Docsity
Docsity

Przygotuj się do egzaminów
Przygotuj się do egzaminów

Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity


Otrzymaj punkty, aby pobrać
Otrzymaj punkty, aby pobrać

Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium


Informacje i wskazówki
Informacje i wskazówki

Etyka zawodowa - zagadnienia do egzaminu, Notatki z Etyka

Wszystkie zagadnienia do egzaminu

Typologia: Notatki

2019/2020

Załadowany 01.02.2022

Marksi_G
Marksi_G 🇵🇱

5

(5)

7 dokumenty

1 / 12

Toggle sidebar

Ta strona nie jest widoczna w podglądzie

Nie przegap ważnych części!

bg1
1. Co to jest etyka?
Etyka – filozofia moralna, nauka o tym co dobre a co złe.
2. Pojęcie etosu
Etos – zespół przekonań, cnót, wartości, ideałów obecnych w pewnej zbiorowości (etos rycerski, etos
inteligencji, etos narodu)
3. Dziedziny etyki
- etyka analityczna lub metaetyka – analiza języka moralnego
- etyka fundamentalna – podstawowe problemy etyki
- etyka normatywna – zastosowanie do określonych obszarów działania
- etyka indywidualna
- etyka społeczna
4. Podział etyki
- Aksjologia – nauka o dobru moralnym i wartościach moralnych
- Eudajmonologia – nauka o celu i sensie ludzkiej egzystencji
- Deontologia – nauka o imperatywie moralnym (prawie moralnym)
- Synejdezjologia – nauka o sumieniu
- Aretologia – nauka o cnocie moralnej
5. Moralność a etyka
Moralność :
- życie moralne - życie ludzkie ujęte w świetle norm
- nauka o moralności - badanie opisowe faktów życia moralnego
Etyka :
- określa co jest dobre, a co złe
- nauka normatywna - podaje normy i je uzasadnia
6. Etyka a teologia moralna
Etyka -owoc doświadczenia moralnego, wiedzy przed-filozoficznej i samego rozumu
TEOLOGIA MORALNA - zakłada i angażuje wiarę religijną
7. Etyka klasyczna wobec postmodernizmu
Postmodernizm:
- płynna nowoczesność
- koniec wielkich narracji
- moralny relatywizm
Etyka klasyczna :
- nadal ważne są pytania:
- o sens życia i śmierci
- o istotę dobra i źródła zła
- o uzasadnienie norm
- o granice odpowiedzialności
8. Kategorie ważności wg Hildebranda
1. To, co jest ważne samo w sobie (wartość)
2. To, co jest obiektywnym dobrem dla osoby
3. To, co jest jedynie subiektywnie zadowalające
9. Wartości i ich hierarchia
Wartości moralne
(X jest dobrym/złym człowiekiem) - Wartości pozamoralne
(Y jest dobrym/złym rzemieślnikiem)
· ogólne wzorce czyli ideały postępowania
· zmierzają do doskonałości
Hierarchia wartości
· Wartości moralne są najwyższym dobrem wśród wartości naturalnych
· Dobroć, czystość, prawdomówność, pokora
pf3
pf4
pf5
pf8
pf9
pfa

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Etyka zawodowa - zagadnienia do egzaminu i więcej Notatki w PDF z Etyka tylko na Docsity!

1. Co to jest etyka? Etyka – filozofia moralna, nauka o tym co dobre a co złe. 2. Pojęcie etosu Etos – zespół przekonań, cnót, wartości, ideałów obecnych w pewnej zbiorowości (etos rycerski, etos inteligencji, etos narodu) 3. Dziedziny etyki

  • etyka analityczna lub metaetyka – analiza języka moralnego
  • etyka fundamentalna – podstawowe problemy etyki
  • etyka normatywna – zastosowanie do określonych obszarów działania
  • etyka indywidualna
  • etyka społeczna 4. Podział etyki
  • Aksjologia – nauka o dobru moralnym i wartościach moralnych
  • Eudajmonologia – nauka o celu i sensie ludzkiej egzystencji
  • Deontologia – nauka o imperatywie moralnym (prawie moralnym)
  • Synejdezjologia – nauka o sumieniu
  • Aretologia – nauka o cnocie moralne **j
  1. Moralność a etyka Moralność :**
  • życie moralne - życie ludzkie ujęte w świetle norm
  • nauka o moralności - badanie opisowe faktów życia moralnego Etyka :
  • określa co jest dobre, a co złe
  • nauka normatywna - podaje normy i je uzasadnia 6. Etyka a teologia moralna Etyka - owoc doświadczenia moralnego, wiedzy przed-filozoficznej i samego rozumu TEOLOGIA MORALNA - zakłada i angażuje wiarę religijną 7. Etyka klasyczna wobec postmodernizmu Postmodernizm:
  • płynna nowoczesność
  • koniec wielkich narracji
  • moralny relatywizm Etyka klasyczna :
  • nadal ważne są pytania:
  • o sens życia i śmierci
  • o istotę dobra i źródła zła
  • o uzasadnienie norm
  • o granice odpowiedzialności 8. Kategorie ważności wg Hildebranda
  1. To, co jest ważne samo w sobie (wartość)
  2. To, co jest obiektywnym dobrem dla osoby
  3. To, co jest jedynie subiektywnie zadowalające 9. Wartości i ich hierarchia Wartości moralne (X jest dobrym/złym człowiekiem) - Wartości pozamoralne (Y jest dobrym/złym rzemieślnikiem) · ogólne wzorce czyli ideały postępowania · zmierzają do doskonałości Hierarchia wartości · Wartości moralne są najwyższym dobrem wśród wartości naturalnych · Dobroć, czystość, prawdomówność, pokora

· Geniusz, witalność, piękno natury i sztuki · Stabilność i potęga państw a

10. Obiektywne dobro dla osoby ·polega na prowadzeniu do dobrostanu i szczęścia osoby ·dążenie do niego jest uzasadnione podmiotowym charakterem człowieka i związkiem tego dobra z godnością człowieka jako osoby 11. Akt prosty i akt złożony Akt prosty · bezpośrednie zamierzenie przez wolę czynności bezpośrednio zmierzających do określonego dobra, czyli celu · wola - cel Akt złożony

  • dążenie do celu za pomocą środków w postaci aktów prostych
  • wola – środki – cel 12. Wartościowanie aktu prostego
  • jakość moralna czynów określa moralny kształt działającego podmiotu
  • cel czynności (skutek)
  • cel sprawcy czynu
  • okoliczności 13. Przedmiot i okoliczności aktu Przedmiot aktu - to skutek aktu, do którego urzeczywistnienia zmierza on mocą właściwej sobie wewnętrznej celowości Okoliczności - ogół zmiennych czynników w strukturze aktu
  • Kto?
  • Co?
  • Gdzie?
  • Jakimi środkami?
  • W jaki sposób?
  • Kiedy?
  • W jakim celu? 14. Pojęcie aktu wewnętrznie złego
  • Akt, w którego przedmiocie tkwi zło moralne, ponieważ przedmiot ten pozostaje w niezgodzie z odpowiadającą mu wartością moralną
  • Jest zły zawsze i wszędzie
  • Koncepcja przeciwna: etyka sytuacyjna 15. Wartościowanie aktu złożonego
  • wola – środki – cel
  • jeśli środki obojętne – o wartości decyduje cel
  • Cel nie uświęca środków! 1 6. Obiektywizm aksjologiczny?
  • Sokrates,
  • Platon,
  • Arystoteles
  • Augustyn
  • Tomasz ● Kant ● Lotze ● Scheler ● Hildebrand **● Ingarden
  1. Relatywizm aksjologiczny**
  • Sofiści - Spencer
  • źródłem obowiązku moralnego jest godność osoby ludzkiej
  • osoba ludzka – przewyższa inne byty
  • jest jednak bytem przygodnym, zdolnym do zła
  • ostateczne zakorzenienie godności w Absolucie 26. Pierwsza norma prawa naturalnego
  • Bonum est faciendum et prosequendum
  • Malum autem vitandum -Norma personalistyczna :Persona est affirmanda propter seipsam 27. Treści prawa naturalnego (Tomasz)
  • Zachowanie się w istnieniu
  • Zachowanie gatunku: rozrodczość, wychowanie
  • Skłonność ku dobru odpowiadającemu rozumnej naturze człowieka:
  • Życie społeczne
  • Poznawanie prawdy o Bogu
  • Skłonności naturalne interpretowane przez rozum prawy ( ratio recta ) 28. Sumienie w odniesieniu do czasu
  • Sumienie przeduczynkowe (przyszłość)
  • Sumienie towarzyszące (teraźniejszość)
  • Sumienie pouczynkowe (przeszłość) 29. Intelektualny i emocjonalny wymiar sumienia Intelektualny :
  • Przeświadczenie o dobru, złu,
  • Powinności
  • Rozterki Emocjonalny
  • Zadowolenie
  • Spokój
  • Radość
  • Smutek
  • Wyrzut sumienia 30. Sumienie sytuacyjne i źródłowe
  • Sumienie sytuacyjne – ocenia i nakazuje czynić to, co jest powinne w danej sytuacji
  • Sumienie źródłowe – fundamentalne, habitualne, syndereza
  • Ontologiczny warunek możliwości działania sumienia sytuacyjnego 31. Sumienie błędne i wątpliwe Sumienie błędne
  • Takie, którego osąd jest sprzeczny z obiektywnym porządkiem rzeczy, które czynność złą rozeznaje jako dobrą, zazwyczaj przyczyną rozmijania się z rzeczywistością jest ignorancja Sumienie wątpliwe
  • występują pewne wątpliwości przy rozeznaniu co dobre, co złe 32. Sumienie jako głos Boga
  • W głębi sumienia człowiek odkrywa prawo, którego sam sobie nie nakłada
  • Sumienie – najtajniejszy ośrodek i sanktuarium człowieka, gdzie przebywa on sam z Bogiem, którego głos w jego wnętrzu rozbrzmiewa 33. Eudajmonologia
  • Byt utożsamia się z dobrem ( ens et bonum convertuntur )
  • Dobro to byt doskonały, doskonalący i godny pożądania ( bonum est ens perfectum, perficiens, et appetibile )
  • Cel – dobro zamierzone przez dany podmiot ze względu na nie samo 34. Cel immanentny i ostateczny Cel immanentny (naczelny) Cel ostateczny
  • szczęście relatywnie najwyższe - szczęście doskonałe
  • pełny rozwój osoby - zjednoczenie z Bogiem 35. Etyka Sokratesa Poglądy etyczne:
  • Cnota ( arete ) jest dobrem bezwzględnym (powszechność praw moralnych, moralizm)
  • Cnota wiąże się z pożytkiem i szczęściem
  • Cnota jest wiedzą – intelektualizm etyczny
  • Głos wewnętrzny – daimonion , powstrzymujący od złego 36. Antropologia i etyka Platona Antropologia:
  • Oddzielenie duszy od ciała
  • Nieśmiertelność duszy - preegzystencja i postegzystencja
  • Ciało – grobem, więzieniem duszy - Dusza:
  • część rozumna (woźnica)
  • część popędliwa (koń posłuszny)
  • część pożądliwa (koń oporny) Etyka:
  • Cel etyki: cnota
  • Cnota części rozumnej – mądrość
  • Cnota części popędliwej – męstwo
  • Cnota części pożądliwej – wstrzemięźliwość
  • Cnota nadrzędna – sprawiedliwość
  • Stąd cztery cnoty kardynalne 37. Cnoty wg Arystotetelesa
  • Trwała dyspozycja do pewnego rodzaju postanowień, polegająca na zachowaniu właściwej dla nas średniej miary, którą określa rozum tak, jakby ją określił człowiek rozsądny
  • Cnoty etyczne – właściwości charakteru człowieka, „części zmysłowej” duszy
  • Cnoty dianoetyczne – dotyczą „części rozumnej” duszy Cnoty dianoetyczne:
  • Mądrość teoretyczna
  • Roztropność – rozpoznanie właściwych środków i dróg wiodących do dobra
  • Najwyższym dobrem (celem) człowieka jest eudajmonia Cnoty etyczne
  • Środek między skrajnościami
  • (np. męstwo między zuchwalstwem a bojaźliwością)
  • Cnota sprawiedliwości
  • Cnota przyjaźni
  • Człowiek – zoon politikon 38. Etyka stoików
  • Kontynuacja rygoryzmu etycznego cyników
  • Człowiek – mikrokosmos, odbicie makrokosmosu
  • Koncepcja powszechnego prawa naturalnego
  • Moralizm: cnota – jedyne prawdziwe dobro
  • Życie zgodne z naturą = zgodne z rozumem
  • Cnota – jedna i niepodzielna, zapewnia samowystarczalność
  • Apatheia – wyzbycie się afektów 39. Cnota a dobra intencja
  • Cnota – nie utożsamia się z dobrą intencją
  • Ta intencja musi przeniknąć całą osobowość człowieka
  • Cnota jest drugą naturą, ma charakter habitualny
  • np. Człowiek hojny
  • postępuje zawsze w sposób hojny
    • nie kosztuje go to wiele wysiłku
    • cieszy się, że może przyjść innym z pomocą
      • uzewnętrznia się to w jego zachowaniu i wyglądzie 40. Cnota a przyzwyczajenie
  • Normy regulujące stosunek osoby względem innych osób oraz przyrody (-miłość bliźniego, szanowanie życia, etyka seksualna, dobro duchowe: honor, dobra sława, prawda dobro materialne: własność, praca i płaca, etyka ekologiczna) 46. Zasady etyki społecznej
  • Zasada dobra wspólnego
  • Zasada solidarności
  • Zasada pomocniczości
  • Zasada społecznej koordynacji (T. Ślipko) **48. Podstawowe społeczności i zasady nimi rządzące
  1. Małżeństwo:**
  • nierozerwalna wspólnota
  • dwu osób różnej płci,
  • dająca im mocą prawa naturalnego
  • moralne uprawnienia i obowiązki
  • do osobowego rozwoju w miłości prokreatywnej 2.Rodzina:
  • trwała wspólnota rodziców i dzieci,
  • dająca im wzajemne uprawnienia i obowiązki
  • do realizacji ogółu dóbr stanowiących środki konieczne do wszechstronnego rozwoju dziecka 3. Naród:
  • prawo do istnienia
  • prawo narodu do jedności i wolności
  • prawo narodu do proporcjonalnego udziału w dobru wspólnym 4. Państwo:
  • nadrzędna i konstytucyjnie niezależna zewnętrzna organizacja życia zbiorowego
  • realizująca podstawowe kategorie dóbr niezbędnych dla osobowego rozwoju człowieka
  • racja bytu władzy państwowej – troska o dobro wspólne 5.Społeczności międzynarodowe:
  • prawo do zachowania egzystencji
  • prawo do rozwoju
  • prawo do współdziałania z innymi państwami na zasadzie równości i wolności
  • prawo do samoobrony
  • zasada pacta sunt servanda
  • problematyka wojny i pokoju · 49. Etyka pracy – katolicka (kard. Wyszyński, Jan Paweł II) laicka (Kotarbiński) Katolicka:
  • podstawową kategorią jest godność człowieka
  • praca jako powołanie (przez Boga)
  • praca ma pomagać człowiekowi by stał się lepszy (JP II)
  • praca jest powinnością moralną i obowiązkiem każdego z ludzi
  • praca nadaje życiu sens -Wyszyński – każda praca jest współpracą, praca z innymi Laicka:
  • nie uzależniona od wskazań jakiejkolwiek religi **i
  1. Znaczenie pojęcia autorytet**
  • wpływ
  • wzór
  • zaufanie
  • godność
  • szacunek
  • od auctor – autor, twórca 51. Rodzaje autorytetu (Weber, Bocheński, Wojtyła) Weber:

- Charyzmatyczny – osobisty, oparty na wierze we właściwości określonej osoby

  • Tradycjonalistyczny – wynikający z tradycji, przyzwyczajenia
  • Biurokratyczny – niepersonalny, racjonalnie ujęte normy, na mocy ogólnej reguły, legalny Bocheńskiego:
  • autorytet epistemiczny – znawca
  • autorytet deontyczny – szef Karola Wojtyły:
  • nośnik wartości
  • wzywa do naśladowania
  • rodzi zaangażowanie emocjonalno-uczuciowe
  • wskazuje normy
  • wymaga posłuszeństwa
  • apeluje do rozumu i woli człowieka 52. Autorytet w poszczególnych fazach rozwoju (Hessen) W fazie anomicznej:
    • tylko przymus siły W fazie heteronomicznej
  • poczucie obowiązku, autorytet prawa
  • nauczyciel przedstawicielem prawa W fazie autonomicznej – autorytet wartości - autorytet nauczyciela jako nośnika wartości 53. Pozytywne i negatywne rozumienie autorytetu Pozytywne – Wyzwalające
  • Oparty na życzliwości
  • Dobrowolnym podporządkowaniu
  • Wychowanie oparte na autorytecie Negatywne - Ujarzmiający
  • Działanie oparte na sile
  • Podporządkowanie ludzi dla własnej korzyści
  • Wychowanie autorytarne 54. Aspekty obniżenia autorytetu edukacji
  1. Krytyka podejścia opartego na wiedzy (z racji jej szybkiej dezaktualizacji) – fetyszyzacja zmiany
  2. Społeczeństwo oparte na wiedzy – równocześnie kwestionowanie autorytetu formalnego wykształcenia
  3. Erozja autorytetu dorosłych wpływa na status nauczyciela.
  4. Inne instytucje również tracą autorytet 55. Podmiotowość osoby wg Karola Wojtyły
    • Suppositum a ludzkie ja,
  • człowiek jest zarazem podmiotem i przedmiotem doświadczenia,
  • czysta podmiotowość w filozofii świadomości,
  • suppositum- podmiotowość metafizyczna,
  • podmiotowość metafizyczna objawia się jako ludzkie ja- podmiotowość osobowa,
  • ja- samoświadomość, samoposiadanie, samopanowanie,
  • ujawnia się w czynie,
  • podmiotowość bytu,
  • podmiotowość przeżycia,
  • przeżycie podmiotowości- aktualizacja podmiotowości metafizycznej. 56. Postulaty podmiotowości w edukacji (M. Sztaba)
    • każdy uczestnik edukacji jest podmiotem,
  • podmiotowość ma dwa poziomy: *inicjalny- dany każdemu człowiekowi, *finalny- zadany człowiekowi,
  • edukacja jest procesem dwupodmiotowym: *wychowawca pomaga wychowankowi w drodze do podmiotowości finalnej, *równocześnie potwierdza swą własną podmiotowość,
  • Praktyka
  • Tożsamość narracyjna
  • Tradycja 65. Definicja praktyki
  • spójna i złożona forma społecznie ustanowionej, kooperatywnej działalności ludzkiej,
  • realizująca własne dobra wewnętrzne
  • posiadająca wzorce doskonałości
  • poszerzająca ludzką zdolność do osiągania doskonałości oraz rozumienie dóbr i celów 66. Dobra wewnętrzne a zewnętrzne Wewnętrzne
  • Wywodzą się z pojęć danej praktyki
  • Można je rozpoznać tylko przez uczestnictwo w danej praktyce
  • Są cechami osób
  • A zarazem dobrem wspólnym Zewnętrzne
  • Są przedmiotem rywalizacji
  • Mogą być osiągane także w inny sposób
  • (pieniądze, prestiż, kariera) 67. Osobowość narracyjna
  • poszukiwanie dóbr danej praktyk
  • określenia, jakie miejsce poszczególne praktyki powinny zajmować w jego własnym życiu
  • postrzeganie swojego życia jako całości
  • ważność opowieści literackich w rozwoju i edukacji 68. Czy edukacja jest praktyką?
  • MacIntyre: nauczanie nie jest samodzielną praktyką
  • Nie posiada własnych dóbr wewnętrznych
  • Zawsze jest za to elementem innych praktyk, instrumentalnym w stosunku do nich
  • Joseph Dunne, Chris Higgins: nauczanie jest spójną praktyką
  • stanowi „złożoną formę społecznie ustanowionej, kooperatywnej działalności ludzkiej”.
  • posiada własne dobra wewnętrzne: rozwój umiejętności uczniów
  • posiada własne wzorce doskonałości
  • „ludzka zdolność do osiągania doskonałości… ulega systematycznemu poszerzeniu 69. Pożądane cechy osoby pomagającej -nastawiona na poszerzanie wolności klienta, -nastawiona na szerszy katalog problemów, -odkrywająca siebie, swoje poglądy, uczucia, -zaangażowana w relację, -bardziej zorientowana na proces niż na cel, -bardziej altruistyczna niż narcystyczna. 70. Nauczyciel jako podmiot wychowujący (A. de Tchorzewski)
  • Autokreacja - formacja osobowościowa nauczyciela -Samozrozumienie -Samoocena -Samoakceptacja -Samorealizacja 71. Koncepcja edukacji charakteru Działalność szkoły mająca na celu systematyczne kształtowanie zachowania uczniów -można dążyć wprost do osiągnięcia celów edukacji moralnej, mających społeczne poparcie -częścią edukacji charakteru są cele behawioralne -antyspołeczne zachowania dzieci wynikają z braku wartości -celem jest charakter, nie tylko zachowanie 72. Stadia rozwoju wg Arystotelesa

Arystoteles kładł większy akcent na edukację niż Platon. Wyróżniał kolejne stadia rozwoju:

  • ćwiczenia ciała,
  • ćwiczenia charakteru,
  • ćwiczenia intelektu. Zrozumienie teoretyczne następowało po zdobyciu cnót. 73. 2 modele edukacji charakteru 1.Nauczanie odnośnych nawyków działania, w których cnota jest pomiędzy nadmiarem a niedoborem- szukanie równowagi. 2.Uczenie koncepcji dobrego charakteru i cnoty: co w tej sytuacji zrobiłby człowiek dobry. 74. 6 Filarów Charakteru -trustworthiness -respect -responsibility -fairness -caring -citizenship 75. 6 uniwersalnych cnót w psychologii pozytywnej i wybrane silne strony charakteru -mądrość -odwaga -miłość i humanitaryzm -sprawiedliwość -umiarkowanie -duchowość i transcendencja 76. Sedno bycia osobą -bycie sobą, -osoba jest bytem samym w sobie i nie dzieli swego bytu z kimś innym. 77. Bycie sobą a depersonalizacja - Osoba jest całością w sobie,a nie częścią większej całości( nie redukuje się do pełnionej roli społecznej).
  • Osoba w sposób nieprzekazywalny należy do siebie i nigdy nie jest jedynie okazem(reprezentantem ideału, który można zastąpić innym okazem)
  • Każda osoba należy do siebie, a nie do jakiejkolwiek innej osoby-jest podmiotem praw
  • Klasyczna definicja Boecjusza: Osoba jest substancją indywidualnej natury rozumnej 78. Działanie właściwe osobie -działanie wynika z bycia, -przeciwieństwa działania osobowego: przymus, zaślepienie w działaniu, -działania właściwe osobie: działanie z siebie samego, działaniem radykalnie własnym; działanie na podstawie własnego rozumienia swego celu działania. 79. Różnica pomiędzy osobą a naturą Osoba
  • Czyny,
  • Człowiek działa Natura:
  • Uczynnienia i cos dzieje sie w człowieku 80. Nieprzekazywalność osoby -osoba nie może być powtórzona przez inne osoby, -każda osoba istnieje tak, jakby była jedyna. 81. Na czym polega wartość osoby ludzkiej? Wartość osoby ludzkiej : godność
  • Gdyby istota ludzka była jedynie egzemplarzem gatunku Homo sapiens znikłaby podstawa jej godności -Osoba byłaby zastępowana przez inną osobę
  • Wymienność osób nie pozwala kochać ich jako jednostki
  • szacunek wobec cech i zalet, nie wobec samej osoby Wartość osoby ludzkiej: urok osobisty
  • Urok danej osoby jest jej urokiem, nie żadnej innej 82. Elementy podmiotowości: samoświadomość i autodeterminacja Samoświadomość: -sposób, w jaki świadomie pozostaję w związku z samym sobą -poznanie siebie jako podmiot -mimo empatii relacja ta nie jest możliwa dla innych osób -moja samoświadomość jest podstawą intencjonalnego zwracania się do przedmiotów poza mną Autodeterminacja: