Docsity
Docsity

Przygotuj się do egzaminów
Przygotuj się do egzaminów

Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity


Otrzymaj punkty, aby pobrać
Otrzymaj punkty, aby pobrać

Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium


Informacje i wskazówki
Informacje i wskazówki

Filozoficzne podstawy pedagogiki - Notatki - Filozoficzne podstawy pedagogiki - Część 2, Notatki z Pedagogika, badania pedagogiczne

Notatki omawiające filozoficzne podstawy pedagogiki; nauki praktyczne i teoretyczne, itp

Typologia: Notatki

2012/2013

Załadowany 04.03.2013

Polanski_R
Polanski_R 🇵🇱

4.6

(107)

353 dokumenty

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Filozoficzne podstawy pedagogiki - Notatki - Filozoficzne podstawy pedagogiki - Część 2 i więcej Notatki w PDF z Pedagogika, badania pedagogiczne tylko na Docsity! 13 Poznanie= rozwiązywanie praktyczne problemów. Życie to naturalna reakcja organizmu na problemy. Ważny jest środek a nie cel. Cel jest chwilowy, z momentem osiągnięcia staje się kolejnym środkiem do innego celu. Człowiek musi sprostać okolicznościom. Cel jest plastyczny bo okoliczności są zmienne. Cel to przewidywany wynik. Cel wychowania- oznacza uczenie inteligentnego działania (rozważne, przewidywanie konsekwencji) Problem- przekształcanie sytuacji nieokreślonej (wstępna, przedbadawcza) w określoną ( co należy czynić i za pomocą jakich środków) Poznanie staje się źródłem powstania nowej sytuacji (jednolity ciąg problemów i rozwiązań)- nie da się wydzielić czystego myślenia , następuje redukcja do praktycznego działania Ciągle jesteśmy w świecie działania, brak nam do niego dystansu. Wychowanie to kształcenie charakteru, zaprawianie dziecka do życia, do rozwiązywania problemów. Pierwsza postać życia społecznego to szkoła. Ma projektować typ społeczny, który chcielibyśmy ukształtować. Dzięki wychowaniu będzie można zmodyfikować społeczeństwo dorosłych ( ale według ich idei) Dziecko staje się więc narzędziem, którym posługuje się dorosły do wytworzenia nowego typu społeczeństwa. Dostosowanie się do życia społecznego- wyrobienie zdolności czynienia tego, co jest społecznie potrzebne Dewey jest niewrażliwy na słuch- bierne wchłanianie materiału, dzieci są niezróżnicowaną całością, działanie = indywidualizacja Słuchanie jest wstępem do samodzielnego myślenia, kształtowanie przez działanie- sposób na rozwinięcie sił umysłowych dziecka Świadomość ma charakter ruchowy. Zmierza do życia w działaniu Przeciwnik podziału na przedmioty. Prace ręczne (nauczanie historii, geografii, chemii) np.: tkactwo, historia wynalezienia warsztatów, z czego włókna, regiony uprawy Myśl jest twórcza- wynalazczość, człowiek wytwórca, wynalazca 1896- szkoła eksperymentalna w Chicago Poznać można tyko to co się wytworzyło. docsity.com 14 Wprowadzanie w rozwój gatunku ludzkiego: ontogeneza to skrócona filogeneza. Należy stwierdzić pojawienie się wynalazków i ich konieczność. Wiedza ma charakter instrumentalny. Ważne są kwestie praktyczne. Homo Faber: inteligencja = poznanie Introspekcja- koncentracja na własnym ja Życie jest największym dobrem- to się stało oczywiste ( od Galileusza konflikt między wytwarzaniem a introspekcją) Namacalny przedmiot introspekcji to biologiczny proces albo pusta świadomość samego siebie. Założenie: życie nie świat jest największym dobrem człowieka. Kontemplacja straciła sens. Myślenie stało się funkcją mózgu a nie umysłu. Szczęście pojmowane psycho-biologicznie] Pedagogika/ psychologia humanistyczna Powstała w opozycji do behawioryzmu (zarzucała mu redukcję do zachowań) i psychoanalizy (redukcja do popędów- co nie było prawdą) Dlaczego nie było prawdą? Freud: oznaczałoby to że osobowość ograniczamy tylko do obecność id Fromm: antagonizm między jednostką a społeczeństwem a przecież superego jest częścią osobowości. Id, Ego i Superego są nierozerwalną całością, subiektywne Ego uwikłane jest w obiektywne racje: irracjonalne popędy, obiektywizacja racjonalnych norm  są one racjonalne bo powściągają irracjonalne popędy () Obszary przymusu: Id (irracjonalny) i Superego (racjonalny) Czy rzeczywiście jest racjonalny? - konieczność norm dla trwania całości społ. wtedy racjonalny - normy prowadzą do nadmiernej redukcji potrzeb, nieuzasadniona nadwyżka cierpienia wtedy są nieracjonalne- trzeba się wyzwolić od lęku, potrzeba dystansu Wykład 9: 12.12.2006 Pedagogika humanistyczna c.d. Seksualność u Freuda: docsity.com 17 Empatyczne rozumienie- rozumienie reakcji ucznia niejako od wewnątrz, jak odbiera proces edukacji (nie oceniać i nie osądzać) Trzeba mieć wiarę w ludzki organizm i jego możliwości by móc to osiągnąć. Pozwolić wybrać uczącemu jego własną drogę Wykładowca zmienia się tak jak jego uczniowie- jak dziecko (infantylizacja) Nauczanie = wspieranie uczenia się Wykład 10: 19.12.2006 Uczeniu sprzyjają grupy spotkaniowe (kształci też tak administrację i biznesmenów)- nastawienie na klienta- w tym wypadku na ucznia. Sprzyjanie nowym zmianom i ułatwianie rozwoju. Ważne jest wchodzenie w prywatny świat czyjejś percepcji- wchodzenie w przeżycia innej osoby. Oznacza to rezygnację z własnych poglądów i wartości  psychoterapeuta rezygnuje z własnego „ja”, musi zatem być pewny siebie i umieć wrócić do swojego świata Terapeuta ma być autentyczny = ma być w zgodzie z samym sobą, autentyczność zmniejsza bariery między ludźmi Uczenie się polega na nauce podejmowania własnych decyzji i celów i odpowiedzialności za nie. Inteligentne zmierzanie do celów Wolność powinna być obecna w klasie. Jest wewnętrzna- odwołanie do Frankla, który mimo że był w obozie koncentracyjnym zachował wewnętrzną, subiektywną wolność, mimo że jestem w obozie to żyję z własnego wyboru, nie popełniam samobójstwa  wolność to uzupełnienie determinizmu W czasie udanej terapii pacjenci nabierają zdolności do akceptowania realiów świata zewnętrznego i wewnętrznego oraz sami stają się jego cząstkami Być wolnym to stawać się sobą (samorealizacja) Relacje z terapeutą - autentyczność terapeuty - bezwzględna akceptacja - empatia Samoistny wzrost organizmu, a czym człowiek różni się od rośliny? Człowiek w przeciwieństwie do rośliny musi żyć z innymi i powstaje sprzeczność, bo mój interes samorozwoju może być sprzeczny z rozwojem innej jednostki Środowisko- społeczeństwo nie rozwija się harmonijnie jak środowisko docsity.com 18 Jeżeli będziemy tylko stymulować to wychowamy egocentryków, a on się zemści w dorosłym życiu, wzmacniany jest przez bezwarunkową akceptację Autentyczność- introspekcja nie daje nam autentycznej wiedzy bo mamy tendencję do idealizowania siebie Człowiek skazany jest na walkę i cierpienie bo jest istotą duchową- wychowanie ma do tego przygotować. Człowieka nie należy sprowadzać tylko do potrzeb. Osiąganie poziomu duchowego wymaga wysiłku i zaburza harmonijny rozwój. Dziecko nie będzie podejmować wysiłku, skoro wie, że i tak będzie akceptowane Miłość to nie to samo co akceptacja ( ta teoria myli te dwa pojęcia) Wczuwanie nie oznacza znalezienia się na miejscu, bo to ciągle moje wczuwanie - sprzeczność między wychowaniem a uczeniem jako adaptacja do warunków - sprzeczność między akceptacją a komunikacją własnych uczuć - sprzeczność między rezygnacją z własnego „ja” a manifestacją uczuć - z jednej strony akceptacja świata zewnętrznego a z drugiej aktualizacja organizmu  natura indywidualna stoi w sprzeczności z naturą innych ludzi Mamy tu do czynienia z bezbolesnym konformizmem i unikamy walki i cierpienia a czerpiemy od innych Jednostka jako obiekt oddziaływań jest gotowym przedmiotem – w pedagogice humanistycznej i behawioryzmie Nikt nie może przewidzieć kim stanie się dziecko- nie jest gotowe Świat się zmienia i dlatego człowiek się zmienia i nie są to zmiany harmonijne PH- świat to środek do szczęścia jednostki Wykład 11: 09.01.2007 Uspołecznienie Możemy mówić o dwóch poglądach na uspołecznienie: 1) uspołecznienie jako konieczność historyczna (tradycja heglowska) 2) uspołecznienie czyli co się zmieniło od czasów polis greckich (H.Arendt) docsity.com 19 Propozycja Arendt Uspołecznienie odsyła do tego, co prywatne, określa relacje między tym co prywatne a publiczne. Odsyła do słowa społeczeństwo ( samo pojęcie pojawiło się dopiero w XVIII w, w literaturze z zakresu filozofii społecznej, wcześniej mówiło się o Kościele i Państwie) Społeczeństwo odróżnia się od tego co nazywamy wspólnotą, mimo że oba tworzą to, co nazywamy sferą publiczną. Wspólnotę od społeczeństwa odróżnia jednak rodzaj relacji jaki zachodzi pomiędzy nią a sferą prywatną. W Starożytności wspólnota (polis) była oddzielona od sfery publicznej. Jeśli chodzi o społeczeństwo to pewne interesy prywatne, związane z potrzebami życiowymi nabierają znaczenia publicznego (wzajemna zależność w imię potrzeb życia) Kryterium publiczne: coś co jest publiczne musi być widzialne i słyszalne przez każdego, obecność innych upewnia nas o realności świata i nas samych . Emocje, myśli czyli to co prywatne jest niepewne i mroczne. Może pojawić się w sferze publicznej ale wymaga to przekształceń a każde przekształcenie niszczy to, co prywatne. Arendt mówi: Miłość gaśnie w momencie jej upublicznienia. Publiczny = świat (wspólny wszystkim, różny od prywatnego miejsca) związany z wytworami ludzkimi, ze sprawami między ludźmi Żyć razem w świecie = żyjemy pośród rzeczy, które są wytworami ludzkich rąk, świat rozciąga się między nami jak stół wokół którego wszyscy siedzimy, z jednej strony nas łączy z drugiej można stwierdzić że nas dzieli. Obecnie: świat utracił moc zbierania ludzi razem (łączenia/ dzielenia). Świat jest planowany jedynie dla żyjących (dla jednego pokolenia). To prowadzi do degradacji przestrzeni publicznej. Jeśli chcemy to zmienić to należy budować świat dla pokoleń przyszłych, wykroczyć poza śmiertelność ludzką. Świat istniał przed naszymi narodzinami i będzie istniał po naszej śmierci- dzielmy więc go z innymi pokoleniami (wcześniejszymi i późniejszymi) Jeśli chcemy coś uchronić przed niszczącym wpływem czasu to musi wejść to w obszar publiczny. Musi być widzialne i słyszalne dla wszystkich. Tak robili starożytni w polis greckich i republice rzymskiej. Niepowtarzalność czynów czy słów jednostki przenoszono do nieśmiertelności pamięci. Dzielenie się tym pozwala przetrwać czynom i słowom i zyskać uznanie innych. Dziś uznanie zdobywa się tylko po to, żeby je skonsumować. Skorzystać z niego od razu. Np.: status jednostki zaspokaja aktualne potrzeby, bez wybiegania w przyszłość (osobista próżność). Takie uznanie nie ustanawia przestrzeni publicznej. Pieniądz staje się wspólnym mianownikiem zaspokajania potrzeb. docsity.com 22 uświadamiania sobie istoty człowieczeństwa jest uświadomieniem sobie wolności. Uniwersalizacja wolności w społeczeństwie nowoczesnym- wolni są wszyscy. Jednak taka sytuacja powoduje przeobrażenie wolności. Trzy obszary wolności: - moralności - prawny - ekonomiczny Obszar ekonomiczny: Nie ma przymusu pracy opartej na bezpośredniej przemocy, pojawia się dobrowolna umowa i wolność osobista. Praca służy zaspokajaniu potrzeb, Ta realizacja potrzeb jest zapośredniczona potrzebami innych jednostek; działalność ekonomiczna zależy od sytuacji na rynku-popyt i podaż. W społeczeństwie nowoczesnym polityczność wkracza do obszaru prywatności. Nie ma wolności ekonomicznej bez zasad rynku. Wykład 13: 20.02.2007 Filozofia Hegla c.d. Człowiek nie wie o tym, że jest wolny, uświadamia sobie wolność przez życie- wolność się uniwersalizuje i różnicuje. Wymiar prawny wolności: - równość wszystkich wobec prawa, nie ważne pochodzenie i płeć (każde różnice) - ma chronić interesy jednostki, postępowanie powinno być jawne - etyczność jest zapośredniczona wolnością wszystkich innych (wolność możliwa kiedy inni uznają naszą wolność) - moc prawa: nie tylko istnieje ale jest uznane przez intersubiektywne porozumienie jednostek (to, że prawo stanowi system reguł przejrzysty i jasny) - porozumienie osiąga się przez procedury demokratyczne Wolność moralna: docsity.com 23 Dla Hegla etyka to nie to samo co moralność. Etyka to reguły obowiązujące wszystkich, natomiast moralność to subiektywna wolność jednostki ( to, co dobre/ złe dla jednostki) Prawo gwarantuje wolność wiary (możliwość wyboru) i przekonań (nie poddają się one intersubiektywnej procedurze- dyskursowi i nie można w ich kwestii zawrzeć kompromisu) Kompromis jest wtedy kiedy każda ze stron z czegoś rezygnuje- zaspokajamy potrzeby wszystkich, ale nie muszą być one zaspokojone w całości) Moralne przekonania próbuje się wprowadzić do sfery publicznej- to powoduje że subiektywne przekonania narzuca się jednostkom (uznaje za obowiązujące)  w ten sposób powstaje ideologia: ktoś (partia, jednostka) przypisuje sobie moc rozstrzygania co jest dobre i słuszne Żeby możliwa była prywatność przekonań potrzebna jest gwarancja jaką może być intersubiektywna niezgoda na wprowadzenie tych wartości w sferę publiczną (podzielana niezgoda przez wszystkich) Wzajemność uznania to warunek autonomii jednostki- wszystkie podmioty uznają się wzajemnie jako podmioty wolne (bez tego wolność nie będzie chroniona) Wolność moja ograniczona wolnością innych. Racjonalność przymusu (początek-panowali najsilniejsi)- Przymus racjonalności (teraz- panują już nie ludzie a normy, instytucje, prawa)- konieczny ogólny konsensus dzięki którym racje, normy mogą być powszechnie uznawalne. Przymus zrozumienia i uznania że to, co dla każdego jest moje musi zostać urzeczywistnione za pomocą tego, co nasze (ważne dla wszystkich)i na odwrót to co jest nasze musi być potwierdzone przez to, co moje. Polis- oddzielone to, co prywatne od tego co publiczne, bez rozróżnienia na Państwo i Społeczeństwo Społeczeństwo nowoczesne- podstawą jest społeczeństwo obywatelskie, jego istnienie powoduje że sfera prywatna nie jest silnie oddzielona od sfery publicznej Człowiek przez swoją pracę jest częścią społeczeństwa obywatelskiego, dzięki temu gromadzi środki zapewniające mu możliwość posiadania sfery prywatnej (rodzinnej). Społeczeństwo obywatelskie jest celem i sensem życia rodziny (odbiera rodzinie wychowane przez nią jednostki i nadaje im status wolnych i autonomicznych jednostek) Wychowanie: Dzieci mają prawo do utrzymania i wychowania na koszt rodziny docsity.com 24 Rodzice mają prawo do korzystania z usług dzieci i krępowania arbitralnej woli dzieci (nie pozwalać na wszystko, dzieci mają mieć jakieś obowiązki) Zadanie wychowania: podnieść dzieci ze szczebla etyczności bezpośredniej na szczebel samodzielności i wolnej osobowości- czynić dzieci zdolne do wystąpienia z naturalnej jednostki rodzinnej i dążyć do usamodzielnienia. Dzieci same przeczuwają, że świat dorosłych jest czymś wyższym, dlatego chcą być dorosłe. Pedagogika zabawowa (Hegel ją krytykuje)- dzieciństwo dobre samo w sobie, problem pojawia się wtedy kiedy degraduje się dorosłość do formy dziecięcej (degraduje się to, czego chcą dzieci, hamuje się w ten sposób przejście od świata natury do świata ducha) Interesy partykularne (jednostkowe)- istota społeczeństwa obywatelskiego, przejawiają się w ramach norm, instytucji i procedur (= reguły gry), one pośredniczą w tworzeniu się tych interesów. Respektowanie ładu społecznego wymaga postawy zaufania i poczucia przynależności do Państwa (instytucjonalnym źródłem tej postawy jest konstytucja= patriotyzm konstytucji. Konstytucja jest wynikiem społecznego konsensusu. Całość nowoczesnego społeczeństwa oparta jest na racjonalnym i uznanym przez ogół ładzie prawnym- nie powstaje on obok różnic i separacji ale dzięki nim. Dobro wspólne zapośredniczone dobrem jednostki (indywidualnym) Jednostki nie uczestniczą bezpośrednio w rządzeniu ale za pomocą organów- ochrona własnych podmiotowych wartości. Prawo jest tym, co daje autonomicznej jednostce i zarazem scala wszystkie jednostki (ona nie uświadamia sobie tej całości, tego że działa na jej rzecz) Aktywność podzielona- każdy z nas ma jakąś część do wykonania. Etyczność nie jest bezpośrednia ale zapośredniczona uznaniem reguł (u podstaw uznania leży autonomiczna świadomość prawna, dzięki regułom prawnym możliwe jest istnienie wspólnoty jako całości) Powstaje pytanie czy prawo to wystarczające spoiwo ? - racjonalność ludzkich działań może przerodzić się w czysty formalizm - ludzie mają skłonność do obchodzenia prawa a nawet łamania go Porównanie Arendt/ Hegel: 1. Oboje przeciwstawiają sobie polis greckie i społeczeństwo nowoczesne, jednak inaczej widzą społeczeństwo nowoczesne: a. Hegel: społ. obywatelskie b. Arendt: społ. masowe 2. Dobro wspólne: docsity.com