Etyka w biznesie w pigułce, Notatki z Etyka

Pobierz Etyka w biznesie w pigułce i więcej Notatki w PDF z Etyka tylko na Docsity!

Etyka- dział filozofii zajmującej się badaniem moralności i tworzeniem systemów etycznych (filozofia moralności) Etyka (moralność) w stosunku międzyludzkich- regulator zachowań i postaw różnych zbiorowości Etyka (zawodowa) zajmuje się postawami ludzkimi (grup zawodowych) w powiązaniu z procesem pracy, a obejmuje kategorie decyzji, czynów i odpowiedzialności. Etyka w aspekcie normatywnym zajmuje się ustalaniem, co jest moralnie dobre a co złe, oraz ustalaniem dyrektyw. Tj norm moralnie pozytywnego postępowania: zakres badań etyki pojętej normatywnie dzieli się na aksjologię tj. Teorię wartości oraz deontologię tj. Naukę o powinnościach. Etyka w aspekcie opisowym zajmuje się analizą, opisem, wyjaśnieniem moralności w różnych epokach i grupach społecznych: bada zatem oceny, normy, wzorce osobowe, ideały, autorytety: w tym rozumieniu etyka obejmuje: historię moralności, socjologię moralności, psychologię moralności, semantykę. Etykieta- pochodna etyki- stanowi zbór norm zachowań, powinności, zwyczajów i form towarzyskich obowiązujących w danej grupie społecznej/zawodowej. Na przykład: -etykieta dworska- ceremoniał dworski -etykieta dyplomatyczna- protokół dyplomatyczny -etykieta menadżera- zasady zachowania kadry kierowniczej firmy i instytucji w kwestiach zawodowych -etykieta urzędnika- relacje i postawy przedstawicieli administracji względem petentów i otoczenia publicznego -etykieta akademicka- postawy i zachowania studentów wobec kadry dydaktyczno-naukowej i pracowników administracyjnych oraz względem siebie. Uznane systemy etyczne i ich autorzy: -Intelektualizm- teoria wg której postępowanie człowieka zależy od jego wiedzy n/t dobra i zła. Wiedzieć co jest dobre, oznacza postępować dobrze. -Idealizm- pogląd uznający wyższość ducha (myśli, świadomości, uczuć)- nad materią -Metafizyka- dziedzina filozofii badającej przyczyny i własności bytu. Chodzi o wyjaśnienia bytu (dlaczego jest) i poznanie jego istotnych właściwości (czym jest) Uznane systemy etyczne i ich autorzy :

• Heraklit z Efezu - wypowiedział słynne ,, panata rhei” czyli wszystko płynie ;co nie posuwa się naprzód, to cofa się do tyłu.Wierzył też w jedność przeciwieństw, a istniejącym rzeczom można przypisać przeciwne wartości :ciepło - zimno, jasność- ciemność
• Sokrates- przeniesienie zainteresowań z przyrody na dusze człowieka .Dobra materialne są najważniejsze. Prawdziwym dobrem jest cnota, którą sformułował w trzech tezach: cnota jest dobrem bezwzględnym , cnota wiąże się z pożytkiem i szczęściem , cnota jest wiedzą. Zdobywając wiedzę osiągamy dobro a z nim pożytek i szczęście. Kto posiada wiedzę posiada największe dobro i jest szczęśliwy. Przeszkodą jest ignorancja i niewiedza.
• Platon -prawdziwy wieczny byt to idee; Naczelnymi ideami są : dobro piękno i prawda; Idea dobra jest pierwsza zasadą powstania świata i jedno celu ostatecznego. Koncepcja człowieka opiera się na duszy, którą tworzy: rozum, gniew, pożądliwość.(każdej z nich odpowiada cnota: mądrość, męstwo, opanowanie).Koncepcja państwa opiera się na sprawiedliwej harmonii między mądrymi rządzącymi a społeczeństwem, gdzie powinna panować wspólnota majątkowa i życie rodzinne.
• Hippocrates - „ojciec medycyny" - twórca etycznych kanonów w
• medycynie:
• • primum non nocere - po pierwsze nie szkodzić

• • salus aegroti suprema lex - zdrowie chorego najwyższym prawem.
• Współczesne Przyrzeczenie Lekarskie (Prysiega Hipokratesa) jest częścią Kodeksu Etyki Lekarskiej.
• Arystoteles (IV w. p.n.e.) - zastosowat teorie przyczyn bytu, wśród których wyroznit materie z której wytania sie forma, zwana natura.Do podstawowych dóbr naleza : zdrowie, uroda, przyjaciele, dobra materialne. Dobro i nota doskonała dusze, a szczęście to cel ostateczny. Przeciwieństwem dobra jest zto, a przeciwieństwem cnót sa wady. Wyróżnił trzy wiadze ludzkiej duszy: rozum (myślenie, mądrość, rozsadek), uczucia bojowe (męstwo, gniew, inicjatywy), pożądanie (jedzenie, majątek, seks). Rozum człowieka kieruje się
• „złotym środkiem" (mesotes) co oznacza unikanie skrajności (jako zto), a zachowanie równowagi/umiaru.
• Dokonał podziału nauk:
• *teoretyczne - formułowanie wiedzy dla niej samej (metafizyka,
• fizyka, matematyka)
• *praktyczne - wiedza dla doskonałości moralnej (etyka, polityka)
• *pojetyczne (gr. poiesis) - wiedza służąca do wytwarzania przedmiotów (estetyka, techniki).
• Hedonizm - pogląd wg którego najwyższym dobrem i głównym celem postępowania ludzkiego jest osiąganie przyjemności (hedoné); Warunkiem osiągnięcia szczęścia jest unikanie cierpienia i bólu.
• Arystyp z Cyreny (V/IV w. p.n.e.) - celem życia i motywem działania jest przyjemność i rozkosz. Przyjemność ma charakter cielesny i zmysłowy, a także jest stanem chwilowym, dlatego należy go odnawiać.
• • Epikureizm - filozofia związana z osiągnięciem szczęścia (eudajmonii).
• Epikur (IV/Ill p.n.e.) - twierdzi, że najwyższym dobrem, a zarazem celem ludzkiego życia jest pozyskanie szczęścia. Dobre jest to co przyjemne, złe jest to co bolesne. Należy unikać bólu, a szukać przyjemności. Szczęście polega na przeżywaniu przyjemności. Wytworzył wizje wszechbytu w trzech częściach:
• *fizyka czyli filozofia przyrody,
• *kanonika zajmujaca sie teoria poznania,
• *etyka zajmuje się poznawaniem istoty szczęścia.
• Stoicyzm - teoria powstała w Ill w. p.n.e. w Grecji zakładająca harmonie działań człowieka, opartych na porządku racjonalnej natury: ziemia, powietrze, woda, ogień; Cechuje ja spokój wewnętrzny i harmonia. Człowieka powinno cechować opanowanie emocji, niewzruszoność wobec tego, co od niego nie zależy, dające wolność i szczęście. Kosmologiczna pneuma (tchnienie) bazuje na abstrakcyjnym absolucie porządku świata, a tzw. apathia wyraża wewnętrzną obojętność człowieka na uczucia i inne bodice.
• Zenon z Kition - przyjmował, że szczęście daje człowiekowi tylko cnota , uniezależniając go od wszelkich okoliczności oraz ucząca życia zgodnego z rozumem i natura.
• Chryzyp z Soloi - uważa, ze cnota taczona jest z dusza i ciatem; zachowanie drowia to utrzymanie harmonii między nimi

-Relatywizm- pogląd etyczny według którego różni ludzie mogą podlegać różnym stanom moralnym. -Efektywizm- pogląd etyczny zakładający, że o moralnej ocenie danego czynu decyduje wyłącznie jego efekt. -Utylitaryzm- pogląd, według którego ocena działania powinna być dokonywana w oparciu o zasadę użyteczności. Martin Luter(1483 - 1546) - reformator religijny, główny przedstawiciel schizmy w tonie chrześcijaństwa.Główne zasady luteranizmu: tylko Chrystus (solus Christus), tylko Pismo (sola scriptura), tylko wiara (sola fide), tylko taska (sola gratia). Etyka Lutra: to, co jest dobre, jest tym co wynika z Bożej woli. Prawdziwymi zasadami moralnymi są przykazania boskie. Zachodzi sprzeczność pomiędzy tym, czego chcemy, a tym, czego chce Bóg. Ludzki rozum i wola nie mogą uczynić tego, co każe Bóg, poniewaz sa niewolone prez grzech. Należy więc postępować wbrew rozumowi i wbrew naszej woli, stosując Przykazania Boże (dekalog). Kartezjusz (1596 - 1650) - ojciec filozofii nowożytnej - fundamentalista; „Myślę , więc jestem" (tac. cogito ergo sum) czyli rozum jest główna władza osądu. Istota jego filozofii jest dualizm duszy i ciala czlowicka (dwa pierwiastki: niematerialna materialna substancja). Należy przyjmować za słuszne rady i poglądy rozumnych, szanować religie i przestrzegać praw państwa; Spinoza (1632 - 1677) - twierdzi, że dobro jest tym, co jest człowiekowi pożyteczne, zaś zio jest tym, co przeszkadza pozyskaé dobro. Jednym z największych dóbr jest wolność, a której wrogiem są ludzkie namiętności. Uważał że ten sam człowiek może równocześnie czynić dobro jednemu człowiekowi i to drugiemu; Gottfried von Leibniz (1646-1716) - uważa, że wszystko co istnieje jest monadą, czyli osobnym bytem (monady są „ostatecznymi jednostkami istnienia w przyrodzie"). Poprawa bytu jest dążeniem do doskonałości. Dobro powinno cechować człowieka sprawiedliwego, a taki powinien kochać innych ludzi na miarę własnego rozumu (racjonalna mitost bliźniego). Postulat tolerancja religijna i pojednanie chrześcijan. Voltaire (1694-1778) - uważa, że człowiek musi sam dazyé do kształtowania własnego losu i rozwoju dzięki wiedzy, sztuce i dobremu ustrojowi społecznemu. Sprawiedliwość jest wartością uniwersalną. Tzw. „cota" (franc. vertu), czyli wąskonose do czynienia dobra sobie i innym, wynika z potrzeb uczuciowych i z interesu społecznego. Był zwolennikiem monarchii. Montesquieu (1689-1755) - twierdzi, że państwo winno gwarantować wolności obywatelskie; Władze nalezy podzielic na prawodawcza, wykonawcza i sądownicza, a także powitanie dwuizbowego parlamentu będąca władza ustawodawcza, z prawem weta dla rządu. Wyróżnił trzy formy państwa: despotia, monarchia, republika. Rousseau (1718 - 1778) - twierdzi, że nauka daje ludziom dobrobyt, który przeistacza się w ubytek, ten w rozprężenie, a to ostatnie w upadek. Uważał, że człowiek z natury rodzi się dobry, ale ma w sobie zarodki zia, które nauka rozwija; Jego utopijna Umowa spoteczna bazuje na kontraktualizmie (wtadza panstwowa musi uzyskać zgodę społeczeństwa - demokracja). Kant (1724 - 1804)- twórca filozofii idealistycznej transcendentalnej. Dobro nie istnieje jako obiektywny byt, lecz jest wartością, która pojawia się przy podejmowaniu decyzji, jest więc związana z wolna wola. Rozumność stanowi kryterium dobra i zła.

Dobre czyny to te, wypełniają obowiązek, zaś złe to te, stojące w sprzeczności z obowiązkiem. Opracował Projekt Wieczystego Pokoju, z postulatami osiągnięcia pokoju między państwami. Hegel (1770-1831) - twórca teorii rzeczywistości jako walki jedności i przeciwieństw oraz idealizmu obiektywnego (myśl jest pierwotna w stosunku do bytu); Za tezę przyjąć stwierdzenie, że twory przyrody są tylko zjawiskami (fenomenami) ducha obiektywnego a za metode naukowa uznat dialektyke tj. schemat dialektycznej triady: teza (pierwotna jedność), antyteza (rozdzielenie), synteza (powrót do jedności). Teraźniejsze systemy etyczne: -Obiektywizm- pogląd, wg którego rzeczywistość istnieje niezależnie od świadomości. Postawa badawcza- bezstronność. -Subiektywizm- stanowisko bazujące na doznaniu przedmiotowym (subiektywnym), a nie na stanie rzeczywistym (obiektywnym) -Motywizm- pogląd, wg którego o moralnej ocenie danego czynu decyduje motyw. - Nominalizm- pogląd wg którego w ocenie moralnej danego czynu liczy się zgodność tego czynu z funkcjonującymi zasadami moralnymi (nieistotne są efekt i motyw) -Naturalizm- pogląd wg którego istnieje głównie rzeczywistość materialna (naturalna). Konsekwencją jest przekonanie, że normy moralne bazują na wiedzy przyrodniczej i społecznej. Adam Smith (1723-1790) - prawo winno zapewniac wolnosc, zas zasady moralne powinny byc powiazane z indywidualizmem. Cztowiekowi w tym procesie pomaga sumienie podazajace za rozumem i skaniajace do koncentrowania sie na wspólnych interesach spotecznych. W kwestiach uczuc dat preference sympatii (cyny wasne i cudze) - stanowiacej dobro moralne. Twórca ekonomii jako wydzielonej nauki; Autor opracowan dot. funkcjonowania gospodarki rynkowej, kapitalizmu i liberalizmu. Maine de Biran (1766-1824) - spirytualista; Pierwotnym faktem poczucia istnienia ludzkiego jest poczucie aktywnosci woli (nie "mysle, wiec jestem", ale "chce, wiec jestem" - volo, ergo sum). Ludzkie dazenie do istnienia osobowego podyktowane jest cechami czlowieka: wolnoscia oraz sprawczoscia fizyczna i psychiczna. Arthur Schopenhauer (1788-1860) - koncepcja fenomenu: kazdy cztowiek „sam buduje sobie wasne fenomeny" i dlatego te same bodce wyjsciowe moga u róznych ludzi dawac rozne fenomeny. „To, co jest dobre dia jednego cztowieka, moze byc zie dla drugiego". Swiat zewnetrzny to wyobrazenia, wiazace sie na zasadzie dostatecznej racji, wystepujacej pod postaciami: jako stosunek racji i nastepstwa, jako stosunek przyczyny i skutku, jako stosunek prestrzeni i czasu, jako stosunek pobudki i postepku. Sigmund Freud (1856-1939) - psychoanalityk; Analiza ludzkiej psychiki wyróznia trzy poziomy funkcjonalne: niski - „id" nieswiadomost petna pozadan seksualnych, sredni - „ego" obszar