Pobierz Filozoficzne podstawy pedagogiki - Notatki - Filozoficzne podstawy pedagogiki - Część 4 i więcej Notatki w PDF z Pedagogika, badania pedagogiczne tylko na Docsity! 37 Rozumienie to jedność ogółu i szczegółu. Mowa dzieje się wg pewnych reguł, praw, trzeba też wziąć pod uwagę styl mowy Język jako narzędzie, które da się ująć naukowo, ale nie da się tego zrobić bo jesteśmy zanurzeni (brak tekstu) Mówienie to coś więcej niż reguły, nie można go sprowadzić do praw, struktury ani do psychologicznego znaczenia języka. Potem skłania się Sch do psychologii, mowę odnosi do całości życia, które tą mowę wyraża. Interpretacja psychologiczna: poszczególna mowa wyraża całość życia.. Interpretator powinien wczuć się w położenie autora tekstu, by ten tekst zrozumiał (=ująć proces stworzenia dzieła, odtworzyć pierwotny aut (?) twórczy Sch: nie istotne jest to, co tekst mówi, ważne uzmysłowienie wewnętrznego myślenia autora (akcent nie na sens a na myślenie autora) Interpretator : - powinien lepiej rozumieć twórcę niż on sam (int w lepszej pozycji niż autor). - powinien wczuć się w autora i jego dzieło (równość duchowa) Każdy człowiek ma w sobie minimum 2-go człowieka (jesteśmy dzięki temu równi) Interpretacja psychologiczna przetrwała bardzo długo Podsumowanie hermeneutyki Sch: - uniwersalna teoria sztuki rozumienia - na pierwszym planie język - normatywizm na dalszym planie - poszerza pole, nie tylko to, co napisane - rozumienie opiera się na rozmowie - rozmowa, porozumienie istotne - tekst jest źródłem obiektywnej prawdy- uwolnił hermeneutykę od momentów normatywnych - rozumienie odtwórczym powtórzeniem rozumienia autora - hermeneutyka podstawą wszystkich historycznych nauk humanistycznych. Wykład 21: 24.04.2007 Wiek XIX- wiek scjentystów, poznanie naukowe jest jedyne, wszystkie obszary nie będące doświadczalne stoją pod znakiem zapytania. Nauka/ naukowość to gwarant obiektywności. docsity.com 38 Wiek XIX- wiek świadomości historycznej- zmienność ludzkich dokonań i myślenia, stosuje się do całego doświadczenia ludzkiego oprócz nauki – nauka niby wolna od świadomości historycznej Nauki humanistyczne- wg scjentystów to nauki historyczne i ich twierdzenia są nieobiektywne. Neokantyzm badeński- odpowiedź humanistów: Wilhelm Wildenband- nowa koncepcja nauk: - nauki nonoetyczne- zmierzają do ustanowienia praw (przyrodoznawstwo) - nauki idiograficzne- zmierzają do ustalania faktów (n. humanistyczne) Henrich Rickert- ze względu na przedmiot nauk: - nauki o naturze =nonnetyczne - nauki o kulturze = idiograficzne; to, co je odróżnia to specyfika tworzenia pojęć, są one odnoszone do wartości Wartość można rozumieć na dwa sposoby: 1. Nie są faktami danymi empirycznie, są tym co uznane za wartość w danej kulturze (obowiązujące), relatywizm/ subiektywizm 2. Ponad wartościami zrelatywizowanymi do kultury i historii rozciąga się królestwo wartości ponadhistorycznych (założenie ich istnienia) Wartość- z klasycznej ekonomii politycznej (Rudolf Lotze XIX w), wiąże się z gospodarką rynkową, z pojęciem towaru (wymieniona na inną- może być to taka rzecz, zawiera się w tym pojęciu wymienialność), wartość ustala rynek: popyt i podaż. Nosicielem wartości jest społeczeństwo= sieć powiązań między ludźmi, nie pojedynczym człowiekiem, człowiek uspołeczniony to powiązany z innymi Pojęcie wartości zastąpiło pojęcie idei. Idee są transcendentne, stałe, do jednego człowieka, idee w nowożytności są w stosunkach społecznych, są relatywne i następuje zmiana np.: dobro jeśli nie jest ideą a wartością można je wymienić na sukces, władzę Wartości absolutne to pojęcie wewnętrznie sprzeczne!! ( są zawsze relatywne) Nadanie wartości czemuś = odbieranie temu czemuś absolutności, degradacja do tego co zmienne i wymierzalne docsity.com 41 Życie przejawia się w ekspresjach , które stają się obiektywne (religia, prawo, moralność)- przejawy ducha Wykładnią życia jest obiektywizacja. Samo życie jest zmienne, dzieje się w czasie Obiektywizacje mają być stałe, pewne i mają taką samą strukturę hermeneutyczną jak życie (relacja część-całość). Życie ma być podstawą nauk humanistycznych, tak więc hermeneutyka wynika stąd, że D opiera całą filozofię na życiu, wyprowadza ją z życia. Żeby zrozumieć obiektywizacje trzeba sprowadzić je tam, skąd wyszły, zrozumiemy obcość i przezwyciężymy ją. Trzeba przenieść się w przeszłość, ale trzeba ją uwolnić od własnej świadomości historycznej, która jest historycznym rozumem, który ma świadomość swojego uwarunkowania, ale to uwarunkowanie pokonuje. Tu chodzi o zmysł historyczny- wyróżniona postać świadomości, bo wie o własnym uwarunkowaniu i wie że może wyrwać się i że nauki historyczne mogą być obiektywne. 1. Świadomość jako bezpośredni wyraz życia- tradycję mierzy własną miarą i stosuje własną miarę naiwnie sobie przyswaja własną tradycję i tak ją przyswajając, dalej ją kształtuje 2. Świadomość jako możliwość postawy historycznej- zmysł historyczny zwraca się ku świadomości bezpośredniej i wie że jest ona naiwna i chce jej uniknąć i pokonać Jak przejść z 1 do 2 świadomości? Nie ma takiej możliwości (niespójność myśli D) D zmierzał do unaukowienia nauk humanistycznych, ale to nie łączy się z jego filozofią życia. Ta niespójność objawia się w dwóch ujęciach obiektywizacji życia. Wiedza znajduje się w życiu, czyli chodzi tu o refleksję życia nad samym sobą- to prowadzi do wątpienia Poznanie jest ważne- to które jest pewne dzięki postawie wątpiącej. Obiektywizacje są samorzutne, spontaniczne bo są wyrazem życia, które jest przeżywane. Pewność i wątpienie które są w nich zawarte są bezpośrednie. Wykład 23: 15.05.2007 Niespójność w myśleniu D pojawia się gdy D raz wychodzi od samego życia, innym zaś razem od obiektywizacji życia. W obiektywizacjach pewność i wątpienie są obecne, tak jak w życiu. Subiektywności łączą się w obiektywność społeczną. Dogmaty należy poddać refleksji. Wątpienie metodyczne (naukowe) pochodzi od Kartezjusza. Wątpienie i pewność nauk musi być tego samego rodzaju co pewność w życiu. Jednak w D tak nie jest. Dogmaty trzeba odrzucić i przyjąć postawę wątpiącą wobec całej tradycji. Tradycja powinna być przedmiotem poznania. docsity.com 42 Metodyczne wątpienie nie da się pogodzić z filozofią życia. Pewność można uzyskać przez odrzucenie autorytetów. O celach ludzkiej egzystencji nie nauczy nas nauka. D nie udało się zadowalająco odpowiedzieć na pytanie o warunki poznania historycznego. D umetodycznił rozumienia w celu ukształtowania naukowej zdolności interpretacji. Rozumienie jest metodą, ale inną niż w naukach przyrodniczych. Świadomość historyczna u D- historycyzm czyli taka świadomość która redukuje przekaz tradycji do czasu i miejsca jego powstania. Ważny jest kontekst powstania dzieła. Maleje znaczenie samego dzieła. Zamyka się dziełu „usta”. Zrozumieć dzieło to osadzić je w kontekście. Rzeczywiste doświadczenie historyczne nie jest żadną metodą. D zdawał sobie sprawę z uwarunkowania twórcy dzieła kontekstem. Jednak wg niego można się wyrwać z tego uwarunkowania. Hermeneutyka wg Gadamer nie mieści się w teorii interesów poznawczych Habermasa. Hermeneutyka nie jest nauką lecz filozofią a jej charakter jest uniwersalny. To, co mówi hermeneutyka stosuje się do nauki. H jest teorią myślenia co wywyższa ją ponad naukę. Nauka posługuje się metodycznością, w nauce rozumieją się za pomocą paradygmatów. W nauce pierwszeństwo ma sąd. Natomiast filozofia traktuje rozumienie jako twórcze myślenie, uwalniające się od schematów. Problematyzuje się to, co jest zwykłe, oczywiste. Pierwszeństwo więc zyskuje pytanie. Wiąże się to z pojęciem doświadczenia, który ma charakter pozytywny (powtarzalny)- w nauce. Jednak wg Gadamer takie doświadczenie nic nas nie uczy, dlatego prawdziwe i ważne doświadczenie ma charakter negatywny. To, co było bezproblematyczne ukazuje się jako problematyczne. Dopiero w takiej sytuacji możemy zacząć pytać. Gadamer wyróżnia dwa obszary: I Rozumienie Innego (relacja Ja-Ty)- trzy znaczenia pojęcia rozumienia z trzema sposobami doświadczenia Ty przez Ja. 1. Rozumieć Innego oznacza znać go i móc przewidzieć jego zachowania. Ten inny staje się środkiem do naszych celów. W toku takiego doświadczenia Ty pada pytanie o prawidłowości zachowań ludzi. Jest to pytanie pozorne, gdyż nie jest otwarte tzn. zakładające możliwość różnych odpowiedzi. W naukach społecznych odpowiedź na to pytanie steruje innymi, ale sami się w to nie angażujemy. Ten kto steruje ludźmi pozostaje w odpowiedniej odległości od tych którymi steruje. Nadawcą pytania jest ktoś anonimowy, nie każdy z nas. Odpowiedź też skierowana jest do kogoś anonimowego, którym może być każdy albo nikt. Pytanie o reguły rządzące docsity.com 43 zachowaniem Gadamer nazywa niepedagogicznymi- ta wiedza nie wpływa na nasze bycie w świecie, na nas samych będących tu i teraz. Wykład 24:22.05.2007 2. Doświadczenie Ty przez Ja: Rozumienie Innego jako osoby i wciągnięcie go w obszar własnej refleksji. Uważamy, że go lepiej rozumiemy niż on sam. Relacja ta ma charakter wzajemności tzn. przechwytujemy nawzajem swoje żądania. Jest nieuświadomiona ale obie osoby dążą do dominacji- okazywanie troskliwości jako jej przejaw. Pozornie odpowiadamy i nie dajemy powiedzieć. Uświadamiamy to sobie jako lepsze rozumienie Innego- autorytarna forma troskliwości. 3. Doświadczenie Ty: doświadczam Innego, który wysuwa swoje żądania - słuchamy go, wzajemna otwartość- więź łączy Ja i Ty - nie jest to przejrzenie ani wczucie ale słuchanie - wzajemność powoduje, że rozumienie Innego staje się rozmową, dialogiem- otwarcie na nowe doświadczenia - gotowość na nowe doświadczenia- pytanie i niejednoznaczność. Sens pytania wyznacza kierunek z którego nadejdzie odpowiedź (pytamy czy jest tak czy tak- odpowiedzi wykluczają się) - otwartość pytania nie jest bezgraniczna tzn. jest ono ograniczone przez swoje horyzonty - pytanie sensowne musi być otwarte i pod uwagę bierzemy różne racje i kontrargumenty - trudniej jest pytać, bo trafne pytanie musi osiągnąć obszar tego, co jest w równowadze- nie można się tego nauczyć - wiedza która prowadzi do zadania pytania to wiedza że się nie wie - Sokrates wywołuje zamęt u uczniów i pojawiają się pytania jako pomysły, na które się wpada - konieczne jest odłączenie się od utrwalonych opinii- doświadczenie negatywne bo gubimy rzeczywistość - zadawanie pytań to sztuka wspólnego dochodzenia do rozświetlenia, to nie to samo co walka na argumenty - sztuka pytania = myślenia = rozmowy- musi mieć strukturę pytanie odpowiedź bo to chroni partnerów rozmowy przed rozmijaniem się docsity.com