatkowych zabiegów transformacyjnych do porządku prawa krajowego - dyrektywy - są najczęściej skierowane do wszystkich państw członkowskich, od których wymaga się, aby podjęły konieczne środki do osiągnięcia zawartych w dyrektywach celów. Adresatom pozostawia się swobodę doboru metod i określania sposobów wykonania tych aktów. - decyzje - mają charakter indywidualny, są wiążące dla adresata. mają za zadanie ustalenie ścisłych reguł postępowania w konkretnych przypadkach; mogą być skierowane do państw członkowskich, do

stosunków społecznych, będący tekstem zawierającym materiał do budowy norm prawnych

warunkiem wejścia w życie aktu prawnego jest jego ogłoszenia (promulgacja). Według obecnych unormowań akty prawne ogłaszane są w Dzienniku Ustaw RP. Obwieszczanie aktów prawa miejscowego może mieć różne formy – od rozplakatowania obwieszczeń, poprzez wywieszki w urzędach aż po zwykłą informację na tablicy ogłoszeń.

Akty normatywne prawa o charakterze wewnętrznym są ogłaszane w Dzienniku Urzędowym „Monitor Polski” lub w innych dziennikach urzędowych (np. ministrów)

Jeśli przy druku aktu normatywnego zdarzył się błąd na tyle istotny, że może utrudnić stosowanie opublikowanych przepisów, dokonuje się wówczas sprostowania takiego błędu – następuje to w drodze obwieszczenia w tym samym dzienniku urzędowym, w którym akt był ogłaszany.

31. Budowa aktu normatywnego

 nazwa rodzajowa aktu normatywnego (ustawa, rozporządzenie)  data uchwalenia aktu  tytuł określający zapis przedmiotowy (o ...)  preambuła (arenga) – uroczysty wstęp, w którym ustawodawca przedstawia motywy wydania aktu normatywnego, zamierzone cele – nie jest elementem koniecznym, występuje sporadycznie, często w przypadku konstytucji  część ogólna – obejmuje przepisy, które zawierają elementy wspólne (zwykle elementy hipotez), umieszczone są tu również definicje legalne, które wyjaśniają znaczenie pojęć używanych w danym akcie  część szczególna – zawiera zasadniczą materię aktu normatywnego, odnoszącą się do dyspozycji i, niekiedy, sankcji  przepisy końcowe – termin wejścia aktu w życie, akty normatywne uchylane niniejszym aktem  podpis – w wypadku ustaw prezydencki

materia zawarta w akcie normatywnym jest usystematyzowana w części, księgi, tytuły, działy, rozdziały, artykuły, paragrafy, punkty, ustępy, wszystkie numerowane, przy czym numeracja musi być w całym akcie ciągła

32. Pojecie rodziny prawa; specyfika wybranych rodzin prawa.

pojęcie rodziny prawa

rodzina prawa – zespół norm prawnych tworzący się według podobieństwa i asymilacji następujących cech:  sposób powstawania  wspólna historia rozwoju  zasięg geograficzny

np. rodzina prawa anglosaskiego – zmieszanie prawa celtyckiego z saksońskim, wymieszanie się norm prawnych i stworzenie nowych kodyfikacji po podboju Wielkiej Brytanii przez Wilhelma Zdobywcę w 1066 roku, utworzenie własnych zasad i terminów prawnych, odrębność od istniejącego na kontynencie prawa romańskiego

33. Źródła prawa w różnych rodzinach (systemach) prawa.

rodzina prawa religijnego:  kanonicznego o prawo boskie – Stary Testament o prawo ludzkie

 apostolskie – bosko-apostolskie i apostolskie stworzone przez uczniów Chrystusa i zapisane w Nowym Testamencie  kościelne – ustanowione przez papieża  bulla – pisma papieskie wielkiej wagi w języku łacińskim  breva – mniej uroczyste pismo, czasem w języku naturalnym  listy apostolskie  encykliki o prawo soborowe o prawo zakonne o kodeks kanoniczny o konkordat – połączenie elementów prawa kanonicznego ze świeckim prawem, głównie administracyjnym i międzynarodowym  islamskiego o ucieczka Mahometa z Mekki do Medyny (VII w.) o Koran o powtarzane przypowieści o Allah o tradycja przekazywana z pokolenia na pokolenia (dżihad itd.)

34. Wykładnia prawa

wykładnia (inaczej interpretacja) prawa oznacza proces ustalenia właściwego ustalania przepisów prawnych. Przedmiotem wykładni nie są normy, ale przepisy prawne, jest ona bowiem jedną z czynności wiążących się z wyprowadzaniem norm prawnych z przepisów

dwa stanowiska wobec wykładni  klasyfikacyjna koncepcja wykładni - wykładni dokonuje się tylko na tyle, o ile wymagają tego niejasności tekstu, które wykładnia ma usunąć i jest to jej jedyne działanie o zwolennicy tej koncepcji mówią, ze nie powinno się dokonywać wykładni tego, co jest jasne, zaś potrzeba wyprowadzenia wykładni wynika z:  nieuniknionych naturalnych niejednoznaczności języka naturalnego i języka prawnego  błędów popełnionych przez ustawodawcę  zamierzonych i świadomie wprowadzonych przez ustawodawcę nieostrości wypowiedzi normatywnych, co ma niekiedy związek z rozchwianiem się jego preferencji aksjologicznych i politycznych  zestarzenia się regulacji normatywnych oraz pojawienia się rozziewu między regulacją normatywną a rzeczywistością  derywacyjna koncepcja wykładni – wykładni dokonuje się w każdym przypadku ustalenia normy prawnej – wykładnia jest tu traktowana jako konieczna czynność w procesie wyprowadzania norm prawnych z przepisów o zwolennicy tego stanowiska uważają argumenty klasyfikacyjnej koncepcji za niewystarczające

• podstawowym zadaniem wykładni jest odkodowanie normy z przepisów, a nawet sformułowanie pełnej reguły zachowania ze wszystkimi warunkami składającymi się na hipotezę, dyspozycję i sankcję

rodzaje wykładni prawa

zróżnicowanie wykładni ze względu na podmiot jej dokonujący:  wykładnia autentyczna – dokonywana przez tego, kto przepis ustanowił  wykładnia legalna – dokonywana przez upoważniony do tego organ państwa (1947-1989 Rada Państwa, 1989-1997 Trybunał Konstytucyjny, Konstytucja 1997 nie wyznaczyła nikogo do oficjalnego pełnienia roli wykładniczej)  wykładnia operatywna – na użytek aktów stosowania prawa objętych kompetencją danego organu mogą jej dokonywać wszystkie organy władzy publicznej, szczególne znaczenie ma tu wykładnia sądowa  wykładnia doktrynalna – każdy może dokonać prywatnie wykładni prawa na swój użytek, lecz nie ma ona dla nikogo mocy wiążącej

Nie dowodzi się faktów, które są :

• powszechnie znane
• urzędowo znane sądowi
• urzędowo zaświadczone w dokumentach
• przyznane przez stronę przeciwną
• ustalone przez wnioskowanie z innych ustalonych faktów – domniemanie faktyczne
• domniemania ustanowione przez prawo gdy nie zostały one obalone dowodem przeciwnym – domniemanie prawne

Reguły proceduralne – pomagają ustalić prawdę formalną, reguły rozumowania prawniczego zawarte w przepisach prawnych. Ustalają jaki fakt należy uznać za udowodniony w razie stwierdzenia innego faktu. Nakładają obowiązek rozstrzygnięcia. Mogą wyraźnie wskazywać jakiego typu rozstrzygnięcie należy wydać.

Domniemanie faktyczne – rodzaj wnioskowania na podstawie pewnych faktów o innych, pozostających z pierwszymi w logicznym związku. Często występuje w życiu codziennym. Pewne założenie, hipoteza, że w pewnych sytuacjach jest tak a nie inaczej. Przypuszczenie opiera się na określonych podstawach. Przedmiot domniemania – prawdopodobny (możliwy do zaistnienia).LOGICZNY wniosek – istnienie związku przyczynowego – kryterium prawdopodobieństwa. Jeśli dwa typy zjawisk łączy wysoki stopień współwystępowania i pojawia się udowodniony fakt, wtedy można domniemywać o istnieniu faktu nieudowodnionego, występującego często przy zaistnieniu faktu pierwszego. Domniemanie może być wzruszone.

Domniemanie prawne – nie odwołuje się do naszej wiedzy, czy intuicji. Ma bezpośrednie odzwierciedlenie w normie prawnej, wyrażone jest w przepisie prawa. Stanowi ustawowe dopuszczenie istnienia pewnego faktu trudnego do dowiedzenia na podstawie innego faktu udowodnionego lub bezspornego. Ustawodawca poprzez normę nakazuje uznać za istniejący element stosunku prawnego jeśli został udowodniony fakt, który z tym elementem z reguły współwystępuje. Zamiast wiązać skutki prawne z faktami rzeczywistymi prawo nakazuje wiązać je z innymi, których zaistnienie pozwala domniemywać, że zaszły fakty poszukiwane, których udowodnienie w danym momencie nie jest możliwe. Prawo nakazuje lub umożliwia wiązanie skutków prawnych z faktami formalnymi prawdopodobnymi lecz nie tworzącymi rzeczywisty obraz sprawy.

3 elementy przepisu zawierającego domniemanie prawne: a) przesłanka domniemania – zwana podstawą określa zbiór lub klasę sytuacji, dla których ustanowiono odpowiednie domniemanie. Zawiera okoliczności, które muszą być udowodnione. b) Funktor domniemaniotwórczy – „domniemywa się” powinien być rozumiany jako nakaz przyjęcia faktów oznaczonych we wniosku domniemania z mocy samego prawa tj. bez przeprowadzania postępowania dowodowego gdy udowodniona zostanie przesłanka c) Wniosek – obowiązek określenia następstw, jakie narzuca odpowiedni przepis prawa

Domniemanie wiąże sąd dopóki nie zostanie wzruszone. Wzruszenie może nastąpić mocą dowodu przeciwnego. Poprzez dowód obala się zawsze wniosek. Ciężar dowodu spoczywa zaś na tym, kto chce domniemanie obalić.

Domniemania prawne można podzielić na:

• takie, które dla wywołania skutków przeciwnych wymagają określonej procedury przewidzianej przez prawo
• takie, które nie wymagają dla zaistnienia skutków prawnych żadnej procedury 37. Obowiązek i uprawnienie

obowiązek – polega na tym, ze norma prawna ustanawia dla danego rodzaju adresatów i w danych warunkach nakaz lub zakaz określonego zachowania – od obowiązku należy odróżnić poczucie obowiązku, które jest kategorią psychiczną, etyczną lub społeczną

uprawnienie – polega na tym, że norma prawna przeiduje dla adresatów danego rodzaju, w danych

warunkach pewną możliwość zachowania się, ale zachowanie to nie jest obowiązkiem adresata  uprawnienia podmiotów do własnych zachowań – wynikają z obowiązywania norm prawnych oraz z zakazu ingerencji w określoną sferę zachowań podmiotu uprawnionego o wolności prawnie chronione – sytuacje, które polegają na możliwości podejmowania zachowań o charakterze czynów; immunitety (przypadek szczególny) o prawa-upoważnienia – określone przez prawo uprawnienia do dokonywania istotnych prawnie czynności konwencjonalnych; przywileje  uprawnienia sensu stricto – uprawnienia jednego podmiotu odpowiadają obowiązkowi drugiego podmiotu wobec pierwszego

38. Stosunki prawne (definicja, budowa, rodzaje)

stosunki prawne są jednym z rodzajów stosunków społecznych, czyli takich relacji pomiędzy przynajmniej dwiema osobami, w których zachowania jednej strony wywołuję reakcje drugiej strony i podlegają kontroli norm społecznych – w stosunkach prawnych występuje zależność między podmiotami prawa. Dzięki koncepcji stosunku prawnego bierzemy pod uwagę dynamikę relacji między ludźmi wynikającą z tego, że prawne obowiązki i usprawnienia uczestników zmieniają się wraz z ich zachowaniami

rodzaje stosunków prawnych

zróżnicowanie ze względu na metodę regulacji prawnej  stosunki cywilnoprawne o strony są równoprawne o nawiązanie stosunku jest często dobrowolne o przedmiot i treść stosunków są określane swobodnie przez strony o obowiązuje sankcja nieważności lub egzekucyjna  stosunki prawno-administracyjne o strony nie są równoprawne o stosunek prawny może nie być dobrowolny dla jednej lub obu stron o podmiot i treść stosunku są z reguły normą iuris cogentis, a zatem nie mogą być dobrowolnie ustalane przez strony o obowiązuje sankcja egzekucyjna lub karna  stosunki prawno-karne o nawiązywanie są w wyniku popełnienia przez indywidualnego sprawcę czynu zabronionego o stroną tego stosunku obok przestępcy jest państwo działające za pośrednictwem organów, nie są to więc stosunki równorzędne o położenie prawne stron wyznaczone jest przez normy o charakterze iuris cogentis o obowiązują sankcje karne, egzekucyjne

zróżnicowanie ze względu na liczbę podmiotów  stosunki prawne dwustronne  stosunki prawne jednostronne

zróżnicowanie ze względu na stopień aktualizacji  stosunki dwustronne zindywidualizowane – wskazanie tożsamości stosunki  stosunki jednostronne zindywidualizowane – tylko jedna osoba musi być wskazana co do tożsamości, inne występują anonimowo  stosunki obustronne niezidnywidualizowane – żaden podmiot nie jest znany co do swojej tożsamości

39. Fakty prawne – klasyfikacja

fakty prawne – wydarzenia powodujące powstanie lub zmianę stosunków prawnych  zdarzenia – wydarzenia niezależne od woli ludzkiej, wynikające często z działania sił przyrody  zachowania – zdarzenia zależne od ludzkiej woli o czyny

równym wobec wszystkich zainteresowanych posługiwaniu się procedurami decyzyjnymi prowadzącymi do stosowania prawa. Zachowanie odmienne jest jawną niesprawiedliwością.

41. Demokratyczne państwo prawne; praworządność

Państwo prawne cechuje się tym, że kładzie nacisk na:

➢ Realizację w państwie zasady podziału władz ➢ Zapewnienie w nim pewnej niezawisłości sadownictwa ➢ Istnienie sadowej kontroli stosowania prawa przez administracje państwową ➢ Istnienie sadowej kontroli stosowania prawa przez administracje państwową i samorządową ➢ Istnienie sadowej kontroli zgodności prawotwórstwa z konstytucja ➢ Zagwarantowanie każdemu prawa do sadu oraz uczciwego uczciwego bezstronnego procesu ➢ Przestrzeganie przez wszystkie organy władzy publicznej wyznaczonych im kompetencji oraz działanie zgodne z wymogami odpowiednich procedur decyzyjnych ➢ Istnienie i respektowanie wolności i praw człowieka i obywatela zgodnie ze współczesnymi ich uniwersalnymi standardami ➢ Przestrzeganie w procesie stanowienia i stosowania szeregu fundamentalnych zasad prawa, takich jak: indywidualizacji odpowiedzialności karnej, domniemania niewinności, nie działania prawa wstecz, ochrony uprawnień dobrze nabytych ➢ Respektowanie zasad: pewności prawa, jawności i jasności prawa, zachowania odpowiedniej vacatio legis, także pacta sunt serventa

42. Przestrzeganie i stosowanie prawa

 Przestrzeganie prawa jest zachowaniem adresata normy prawnej zgodnym z treścią dyspozycji tej normy w warunkach określonych w hipotezie.  Przestrzeganie prawa jest obowiązkiem wszystkich adresatów norm – pierwotnych i wtórnych

Nieprzestrzeganie prawa może polegać na:

 Zachowaniu contra legem , zwykle zwanym naruszaniem prawa lub złamaniem prawa. Odmawianie posłuchu prawu możliwe jest tez przez zajęcie wobec niego postawy tzw. Obywatelskiego nieposłuszeństwa. Obywatel podejmujący takie działanie nie ma na względzie uniknięcia sankcji, lecz godzi się na jej zastosowanie. Czyni to w celu wyrażenia sprzeciwu wobec władz publicznych

Zachowaniu praeter legem (obok prawa), co stanowi często przypadek zwany nadużyciem prawa podmiotowego, albo omijaniem prawa lub obejściem prawa.

Proces stosowania prawa i jego etapy:

➢ Wstępne ustalenie prawdopodobieństwa wystąpienia faktu mającego znaczenie prawne: np. uzyskanie przez policje informacji, ze z sejfu zniknęły pieniądze ➢ Udowodnienie zaistnienia faktu: Udowodnienie dokonuje się w trakcie postępowania dowodowego. Kluczowe znaczenie mają następujące elementy:

• rozstrzygnięcie, co do ciężaru dowodu
  • rodzaje dowodów dopuszczonych w postępowaniu
• sposób ich oceny przez organ stosujący prawo
• cele postępowania dowodowego ➢ Ustalenie norm obowiązujących:
• ustalenie, czy wchodzące w rachubę przepisy obowiązują w danym czasie i miejscu
• wyprowadzenie normy z przepisów ➢ Subsumcja i podjecie decyzji: Stwierdzenie, iż udowodniony jednostkowy fakt należy do tej ogólnej

kategorii faktów, do której odnosi się dana norma generalna i abstrakcyjna. Konsekwencja subsumcji jest ustalenie skutków prawnych danego faktu w świetle danej normy ➢ Wykonanie decyzji:

43. Informacyjne, motywacje i kontrolne działanie prawa

INFORMACYJNE DZIAŁANIE PRAWA

 Pomiędzy prawodawcą a adresatem musi zajść proces przekazania informacji o prawie obowiązującym  Stąd należy się zastanowić: kto ma być adresatem, jakimi środkami należy się posłużyć przekazując informację o normie, aby proces ten był najbardziej skuteczny     Siła argumentacji normod przeciętny obywatel (autorytet)  Adresat bezpośredni to podmioty stosujące prawo  Adresat pośredni to ogół obywateli bądź ich grupy  treść normy, ale są mniej zrozumiałe dla ogółu  Bezpośrednie działanie informacyjne : gdy adresat normy prawnej dowiaduje się o jej treści za pośrednictwem organów promulgacyjnych (Dz.U., Monitor Polski etc) lub tam gdzie publikowane są one literalnie  Pośrednie działanie informacyjne : gdy o normie prawnej dowiadujemy się z porady udzielonej przez adwokata, z dyskusji, artykułu lub sprawozdania z procesu etc.

MOTYWACYJNE DZIAŁANIE NORMY PRAWNEJ  lone postępowanie  Motywacja zasadnicza : tak, a nie inaczej należy postąpić, ponieważ poparte jest to autorytetem prawodawcy i zabezpieczone sankcją  Motywacja techniczna : zawiera racjonalne argumenty, uzasadniające zalecony wzór postępowania np. w higienie, oświacie, rolnictwie etc. (tzw. podejście do prawa jako instrumentu inżynierii społecznej)

KONTROLNE DZIAŁANIE NORMY PRAWNEJ Wzory zachowań sformułowane w dyspozycjach norm prawnych stają się pewnym układem odniesienia, kryterium porównania, w oparciu, o które kwalifikujemy określone postępowanie jako dozwolone bądź niedozwolone z punktu widzenia normy prawnej, która w szczególny sposób jest zabezpieczona (środkami przymusu!)  Prawodawca zabiega jednak o pozyskanie aprobaty dla wydawanych przez sieb internalizacji norm, z której wyrasta uznanie prawa jako pewnej wartości społecznej będącej czynnikiem ładu i porządku

44. Koncepcja racjonalnego prawodawcy

 zakładamy, że ustawodawca świadomie i rozmyślnie posługuje się określonymi wyrazami i zwrotami, ustawodawca, chce osiągnąć cel, który jesteśmy w stanie określić  Przyjęcie założenia, ze wiedza, szczególnie naukowa, jest w stanie dostarczyć nam dostatecznie wiele informacji o świecie, aby moc przewidzieć skutki własnych działań lub decyzji  Wyznaczenie celów możliwych do osiągnięcia w świetle wiedzy o rzeczywistości dostępnej działającemu  Kierowanie się spójnym systemem wartości, to znaczy m.in. uporządkowaniu rożnych celów cząstkowych i naczelnych naczelnych niesprzeczna hierarchie  Wyznaczenie adekwatnych środków prowadzących do osiągnięcia wyznaczonych celów