Ffilozofia, poziom rozszerzony - egzamin maturalny, Egzamin maturalny z Filosofia

Pobierz Ffilozofia, poziom rozszerzony - egzamin maturalny i więcej Egzamin maturalny w PDF z Filosofia tylko na Docsity!

EGZAMIN MATURALNY

W ROKU SZKOLNYM 2016/

FORMUŁA OD 2015

(„NOWA MATURA”)

FILOZOFIA

POZIOM ROZSZERZONY

ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ

ARKUSZ MFI-R

MAJ 2017

Uwaga: akceptowane są wszystkie odpowiedzi merytorycznie poprawne i spełniające warunki zadania.

Zadanie 1. (0–1)

Wymagania ogólne Wymagania szczegółowe

I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Zdający rozpoznaje i rozumie problemy (pytania) filozoficzne. III. Analiza i interpretacja tekstów filozoficznych […]. Zdający [...] prawidłowo posługuje się pojęciami filozoficznymi.

I. 1. Klasyczna koncepcja filozofii. Zdający:

1. wyróżnia podstawowe dyscypliny filozoficzne, które wywodzą się z filozofii klasycznej: ontologię, epistemologię, logikę, etykę, filozofię polityki i estetykę;
2. umieszcza formułowane pytania i problemy filozoficzne w obrębie właściwej dla nich dyscypliny.

Schemat punktowania 1 p. – za poprawną odpowiedź. 0 p. – za odpowiedź błędną lub brak odpowiedzi.

Rozwiązanie

C.

Zadanie 2. (0–2) a) (0–1)

I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Zdający rozpoznaje i rozumie problemy (pytania) filozoficzne; […] odróżnia tezy od założeń i argumentów. III. Analiza i interpretacja tekstów filozoficznych […]. Zdający rekonstruuje problemy (pytania) zawarte w tekście filozoficznym lub takie, na które tekst stanowi odpowiedź; rekonstruuje tezy i argumenty zawarte w tekście

V. Umiejętności w zakresie analizy i interpretacji tekstów filozoficznych. Zdający:

1. Rekonstruuje zawarte w tekście problemy, tezy i argumenty.

Schemat punktowania 1 p. – za poprawne sformułowanie tezy. 0 p. – za odpowiedź błędną lub brak odpowiedzi.

Przykładowe rozwiązanie

Główna teza: Rzeczy inne niż umysły istnieją tylko wtedy, gdy są postrzegane („ esse to

percipi ”).

empiryzm D. Hume’a i jego sceptyczne konsekwencje);

2. Problematyka ontologiczna w filozofii XVII i XVIII w. Zdający: 1) rekonstruuje i porównuje wybrane stanowiska ontologiczne, rekonstruuje wspierające je argumenty (dualizm r. Descartesa, monizm B. Spinozy, naturalizm T. Hobbesa, spirytualizm G. Berkeleya).

Schemat punktowania

2 p. – za wymienienie przykładowego filozofa z XX w. głoszącego tezę przeciwną do tezy Berkeleya oraz poprawne wyjaśnienie różnicy. 1 p. – za wymienienie przykładowego filozofa z XX w. 0 p. – za odpowiedź błędną albo brak odpowiedzi.

Przykładowe rozwiązanie

a) Roman Ingarden

b) Inaczej niż Berkeley, Ingarden uważa, że świat zewnętrzny istnieje niezależnie od wszystkich umysłów poznających.

Zadanie 4. (0–2)

I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Zdający […] odróżnia tezy od założeń i argumentów. III. Analiza i interpretacja tekstów filozoficznych [...]. Zdający rekonstruuje problemy (pytania) zawarte w tekście filozoficznym lub takie, na które tekst stanowi odpowiedź; rekonstruuje tezy i argumenty zawarte w tekście; w analizie tekstu prawidłowo posługuje się pojęciami filozoficznymi.

II. 1. Problematyka epistemologiczna w filozofii XVII i XVIII w. Zdający:

3. rekonstruuje i porównuje epistemologiczne stanowiska empirystów, rekonstruuje wspierające je argumenty ([…] radykalizacja empiryzmu u G. Berkeleya);

2. Problematyka ontologiczna w filozofii XVII i XVIII w. Zdający:

1. rekonstruuje i porównuje wybrane stanowiska ontologiczne, rekonstruuje wspierające je argumenty ( […] spirytualizm G. Berkeleya);
2. przeprowadza analizę i interpretację co najmniej jednego z następujących tekstów: […] c) G. Berkeley, Traktat o zasadach poznania (fragment).

V. Umiejętności w zakresie analizy i interpretacji tekstów filozoficznych. Zdający:

1. Rekonstruuje zawarte w tekście problemy, tezy i argumenty.

Schemat punktowania 2 p. – za poprawną odpowiedź wraz z trafnym argumentem. 0 p. – za odpowiedź niepełną lub błędną albo brak odpowiedzi.

Rozwiązanie: Odpowiedź: Tak Przykładowy argument: Przedmioty zmysłowe istniałyby, gdyby nie postrzegał ich żaden człowiek, ponieważ byłyby nadal postrzegane przez Boga (Ducha wiecznego).

Zadanie 5. (0–1)

I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Zdający rozpoznaje i rozumie problemy (pytania) filozoficzne. III. Analiza i interpretacja tekstów filozoficznych […]. Zdający rekonstruuje problemy (pytania) zawarte w tekście filozoficznym lub takie, na które tekst stanowi odpowiedź; rekonstruuje tezy i argumenty zawarte w tekście; w analizie tekstu prawidłowo posługuje się pojęciami filozoficznymi.

II. 1. Problematyka epistemologiczna w filozofii XVII i XVIII w. Zdający:

3. rekonstruuje i porównuje epistemologiczne stanowiska empirystów, rekonstruuje wspierające je argumenty ([…] radykalizacja empiryzmu u G. Berkeleya […]);

2. Problematyka ontologiczna w filozofii XVII i XVIII w. Zdający:

1. rekonstruuje i porównuje wybrane stanowiska ontologiczne, rekonstruuje wspierające je argumenty ([…] spirytualizm G. Berkeleya);
2. przeprowadza analizę i interpretację co najmniej jednego z następujących tekstów: […] c) G. Berkeley, Traktat o zasadach poznania (fragment).

V. Umiejętności w zakresie analizy i interpretacji tekstów filozoficznych. Zdający:

1. Rekonstruuje zawarte w tekście problemy, tezy i argumenty.

Schemat punktowania

1 p. – za poprawne wskazanie wszystkich odpowiedzi. 0 p. – za odpowiedź niepełną lub niepoprawną albo brak odpowiedzi

Rozwiązanie 1P, 2F, 3F

Zadanie 6. (0–2)

a) (0–1)

II. Tworzenie wypowiedzi. Zdający [...] prawidłowo posługuje się pojęciami filozoficznymi.

II. 1. Problematyka epistemologiczna w filozofii XVII i XVIII w. Zdający:

3. rekonstruuje i porównuje epistemologiczne stanowiska empirystów, rekonstruuje wspierające je argumenty ([…] radykalizacja empiryzmu u G. Berkeleya […]);

2. Problematyka ontologiczna w filozofii XVII i XVIII w. Zdający:

problemu; […] prawidłowo posługuje się pojęciami filozoficznymi.

II. 1. Problematyka epistemologiczna w filozofii XVII i XVIII w. Zdający:

3. rekonstruuje i porównuje epistemologiczne stanowiska empirystów, rekonstruuje wspierające je argumenty ([…] radykalizacja empiryzmu u G. Berkeleya […]).

Schemat punktowania 2 p. – za poprawne uzupełnienie wszystkich wierszy tabeli. 1 p. – za poprawne uzupełnienie trzech wierszy tabeli. 0 p. – za odpowiedź niepełną lub błędną albo brak odpowiedzi.

Rozwiązanie

Zdania (tezy): Platona koncepcja idei Berkeleya koncepcja idei Idee istnieją w umysłach ludzkich. -^ X

Idee istnieją poza umysłami. X -

Idee istniały przed narodzinami Platona.

X X

Idee są rozciągłe. - -

Idee są tym, co postrzegamy. (^) - X

Idee są prawzorami rzeczy materialnych.

X -

Zadanie 8. (0–1)

I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Zdający rozpoznaje i rozumie problemy (pytania) filozoficzne.

II. 1. Problematyka epistemologiczna w filozofii XVII i XVIII w. Zdający: […] 3) rekonstruuje i porównuje epistemologiczne stanowiska empirystów, rekonstruuje wspierające je argumenty (J. Locke’a koncepcja tabula rasa , radykalizacja empiryzmu u G. Berkeleya [...]).

Schemat punktowania 1 p. – za poprawne przyporządkowanie obu tez odpowiednim filozofom.

0 p. – za odpowiedź niepełną lub błędną albo brak odpowiedzi.

Rozwiązanie

A2, B

Zadanie 9. (0–2)

I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Zdający rozpoznaje i rozumie problemy (pytania) filozoficzne. II. Tworzenie wypowiedzi. Zdający […] prawidłowo posługuje się pojęciami filozoficznymi.

IV. Umiejętności logiczne. Zdający […]

6. Objaśnia i wykrywa niektóre typy błędów logicznych występujące w rozumowaniach niesformalizowanych, jak: ekwiwokacja, regres w nieskończoność, błędne koło, przesunięcie kategorialne, non sequitur.

Schemat punktowania 2 p. – za poprawne nazwanie błędu oraz wyjaśnienie, na czym błąd polegał. 1 p. – za poprawne nazwanie błędu lub wyjaśnienie, na czym błąd polegał. 0 p. – za odpowiedź błędną lub brak odpowiedzi.

Przykładowe rozwiązanie

a) błąd ekwiwokacji (wieloznaczności)

b) Termin „wielki” ma inne znaczenie w przesłance drugiej niż w przesłance pierwszej.

Zadanie 10. (0–2)

I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Zdający rozpoznaje i rozumie problemy (pytania) filozoficzne; rozumie filozoficzne rozwiązania tych problemów i wspierające je argumenty […].

I. 3. Problematyka epistemologiczna w filozofii starożytnej. Zdający:

3. przeprowadza analizę i interpretację co najmniej jednego z następujących tekstów: b) Sekstus Empiryk, Zarysy Pirrońskie (fragment);

4. Problematyka etyczna w filozofii starożytnej. Zdający:

2. rekonstruuje i porównuje klasyczne stanowiska etyczne, rekonstruuje wspierające je argumenty (intelektualizm etyczny Sokratesa, etyka cnót Arystotelesa, hedonizm Epikura, etyka stoicka);
3. przeprowadza analizę i interpretację co najmniej jednego z następujących tekstów: […] d) Epikur, List do Menoikeusa (fragment), e) Epiktet, Diatryby (fragment).

tekstu prawidłowo posługuje się pojęciami filozoficznymi;

Schemat punktowania 2 p. – za podanie właściwej odpowiedzi wraz jej poprawnym uzasadnienie i przytoczeniem cytatu. 0 p. – za odpowiedź niepełną lub błędną albo brak odpowiedzi.

Rozwiązanie

Odpowiedź: Nie.

Przykładowe rozwiązanie:

Uzasadnienie: Gdy istniejemy, lęk przed śmiercią jest nieracjonalny, ponieważ nie istnieje

przedmiot tego lęku, czyli śmierć. Natomiast w momencie, gdy istnieje śmierć, nie istnieje już

ten, kto się boi.

Odpowiedni fragment tekstu: „gdy my istniejemy, śmierć jest nieobecna, a gdy tylko śmierć

się pojawi, wtedy nas już nie ma”.

Zadanie 13. (0–3)

II. Tworzenie wypowiedzi. Zdający formułuje podstawowe pytania (problemy) oraz tezy filozoficzne, prawidłowo rekonstruuje poznane argumenty; porównuje różne rozwiązania tego samego problemu; jasno prezentuje własne stanowisko w dyskusji, popiera je rzetelną argumentacją oraz przykładami; prawidłowo posługuje się pojęciami filozoficznymi; stosuje argumentację filozoficzną do rozpatrywania problemów życia codziennego i społecznego.

I. 4. Problematyka etyczna w filozofii starożytnej. Zdający:

2. rekonstruuje i porównuje klasyczne stanowiska etyczne, rekonstruuje wspierające je argumenty ( […] hedonizm Epikura […]).

4. Problematyka etyczna w filozofii nowożytnej. Zdający:

1. rekonstruuje i porównuje koncepcje moralnej oceny czynów, rekonstruuje wspierające je argumenty ([…] utylitaryzm J. S. Milla).

Schemat punktowania Po 1 p. za:

• poprawną nazwę stanowiska
• poprawne wyjaśnienie stanowiska Epikura
• poprawne wyjaśnienie stanowiska Milla. 0 p. – za odpowiedź błędną albo brak odpowiedzi.

Rozwiązanie Nazwa stanowiska: utylitaryzm

Przykładowe wyjaśnienie: Wg Epikura żadna przyjemność nie może być złem, ale szczęście gwarantują tylko przyjemności naturalne i konieczne. Człowiek roztropny powinien wybierać przyjemności naturalne i konieczne, ograniczać naturalne i niekonieczne a wystrzegać się nienaturalnych i niekoniecznych. Władza i bogactwo, to przyjemności nienaturalne i niekonieczne, a zatem należy się ich wystrzegać.

Wg Milla władza i bogactwo mogą być uznane za przejaw dobrego życia, o ile prowadzą do maksymalizacji szczęścia jak największej liczby ludzi.

Zadanie 14. (0–2)

II. Tworzenie wypowiedzi. Zdający formułuje podstawowe pytania (problemy) oraz tezy filozoficzne, […] prawidłowo posługuje się pojęciami filozoficznymi.

I. 4. Problematyka etyczna w filozofii starożytnej. Zdający:

2. rekonstruuje i porównuje klasyczne stanowiska etyczne, rekonstruuje wspierające je argumenty ([...] etyka cnót Arystotelesa). II. 4. Problematyka etyczna w filozofii nowożytnej. Zdający:
3. rekonstruuje i porównuje koncepcje moralnej oceny czynów, rekonstruuje wspierające je argumenty ([…] kantowska etyka obowiązku, utylitaryzm J. S. Milla).

Schemat punktowania 2 p. – za poprawne przyporządkowanie wszystkich terminów. 1 p. – za poprawne przyporządkowanie pięciu lub czterech terminów. 0 p. – za odpowiedź niepełną lub błędną albo brak odpowiedzi.

Rozwiązanie Teorie etyczne Terminy Arystotelesowska etyka cnót Dzielność etyczna, umiar

Kantowska etyka obowiązku Imperatyw kategoryczny, obowiązek

Utylitaryzm J.S. Milla Korzyść, konsekwencje

Zadanie 15. (0–25)

Wymagania ogólne

II. Tworzenie wypowiedzi Zdający formułuje podstawowe pytania (problemy) oraz tezy filozoficzne; porównuje różne rozwiązania tego samego problemu; jasno prezentuje własne stanowisko […]; popiera je rzetelną argumentacją oraz przykładami; prawidłowo posługuje się pojęciami filozoficznymi […].

Strona 13 z 13

wprowadzenie uzasadnione jest przez zdaj

ącego. Swobodne pos

ługiwanie si

ę^ wiedz

ą

i terminologi

ą^ filozoficzn

ą.

Argumentacja zrównowa

żona – zdaj

ący pos

ługuje si

ę^ przynajmniej 1 wa

żkim argumentem

i 1 kontrargumentem. Uzasadnienie argumentacji wystarczaj

ące dla zrozumienia stanowiska

zdaj

ącego. Sporadyczne u

życie poj

ęć

filozoficznych.

3

Argumentacja w

ąska – zdaj

ący przywo

łuje jedynie argumenty, a brak kontrargumentów lub

odwrotnie. Uzasadnienie argumentacji ogólnikowe.Pojedyncze u

życie poj

ęć

filozoficznych lub ich brak.

2

Argumentacja w

ąska –zdaj

ący przywo

łuje jedynie argumenty, a brak kontrargumentów lub

odwrotnie. Argumenty lub kontrargumenty nieistotne (drugorz

ędne). Uzasadnienie

powierzchowne (infantylne).

1

d)

Krytyczne

Uzasadnienie obejmuje analiz

ę^ krytyczn

ą^ argumentów i kontrargumentów, zdaj

ący rozwa

ża

racje przemawiaj

ące na rzecz danych argumentów i uzasadnia wprowadzenie

kontrargumentów.

4

4

Analiza krytyczna obecna, ale w stopniu niewystarczaj

ącym, np. bez uzasadnienia

kontrargumentacji.

2

e)

Nawi

ązania

do innychdziedzinkultury

Zdaj

ący swobodnie nawi

ązuje/wykazuje zwi

ązek mi

ędzy filozofi

ą^

a innymi dziedzinami

kultury (literatur

ą, sztuk

ą).

3

3

Zdaj

ący w niewielkim stopniu nawi

ązuje do innych dziedzin kultury.

2

IIIKompozycjapracy

Poprawna i przejrzysta kompozycja pracy – wyodr

ębnione i konsekwentnie uporz

ądkowane cz

ęś

ci pracy

niezb

ędne do jasnego sformu

łowania i uzasadnienia stanowiska.

2

2

Zaburzenia w kompozycji pracy.

1

IVPoprawno

ść

ję

zykowa

Praca napisana j

ęzykiem komunikatywnym i na ogó

ł^ poprawnym pod wzgl

ędem sk

ładniowym, leksykalnym,

frazeologicznym, fleksyjnym, ortograficznym i interpunkcyjnym.

2

2

Praca napisana j

ęzykiem w wi

ększo

ści komunikatywnym. Wyst

ępuj

ą^

błę

dy fleksyjne, leksykalne, frazeologiczne,

ortograficzne i interpunkcyjne.

1