Etyka w Biznesie: Podstawy, Zasady i Kodeksy Etyczne, Notatki z Etyka

Pobierz Etyka w Biznesie: Podstawy, Zasady i Kodeksy Etyczne i więcej Notatki w PDF z Etyka tylko na Docsity!

ETYKA

Etyka nie jest jedynie dyscypliną teoretyczną, zamkniętą w świecie własnych pojęć, ale jest również dziedziną praktyczną, związaną z życiem określonych społeczeństw^1. Etyka jest nauką o tym, jak nasze decyzje wpływają na innych ludzi, nauką o naszych prawach i obowiązkach, o moralnych regułach stosowanych przez ludzi przy podejmowaniu decyzji i o istocie wzajemnych stosunków między ludźmi^2. Z biegiem lat wieku XX zaczęto dostrzegać korzyści, jakie niesie ze sobą świat biznesu, korzyści, z których czerpać może ogół społeczeństwa. Przedsiębiorcy dzięki odpowiedniemu wykształceniu posiedli wiedzę umożliwiającą prowadzenie interesów przynoszących zyski organizacji, jaki i pozwalające zaznawać dobrobytu w całości. Przemiana świadomości społeczeństwa niosła jednak ze sobą konieczność ze strony państwa ustanowienia odpowiednich praw i regulacji umożliwiających przedsiębiorczość. Organizacje zaś zobowiązało to do prowadzenia interesów, których celem nie będzie tylko i wyłącznie zysk, ale również dobro ogółu. W rzeczywistości żadna ze stron nie wywiązuje się za swoich zobowiązań w stu procentach. Ze strony państwa organizacja na swej drodze napotyka biurokrację, utrudnienia formalno – prawne, trudności w zdobywaniu koncesji i kontyngentów, na monopol państwa w tzw. strategicznych sektorach. Powoduje to, iż przedsiębiorcy chcący zaistnieć lub umocnić swoją pozycję na rynku decydują się na działania nieetyczne. Dotyczy to przede wszystkim małych i średnich przedsiębiorstw, dla których podjęcie takich działań często wiąże się z przetrwaniem na rynku. W dzisiejszych czasach organizacja chcąca osiągać zyski musi zadowolić klienta dostarczając produkty najlepszej jakości, osiąga to dzięki profesjonalnemu zarządzaniu, ale potrzebuje do tego celu również zaufania społec znego. Ponieważ świat biznesu stał się elementem szerokopojętej kultury i życia społecznego, w którym zasady moralne są podstawą ich istnienia, musiał on dostosować się do tych reguł. Dlatego też etycznie poprawne zachowanie pozytywnie wpływa na wizerunek organizacji, pozwalając zdobyć zaufanie społeczne, a w rezultacie daje lepsze wyniki ekonomiczne. O ile zasady i procedury tworzące ramy określające standardy właściwego zachowania są przestrzegane w organizacji, pozwala działać jej w sposób uporządkowany. Spowodowało to, iż organizacja chcąca dostosować się do reguł panujących na dzisiejszym rynku określając swoją politykę

(^1) Alasdair Maclntyre: „Krótka historia etyki” (^2) Stoner: „Kierowanie”

powinna zawrzeć w niej zagadnienia dotyczące etyki, które rozpatrywane są na czterech poziomach: społeczeństwa, interesariuszy, polityki wewnętrznej oraz indywidualnej osoby. Na poziomie społeczeństwa powinno określić się kryteria doboru pracowników, które nie pozwalałyby na dyskryminację zarówno płci jak i rasy. Poziom ten powinien odzwierciedlać stosunek organizacji do środowiska naturalnego oraz to jak podejmowane decyzje wpłyną na losy przyszłych pokoleń. Na tym poziomie rozpatrywany jest również problem spowodowany tym, iż kapitalizm rządzi się własnymi prawami, a państwo nie odgrywa głównej roli w regulowaniu rynku, więc np. w USA wynagrodzenie menadżerów jest kilkadziesiąt razy wyższe niż robotników w przemyśle. Poziom interesariuszy ( dostawcy, klienci, akcjonariusze) związany jest z relacjami między organizacją, a otoczeniem zewnętrznym. Dotyczy głównie zagadnienia, z którym boryka się wiele społeczeństw, a mianowicie z korupcją. „ Korupcja i oszustwo w świecie biznesu stanowią obecnie większe zagrożenie niż kiedykolwiek. Uważa się, że są groźniejsze dla firm niż konkurencja lub inne niesprzyjające czynniki zewnętrzne, ponieważ są wewnętrznymi wrogami firmy, są jak rak, który może zniszczyć cały jej dorobek „.W celu uniknięcia takich zachowań organizacja musi jasno i dokładnie sformułować procedury i zasady, które nie pozostawią pracownikom możliwości działań nieetycznych. Poziom ten traktuje także o odpowiedzialności producenta za bezpieczeństwo produktu i jego jakość. Kolejny poziom, to poziom polityki wewnętrznej, można by go nazwać poziomem etyki pracy. Mówi on np. o tym, jakiego rodzaju umowa o pracę jest sprawiedliwa. Reguluje bezpieczeństwo higieny pracy oraz wzajemne relacje i obowiązki kierownictwa i personelu. Powinien on jasno określać politykę i zasady organizacji, aby jednostki stosowały się do nich wykonując swoje zadania, a nie do tego, co sami uważają za słuszne. Organizacja nie może zapominać o tym, że pracownicy prócz obowiązków powinni mieć swoje prawa, które powinny być przestrzegane. Czwarty poziom indywidualny dotyczy wzajemnego traktowania się ludzi w organizacji, wywiązywania się z obowiązków. Traktuje o lojalności pracowników wobec organizacji. Dzięki sformułowaniu tych czterech poziomów można określić cele, jakie stawia sobie etyka w organizacji:

1. podstawowy cel to podejmowanie decyzji trafnych z punktu widzenia organizacji, czyli takie, które są ekonomicznie i etycznie uzasadnione oraz które eliminują powstawanie konfliktów.
2. wprowadzenie etycznych standardów zachowań, które zapobiegną łamaniu zasad moralnych.

nadającym ton treści kodeksu. List taki powinien być napisany językiem nie napuszonym, zrozumiałym i apelującym do adresatów. Na szkoleniach zaś wszyscy pracownicy są zapoznawani z celami firmy i akceptowalnymi sposobami ich osiągania. W ich toku poszczególne standardy zachowań są analizowane, wyjaśniane i interpretowane w konkretnych sytuacjach, z jakimi pracownicy mogą mieć do czynienia w swej pracy. Najczęściej szkolenia prowadzone są metodą kaskadową. W komórkach etycznych zatrudnieni są przedstawiciele nowego zawodu specjalisty ds. etyki, których zadaniem jest przeprowadzanie szkoleń. Innym powodem powstawania kodeksów była chęć poprawy wizerunku, rentowności i pozycji organizacji na rynku. Jednak główną przyczyną była fala wielkich skandali korupcyjnych, wymuszeń, oszustw i szantaży. Jednak istnieje negatywna przyczyna ich powstawania. Zdarza się, że firma zachowuje się na rynku jak przysłowiowy łupieżca, jest nastawiona na maksymalizowanie zysku za wszelką cenę i wszelkimi metodami. Istnienie takiej firmy może być zagrożone, ponieważ utrata reputacji może być początkiem utraty zysków. Ważnym wydarzeniem, jakie miało miejsce w Polsce wiosną 2001 roku, była europejska inauguracja organizacji Global Compact (Globalne Porozumienie). GB nie jest ekskluzywnym klubem firm. Jest to szerokie forum zachęcające do uczestnictwa jak największą liczbę przedsiębiorstw, zarówno małych jak i wielkich. Firmy zamierzające przystąpić do Global Compact powinny przesłać na adres Generalnego Sekretarza ONZ list, wyrażający poparcie dla programu i zobowiązanie do podjęcia się włączenia zasad GB do misji przedsiębiorstwa. Najważniejszy warunek przystąpienia to przynajmniej raz w roku dostarczenie konkretnego przykładu, świadczącego o postępie we wdrażaniu zasad GB ora z umieszczaniu tej informacji na stronach internetowych. Nie wszystkie firmy decydują się na wdrożenie programu etycznego, gdyż wiąże się to z pewnymi kosztami. Oprócz konieczności utworzenia nowych stanowisk pracy (komórki ds. etyki), należy monitorować przestrzeganie norm etycznych oraz standardów zawodowych czy przeprowadzać audity etyczne. Na stronie internetowej Centrum Etyki Biznesu sporządzono listę firm posiadających programy etyczne. Są to przede wszystkim większe korporacje (Spedpol, ABB, Orlen, International Paper), które poprzez posiadanie takiego programu zwiększają znacznie swoje zyski. Etyka, jej poznanie i stosowanie ma służyć lepszemu robieniu interesów. Odpowiedzialność etyczna ma usprawnić działanie firm i zmniejszać koszty ewentualnych konfliktów, wypływających z nieznajomości przez świat biznesu obowiązujących reguł moralnych. Ideałem byłoby, gdyby strony zainteresowane wspólnie uznały wartości zawarte

w kodeksie etycznym. Lecz jeśli tak nie jest, to zmienić należy strony zainteresowane, a nie kodeks^4.

Bibliografia:

1. Gasparski Wojciech, Anna Lewicka-Strzałecka, „Etyka biznesu w zastosowaniach praktycznych”, Przedstawicielstwo Organizacji Narodów Zjednoczonych, Warszawa
2. „Etyczne podstawy kultury biznesu”, Zakład Nauk Filozoficznych Wydziału ZiE Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 2001.
3. Strona internetowa Global Compact: http://www.globalcompact.org.pl
4. Strona internetowa Centrum Etyki Biznesu: http://www.cebi.win.pl/

(^4) Janina Kubka: „Etyczne podstawy kultury biznesu”