Finanse Publiczne: Podstawowe Pojęcia i Funkcje | Notatki Finanse publiczne

Finanse publiczne

1. Finanse są to zjawiska i procesy pienieżne, ogół zjawisk

ekonomicznych związanych z gromadzeniem i podziałem zasobów

pieniężnych, jest to zasób pieniądza służący prowadzeniu działalności

gospodarczej, zarządzanie środkami pieniężnymi w związku z

prowadzeniem działalności gospodarczej lub inną działalnością, zasoby

pieniężne pozostające do dyspozycji osoby, kraju, organizacji

2. Dynamiczne ujęcie ﬁnansów ogranicza się zjawiska ﬁnansowe do

tych zjawisk pieniężnych, z którego wiąże się występowanie pieniądza w

ruchu, przedmiotowe ujęcie ﬁnansów polegające na ograniczeniu zakresu

ﬁnansów do sfery wymiany produktów i usług.

3. Przedmiot nauki ﬁnansów opis ruchu pieniądza w szczególności

jego tworzenie, kreacja w systemie bankowym, cyrkulacja, krążenie

pieniądza między jednostkami gospodarującymi, osiadania pieniądza w

postaci oszczędności gospodarstw domowych i rezerw pieniężnych

przedsiębiorstw.

4. Pojęcia szersze od pojęcia ﬁnanse:

a) gospodarka ﬁnansowa obejmuje wszystkie formy działania związane z

przygotowaniem wszelkiego rodzaju, z faktyczną realizacją operacji

pieniężnych, z ewidencją i analiza przebiegu operacji pieniężnych.

Polityka ﬁnansowa-to dokonywanie wyborów zarówno celów, które mają

być osiągnięte w wyniku gospodarki rynkowej, jak też wyborów sposobów

i metod osiągania tych celów.

5. deﬁnicje pieniądza: Pieniądz to udokumentowane przyrzeczenie

wartości o ogólnej wartości, przy czym obszar jego ważności ograniczony

jest kręgiem wspólnoty płatniczej, jest to wszystko, co jest powszechnie

akceptowane jako środek regulowania zobowiązań, pieniądzem jest to, co

spełnia funkcje przypisane tej kategorii ekonomicznej .Pieniądzem

niezależnie od jego zewnętrznej formy i porządku gospodarczego jest

powszechnie akceptowany prawnie gwarantowany środek płatniczy, który

może wyrażać, przechowywać i przekazywać wartość, którego wartość jest

ściśle związana z produktem.

6. Funkcje pieniądza:

Podstawowe funkcje pieniądza:

- miernika wartości za pośrednictwem pieniądza wyraża się w cenach

wartości wszystkich towarów w jednoimiennych wartościach denominatora

lub środkiem wyrażania wartości środek cyrkulacji pieniądz przekształca

bezpośrednią wymianę towaru za towar w akt kupna i akt sprzedaży.

Pochodne funkcje pieniądza:

- środek tezauryzacji pieniądz służy gromadzeniu i przechowywaniu

majątku, jest to pieniądz pasywny. środek płatniczy regulowanie

zobowiązań dłużnyc

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Finanse Publiczne: Podstawowe Pojęcia i Funkcje i więcej Notatki w PDF z Finanse publiczne tylko na Docsity!

Finanse publiczne

Finanse są to zjawiska i procesy pienieżne, ogół zjawisk ekonomicznych związanych z gromadzeniem i podziałem zasobów pieniężnych, jest to zasób pieniądza służący prowadzeniu działalności gospodarczej, zarządzanie środkami pieniężnymi w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej lub inną działalnością, zasoby pieniężne pozostające do dyspozycji osoby, kraju, organizacji
Dynamiczne ujęcie finansów ogranicza się zjawiska finansowe do tych zjawisk pieniężnych, z którego wiąże się występowanie pieniądza w ruchu, przedmiotowe ujęcie finansów polegające na ograniczeniu zakresu finansów do sfery wymiany produktów i usług.
Przedmiot nauki finansów opis ruchu pieniądza w szczególności jego tworzenie, kreacja w systemie bankowym, cyrkulacja, krążenie pieniądza między jednostkami gospodarującymi, osiadania pieniądza w postaci oszczędności gospodarstw domowych i rezerw pieniężnych przedsiębiorstw.
Pojęcia szersze od pojęcia finanse: a) gospodarka finansowa obejmuje wszystkie formy działania związane z przygotowaniem wszelkiego rodzaju, z faktyczną realizacją operacji pieniężnych, z ewidencją i analiza przebiegu operacji pieniężnych. Polityka finansowa-to dokonywanie wyborów zarówno celów, które mają być osiągnięte w wyniku gospodarki rynkowej, jak też wyborów sposobów i metod osiągania tych celów.
definicje pieniądza: Pieniądz to udokumentowane przyrzeczenie wartości o ogólnej wartości, przy czym obszar jego ważności ograniczony jest kręgiem wspólnoty płatniczej, jest to wszystko, co jest powszechnie akceptowane jako środek regulowania zobowiązań, pieniądzem jest to, co spełnia funkcje przypisane tej kategorii ekonomicznej .Pieniądzem niezależnie od jego zewnętrznej formy i porządku gospodarczego jest powszechnie akceptowany prawnie gwarantowany środek płatniczy, który może wyrażać, przechowywać i przekazywać wartość, którego wartość jest ściśle związana z produktem.
Funkcje pieniądza: Podstawowe funkcje pieniądza:

miernika wartości za pośrednictwem pieniądza wyraża się w cenach wartości wszystkich towarów w jednoimiennych wartościach denominatora lub środkiem wyrażania wartości środek cyrkulacji pieniądz przekształca bezpośrednią wymianę towaru za towar w akt kupna i akt sprzedaży. Pochodne funkcje pieniądza:
środek tezauryzacji pieniądz służy gromadzeniu i przechowywaniu majątku, jest to pieniądz pasywny. środek płatniczy regulowanie zobowiązań dłużnyc

Cechy pieniądza:brak kosztów transformacji, brak dochodu z wartości przechowywanej w formie pieniężnej, stała wielkość nominalnej wartości przechowywanej w pieniądzu.
Teorie metalistyczne inaczej towarowe, kruszcowe, które wywodzą istotę pieniądza z jego wewnętrznej wartości
Teoria nominalistyczna - wywodzi z jego wartości abstrakcyjnej. Teoria konwencyjna wywodzi istotę pieniądza z faktu zawarcia przez wszystkich członków przedsiębiorstwa niepisanej umowy uznającego określony środek za pieniądz
Potrzeba wymiany dóbr była przyczyną pojawienia się pieniądza. W dziejach ludzkości posługiwano się różnymi formami pieniądza: od pieniądza towarowego, poprzez metale szlachetne, monety, by w końcu korzystać z papieru jako środka umożliwiającego zapłatę za dobra i usługi.
Gospodarka, w której występuje bezpośrednia wymiana dóbr i usług za dobra i usługi nazywa się gospodarką barterową. Pieniądzem towarowym były różnorodne dobra: suszone ryby, herbata, sól, muszelki, bursztyn, sztuki bydła, niewolnicy, ziarna kakao, jedwab. Aby pieniądz mógł stać się pieniądzem towarowym, musiał posiadać pewną realną wartość. Z czasem istotnego znaczenia nabierały takie cech jak podzielność i trwałość. W związku z tym coraz powszechniej jako pieniądz zaczęto używać metali szlachetnych.
Pieniądz metalowy występował w postaci brył lub kawałków kruszcu (złota, srebra) lub stopów (elektronu, mosiądzu)
Metale trwale, dobrze przechowują wartość, są podzielne, są łatwe do przenoszenia, są powszechnie akceptowane w różnych kulturach,, pieniądz monetarny w postaci krążka metalowego opatrzonego wybitymi elementami plastycznymi przetrwał do naszych czasów. System wielometalowy (sou, ecv, unidor), system dwumetalowy-urzędowa relacja wartości wymiennej monet, 14gr srebra =1gr złota
Kwit depozytowy mogą być bezpiecznie przenoszone, są środkiem realizowania płatności.
System wymienialności pieniądza papierowego na złoto: system pełnej wymienialności, system sztabowy-złotowy, system dewizowo-złoty
Reglamentacja emisji skarbowego pieniądza papierowego: pełne pokrycie emisji banknotów, limit emisji banknotów ustalany przez państwo, emisja banknotów w proporcji do zasobów
Pieniądz bezgotówkowy forma zapisu na r-ch bank. , wkłady na żądanie i terminowe w banku komercyjnym oraz banku centralnym.
Klasyfikacja współczesnych form pieniądza: forma gotówkowa-(bilety banku centralnego, bilon metalowy), forma bezgotówkowa (depozyty na rachunkach banku centralnego, depozyty na r-kach innych banków, płatne na każde żądanie, rozporządzalne czekiem, nierozporządzalne czekiem, krótkoterminowe, długoterminowe)

Funkcje banków komercyjnych funkcje kredytowa, pieniężna , lokacyjna, funkcje pośredników finansowych, funkcja transakcyjna banków, funkcja transformacji kwot, terminów,
Kryterium specjalizacji banków specjalizacja w dziedzinie określonych operacji bankowych (np. kredytowanie budownictwa mieszkaniowego, udzielanie kredytu hipotecznego), specjalizacja w zakresie współpracy z określoną grupą klientów (współpraca z rolnikami, finansowanie drobnej wytwórczości), kryterium kredytów długo-i krótkoterminowych, kryterium funkcjonalne-finansujące eksploatację, kryterium terytorialne.
mnożnik kreacji pieniądza - zmiana wielkości podaży pieniądza wynikająca ze zmiany bazy monetarnej o jednostkę
Mnożnik bazy monetarnej relacja ilości pieniądza transakcyjnego do ilości pieniądza BC.mb=M1/MO
mb =GL+Dż mb = GL+Dż Gl+Dżmb= GL+Gbk+Dbk-Kbk Gl+Ro+Rn+Rp Mb = G+1 G+r +rtxt+n-p
Wskaźnik gotówkowy :g=G/Dż wskaźnik utrzymywania gotówki, zamiast depozytów, jeśli stopa procentowa rośnie to skłonność to utrzymywania rezerw depozytowych rośnie, jeśli wysokość opłat bankowych rośnie tym mniejsza jest skłonność to dokonywania operacji bankowych.
Wskaźnik depozytów terminowych t=Dt/Dż współczynnik skłonności do tezauryzacji pieniądza wkładowego przez społeczeństwo, skłonności do utrzymywania depozytów terminowych zamiast depozytów na żądanie.
wskaźnik rezerw nadobowiązkowych n= Rn/Dż utrzymywanych przez banki rozliczeniowe w banku centralnym, im wyższy wskaźnik rezerw tym mniejsza część może być przeznaczona na kredyty
wskaźnik rezerw pożyczonych : p=Rp/Dż od banku centralnego przez banki rozliczeniowe, im większy wskaźnik tym większe możliwości kredytowe.
podmioty i czynniki kształtujące podaż pieniądza: Bank centralny r2rt-polityka rezerw obowiązkowych-depozyty w banku centralnym bm, bank centralny działalność emisyjna-gotówka, bank centralny polityka stóp redyskontowych, operacje otwartego rynku-banki komercyjne- zaufanie do banków- społeczeństwo-produkty bankowe , oprocentowanie
Ustrojowa polityka pieniężna kształtuje w sposób systematyczny i długofalowy ramowe warunki realizacji procesowej polityki pieniężnej, pozycja banku centralnego do państwa. Najważniejszym podmiotem jest parlament oraz rząd w zakresie wydawanych ustaw, cele cel główny stabilizacja wartości pieniądza krajowego, cel końcowy wystarczające finansowanie realnego wzrostu gospodarczego, cel długofalowy ustalenie

tempa ekspansji pieniądza, instrumenty ustawy, w tym zasadnicza , rozporządzenia

procesowa polityka pieniężna ma za zadanie określić kombinacje celów i środków związanych ze sterowaniem zjawiskami i procesami w ramach gospodarki pieniężnej, w związku z tym BC w ramach zakreślonych podejmuje działania operacyjne mające wywołanie pożądanych zachowań banków oraz podmiotów niebankowych. Podmiotami są parlament, rząd, w pewnych sytuacjach instytucje międzynarodowe, cel neutralizacja impulsów zakłócających gospodarkę pieniężną, instrumenty instrumenty kontroli ogólnej, kontroli selektywnej, oddziaływanie przez perwazję.
instrumenty kontroli ogólnej polityka rezerw obowiązkowych, polityka stóp procentowych bc, polityka otwartego rynku.
instrumenty kontroli selektywnej polityka kontygnentów kredytów, kontrola stóp procentowych, polityka selektywnych wskaźników rezerw obowiązkowych.
oddziaływanie przez perswazję bank centralny przekazuje sugestie odnośnie pożądanego kierunku polityki kredytowej banków operacyjnych, może czasem sięgać po środki przymusu.
cechy polityki rezerw obowiązkowych - stopa rezerw obowiązkowych, wyrażająca minimalną relację wartości rezerw gotówkowych banków komercyjnych do wartości depozytów. Jej podwyższenie przez bank centralny zmniejsza możliwości udzielania kredytów przez banki komercyjne, a zatem ogranicza podaż pieniądza, obniżenie tej stopy powiększa podaż pieniądza. powinna mieć charakter stabilny, wpływa na płynność sektora bankowego, wywołuje efekt ilościowy nie ma natomiast wpływu na poziom stóp procentowych, jest podawana z góry.
cechy polityki stóp procentowych: stopa procentowa kredytu refinansowego, tj. kredytu zaciąganego przez banki komercyjne w banku centralnym. Jej podwyższenie powoduje wzrost stóp procentowych kredytów w bankach komercyjnych, ograniczenie wartości udzielanych przez nie kredytów i zmniejszenie podaży pieniądza. Obniżenie stopy kredytu refinansowego powoduje skutki odwrotne., stopa kredytu lombardowego, stopa redyskonta i dyskonta weksli, minimalna stopa zwrotu z operacji otwartego rynku. cechy: mechanizm transmisji polityki pieniężnej, inicjatorem są banki komercyjne, stopy bc stanowią maksymalny poziom nie przekraczający stopy rynkowej, polityka stóp procentowych jest podobna do oddziaływania przez perwazję.
operacje otwartego rynku kupowanie i sprzedawanie przez bank centralny własnych papierów wartościowych (bonów skarbowych), kupowanie i sprzedawanie przez bank centralny papierów wartościowych wyemitowanych przez Skarb Państwa (bonów skarbowych).Polityka pieniężna może mieć charakter ekspansywny (łagodny) - państwo,

Redystrybucja wtórny podział, w warunkach gospodarki rynkowej jest doprowadzenie do zmian proporcji ukształtowanej w stanie pierwotnym, podział pierwotny jest wynikiem procesów dążących do ustalenia równowagi czynników wytwórczych. Redystrybucja dokonywana przez system ubezpieczeń społecznych ma miejsce na rynku pieniężnym i kapitałowym.
redystrybucja bezpośrednia system podatkowy, transfery, obsługa długu publicznego; redystrybucja pośrednia dostarczanie bezpłatne lub za częściową odpłatnością dóbr publicznych oraz społecznych
podejście pozytywne ocena skutków faktycznie stosowanych, normatywne wskazanie zasad o charakterze moralnym, które powinny być podstawą konstrukcji systemu podatkowego.
instrumenty realizacji redystrybucyjnej funkcji finansów publicznych podatki bezpośrednie: podatek od dochodów osobistych , pośrednie podatki konsumpcyjne, system transferów socjalnych, obsługa długu publicznego.
techniki pomiaru skuteczności funkcji realizacji redystrybucji Krzywa Lorenza na osi X odkłada się skumulowany odsetek ludności, uporządkowanej wg rosnącego dochodu na jedną osobę w gospodarce domowym, na osi Y skumulowany odsetek dochodów osiąganych przez tę ludność. Współczynnik Giniego im mniejszy tym mniejsze dysproporcje
skale podatkowe:
- skale progresywne wraz ze wzrostem dochodu stawka podatku rośnie, skale regresywne wraz ze wzrostem dochodu stawka podatku maleje, proporcjonalne nie zmienia się. Skala globalna skala, w której kolejne stawki podatku odnoszą się do całej podstawy opodatkowania, skala ciągła kolejne stawki podatku odnoszą się do kolejnych części dochodu przekraczających kolejne progi podatkowe.
minimum wolne od podatku minimum jawne integralne zwolnienie z opodatkowania wszystkich podatników, których dochód nie przekracza minimum socjalnego, minimum jawne redukcyjne obniżenie dochodu o minimum socjalne, minimum ukryte obniżenie wysokości płaconego podatku o kwotę równą minimum socjalne x najniższa stawka podatku.
czynniki określające stopień progresywności czynniki techniczne związane z prawną konstrukcją skali podatkowej , rozpiętość progresji, najwyższa /najniższa stawka (im większa rozpiętość , tym wyższy stopień progresywności), rozpiętość progów podatkowych ,dochody wg którego naliczamy podatek wg najwyższej stawki/wg najniższej (im większa rozpiętość tym mniejszy stopień progresywności), liczba przedziałów między marginalnymi progami (im więcej przedziałów, tym większy stopień progresywności), wysokość minimum wolnego od podatku ( im wyższe minimum tym wyższy stopień progresywności);

czynniki ekonomiczne-związane z sytuacją poszczególnych podatników: rozkład dochodów (im więcej podobne tym mniejszy stopień progresywności) , rozkład dochodów w stosunku do przedziałów podatników (im większa koncentracja podatników w jednym przedziale tym mniejszy stopień progresywności), nominalne zmiany w poziomie- taksflagcji, zimnej progresji, stopień wykorzystania ulg i zwolnień (im wyższy tym niższy stopień progr.)

zasada korzyści (ekwiwalencji) postuluje, aby każdy członek społeczeństwa został obciążony podatkami proporcjonalnie do korzyści, które odnosi z działalności.
zasada zdolności płatniczej : postulat aby podstawą obciążenia była indywidualna zdolność do ponoszenia ciężarów fiskalnych, elastyczność dochodowa popyt na dobra publiczne
sposób incydencji podatku przerzucalność , to relacja podatku przerzuconego na konsumenta kupującego w cenie do podatku ponoszonego przez producenta, co przejawia się przez zmniejszenie jednostkowej marży na sprzedaży.
klasyfikacja transferów: transfery zastępujące trwale utracony dochód (emerytura, renta) , transfery zastępujące częściowo utracony dochód (zasiłek chorobowy, bezrobotnych), transfery uzupełniające dochód
efekt redystrybucji zależy od realnej stopy procentowej, jeśli jest ona niższa od inflacji obsługa długu publicznego wywołuje progresywny charakter, jak gdyby osoby o wyższych dochodach zapłaciły wyższy podatek, realna stopa>inflacja obsługa długu publicznego przyjmuje regresywny charakter - osoby o wyższych dochodach zapłaciły niższy podatek.
efekt wypychania obsługi długu publicznego oznacza iż władza publiczna planując na rynku finansowym duże emisje skarbowych papierów wartościowych wywołuje najczęściej wzrost realnych stóp procentowych, tym samym ograniczając możliwości pozyskania kapitału przez podmioty gospodarcze.

Finanse Publiczne: Podstawowe Pojęcia i Funkcje, Notatki z Finanse publiczne

Dokumenty powiązane

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Finanse Publiczne: Podstawowe Pojęcia i Funkcje i więcej Notatki w PDF z Finanse publiczne tylko na Docsity!